The warmth and wisdom of mud buildings | Anna Heringer

Reviewer: Giang Nguyen

Đó là cuối tháng Mười trên những dãy núi ở Áo.

Tôi đi thực địa với sinh viên kiến trúc của mình từ Zurich.

It was the end of October in the mountains in Austria.

Khi chúng tôi lên đến vùng thung lũng cao,

I was there on a field trip with my architecture students from Zurich.

tôi làm họ bất ngờ khi báo sẽ không có túp lều nào

hay khách sạn cho đêm đó.

And when we reached a high valley,

Đây không phải là một thiếu sót.

Điều này là có mục đích.

I surprised them with the news that there was no hut

or hotel booked for the night.

Thử thách là dựng nơi trú ẩn bằng bất cứ thứ gì được tìm thấy.

It was not a mistake.

It was totally on purpose.

Và tất cả chúng tôi đã sống sót.

Trời lạnh và thực sự khắc nghiệt...

The challenge was to build our own shelter with whatever we could find.

và đó là một trải nghiệm học tập tuyệt vời

để khám phá ra rằng thiên nhiên ban tặng rất nhiều tài nguyên miễn phí,

And we all survived.

It was cold, it was really tough ...

và điều chúng ta cần là nhanh ý tìm ra...

and it was a great learning experience

to discover that there are a lot of resources given by nature for free,

và sáng tạo trong cách sử dụng chúng.

and all that we need is our sensitivity to see them ...

Tôi tìm ra bản thân trong một tình huống tương tự.

Khi tôi là một sinh viên kiến trúc vào 13 năm trước,

and our creativity to use them.

I found myself in a similar situation.

tôi đã đến một ngôi làng hẻo lánh ở Bangladesh tên là Rudrapur

để thực hiện đồ án tốt nghiệp là thiết kế và xây dựng một ngôi trường .

When I was an architecture student about 13 years ago,

Tôi đã sống ở làng đó đến khi 19 tuổi và làm tình nguyện

I went to Bangladesh to a remote village called Rudrapur

ở Dipshikha, cho tổ chức phi chính phủ của Bangladesh

with the aim to design and build a school as my thesis project.

về phát triển nông thôn.

Và điều tôi học được từ họ là

chiến lược tốt nhất cho sự phát triển bền vững

I had lived in that village before when I was 19 and a volunteer

at Dipshikha, a Bangladeshi NGO for rural development.

là sử dụng chính những nguồn lực và tiềm năng của bạn,

And what I had learned from them

was that the most sustainable strategy for sustainable development

mà không phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.

is to cherish and to use your very own resources and potential,

Đây cũng là điều tôi muốn dạy những sinh viên kiến trúc kia.

Việc chọn vật liệu xây dựng phù hợp cho trường học,

and not get dependent on external factors.

tôi chẳng phải kiếm đâu xa.

And this is what I tried to do with my architecture as well.

Chúng ngay dưới chân thôi:

In terms of suitable building materials for my school,

Bùn, đất, đất sét,... bất kể bạn gọi nó là gì...

I didn't have to look far.

They were right under my feet:

và tre thì được trồng khắp nơi.

mud, earth, dirt, clay, however you call it ...

Điện ở vùng Bangladesh hẻo lánh này khá hiếm,

and bamboo that was growing all around.

nhưng chúng tôi không cần nó.

Chúng tôi có năng lượng con người

và mọi người vui vẻ khi có việc làm.

Electricity in remote Bangladesh is rare,

Công cụ cũng là một vấn đề,

but we didn't need it.

nhưng chúng tôi có,

We had human energy

những con trâu này.

and the people were happy to have the work.

Chúng tôi còn thử vài con bò,

Tools were an issue, too,

nhưng thú vị là, chúng quá thông minh.

but we had these guys,

water buffalos.

Chúng luôn dẫm vào các hố được tạo sẵn trước đó.

We had also tried a bit cows,

Chúng không trộn bùn, rơm --

but interestingly, they were too intelligent.

(Cười)

cát, các thành phần cho những bức vách.

They were always stepping in the holes of the previous round.

Và ngoại trừ một đội cố vấn nhỏ

They wouldn't mix the mud, the straw --

gồm đồng sự của tôi, Eike Roswag

(Laughter)

the sand, which are the ingredients in the walls.

và anh họ dệt-giỏ của tôi, Emmanuel,

trường được xây bởi những người thợ của ngôi làng.

