Karina Galperin: Should we simplify spelling? (with English subtitles) | TED

71,899 views ・ 2017-04-06

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

00:00
Translator: Tomás Guarna Reviewer: Sebastian Betti
0
0
7000
Translator: Mai Le Reviewer: Hien Lam
00:12
We lost a lot of time at school learning spelling.
1
12681
4361
Chúng ta đã mất rất nhiều thời gian ở trường để học viết chính tả.
00:17
Kids are still losing a lot of time at school with spelling.
2
17784
6005
Và bọn trẻ bây giờ cũng đang mất thời gian học chính tả như chúng ta.
00:24
That's why I want to share a question with you:
3
24405
3651
Vì lẽ đó, tôi muốn nêu ra với mọi người một vấn đề.
00:29
Do we need new spelling rules?
4
29540
3111
Chúng ta có cần học cách viết chính tả mới?
00:33
I believe that yes, we do.
5
33392
2294
Tôi tin rằng chúng ta nên làm như thế.
00:35
Or even better, I think we need to simplify the ones we already have.
6
35710
4630
Tốt hơn thế, ta nên đơn giản hóa những gì đã học.
00:41
Neither the question nor the answer are new in the Spanish language.
7
41007
4278
Cả vấn đề và câu trả lời đều không mới lạ trong tiếng Tây Ban Nha.
00:45
They have been bouncing around from century to century
8
45309
4214
Chúng đã và đang được tranh luận trong suốt hàng thế kỷ qua.
00:49
since 1492, when in the first grammar guide of the Spanish language,
9
49547
5603
Từ năm 1492, trong quyển sách ngữ pháp tiếng Tây Ba Nha đầu tiên,
00:55
Antonio de Nebrija, set a clear and simple principle for our spelling:
10
55174
5742
tác giả Antonio de Nebrija đã đưa ra một quy luật rõ ràng và đơn giản:
01:00
"... thus, we have to write words as we pronounce them,
11
60940
2919
"Vì thế, chúng ta phải viết như những gì chúng ta phát âm,
01:03
and pronounce words as we write them."
12
63883
2380
và phát âm chúng như cách ta viết".
01:06
Each sound was to correspond to one letter,
13
66287
3302
Mỗi âm đều tương ứng với một chữ cái,
01:09
each letter was to represent a single sound,
14
69613
3325
mỗi chữ cái tương ứng với một âm,
01:12
and those which did not represent any sound should be removed.
15
72962
5203
và những chữ cái không tương ứng với bất kỳ âm nào sẽ bị loại bỏ.
01:19
This approach, the phonetic approach,
16
79337
2455
Quy luật này, theo phương pháp ngữ âm,
01:21
which says we have to write words as we pronounce them,
17
81816
3617
nói rằng từ ngữ cần được viết như cách phát âm,
01:25
both is and isn't at the root of spelling as we practice it today.
18
85457
4709
cả hai phải và không phải là gốc của chính tả như chúng ta thực tập hiện nay.
01:30
It is, because the Spanish language, in contrast to English, French or others,
19
90721
5501
Vì tiếng Tây Ban Nha khác với tiếng khác
như tiếng Anh, Pháp...
01:36
always strongly resisted writing words too differently
20
96246
5311
luôn chống lại mạnh mẽ việc cách viết chữ khác
01:41
to how we pronounce them.
21
101581
1698
với cách ta phát âm chúng.
01:43
But the phonetic approach is also absent today,
22
103303
2269
Nhưng nay ta cũng không còn theo cách viết dựa theo ngữ âm
01:45
because when, in the 18th century, we decided how we would standardize
23
105596
3336
vì vào thể kỉ 18, khi ta tiêu chuẩn hóa cách viết,
01:48
our writing,
24
108956
1212
01:50
there was another approach which guided a good part of the decisions.
25
110192
4013
một quy luật khác đã dẫn đường cho một phần lớn của quyết định này.
01:54
It was the etymological approach,
26
114229
2842
Quy luật đó là từ nguyên học,
01:57
the one that says we have to write words
27
117095
2193
bảo rằng ta phải viết như những từ
01:59
according to how they were written in their original language,
28
119312
3154
đã được viết trong ngôn ngữ nguyên thủy,
02:02
in Latin, in Greek.
29
122490
1542
trong tiếng Latin, Hy Lạp.
02:04
That's how we ended up with silent H's, which we write but don't pronounce.
30
124056
4800
Đó là lý do ta có H câm, chỉ viết mà không phát âm.
02:08
That's how we have B's and V's that, contrary to what many people believe,
31
128880
5288
Và khác với mọi người vẫn thường nghĩ, âm B và V trong tiếng TBN
02:14
were never differentiated in Spanish pronunciation.
32
134192
3667
không có phát âm khác nhau.
02:18
That's how we wound up with G's,
33
138280
2048
Đó là cách ta có những âm G,
02:20
that are sometimes aspirated, as in "gente,"
34
140352
2681
mà đôi khi phát âm hơi thở ra như từ "gente",
