What the biggest brain on Earth can do - David Gruber and Shane Gero

241,734 views

2023-12-14 ・ TED-Ed


New videos

What the biggest brain on Earth can do - David Gruber and Shane Gero

241,734 views ・ 2023-12-14

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Dominika Jachimowska Korekta: Nina Woźniak
00:07
In the mid-1800s,
0
7295
1918
W połowie XIX wieku,
00:09
soon after American whaling ships began operating in the North Pacific,
1
9213
4880
gdy amerykańskie statki wielorybnicze wypłynęły na północny Pacyfik,
00:14
an interesting trend emerged.
2
14093
2086
zaobserwowano ciekawe zjawisko.
00:16
Whalers saw a 58% drop in their successful strikes within just a few years.
3
16304
6548
Połów wielorybów spadł o 58% w ciągu kilku lat.
00:22
Sperm whales in the region had suddenly become much harder to kill.
4
22977
4713
Nagle zabicie kaszalota stało się znacznie trudniejsze.
00:27
Generally, when predators like orcas are nearby,
5
27940
3170
W sytuacji starcia z drapieżnikami, takimi jak orki
00:31
sperm whales protect their most vulnerable
6
31110
2419
kaszaloty chronią najsłabsze osobniki,
00:33
by forming defensive circles at the surface.
7
33529
3087
unosząc się wokół nich na powierzchni w kręgu.
00:37
But this behavior made them susceptible to whaling ships.
8
37116
3587
Czyni je to jednak łatwiejszym celem dla statków wielorybniczych.
00:40
It seems that sperm whales in the North Pacific
9
40870
2878
Okazało się, że kaszaloty na północnym Pacyfiku
00:43
were somehow able to quickly adapt to this reality.
10
43748
3754
potrafiły szybko zaadaptować się do tej rzeczywistości.
00:47
Groups that likely hadn’t yet experienced human attacks
11
47752
3712
Stada, które nie doświadczyły wcześniej ataku kłusowników,
00:51
began escaping whaling boats on fast currents
12
51464
3503
uciekały przed łodziami wielorybniczymi na szybkich prądach morskich
00:54
instead of forming defensive circles.
13
54967
2211
zamiast formować obronne kręgi.
00:57
And, based on what we’re starting to understand about sperm whales,
14
57261
3587
Z tego, co dowiadujemy się o kaszalotach,
01:00
it seems possible they were actually broadcasting survival strategies
15
60848
4672
wydaje się możliwe, że przekazywały sobie nawzajem
01:05
to one another.
16
65520
1126
informacje o strategiach przetrwania.
01:07
Indeed, unbeknownst to whalers,
17
67855
2503
Wielorybnicy nie wiedzieli,
01:10
spermaceti, the material they killed for,
18
70358
2794
że spermacet, substancja dla której zabijali,
01:13
is an essential part of the sperm whale’s sophisticated communication
19
73152
4296
pełni ważną rolę w złożonym systemie echolokacji
01:17
and echolocation system.
20
77448
1710
i komunikacji tych zwierząt.
01:19
This waxy substance fills a cavity in the sperm whale’s head.
21
79367
3920
Znajduje się on w głowie kaszalota,
01:23
And their head is mostly comprised of an expanded nose
22
83371
3879
której większą część stanowi rozbudowany nos
01:27
that serves as a highly calibrated sonar system.
23
87250
3795
działający jak świetnie skalibrowany system sonarowy.
01:31
Sperm whales generate some of the loudest biological noises on record,
24
91295
4713
Kaszaloty wydają jedne z najgłośniejszych dźwięków wśród zwierząt,
01:36
communicate copiously using an array of complex vocalization styles,
25
96134
4671
komunikują się za pomocą skomplikowanych sekwencji wokalizacji
01:40
and have the largest brains on Earth.
26
100805
3045
i mają największe mózgi na Ziemi.
01:44
They spend most of their time searching the ocean's depths for prey.
27
104100
4171
Większość czasu spędzają na poszukiwaniu ofiar na dnie oceanu.
01:48
They can stay submerged for over an hour, and dive deeper than 1,200 meters,
28
108354
5964
Mogą spędzić pod wodą ponad godzinę i zanurzyć się więcej niż 1200 metrów,
01:54
far beyond sunlight’s reach, where they’re guided by sound.
29
114318
4046
poza zasięg promieni słonecznych, gdzie poruszają się wiedzione słuchem.
01:59
The loudest noise recorded underwater is around 270 decibels.
30
119574
5088
Najgłośniejszy zarejestrowany pod wodą dźwięk miał natężenie 270 decybeli,
02:04
Sperm whale-generated sounds can reach 230.
31
124954
4004
a te wydawane przez kaszaloty mogą sięgać 230 decybeli.
02:09
And they frequently fix their high-intensity echolocation clicks
32
129083
4713
Często używają echolokacyjnych kliknięć o wysokiej intensywności
02:13
on squid.
33
133796
1168
do tropienia kalmarów.
02:16
Some of the air they inhale through their blowhole is routed into their lungs,
34
136007
4337
Podczas wdechu część powietrza dostaje się przez otwór w głowie kaszalota do płuc,
02:20
while the rest enters a complex, sound-producing system.
35
140344
4171
a część trafia do złożonego układu, w którym wytwarzane są dźwięki.
02:24
There, air is funneled through lip-like appendages at the front of their heads.
36
144765
5089
Tam powietrze przedostaje się przez wypustki wargowe z przodu głowy.
02:29
This generates a sound that travels backwards through their spermaceti organ,
37
149937
4838
W ten sposób powstaje dźwięk, który krąży po organie spermacetowym,
02:34
bounces off an air sac, then traverses another waxy organ,
38
154859
4671
odbija się od worka powietrznego i dociera do pozostałych narządów,