And except a small team of consultants

like my partner for realization, Eike Roswag,

and my basket-weaver cousin, Emmanuel,

Và đây là trường METI sau sáu tháng xây dựng.

it was all built by craftsmen from the village.

(Vỗ tay)

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)

And this is the METI school after six months of construction.

Những bức tường đất chịu lực làm nền móng cho ngôi trường,

(Applause)

và cấu trúc bằ tre lớn mang ánh sáng vào trong.

Thank you.

(Applause)

Load-bearing earth walls that really ground the school,

Đó là phòng học trên nền đất.

and large bamboo structures that bring the lightness in.

nối liền với bức vách là những cái hang

dùng để đọc sách, nghỉ, làm việc cá nhân,

That's the classroom on the ground floor.

để suy ngẫm, để chơi đùa...

và phòng học ở trên cùng.

Attached to it are the caves.

They're for reading, for snuggling, for solo work,

Những đứa trẻ cùng ký tên bằng tiếng Bengal lên cửa,

for meditation, for playing ...

and the classroom on the top.

không chỉ có vậy chúng còn giúp xây dựng ngôi trường.

The children all signed with their names in Bengali the doors,

Trước đây, hẳn bạn đã từng chạm vào bùn hay đất sét.

Được chạm vào nó thật tuyệt. Tôi thích việc này.

and they did not only sign, they also helped building the school.

Những đứa trẻ thích nó.

Bạn có thể tưởng tượng cảm giác của một cậu bé hay cô bé

And I'm sure you all had your hands in mud or clay before.

It's wonderful to touch. I love it.

hay một người lao động mù chữ khi đứng trước ngôi trường này

The children loved it.

And can you imagine the feeling of a small boy or a girl

và biết bạn đã xây nó

chỉ bằng tre nứa thông thường và bùn đất dưới chân,

or an illiterate day laborer standing in front of that school building

chỉ với đôi bàn tay bạn?

and knowing that you built this

Việc đó là sự thúc đẩy to lớn về niềm tin và sự tự tin

out of the ordinary bamboo and just the dirt underneath your feet,

using nothing but your hands?

trong chính bản thân và cộng đồng.

That gives such an enormous boost of trust and confidence

Và về nguyên vật liệu.

Nhất là khi bùn đất thường bị xem thường.

in yourself and the community.

Nghĩ về bùn đất, ta nghĩ tới sự bẩn thỉu

And in the material.

xấu xí và không vững chắc--

Especially mud has a very poor image.

và tôi muốn thay đổi hình ảnh đó.

When we think of mud, we think of dirt --

Trên thực tế, tới nay ngôi trường đã qua 11 mùa mưa,

it's ugly, it's nondurable --

những cơn mưa mùa thực sự khắc nghiệt,

and this is the image I want to change.

nhưng những bức tường vẫn đứng vững.

In fact, it's the 11th rainy season for this school now,

(Vỗ tay)

really harsh, horizontal monsoon rains,

Vì sao lại như vậy?

and the walls are standing strong.

Quy tắc đầu tiên, một nền móng tốt giúp tránh tường bị ẩm ướt từ nền đất,

(Applause)

và thứ hai là một mái che tốt để bảo vệ từ trên nóc,

So how does it work?

và thứ ba là kiểm soát sự xói mòn

First rule, a good foundation that keeps the wall dry from the ground,

Các vách bùn cần gờ giảm tốc

and second rule, a good roof that protects from the top,

để nước mưa không thể chảy nhanh xuống tường,

and third rule, erosion control.

và phần gờ này có thể làm từ các hàng tre

Mud walls need speed breakers

hay đá hoặc rơm trộn bùn,

so that the rainwater cannot run down the wall fast,

giống như một ngọn đồi cần cây hay đá để ngăn sự xói mòn.

and these speed breakers could be lines of bamboo

or stones or straw mixed into the mud,

Gờ giảm tốc cũng tương tự.

Mọi người luôn hỏi tôi có thêm xi măng vào bùn không,

just like a hill needs trees or rocks in order to prevent erosion.

câu trả lời là không.

It works just the same way.

Không có chất kết dính hay lớp phủ nào trên những bức tường,

And people always ask me if I have to add cement to the mud,

duy nhất chỉ có ở nền móng.

and the answer is no.

