Is graffiti art? Or vandalism? - Kelly Wall

Krótka historia graffiti - Kelly Wall

Tłumaczenie: Mieszko Renusch Korekta: Rysia Wand

Spray-painted subway cars,

Sprejowane wagony metra,

tagged bridges,

tagowane mosty,

mural-covered walls.

murale na ścianach.

Graffiti pops up boldly throughout our cities.

Graffiti pojawia się wszędzie.

It can make statements about identity, art, empowerment, and politics,

Mówi o tożsamości, sztuce, równouprawnieniu, polityce,

while simultaneously being associated with destruction.

jednocześnie kojarząc się ze zniszczeniem.

And, it turns out, it's nothing new.

To nic nowego.

Graffiti, or the act of writing or scribbling on public property,

Graffiti, a właściwie pisanie po własności publicznej,

has been around for thousands of years.

istnieje od tysięcy lat.

And across that span of time,

W tym czasie

it's raised the same questions we debate now:

wzbudzało podobne kontrowersje.

Is it art?

To sztuka?

Is it vandalism?

Czy wandalizm?

In the 1st century BCE, Romans regularly inscribed messages on public walls,

W I wieku przed naszą erą Rzymianie często pisali na murach,

while oceans away,

podczas gdy za oceanem

Mayans were prolifically scratching drawings onto their surfaces.

Majowie obficie ryli obrazki na powierzchniach.

And it wasn't always a subversive act.

Nie zawsze chodziło o czyn wywrotowy.

In Pompeii, ordinary citizens regularly marked public walls with magic spells,

W Pompejach mieszkańcy znaczyli mury magicznymi zaklęciami,

prose about unrequited love,

prozą o nieodwzajemnionej miłości,

political campaign slogans,

politycznymi sloganami,

and even messages to champion their favorite gladiators.

a nawet głosami poparcia dla ulubionych gladiatorów.

Some, including the Greek philosopher Plutarch, pushed back,

Niektórzy, jak grecki filozof Plutarch,

deeming graffiti ridiculous and pointless.

wytykali graffiti śmieszność i bezcelowość.

But it wasn't until the 5th century

Ale dopiero w V wieku

that the roots of the modern concept of vandalism were planted.

pojawiły się początki współczesnego pojęcia wandalizmu.

At that time, a barbaric tribe known as the Vandals swept through Rome,

Barbarzyńskie plemię Wandalów przetoczyło się wtedy przez Rzym,

pillaging and destroying the city.

grabiąc i niszcząc miasto.

But it wasn't until centuries later that the term vandalism was actually coined

Wieki później użyto pojęcia "wandalizm"

in an outcry against the defacing of art during the French Revolution.

w proteście przeciw niszczeniu sztuki podczas rewolucji francuskiej.

And as graffiti became increasingly associated

W miarę jak graffiti coraz częściej kojarzono

with deliberate rebellion and provocativeness,

z umyślną rebelią i prowokacją,

it took on its vandalist label.

przylepiono mu łatkę wandalizmu.

That's part of the reason why, today, many graffiti artists stay underground.

Dlatego obecnie wielu graficiarzy pozostaje w podziemiu.

Some assume alternate identities to avoid retribution,

Niektórzy posługują się fałszywą tożsamością, by uniknąć kary,

while others do so to establish comradery and make claim to territory.

inni by wpisać się w grono i przejąć teren.

Beginning with the tags of the 1960s,

Wraz z tagami z lat 60.,

a novel overlap of celebrity and anonymity

nowatorskie połączenie sławy z anonimowością

hit the streets of New York City and Philadelphia.

opanowało ulice Nowego Jorku i Filadelfii.

Taggers used coded labels to trace their movements around cities

Tagerzy używali zakodowanych znaków, by zostawiać ślady poczynań,

while often alluding to their origins.

zwykle nawiązując do swoich źródeł.

And the very illegality of graffiti-making that forced it into the shadows

Nielegalność tworzenia graffiti, która zawiodła je w ukrycie,

also added to its intrigue and growing base of followers.

również intrygowała i przysparzała wyznawców.

The question of space and ownership is central to graffiti's history.

Kwestia miejsca i własności jest kluczowa w historii graffiti.

Its contemporary evolution has gone hand in hand with counterculture scenes.

Jego współczesna ewolucja szła ramię w ramię z kontrkulturową sceną.

While these movements raised their anti-establishment voices,

Kiedy te ruchy działały przeciw establishmentowi,

graffiti artists likewise challenged established boundaries of public property.

graficiarze podważali granice własności publicznej.

They reclaimed subway cars,

Przejmowali wagony metra,

billboards,

billboardy,

and even once went so far as to paint an elephant in the city zoo.

a nawet pomalowali słonia w zoo.

Political movements, too,

Ruchy polityczne

have used wall writing to visually spread their messages.

również szerzyły przesłanie na murach.

During World War II, both the Nazi Party and resistance groups

W czasie II wojny światowej zarówno naziści, jak i ruch oporu

covered walls with propaganda.

umieszczali na murach propagandę.

And the Berlin Wall's one-sided graffiti

Jednostronne graffiti na murze berlińskim

can be seen as a striking symbol of repression

stanowi jasny symbol represji

versus relatively unrestricted public access.

w kontraście ze względną swobodą dostępu.

As the counterculture movements

Skoro ruchy kontrkulturowe

associated with graffiti become mainstream,

związane z graffiti trafiły do głównego nurtu,

does graffiti, too, become accepted?

czy graffiti również zaakceptowano?

Since the creation of so-called graffiti unions in the 1970s

Od powstania tak zwanych związków graffiti w latach 70.

and the admission of select graffiti artists into art galleries a decade later,

i wpuszczenia niektórych artystów graffiti dekadę później do galerii sztuki,

graffiti has straddled the line between being outside and inside the mainstream.

graffiti zajmowało pogranicze głównego nurtu.

And the appropriation of graffiti styles by marketers and typographers

Przywłaszczenie stylów graffiti przez marketingowców i typografów

has made this definition even more unclear.

rozmyło tę granicę jeszcze bardziej.

The once unlikely partnerships of graffiti artists

Niegdyś mało prawdopodobne partnerstwo graficiarzy

with traditional museums and brands,

z tradycyjnymi muzeami i markami

have brought these artists out of the underground

wyprowadziło tych artystów z podziemia

and into the spotlight.

na świeczniki.

Although graffiti is linked to destruction,

Choć graffiti jest kojarzone z niszczeniem,

it's also a medium of unrestricted artistic expression.

jest też medium wolnej ekspresji artystycznej.

Today, the debate about the boundary

Dziś debata o granicy

between defacing and beautifying continues.

dzielącej niszczenie i upiększanie trwa.

Meanwhile, graffiti artists challenge common consensus about the value of art

Tymczasem graficiarze kwestionują ogólny konsensus o wartości sztuki

and the degree to which any space can be owned.

i stopniu, w jakim przestrzeń może być własnością.

Whether spraying, scrawling, or scratching,

Sprejując, bazgroląc czy wydrapując,

graffiti brings these questions of ownership, art, and acceptability

graffiti wyciąga kwestie własności, sztuki, dopuszczalności

to the surface.

na światło dzienne.