Can you solve the fantasy election riddle? - Dennis E. Shasha

Translator: Trinh Hà Reviewer: Thu Ha Tran

After much debate, the fantasy realm you call home

Sau nhiều cuộc tranh luận, vùng đất giả tưởng mà bạn gọi là nhà

has decided dragon jousting may not be the best way to choose its leaders,

đã quyết định rằng đấu rồng không phải là cách tốt nhất để chọn ra người lãnh đạo,

and has begun transitioning to democracy.

nên đã chuyển dần sang chế độ dân chủ.

The candidates are a giant orange troll and an experienced tree statesman.

Các ứng cử viên bao gồm một quỷ lùn khổng lồ màu cam

và một chính khách người cây dày dạn kinh nghiệm.

An all-powerful eyebrow has hired your company— The Dormor Polling Agency—

Một tên lông mày quyền lực đã thuê công ty của bạn -

Công ty Thăm dò ý kiến Dormor -

to survey the citizens of the land and predict who will win.

để khảo sát người dân và dự đoán ai sẽ là người chiến thắng.

There’s a lot riding on this:

Công việc này có vô vàn hiểm nguy:

if you get it wrong, heads— well, your head—

nếu bạn làm sai, những cái đầu - bao gồm cả đầu của bạn -

will quite literally roll.

sẽ rơi xuống theo nghĩa đen.

Your job is to go from door to door,

Nhiệm vụ của bạn là đi gõ cửa từng nhà,

asking voters whether they prefer the troll or the treefellow

hỏi ý kiến của người dân rằng liệu họ thích quỷ lùn hay người cây hơn,

and to use the results to project how the election will go.

và dùng kết quả này để tiên đoán cuộc bầu cử sẽ diễn ra như thế nào.

Your fellow citizens want you to succeed and would tell you the truth...

Những người dân tốt bụng sẽ muốn bạn thành công và sẽ nói sự thật...

but there’s a problem.

nhưng có một vấn đề như thế này.

Few are willing to admit they support the troll

Sẽ có rất ít người thú nhận rằng họ ủng hộ quỷ lùn

on account of his controversial life choices.

vì những quyết định xét xử mạng sống gây tranh cãi của hắn.

If you were to ask a troll supporter who she'll vote for,

Nếu bạn hỏi một người ủng hộ quỷ lùn rằng cô ấy đã bầu cho ai,

there’s a good chance that she’ll claim to support the treeman,

khả năng cao là cô ấy sẽ nói mình ủng hộ người cây,

skewing your results.

và làm sai lệch kết quả của bạn.

You’re about to begin your rounds when a stranger offers you some cryptic advice:

Ngay khi định bắt đầu, một tên lạ mặt đưa ra cho bạn vài lời khuyên khó hiểu:

“Here’s the question that will save your neck: what have you got in your pocket?”

“Câu hỏi này sẽ cứu mạng sống của ngươi đấy: Trong túi ngươi có gì vậy?”

You reach into your pocket and pull out... a silver coin,

Bạn sờ túi và lấy ra... một đồng xu bạc,

which has the current king’s head on one side and his tail on the other.

có hình đầu của vị vua đương nhiệm ở mặt ngửa và đuôi của ngài ấy ở mặt sấp.

How can you use it to conduct an accurate poll?

Vậy bạn sẽ dùng nó như thế nào để tạo nên một bảng khảo sát chuẩn xác?

Pause here to figure it out yourself. Answer in 3

Hãy bấm dừng và tự suy luận nhé. Câu trả lời sẽ có sau 3...

Answer in 2

2...

Answer in 1

1

The trick here is to use the coin to add random chance

Mẹo ở đây chính là sử dụng đồng xu để thêm biến số ngẫu nhiên khi bạn thực hiện,

to your interaction that will give troll supporters deniability.

điều này sẽ giúp bạn có khả năng loại trừ những người ủng hộ quỷ lùn.

In other words, you’re looking for a system where when someone says “troll,”

Nói cách khác, bạn thiết lập một hệ thống mà khi một người nhắc đến “quỷ lùn”,

it could either be because the coin somehow told them to,

đó có thể là do đồng xu bằng cách nào đó đã kêu họ làm như thế,

or because they actually support the troll—

hoặc sự thật đúng là họ ủng hộ quỷ lùn -

and you’d have no way to tell the difference.

và bạn không có cách nào để phân biệt được điều đó.

You’ll also need to know how frequently the coin skewed the results,

Bạn cũng cần biết xác suất đồng xu làm sai lệch kết quả như thế nào,

so you can account for it in your calculations.

để bạn có thể tính toán cho hợp lý.

One solution is to have every pollee go into their house and flip the coin.

Một giải pháp là kêu họ vào trong nhà và tung đồng xu.

If it lands heads, they should tell you “troll,”

Nếu tung được mặt ngửa, họ sẽ nói với bạn là “quỷ lùn”,

whether or not they actually support him.

không cần biết họ có thực sự ủng hộ hắn hay không.

If it lands tails, they should tell you their actual preference.

Nếu là mặt sấp, họ sẽ nói với bạn người mà họ thực sự ủng hộ là ai.