Đây là cận cảnh bức tường

There is no stabilizer, no coating on these walls,

sau 10 mùa mưa,

và khi tôi nhiều tuổi hơn,

only in the foundation.

thì bức tường cũng rỗ thêm.

So this is the close-up of the wall

Các góc cạnh không thể vuông vức như trước,

after 10 rainy seasons,

nhưng nhìn vẫn đẹp mắt

and as much as I grew a bit older,

và nếu cần sửa chữa

thì cũng rất đơn giản.

the wall got some wrinkles as well.

The edges my not be as sharp as before,

Chỉ cần lấy phần bị hỏng,

làm nhão ra và đắp lại lên tường,

but it still looks pretty good,

và nó sẽ trông như ban đầu.

and if it needs repairing,

it is really easy to do.

Ước gì tôi cũng được như vậy.

You just take the broken part,

(Tiếng cười)

make it wet, and put it back on the wall,

and it will look the same as before.

Điều tuyệt vời nhất là

Wish that would work on me, too.

nếu ta không cần đến một bức tường đất nữa

(Laughter)

nó có thể trở lại mặt đất nơi xuất phát của nó,

quay trở lại vườn,

Yeah, and the great thing is,

hoặc tái chế hoàn toàn mà không suy giảm về chất lượng.

if an earth wall is not needed anymore,

it can go back to the ground it came from,

Không có vật liệu nào có thể làm điều này,

turn into a garden,

và đó là lí do bùn đất cực kì tốt về hiệu suất môi trường.

or get fully recycled without any loss of quality.

Vậy còn sự bền vững kinh tế thì sao?

There's no other material that can do this,

and this is why mud is so excellent in terms of environmental performance.

Khi chúng tôi xây ngôi trường,

tôi đã sống ở khu vực thi công,

và vào buổi tối, tôi đi chợ với công nhân,

What about the economic sustainability?

và tôi có thể thấy cách họ tiêu tiền.

When we built the school,

I practically lived on the construction site,

Họ mua rau từ hàng xóm,

and in the evening, I used to go with the workers to the market,

họ cắt tóc hoặc may áo mới từ thợ may.

and I could see how they spent their money.

And they would buy the vegetables from their neighbors,

Và vì đa số ngân quỹ xây dựng

they would get a new haircut or a new blouse from the tailor.

được dành cho người thợ

nên ngôi trường không chỉ là một tòa nhà,

And because the main part of the building budget

nó trở thành một chất xúc tác thực sự cho sự phát triển địa phương,

was spent on craftsmanship,

và điều đó khiến tôi hạnh phúc.

the school wasn't just a building,

Nếu tôi thiết kế trường bằng xi măng và sắt thép,

it became a real catalyst for local development,

số tiền đó sẽ được tiêu dùng bên ngoài và là tổn thất cho các gia đình kia.

and that made me happy.

If I had designed the school in cement and steel,

(Vỗ tay)

this money would have been exported and lost for those families.

Ngân quỹ xây dựng lúc đó là 35.000 Euro

(Applause)

bây giờ có thể nó đáng giá gấp đôi

đây là khoản tiền rất lớn cho vùng đó,

The building budget at that time was 35,000 euros --

và đặc biệt vì số tiền này đang “lưu thông” trong cộng đồng,

it's probably doubled by now --

xoay vòng nhanh,

and this is a lot of money for that region,

và không có trên thị trường chứng khoán.

Nên khi nghĩ tới tính bền vững kinh tế trong dự án của tôi,

and especially because this money is working within the community

and rotating fast,

câu hỏi là: Ai là người được lợi?

and not on the stock market.

So when it comes to the economic sustainability of my project,

Bao nhiêu người ở đây

đã từng sống trong một ngôi nhà bằng đất?

my main question is, who gets the profit?

Chris Anderson, cánh tay của bạn đâu?

(Cười)

How many of you in here

Bạn à?

have some experience living in a mud house?

Đúng vậy.

Có vẻ như ta đang đi lạc chủ đề,

Chris Anderson, where is your hand?

nhưng xấp xỉ ba tỉ người trên hành tinh này

(Laughter)

You? OK.

Yeah.

đang sống trong những ngôi nhà bằng đất,

It seems totally out of our focus,

và đó là vật liệu xây dựng truyền thống

but approximately three billion people all around the planet

ở Châu Âu cũng nhiều như Châu Phi.

are living in earth houses,

Kì lạ thay,

and it is a traditional building material

bùn đất lại không được đưa vào giảng dạy ở Đại học...

in Europe just as much as in Africa.

nên tôi mang thứ bẩn thỉu này đến Harvard.

