Can you solve the fantasy election riddle? - Dennis E. Shasha

Translator: Mhamad Luqman Shahab Reviewer: Daban Q. Jaff

After much debate, the fantasy realm you call home

دوای مشت و مڕێکی زۆر، شانشینی خەیاڵ، کە تۆ پێی دەڵێی ماڵەوە، بڕیاری داوە،

has decided dragon jousting may not be the best way to choose its leaders,

کە لەوانەیە سوارچاکی ئەژدیها باشترین رێگا نەبێت بۆ هەڵبژاردنی سەرکردەکانیان،

and has begun transitioning to democracy.

بۆیە رووی لە دیموکڕاسی کردووە.

The candidates are a giant orange troll and an experienced tree statesman.

کاندیدەکان دێوی زەبەلاحی پڕتەقاڵی و دارێکی پیری بە ئەزموونە.

An all-powerful eyebrow has hired your company— The Dormor Polling Agency—

برۆیەکی بەهێز هاورێکەتی بەکرێ گرتووە— بریکاری دەنگدانی دۆرمۆر—

to survey the citizens of the land and predict who will win.

بۆ ژماردنی هاوڵاتییەکانی ئەو ناوچەیە و پێشبینی بکات کە کێ دەباتەوە.

There’s a lot riding on this:

ئەوە زۆر لەخۆدەگرێت:

if you get it wrong, heads— well, your head—

ئەگەر تۆ هەڵەبکەیت. سەرەکان— باشە، سەرت—

will quite literally roll.

بە تەواوەتی وەک خۆی دەخولێتەوە.

Your job is to go from door to door,

کاری تۆ رۆشتنە دەرگا بە دەرگا،

asking voters whether they prefer the troll or the treefellow

پرسیار لە دەنگدەران دەکرێت کە ئایا دێوەکانیان پێ باشترە یان هاوەڵە دارەکە

and to use the results to project how the election will go.

بەکارهێنانی ئەنجامەکەن پێت دەڵێت کە هەڵبژاردنەکە چۆن دەڕوات بەڕێوە.

Your fellow citizens want you to succeed and would tell you the truth...

هاوڕێکانت دەیانەوێت راستیەکەیت پێ بڵێن و سەرکەوتن بەدەست بهێنیت..

but there’s a problem.

بەڵام لێرە کێشەیەک هەیە.

Few are willing to admit they support the troll

بەشێکی کەمیان دان بەوەدا دەنێن کە پشتگیری دێوەکە دەکەن

on account of his controversial life choices.

لەسەر حسابی هەڵبژاردن و مشت و مڕەکەی.

If you were to ask a troll supporter who she'll vote for,

ئەگەر تۆ پرسیار لە لایەنگرێکی دێوەکە بکەیت کە دەنگی پێ دەدەیت،

there’s a good chance that she’ll claim to support the treeman,

دەرفەتێکی گەورە دەبێت بۆئەوەی بڵێت پاڵپشتی کردنی پیاوە دارەکە،

skewing your results.

ئەنجامەکانت ناچونیەکن.

You’re about to begin your rounds when a stranger offers you some cryptic advice:

خەریکە دەست بە سەرەی خۆت دەکەیت کاتێک کەسێکی نامۆ هەندێک ئامۆژگاری نهێنیت دەکات:

“Here’s the question that will save your neck: what have you got in your pocket?”

“لێرە پرسیارێک هەیە کە ملت دەپارێزێت: چیت پێیە لە ناو باغەڵت؟”

You reach into your pocket and pull out... a silver coin,

دەستت دەکەیتە باغەڵت و سکەیەکی زیوی دەردەکەیت،

which has the current king’s head on one side and his tail on the other.

کە سەری پاشا بە لایەکیەوەیەو کلکیشی لە رووەکەی ترە.

How can you use it to conduct an accurate poll?

چۆن بەکاری دەهێنیت بۆ ئەوەی دەنگدانێکی دروست ئەنجام بدەیت؟

Pause here to figure it out yourself. Answer in 3

لێرە بوەستە بۆئەوەی بیدۆزیتەوە. وەڵامدەوە لە ٣

Answer in 2

٢

Answer in 1

١

The trick here is to use the coin to add random chance

فێڵەکە لێرە بەکارهێنانی دراوەکەیە بۆ زیادکردنی دەرفەتێکی هەڕەمەکی

to your interaction that will give troll supporters deniability.