Here’s what happens:

Đây là những gì sẽ xảy ra:

you poll 200 voters, and 130 say they’ll vote for the troll.

bạn thăm dò ý kiến của 200 người, và 130 người nói sẽ bầu cho quỷ lùn.

For about 50%, or 100 of them, the coin will have landed heads.

Với khoảng 50%, tức 100 người, đồng xu tung ra mặt ngửa.

So you can subtract 100 troll votes off his total,

Vậy nên bạn có thể trừ đi 100 người bầu cho quỷ lùn trong tổng số đó,

and know the troll’s real support is 30 to 70, and he’s very likely to lose.

và biết được số người thực sự ủng hộ quỷ lùn là 30 so với 70,

nghĩa là khả năng rất cao hắn sẽ thua.

The election comes around, but before the results can be certified

Ngày bầu cử đến gần, nhưng trước khi kết quả được kiểm chứng,

a third party candidate swoops in and burns the treefellow to a crisp.

một ứng cử viên bên thứ ba lao vào và phun lửa đốt trụi người cây.

The freshly signed and deeply flawed constitution mandates that this challenger

Bản Hiến pháp mới ký và còn nhiều sai sót này buộc kẻ thách thức

gets to take his victim’s place in a new election.

phải thay thế nạn nhân của mình và tham gia một cuộc bầu cử mới.

The Dormor Polling Agency sends you back out on the streets with your trusty coin.

Công ty Thăm dò ý kiến Dormor lại bắt bạn xuống đường

cùng đồng xu đáng tin của mình.

Only this time no one is comfortable admitting their preference:

Thế nhưng lần này không một ai thoải mái mà thú nhận lựa chọn của mình:

supporting the troll is still shameful,

ủng hộ quỷ lùn vẫn là việc đầy hổ thẹn,

and nobody wants to express support of a dragon who murdered his way into the race.

và không ai muốn thể hiện sự ủng hộ với con rồng đã giết người để được bầu cử.

Nhưng bạn vẫn phải hoàn thành công việc của mình.

But your job is your job. How do you conduct an accurate poll now?

Làm sao để tiến hành cuộc khảo sát chính xác bây giờ?

Pause here to figure it out for yourself. Answer in 3

Bấm dừng và tự suy luận nhé. Câu trả lời có trong 3...

Answer in 2

2...

Answer in 1

1

This time, instead of masking just one candidate preference,

Lần này, thay vì chỉ ngụy tạo một ứng cử viên,

you need some way to disguise both.

bạn cần phải tìm cách ngụy tạo cả hai người.

At the same time, you also need to leave space for some portion of the people

Cùng lúc đó, bạn cần phải chừa ra một khoảng dành cho những người

polled to express their true preference.

lựa chọn dựa theo sở thích thực sự của mình.

But a coin toss only has two possible outcomes... right?

Nhưng một lần tung đồng xu chỉ có hai kết quả có thể xảy ra, đúng không?

Suppose you have everyone flip the coin twice—

Giả sử bạn kêu mọi người tung đồng xu hai lần -

now there are four possible results.

vậy thì bây giờ sẽ có tới bốn kết quả có thể xảy ra.

You can tell the people who flip heads twice in a row

Bạn có thể kêu những ai tung được mặt ngửa hai lần liên tiếp

to report support for the troll;

nói rằng họ ủng hộ quỷ lùn,

those who get tails twice in a row to report dragon;

những ai tung được mặt sấp hai lần liên tiếp thì ủng hộ rồng,

and those with any other combination to declare their true preference.

và những ai tung ra tổ hợp khác thì nói ra lựa chọn thực sự của họ.

The chances of getting either two heads or two tails in a row

Xác suất để tung được mặt ngửa hoặc sấp hai lần liên tiếp

are 50% times 50%— or 25%.

là 50% nhân 50% - chính là 25%.

Subtracting that proportion of the total respondents

Trừ đi tỷ lệ đó trong tổng số lựa chọn dành cho mỗi ứng cử viên

from each candidate’s score should give you something close

sẽ cho ra kết quả gần đúng với đáp án thực.

to the real distribution.

This time, 105 respondents announced themselves in favor of the troll

Lần này thì có 105 người nhận mình bầu cho quỷ lùn,

and 95 for the dragon.

và 95 bầu cho rồng.

Out of the total, the coin will make 25%

Trong tổng số khả năng, đồng xu sẽ khiến 25%

or 50 respond troll and another 50 respond dragon.

hay 50 người trả lời quỷ lùn và 50 người khác trả lời là rồng.

Subtracting 50 from each result reveals that voters seem to prefer the troll

Trừ đi 50 người từ mỗi kết quả cho thấy người dân dường như ủng hộ quỷ lùn hơn

by a margin of about 55 to 45.

với tỷ lệ là 55 so với 45.

It’s close, but as predicted, the troll wins the election,

Kết quả sít sao, nhưng đúng như dự đoán, quỷ lùn chiến thắng cuộc bầu cử,

and you live to poll another day.

và bạn được sống để tiếp tục đi thăm dò ý kiến.