Strangely enough,

mud is not considered worthy of being studied at universities ...

(Tiếng cười)

chính xác là 60 tấn đất ngay trước sảnh chính

so I brought the dirt to Harvard,

của Trường Thiết Kế.

(Laughter)

Sinh viên và giảng viên cùng xắn tay áo,

precisely 60 tons of dirt right in front of the main facade

đụng tay vào bùn đất

và biến tiền sảnh thành nơi ấm cúng cho mọi người tụ tập.

of the Graduate School of Design.

Trẻ em leo trèo những kết cầu này,

Students and faculty rolled up their sleeves,

người trượt ván ở con dốc,

got their hands dirty

học sinh nghỉ ăn trưa,

and transformed the front into a warm place for people to gather.

và đặc biệt thú vị khi thấy bao nhiêu người chạm tay vào bức tường,

Children would climb the structures,

chúng tôi thường không đi quanh phố vuốt ve mặt ngoài các toà nhà, phải không?

skaters would ride the ramp,

students having lunch breaks,

(Tiếng cười)

and it was particularly fascinating to see how many people were touching the wall,

and we usually don't go around cities caressing our facades, right?

(Tiếng cười)

(Laughter)

Tất nhiên, đây là một dự án quy mô nhỏ

nhưng về mặt nâng cao nhận thức và giáo dục,

(Laughter)

nó như một điểm khởi đầu.

Of course, this was a small-scale project,

Thực tế, ngày càng càng nhiều quốc gia

but in terms of awareness-building and in terms of education,

không cho phép xây dựng những kiến trúc bằng đất nữa

it was like an acupuncture trigger point.

And in fact, in more and more countries,

mặc dù chúng mang tính truyền thống và đã tồn tại hàng trăm năm,

load-bearing earthen structures are not allowed to be built anymore

không chỉ vì vật liệu này không vững chắc

mà còn vì không có kiến trúc sư hay kĩ sư nào

although they're traditional and have lasted for hundreds of years,

biết cách xử lí với vật liệu này.

Vì thế, việc giáo dục ở mọi cấp độ

and not because the material is weak,

cho thợ thủ công, kĩ sư và kiến trúc sư

but because there are no architects and engineers

thực sự rất cần thiết.

who know how to deal with that material.

Quan trọng không kém là sự phát triển công nghệ,

So education on all levels,

như khuôn đúc sẵn từ đồng sự của tôi, Martin Rauch

for craftsmen, engineers and architects,

is really strongly needed.

là nghệ sĩ người Áo và là chuyên gia về kết cấu bằng đất.

Equally important is technological development,

Anh ấy đã tạo ra công nghệ kết cấu tường đất nện,

like prefabrication developed by my colleague Martin Rauch,

cho các khuôn mẫu đúc sẵn

who is an Austrian artist and expert in earthen structures.

trong đó bao gồm tường cách điện, tường sưởi ấm và làm mát

And he has created technologies for rammed earth elements,

và các loại phụ kiện điện

có thể xếp vào các tòa nhà cao tầng.

for prefabrication of rammed earth elements

Điều này là quan trọng để mở rộng quy mô

that include insulation, wall heatings and coolings

và để đẩy nhanh những quá trình,

and all sorts of electrical fittings

giống như Trung tâm Ricola Herb ở Thụy Sỹ.

that can be layered to multistoried buildings,

and this is important in order to scale up

Cuối cùng, ta cần những dự án được lên kế hoạch tốt

and in order to [speed] up the processes,

like in the Ricola Herb Center in Switzerland.

để chứng minh bạn có thể dùng một vật liệu cổ xưa

để xây dựng theo một cách hiện đại.

And finally, we need good built projects

Vấn đề không ở độ tuổi của một vật liệu

that prove you can build with an ancient material

mà là khả năng sáng tạo của chúng ta để sử dụng nó ngày nay.

in a very modern way.

It is not a matter of how old a material is;

Ví dụ, đây là ba kí túc xá

tôi đã xây tại làng Baoxi, Trung Quốc

it's a matter of our creative ability to use it today.

cách Thượng Hải sáu tiếng xe buýt.

