The fight for the right to vote in the United States - Nicki Beaman Griffin

Walka o powszechne prawo wyborcze w Stanach Zjednoczonych - Nicki Beaman Griffin

Tłumaczenie: Małgorzata Kuś Korekta: Rysia Wand

When the next general election rolls around,

Kto będzie mógł głosować

who will be eligible to show up at the polls

w następnych wyborach powszechnych na prezydenta Stanów Zjednoczonych?

and vote for the President of the United States?

It's really pretty simple.

To proste.

If you are at least 18 years old,

Jeśli masz 18 lat,

a citizen of the U.S.,

jesteś obywatelem i rezydentem USA,

and a resident of a state,

you can vote,

możesz głosować.

assuming, that is, you are not a felon.

Jeśli nie jesteś przestępcą.

Seems about right.

Brzmi rozsądnie.

After all, the United States prides itself

Stany są dumne z tego,

on being a democracy,

że mają demokrację,

or a government in which the ultimate authority

ustrój, w którym najwyższa władza należy do obywateli.

lies with the citizens of the nation.

But it was not always this way.

Ale nie zawsze tak było.

In 1789, George Washington won

W wyborach z 1789 roku,

the electoral college with 100% of the vote,

Jerzy Waszyngton uzyskał 100% głosów.

but whose vote was it?

Czyich głosów?

Probably not yours.

Twojego pewnie nie.

Only 6% of the entire United States population

Tylko 6% populacji USA mogło iść do urn.

was allowed to vote at all.

Voting was a right

that only white, male property owners

Prawo głosu mieli tylko biali mężczyźni, właściciele ziemscy.

were allowed to exercise.

By the 1820s and 1830s,

W latach 20. i 30. XIX w. populacja Stanów szybko rosła

the American population was booming

from the east coast into the western frontier.

od wschodniego wybrzeża po zachodnie granice.

Frontier farmers were resilient,

Farmerzy z zachodu byli niezależni i wytrwali,

self-reliant,

and mostly ineligible to vote

ale nie mieli prawa głosu,

because they did not own land.

bo nie posiadali ziemi.

As these new areas of the nation became states,

Gdy powstawały tam nowe stany,

they typically left out

zwykle pomijano ten wymóg.

the property requirement for voting.

Leaders such as Andrew Jackson,

Liderzy, jak Andrew Jackson,

the United State's first common man President,

pierwszy Prezydent bliższy niższym sferom,

promoted what he called universal suffrage.

popierali "powszechne prawo wyborcze",

Of course, by universal suffrage,

tylko że Jackson rozumiał przez to

Jackson really meant universal white, male suffrage.

prawo wyborcze dla białych mężczyzn.

All he emphasized was getting rid

Podkreślał tylko usunięcie

of the property requirement for voting,

wymogu posiadania ziemi,

not expanding the vote beyond white men.

nie rozszerzenie praw poza białych mężczyzn.

By the 1850s, about 55% of the adult population

W latach 50. XIX w. 55% dorosłych w USA miało prawo głosu.

was eligible to vote in the U.S.,

much better than 6%,

Więcej niż 6%,

but far from everybody.

ale nadal nie wszyscy.

Then, in 1861,

W 1861 r. wybuchła Wojna Secesyjna,

the American Civil War began

largely over the issue of slavery

spór o kwestię niewolnictwa

and states' rights in the United States.

i autonomię poszczególnych stanów.

When it was all over,

Gdy się skończyła,

the U.S. ratified the 15th Amendment,

zatwierdzono XV poprawkę

which promised that a person's right to vote

mówiącą, że prawa do głosu

could not be denied

nie można nikomu odmówić

based on race,

ze względu na rasę, kolor skóry

color,

or previous condition as a slave.

czy uprzednie niewolnictwo.

This meant that black men,

Czarni mężczyźni uznani za obywateli USA

newly affirmed as citizens of the U.S.,

would now be allowed to vote.

dostali prawo głosu.

Of course, laws are far from reality.

Prawo to jedno, a rzeczywistość drugie.

Despite the promise of the 15th Amendment,

Mimo obietnicy XV poprawki

intimidation kept African-Americans

zastraszeni Afroamerykanie

from exercising their voting rights.

nie korzystali ze swego prawa głosu.