بۆ پەیوەندیەکەت کە وا لە پشتیگەرەکانی دێوەکە دەکات نکۆڵی لێ نەکەن.

In other words, you’re looking for a system where when someone says “troll,”

بە زمانێکی تر، تۆ بۆ سیستەمێک دەگەڕێیت کە کاتێک کەسێک دەڵێت “دێوەکە،”

it could either be because the coin somehow told them to,

یان لەوانەیە لەبەرئەوە بێت کە دراوەکە پێیانی گوت،

or because they actually support the troll—

یان لەبەرئەوە بێت کە لە راستیدا ئەوە پاڵپشتی دێوەکە

and you’d have no way to tell the difference.

تۆ هیچ رێگایەکت نیە بۆ گوتنی جیاوازییەکە.

You’ll also need to know how frequently the coin skewed the results,

هەروەها پێویستە بزانیت کە چەند جار دراوەکە ئەنجامەکانی بەلارێدا برد،

so you can account for it in your calculations.

بۆئەووی بتوانی بیان ژمێری لە ژمێرەرەکەت.

One solution is to have every pollee go into their house and flip the coin.

چارەسەر بریتیە لەوەی کە هەر دەنگدەرێک بچێتە ماڵەکەی خۆی و دراوەکە هەڵبدات.

If it lands heads, they should tell you “troll,”

ئەگەر لەسەر سەرەکە کەوتەوە، دەبێ پێت بڵێن “دێوەکە،”

whether or not they actually support him.

کە ئایا لە راستیدا پشتگیری دەکەن یان نا.

If it lands tails, they should tell you their actual preference.

ئەگەر لەسەر کلکەکە کەوتەوە، پێویستە پێت بڵێن کە تۆ پەسندی راستەقینەی ئەوانیت

Here’s what happens:

ئەمە ئەوەیە کە روودەدات:

you poll 200 voters, and 130 say they’ll vote for the troll.

تۆ راپرسی ٢٠٠ دەنگدەر دەکەیت و ١٣٠یان دەنگ دەدەن بە دێوەکە

For about 50%, or 100 of them, the coin will have landed heads.

بە نزیکەی ٥٠ لە سەد، یان ١٠٠ دانەیان، کۆینەکە لەسەر سەر کەوتەوە

So you can subtract 100 troll votes off his total,

کەواتە دەتوانی ١٠٠ دەنگی دێو لە دەنگەکان کەم بکەیتەوە،

and know the troll’s real support is 30 to 70, and he’s very likely to lose.

و پشتگیری راستەقینەی دێوەکە ٣٠ بۆ ٧٠یە، کە خەریکە دەدۆڕێت.

The election comes around, but before the results can be certified

هەڵبژاردنەکە خەریکە دەست پێدەکات، بەڵام پێش ئەوە ئەنجامەکان پشتراست بکرێنەوە

a third party candidate swoops in and burns the treefellow to a crisp.

بەشی سێیەمی کاندیدەکان هێرش دەکەن و هاوڵە دارەکە دەسوتێنن و وشکی دەکەنەوە.

The freshly signed and deeply flawed constitution mandates that this challenger

بە تازەیی ئیمزا کرا و بە قوڵی درزی برد، دەستور ئەم تانەگرە رادەسپێرێت

gets to take his victim’s place in a new election.

دەبێت لە هەڵبژاردنی داهاتوودا شوێنی ئەو قوربانییە بگرێتەوە.

The Dormor Polling Agency sends you back out on the streets with your trusty coin.

بریکاری دەنگدانی دۆرمۆر دەتنێرێتەوە بۆ سەر شەقامەکان بە دراوی باوەڕ پێکراوی خۆتەوە.

Only this time no one is comfortable admitting their preference:

تەنیا ئەمجارە هیچ کەس ئاسودە نیە لە دانپێدانانی خۆیان:

supporting the troll is still shameful,

پاڵپشتی کردنی دێوەکە مایەی شەرمەزارییە،

and nobody wants to express support of a dragon who murdered his way into the race.