These, for example, are three hostels

Hình dạng bên ngoài là tre đan,

that I did in China in the village Baoxi,

và lõi bên trong là đá và đất nện.

about six hours by bus from Shanghai.

Đó là một vật liệu xây dựng truyền thống.

The outside shape is woven bamboo,

Thậm chí nhiều phần của Vạn lí trường thành

and the inside core is stones and rammed earth.

cũng được xây từ đất nện

nhưng nó đang được thay bằng bê tông.

And it is a traditional building material.

Xu hướng này đang xảy ra rất nhanh.

Even large parts of the Great Wall of China

have been built with rammed earth,

Chỉ trong vòng vài năm,

but it's getting replaced by concrete.

Trung Quốc đã tiêu thụ nhiều xi măng hơn cả Mỹ

And this trend is happening very fast.

trong toàn bộ thế kỉ 20.

Within only a couple of years,

Xu hướng thay thế vật liệu xây dựng tự nhiên

China has consumed more cement than the United States

bằng những vật liệu cần nhiều năng lượng,

in the entire 20th century.

tốn năng lượng,

và thải ra CO2

And this trend of replacing natural building materials

thực sự góp phần vào biến đổi khí hậu.

with materials that require a lot of energy,

Ta còn có các lựa chọn khác

that are energy-intensive,

như bùn, đá, gỗ, tre nứa, đất

and that emit CO2

is really clearly contributing to climate change.

những lựa chọn rất hiệu quả cho mọi mục đích.

And we have alternatives,

such as mud, stones, timber, bamboo, earth,

Ví dụ, đây là một tòa nhà văn phòng chúng tôi đã xây

cho Điện tử Omicron ở Áo

that are totally effective options for all sorts of purposes.

Bùn đất “lành mạnh” cho hành tinh và cả với cơ thể con người

This, for example, is an office building that we did

dù vật liệu này thô sơ

nhưng hiệu quả thì rất cao.

for Omicron Electronics in Austria.

Mud is healthy for the planet, but also for the human bodies,

Những bức tường đất giữ an toàn dụng cụ cực kì phức tạp trong các tòa nhà

and the material is low-tech,

bằng cách điều chỉnh độ ẩm tự nhiên.

but the performance is high-tech.

Bức tường này trong nhà tôi

The earth walls keep the highly sophisticated tools in the building safe

là chiếc máy giữ ẩm.

by naturally regulating moisture.

Chúng tôi yêu sáu tấn bùn đất ở nhà

And this wall in my own home

không chỉ vì nó lành mạnh và bền vững.

is our humidfier.

Sự ấm áp cổ xưa của nó còn đem lại cảm giác rất lạ.

We love our six tons of dirt at home

Giấc mơ của tôi là xây một tòa nhà trọc trời bằng bùn ngay tại Manhattan.

not only because it's healthy and sustainable.

Its archaic warmth is touching deep within.

(Tiếng cười)

Đúng vậy

My personal dream is to build a mud skyscraper right in Manhattan.

(Vỗ tay)

Và giấc mơ này không hề điên rồ

nếu nghĩ về thành phố bùn Shibam ở Yemen

(Laughter)

đã được xây vào thế kỉ 16

Yeah.

và tới nay đã tồn tại 500 năm.

(Applause)

And this dream isn't so crazy

if you think of the mud city of Shibam in Yemen

Trước kia có thể thì bây giờ cũng vậy

that was built in the 16th century

and has lasted now for 500 years.

và chúng ta có thể áp dụng tất cả các bí quyết kĩ thuật

đối với những chất liệu cổ xưa này

What was possible that long ago is possible today as well,

để đáp ứng nhu cầu và giấc mơ của chúng ta.

and we can apply all our technical know-how

Mọi thứ ở xung quanh chúng ta,

to these ancient materials

và ngay dưới chân chúng ta...

so that it meets our needs and our dreams.

là những vật liệu xây dựng tuyệt vời từ thiên nhiên

Chúng ta hãy sử dụng chúng.

All around us,

Tôi thật sự tin rằng

and just below our feet ...

những ngôi nhà, không gian làm việc, thành phố

are wonderful natural building materials.

Let's use them.

sẽ trở nên “lành mạnh” và bền vững hơn

And I deeply believe

nhân văn hơn,

our homes, our work spaces, our cities

và đẹp hơn.

would become more healthy and sustainable

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)

and more humane

and beautiful.

Thank you.

(Applause)