The wild sex lives of marine creatures - Luka Seamus Wright

667,474 views ・ 2021-11-23

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Dorota Dolega Korekta: Ola Królikowska
00:07
A June full moon is glowing upon this reef in the middle of the Pacific Ocean.
0
7704
5125
Czerwcowa pełnia jaśnieje nad rafą pośrodku Pacyfiku.
00:13
Beneath the surface, 17,000 camouflage groupers dart about in the cloudy water.
1
13413
6750
Pod powierzchnią 17 tysięcy graników trzepocze się w mętnej wodzie.
00:20
What you’re witnessing is, in fact, an underwater orgy—
2
20454
4417
Tak naprawdę jesteśmy świadkami podwodnej orgii,
00:24
turned feeding frenzy.
3
24871
1917
która zamienia się w szał jedzenia.
00:27
The water is hazy because groupers are ejecting sperm and eggs in dense clouds.
4
27288
5833
Woda jest mętna, ponieważ graniki uwalniają gęste chmury plemników i ikry.
00:33
This spawning behavior happens during full and new moons,
5
33496
4125
Reprodukcja graników odbywa się w czasie pełni i nowiu,
00:37
when strong tidal currents carry the fertilized eggs
6
37621
3583
kiedy silne pływy unoszą zapłodnioną ikrę
00:41
away from corals and other voracious predators on the reef.
7
41204
3958
poza zasięg koralowców i innych drapieżników zamieszkujących rafę.
00:45
An orgy might seem like a rather flamboyant way to breed,
8
45537
4167
Orgia może wydawać się dość ekstrawagancką metodą rozmnażania,
00:49
but sex in the sea is a surprisingly inventive affair.
9
49704
4958
jednak seks w głębi morza bywa zaskakująco pomysłowy.
00:55
In fact, most of those voracious corals use male and female sex organs
10
55079
5167
Większość gatunków koralowców używa męskich i żeńskich narządów płciowych
01:00
at the same time.
11
60246
1250
w tym samym czasie.
01:02
Corals also have mass spawning episodes,
12
62037
3292
U koralowców również występują epizody masowego rozmnażania,
01:05
but they release buoyant bundles of eggs and sperm all at once.
13
65329
4459
podczas których plemniki i jajeczka uwalniane są jednocześnie
01:10
This happens around half-moons,
14
70288
1875
w pierwszej i trzeciej kwadrze księżyca,
01:12
when weaker tides calm the water’s surface,
15
72163
2833
kiedy powierzchnia wody jest spokojniejsza
01:14
creating the perfect conditions for their sex cells to couple up.
16
74996
3917
i tworzy idealne warunki do połączenia się komórek rozrodczych.
01:19
During these events, there can be hundreds of coral eggs
17
79579
3417
Podczas tych epizodów setki jaj
01:22
and more than a billion sperm floating in every liter of surface seawater,
18
82996
5333
i ponad milion plemników unosi się w każdym litrze wody,
01:28
where they create a sticky slick.
19
88329
2584
tworząc kleistą plamę na powierzchni.
01:31
But corals are far from the only animals in the sea that can express two sexes.
20
91579
5417
Jednak nie tylko koralowce przejawiają więcej niż jedną płeć.
01:37
Nearby, a humphead wrasse is undergoing a remarkable transformation.
21
97329
5042
Ten wargacz grubogłowy właśnie przechodzi niezwykłą przemianę.
01:42
These fish breed in groups where one male fertilizes several females.
22
102454
5250
Te ryby rozmnażają się w grupach, gdzie jeden samiec zapładnia kilka samic.
01:47
And, likely because there aren’t many dominant males around,
23
107704
3500
Ponieważ w okolicy nie ma zbyt wielu dominujących samców,
01:51
the largest female is becoming one.
24
111204
3084
największa samica zmienia płeć.
01:55
Unlike corals, humphead wrasse can switch sexes,
25
115079
3500
W przeciwieństwie do koralowców wargacze potrafią zmienić płeć,
01:58
but they only exhibit one sex at a time.
26
118579
2875
jednak w danym momencie przejawiają tylko jedną z nich.
02:01
The wrasse changes colors, loses her eyeline, and grows dramatically.
27
121746
5583
Samica wargacza zmienia barwę, traci pręgę przy oku i wyraźnie rośnie.
02:07
Soon, the metamorphosis is complete, and he can fertilize the females’ eggs,
28
127871
4917
Wkrótce przemiana jest kompletna i wargacz może zapładniać ikrę samic,
02:12
ensuring that procreation persists.
29
132788
2958
zapewniając ciągłość cyklu rozmnażania.
02:16
Interestingly, this bluestreak cleaner wrasse
30
136788
2833
Co ciekawe, ten wargatek sanitarnik
02:19
that’s grooming the humphead was also once a female.
31
139621
4083
czyszczący skórę wargacza z pasożytów również był kiedyś samicą.
02:23
But unlike the humphead, he can change sex again should he become single.
