How often should you get a flu shot? - Melvin Sanicas

Tłumaczenie: Edyta Kosek Korekta: Rysia Wand

[Szczepionki ratują ludziom życie, strach im zagraża"]

Przez cały rok naukowcy z setek szpitali na świecie

zbierają próbki od chorych na grypę

i wysyłają je do najlepszych wirusologów w jednym celu:

aby opracować szczepionkę na następny sezon grypowy.

Dlaczego jednak potrzeba nowej szczepionki każdego roku?

Niektóre szczepionki, jak te na świnkę i różyczkę, uodparniają nas na całe życie

po tylko dwóch zastrzykach na wczesnym etapie życia.

Co takiego niezwykłego jest więc w grypie?

Wirus grypy jest trudny z dwóch powodów.

Po pierwsze, ma ponad 100 podtypów,

a te krążące wśród ludzi zmieniają się z sezonu na sezon.

Po drugie, kod genetyczny wirusa grypy ulega znacznie częstszym mutacjom

niż u innych wirusów.

Grypa rozprzestrzenia się, zmieniając komórki gospodarza w małe fabryki.

Kiedy wirus wniknie do komórki gospodarza, wydziela swój materiał genetyczny,

który następnie trafia do jądra komórki.

Tam system, który zazwyczaj powiela geny gospodarza,

zaczyna replikować geny wirusa,

tworząc coraz więcej jego kopii.

Komórka pęcznieje od nowych wirusów,

aż wreszcie pęka, rozsyłając nowe kopie wirusa,

aby infekowały kolejne komórki.

Większość wirusów zachowuje się w ten sposób,

jednak materiał genetyczny wirusów grypy to nie DNA,

ale podobny związek zwany RNA,

co pozwala na dużo szybszą mutację.

Kiedy komórki syntetyzują DNA,

wbudowany korektor zauważa i poprawia błędy,

ale synteza RNA nie przewiduje takiego zabezpieczenia.

Wprowadzone błędy zostają i tworzą nowe wersje wirusa.

Dlaczego jest to problemem?

Ponieważ skuteczność szczepionki zależy od rozpoznania.

Szczepionka przeciw grypie zawiera materiał, zwany antygenami,

znaleziony na powierzchni samego wirusa.

Organizm rozpoznaje w nich ciała obce

i w odpowiedzi produkuje związki zwane przeciwciałami,

dopasowane do antygenów.

Kiedy zaszczepiona osoba wejdzie w kontakt z danym wirusem,

przeszkolone przeciwciała pomogą układowi odpornościowemu zidentyfikować zagrożenie

i zmobilizować się szybko, aby uniknąć infekcji.

Każdy szczep grypy ma inne antygeny.

Jeśli dana szczepionka uodporniła organizm na jeden szczep,

inny wciąż może przechytrzyć system odpornościowy.

Nawet wewnątrz tego samego szczepu grypy

szybkie mutacje genetyczne mogą zmienić związki tak,

że przeciwciała ich nie rozpoznają.

Sprawę jeszcze bardziej komplikuje to,

że czasami dwa różne szczepy łączą się, tworząc zupełnie nową odmianę wirusa.

Szczepienie na grypę

jest więc jak celowanie do ruchomej tarczy.

Dlatego właśnie naukowcy stale zbierają dane

na temat obecnie krążących szczepów

i sprawdzają skalę mutacji

w porównaniu z wcześniejszymi wersjami.

Dwa razy w roku, na każdej z półkul,

Światowa Organizacja Zdrowia zwołuje zebranie ekspertów,

aby przeanalizować te dane.

Naukowcy decydują, jakie cztery szczepy włączyć do obecnie używanych

szczepionek czterowalentnych na najbliższy sezon grypowy.

Pomimo uników wirusa grypy,

przewidywania w ostatnich latach były prawie zawsze trafne.

Nawet po mutacji szczepów grypy szczepionka jest na tyle dokładna,

że jeśli zaszczepiona osoba złapie jednak grypę,

jej objawy będą łagodniejsze i zdrowienie szybsze, niż bez szczepienia.

Szczepienia pomagają chronić także tych ludzi,

którzy nie kwalifikują się na zastrzyk,

dzięki temu, że ludzie wokół nich nie przenoszą wirusa.

Takie zjawisko nazywa się odpornością grupową.

Zastrzyk z wirusami grypy nie sprawi,

że zachorujesz, ponieważ wirusy, które zawiera, są nieaktywne.

Możesz czuć się zmęczony i obolały,

ale to nie infekcja.

To prawidłowa odpowiedź immunologiczna na szczepionkę.

W niektórych krajach zamiast zastrzyku stosuje się szczepionkę wziewną,

która zawiera żywe, osłabione wirusy.

Taka metoda jest również bezpieczna dla większości ludzi.

Tylko osoby z obniżoną odpornością mogą być zagrożone,

ale im nie podaje się zwykle żywej szczepionki.

Tymczasem naukowcy pracują nad uniwersalną szczepionką na grypę,

która chroniłaby przed każdym szczepem, nawet zmutowanym.

Ale zanim to nastąpi, polowanie na przyszłoroczną szczepionkę trwa.