02:39
which amplifies and directs the sound.
39
159530
2586
co wzmacnia siłę dźwięku i określa jego kierunek.
02:42
The click exits the sperm whale’s head a powerful, focused beam.
40
162200
5130
Silne, skoncentrowane kliknięcie wydostaje się z głowy kaszalota.
02:47
It’s suspected that the returning vibrations
41
167580
2961
Podejrzewa się, że wibracje zwrotne
02:50
are received by the whale’s lower jaw and directed into the ears.
42
170541
4630
są odbierane przez dolną szczękę zwierzęcia i trafiają do jego uszu.
02:55
Then, their brain’s expanded auditory processing region
43
175254
3712
Następnie obszar mózgu odpowiedzialny za przetwarzanie dźwięków
02:58
analyzes the quality of the echoes to map their surroundings in the darkness.
44
178966
4797
poddaje je analizie i skanuje pogrążoną w ciemności przestrzeń wokół.
03:04
With this mechanism, sperm whales can locate squid 300 meters away.
45
184013
5339
Dzięki temu mechanizmowi kaszaloty tropią kałamarnice z odległości 300 metrów.
03:09
Scientists think squid don’t hear these high-frequency clicks—
46
189518
4380
Naukowcy sądzą, że kalmary nie słyszą kliknięć o wysokiej częstotliwości
03:13
even as they turn into rapid buzzes and creaks as the whale closes in.
47
193898
5005
nawet w chwili ataku, gdy kliknięcia te przechodzą w brzęczenie.
03:19
Sperm whales can eat more than a ton of squid every day.
48
199153
4046
Kaszaloty zjadają ponad tonę kałamarnic każdego dnia.
03:23
Their stomachs and feces are usually full of indigestible squid beaks,
49
203199
5047
Ich żołądki i odchody są pełne niestrawionych szczęk kalmarów,
03:28
and their skin often scarred by squid tentacles.
50
208246
3461
a skóra - poraniona ich mackami.
03:31
When they're not hunting, however,
51
211958
1793
Poza polowaniem
03:33
sperm whales use an entirely different vocal repertoire.
52
213751
3295
kaszaloty posługują się zupełnie innym repertuarem wokalnym.
03:37
Mature males make clang noises,
53
217129
2795
Dorosłe samce wydają odgłosy przypominające dzwonienie,
03:39
which scientists suspect play a role in mating.
54
219924
2961
które prawdopodobnie pełnią ważną funkcję godową.
03:42
And most other sperm whales live in social family groups.
55
222969
3837
Większość kaszalotów żyje w grupach rodzinnych.
03:46
Though their communication might get interrupted when predators are near
56
226973
3628
Zbliżające się drapieżniki i generowany przez człowieka hałas
03:50
or human-generated noises dominate,
57
230601
2294
mogą zakłócać ich komunikację,
jednak na ogół kaszaloty godzinami trajkoczą do siebie na powierzchni wody.
03:53
they generally chatter at length at the water’s surface.
58
233062
3503
03:56
Sperm whales do this using patterned click sequences akin to Morse code,
59
236857
5047
Posługują się regularnymi, podobnymi do kodu Morse’a ciągami kliknięć,
04:01
called codas,
60
241904
1543
nazywanymi kodami,
04:03
which are thought to function as social identity markers.
61
243447
3295
które odzwierciedlają ich tożsamość społeczną.
04:07
Researchers have identified dozens of distinct types of codas,
62
247493
3962
Badacze zaobserwowali dziesiątki rodzajów tych sekwencji,
04:11
according to patterns in the numbers of clicks used and their rhythm and tempo.
63
251455
4964
różniących się między sobą liczbą kliknięć, rytmem i tempem.
04:23
Some codas are more ubiquitous,
64
263092
2002
Niektóre z nich występują powszechnie,
04:25
while others vary greatly according to family groups and individuals.
65
265094
4296
a inne są typowe dla grup rodzinnych i konkretnych osobników.
04:29
All families in a given region
66
269515
1960
Rodziny żyjące na podobnym obszarze,
04:31
that consistently use some of the same characteristic coda patterns
67
271475
4296
które stale posługują się tymi samymi sekwencjami kod,
04:35
share a dialect and belong to the same vocal clan.
68
275771
3879
wykształcają dialekt i należą do jednego głosowego klanu.
04:39
Each sperm whale calf goes through a multi-year period of babbling,
69
279817
4963
Młode kaszaloty przechodzą przez kilkuletni etap gaworzenia,
04:44
where they experiment with different sounds
70
284780
2378
w którym eksperymentują z różnymi dźwiękami,
04:47
before becoming fluent in their clan’s coda dialect.
71
287158
3503
zanim zaczną się biegle posługiwać mową starszyzny.
04:51
How and what exactly sperm whales communicate to each other
72
291162
3461
Nie wiadomo, jak dokładnie kaszaloty się komunikują
04:54
is currently unknown,
73
294623
1502
i co do siebie mówią,
04:56
but there are indications that the information can be sophisticated.
74
296125
3670
jednak wiele wskazuje na to, że przekazują sobie złożone informacje.
05:00
Biologists, roboticists, linguists, cryptographers,
75
300129
4213
Eksperci i ekspertki z dziedziny biologii, robotyki, lingwistyki,
05:04
and artificial intelligence experts
76
304342
2168
kryptografii i sztucznej inteligencji
05:06
are collaborating to monitor and analyze sperm whale vocalizations.
77
306510
4380
współpracują przy obserwacji i analizie wokalizacji kaszalotów,
05:11
The aim is to finally decipher what they're saying.
78
311599
3587
aby w końcu rozszyfrować, o czym rozmawiają kaszaloty.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7