32
143871
5083
Jest on w stanie zmienić płeć ponownie w przypadku utraty partnera.
02:29
About 7,000 kilometers away, in the shallows of eastern Australia,
33
149663
4875
Około 7 tysięcy kilometrów stąd w płytkich wodach na południe od Australii
02:34
this male mourning cuttlefish boasts a much sneakier mating strategy.
34
154538
5166
samiec mątwy wprowadza w życie bardziej podstępną strategię godową.
02:40
A female cuttlefish has garnered his attention,
35
160121
3208
Jego uwagę zwróciła samica,
02:43
but she’s also attracted another male.
36
163329
2875
jednak jest nią zainteresowany też inny samiec.
02:46
Competing directly with this rival would be a demanding ordeal,
37
166496
3667
Bezpośrednie starcie z rywalem to niełatwe zadanie,
02:50
so the cuttlefish opts for trickery instead.
38
170163
3416
więc samiec mątwy zdaje sie na oszustwo.
02:53
Positioning himself between the female and his rival,
39
173871
3833
Umieszczony między samicą a rywalem,
02:57
on one side, he displays a mottled skin pattern
40
177704
3084
z jednej strony ciała eksponuje cętkowany wzór
03:00
resembling that of a female to appease the competitor.
41
180788
3958
przypomijący ten u samicy, żeby zwieść konkurenta.
03:04
On the other, he flashes a shimmering courtship display at the female
42
184746
5167
Z drugiej strony prezentuje samicy efektowne barwy godowe
03:09
and covertly passes her parcels of sperm.
43
189913
3458
i dyskretnie podrzuca jej pakieciki plemników.
03:13
This duplicitous strategy allows the male to reproduce without putting up a fight.
44
193829
6500
Ta dwulicowa strategia pozwala samcowi rozmnażać się bez wdawania się w bójkę.
03:21
These sexual escapades are just a sampling of what goes on beneath the waves.
45
201204
5500
Seksualne wybryki to tylko niewielki ułamek tego, co dzieje się w głębinach.
03:26
The striking diversity of sex in the sea
46
206704
3042
Zaskakująca różnorodność podmorskiego życia seksualnego
03:29
is partially enabled by water’s unique physical properties.
47
209746
4333
jest możliwa dzięki unikatowym właściwościom fizycznym wody.
03:34
Its stable temperature and high density help preserve and disperse
48
214329
4834
Jej stabilna temperatura i wysoka gęstość zabezpiecza komórki rozrodcze
03:39
reproductive cells.
49
219163
1458
i pomaga je rozsiewać.
03:40
Unless land organisms return to the water to reproduce
50
220996
3333
Niektóre organizmy lądowe powracają do wody celem rozmnażania
03:44
or have specially adapted sex cells, their options are limited.
51
224329
4792
albo mają specjalnie zaadaptowane komórki rozrodcze.
03:49
For many terrestrial animals,
52
229538
2041
Jednak dla większości zwierząt lądowych
03:51
reproduction is usually only possible internally,
53
231579
3542
rozmnażanie jest możliwe tylko wewnętrznie
03:55
with organs that resemble the moist ocean environment.
54
235121
3792
przy pomocy organów przypominających wilgotne środowisko oceanu.
03:59
This restriction may cause us to see only one facet of sex,
55
239288
4416
Z tego powodu często patrzymy na seks jednostronnie,
04:03
but a brief tour of marine life shows us just how diverse sex really is.
56
243704
5000
jednak wycieczka po podmorskich głębinach uświadamia nam jego różnorodność.
04:08
It does not always involve strictly female and male individuals
57
248954
4542
Nie zawsze są to stosunki między samcami a samicami,
04:13
with differently sized sex cells that fuse internally.
58
253496
4000
których gamety różnią się wielkością i łączą się wewnątrz ciała.
04:18
Many algae, for example, have sex cells that are indistinguishable in size.
59
258079
5417
Komórki rozrodcze wielu glonów nie różnią się wielkością.
04:24
Some animals are both male and female, while others change sex.
60
264038
4166
Niektóre zwierzeta są jednocześnie samcami i samicami, inne zmieniają płeć.
04:28
A large proportion of organisms don’t need to touch each other to reproduce.
61
268204
4542
Wiele organizmów rozmnaża się bezdotykowo.
04:32
And thousands of animals, from bluestreak cleaner wrasse to Humboldt squid,
62
272954
5209
Tysiące z nich, jak wargatek sanitarnik czy kałamarnica Humboldta,
04:38
participate in same-sex sexual behavior.
63
278163
3166
uprawia seks jednopłciowy.
04:41
So, peeking beneath the ocean’s covers doesn’t just provide a spectacle.
64
281746
4708
Zaglądanie pod powierzchnię oceanu nie tylko zapewnia interesujący spektakl,
04:46
It also gives us a more complete appreciation of sex
65
286871
4292
ale pozwala też docenić seks
04:51
in all its fascinating forms.
66
291413
3041
we wszystkich fascynujących odmianach.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7