کەس نایەوێت پاڵپشتی ئەژدیهایەک بکات کە لە پێشبڕکێکەکدا شەهیدبوو.

But your job is your job. How do you conduct an accurate poll now?

بەڵام ئەوە کاری تۆیە. ئێستا چۆن راپرسیەکی دروست ئەنجام بدەین؟

Pause here to figure it out for yourself. Answer in 3

کەمێک بوەستە بۆئەوەی خۆت بیدۆزیتەوە. وەڵام دەوە لە ٣

Answer in 2

٢

Answer in 1

١

This time, instead of masking just one candidate preference,

ئەمجارە، لەجیاتی دەمامک کردن تەنها یەک کاندید پەسندە،

you need some way to disguise both.

تۆ پێویستت بە ڕێگایەکە بۆ گۆڕینی هەردووکیان.

At the same time, you also need to leave space for some portion of the people

لەهەمان کاتدا، تۆ پێویستە شوێنەکە جێ بێڵیت بۆ بەشێک لە خەڵک

polled to express their true preference.

دەنگدانکرا بۆ کەسی دڵخوازی خۆیان.

But a coin toss only has two possible outcomes... right?

بەڵام هەڵدانی دراوەکە تەنها دوو ئامامجی شیاوی هەیە… راستە؟

Suppose you have everyone flip the coin twice—

وای دابنێ تۆ هەموو کەست بە دەستە، دووجار دراوەکە هەڵبدە—

now there are four possible results.

ئێستا ٤ ئەنجامی شیاو هەیە.

You can tell the people who flip heads twice in a row

تۆ دەتوانی بەو کەسانە بڵێیت کە دووجار لەسەر یەک سەرەکە دەرچووە

to report support for the troll;

بۆ ریپۆرتکردنی پشتگیری لە دێوەکە؛

those who get tails twice in a row to report dragon;

ئەوانەی کە دووجار لەسەر یەک کلکیان بۆ دەرچوو بۆ ریپۆرتدانە لە ئەژدیهاکە؛

and those with any other combination to declare their true preference.

ئەوانەی تر بە دڵی خۆیان کەسی پەسند هەڵدەبژێرن.

The chances of getting either two heads or two tails in a row

هەلی دەرکەوتنی دوو سەر یان دوو کلک لە دوای یەک

are 50% times 50%— or 25%.

٥٠٪یە، یان ٥٠٪ و ٢٥٪ە.

Subtracting that proportion of the total respondents

پێچەوانەی ئەو رێژەیە لە کۆی وەڵامەکان

from each candidate’s score should give you something close

خاڵەکانی هەر کاندیدێک دەبێت شتێکی نزیکت پێ ببەخشێت

to the real distribution.

بۆ دابەش کردنێکی راستەقینە.

This time, 105 respondents announced themselves in favor of the troll

ئەمجارە ١٠٥ دەنگ بۆ دێوەکە بوو

and 95 for the dragon.

و ٩٥ دەنگ بۆ ئەژدیهاکە.

Out of the total, the coin will make 25%

لە کۆی گشتی دەنگەکان، دراوەکە ٢٥٪ دەکات

or 50 respond troll and another 50 respond dragon.

یان ٥٠ دەنگ بۆ دێوەکە و ٥٠ دەنگەکەی تر بۆ ئەژدیهاکە.

Subtracting 50 from each result reveals that voters seem to prefer the troll

کەمکردنی ٥٠ لە هەر ئەنجامێک ئەوە دەردەخات کە کەسی پەسندی دەنگدەرەکان دێوەکەیە

by a margin of about 55 to 45.

لە لێواری نزیکەی ٥٥ بۆ ٤٥.

It’s close, but as predicted, the troll wins the election,

ئەوە نزیکە بەڵام هەروەک ئەوەی چاوەڕێ دەکرا، دێوەکە هەڵبژاردنەکە دەباتەوە،

and you live to poll another day.

تۆ دەژیت بۆوەی رۆژێکی تر دەنگ بدەیت.