States passed laws that limited

Stany prawnie ograniczyły

the rights of African-Americans to vote,

ich dostęp do głosowania

including things like literacy tests,

testami pisania i czytania

which were rigged

spreparowanymi tak,

so that not even literate African-Americans

by nawet piśmienni nie mogli ich zdać,

were allowed to pass,

and poll taxes.

oraz podatkiem wyborczym.

So, despite the 15th Amendment,

Mimo XV poprawki,

by 1892, only about 6% of black men

do 1892 tylko 6% czarnych męzczyzn w Mississippi

in Mississippi were registered to vote.

było w rejestrach wyborczych.

By 1960, it was only 1%.

W 1960 - jedynie 1%.

And, of course, women were still totally out

Prawo wyborcze nadal zupełnie ignorowało kobiety.

of the national voting picture.

It wasn't until 1920

Dopiero w 1920 roku

that the women's suffrage movement

ruch sufrażystek wygrał trzydziestoletnią walkę

won their 30-year battle,

and the 19th Amendment finally gave women the vote,

i XIX poprawka dała kobietom prawo głosu.

well, white women.

Białym kobietom.

The restrictions on African-Americans,

Ograniczenia wobec Afroamerykanów,

including African-American women,

w tym kobiet, pozostały.

remained.

After World War II,

Po II Wojnie Światowej

many Americans began to question

wielu Amerykanów zaczęło kwestionować demokratyczność państwa.

the state of U.S. democracy.

How could a nation that fought

Jak naród walczący za wolność i prawa człowieka za granicą

for freedom and human rights abroad

come home and deny suffrage based on race?

może sam odmawiać prawa głosu ze względu na rasę?

The modern civil rights movement

Z tych pytań

began in the 1940s with those questions in mind.

zrodził się w latach 40. XX w. ruch walki o prawa obywatelskie.

After years of sacrifice,

Po latach poświęceń,

bloodshed,

and pain,

rozlewu krwi i cierpienia

the United States passed

USA uchwaliły ustawę o prawie do głosowania z 1965,

the Voting Rights Act of 1965,

finally eliminating restrictions

eliminując ograniczenia

such as literacy tests

takie jak testy pisania i czytania

and protecting the voting rights

i chroniąc prawa wyborcze zapewnione przez XV poprawkę do Konstytucji.

promised under the 15th Amendment to the Constitution.

Now, any citizen over the age of 21 could vote.

Każdy obywatel powyżej 21. roku życia mógł głosować.

All seemed well

W czasach pokoju wszystko było w porządku.

until the United States went to war.

When the Vietnam War called up all men

Gdy do wojny w Wietnamie

age 18 and over for the draft,

powołano osiemnastolatków,

many wondered whether it was fair

wielu kwestionowało sprawiedliwość

to send men who couldn't vote to war.

rekrutowania mężczyzn bez prawa głosu.

In 1971, the 26th Amendment to the Constitution

W 1971 roku XXVI poprawka

made all citizens 18 and older

dała prawo do głosowania obywatelom powyżej 18. roku życia.

eligible to vote,

the last major expansion of voting rights

To ostatnie istotne rozszerzenie praw wyborczych w USA.

in the United States.

Today, the pool of eligible voters in the U.S.

Dziś grupa wyborców

is far broader and more inclusive

jest szersza i bardziej różnorodna

than ever before in U.S. history.

niż kiedykolwiek wcześniej w historii USA.

But, of course, it's not perfect.

Oczywiście, nie jest idealnie.

There are still active efforts

Niektórzy nadal próbują

to suppress some groups from voting,

pozbawić pewne grupy prawa głosu,

and only about 60% of those who can vote do.

a głosuje tylko 60% uprawnionych.

Now that you know all the hard work

Gdy znasz już historię starań

that went into securing the right to vote,

o powszechność prawa wyborczego,

what do you think?

jak sądzisz:

Do enough citizens have the right to vote now?

Czy wystarczająca część obywateli może głosować?

And among those who can vote,

A wśród tych, którzy mogą,

why don't more of them do it?

czemu tak niewielu to robi?