02:23
and other times unaspirated, as in "gato."
35
143057
2381
có lúc âm nghe trơn truộc như từ "gato".
02:25
That's how we ended up with C's, S's and Z's,
36
145462
3510
Tương tự là các âm C, S và Z,
02:29
three letters that in some places correspond to one sound,
37
149810
3228
ba chữ khi ở một vài vị trí thì lại thành một âm,
02:33
and in others, to two, but nowhere to three.
38
153062
2965
nơi khác thì hai âm, nhưng không bao giờ là ba âm.
02:37
I'm not here to tell you anything you don't know from your own experience.
39
157620
4978
Tôi không nói điều gì mà bạn chưa
02:43
We all went to school,
40
163188
2949
biết từ kinh nghiệm bản thân.
02:46
we all invested big amounts of learning time,
41
166161
4647
Chúng ta đều đi học,
02:50
big amounts of pliant, childlike brain time
42
170832
4698
chúng ta đều dành một lượng lớn thời gian cho việc học,
02:55
in dictation,
43
175554
1607
một lượng lớn thời gian dùng bộ não dể uốn nắng khi còn bé
02:57
in the memorization of spelling rules filled, nevertheless, with exceptions.
44
177185
5031
để viết chính tả.
trong việc ghi nhớ các quy tắc chính tả và những ngoại lệ.
03:02
We were told in many ways, implicitly and explicitly,
45
182739
3787
Chúng ta hay được nghe nói nhiều cách, trực tiếp hay gián tiếp,
03:06
that in spelling, something fundamental to our upbringing was at stake.
46
186550
5690
rằng trong chính tả
có một điều gì rất căn bản đối với sự trưởng thành của ta.
03:13
Yet, I have the feeling
47
193081
2301
Nhưng tôi có cảm giác
03:15
that teachers didn't ask themselves why it was so important.
48
195406
3635
rằng những giáo viên không tự hỏi tại sao việc đó quan trọng đến vậy.
03:19
In fact, they didn't ask themselves a previous question:
49
199065
3128
Thêm nữa, họ không hỏi câu hỏi trước đó,
03:22
What is the purpose of spelling?
50
202217
2542
Mục đích của việc đánh vần là gì?
03:25
What do we need spelling for?
51
205813
2872
Đánh vần có mục đích gì?
03:30
And the truth is, when someone asks themselves this question,
52
210439
2917
Sự thực là khi có ai đó hỏi họ câu hỏi này,
03:33
the answer is much simpler and less momentous
53
213380
3089
câu trả lời đơn giản hơn và ít quan trọng
03:36
than we'd usually believe.
54
216493
1433
hơn là ta thường nghĩ.
03:38
We use spelling to unify the way we write, so we can all write the same way,
55
218492
6719
Chúng ta sử dụng đánh vần để thống nhất cách chúng ta viết,
03:45
making it easier for us to understand when we read to each other.
56
225235
4358
cho mọi người cùng viết giống nhau.
Và để cho chúng ta hiểu nhau dể hơn khi ta đọc.
03:50
But unlike in other aspects of language such as punctuation,
57
230227
5572
Nhưng trai nguoc voi những khía cạnh khác của ngôn ngữ,
như việc chấm câu, chẳng hạn,
03:55
in spelling, there's no individual expression involved.
58
235823
6099
trong chính tả ta không có thể hiện tính cách cá nhân.
04:01
In punctuation, there is.
59
241946
1444
Trong cách chấm câu thì có.
04:03
With punctuation, I can choose to change the meaning of a phrase.
60
243937
3956
Với dấu chấm, tôi có thể thay đổi ý nghĩa một cụm từ.
04:07
With punctuation, I can impose a particular rhythm to what I am writing,
61
247917
5425
Với cách chấm câu,
tôi có thể áp đặt một nhịp điệu đặc biệt cho những gì tôi viết,
04:13
but not with spelling.
62
253366
2239
nhưng tôi không thể làm vậy với việc đánh vần.
04:15
When it comes to spelling, it's either wrong or right,
63
255629
3577
Đối với chính tả chỉ có đúng hoặc sai,
04:19
according to whether it conforms or not to the current rules.
64
259230
3594
tùy theo việc nó có tuân thủ với các quy luật hiện hành.
04:23
But then, wouldn't it be more sensible to simplify the current rules
65
263514
5354
Vậy thì có hợp lý hơn không khi ta đơn giản hóa các qui tắc hiện hành
04:28
so it would be easier to teach, learn and use spelling correctly?
66
268892
5972
để có thể dễ dàng hơn để dạy, học, và sử dụng chính tả một cách chính xác?
04:35
Wouldn't it be more sensible to simplify the current rules
67
275498
4507
Có phải sẽ hợp lý hơn không nếu ta đơn giản các qui luật hiện hành
04:40
so that all the time we devote today to teaching spelling,
68
280029
5352
để dành tất cả thời gian
chúng ta cống hiến ngày hôm nay để dạy chính tả,
04:45
we could devote to other language issues
69
285405
3068
ta có thể cống hiến cho các vấn đề khác về ngôn ngữ
04:48
whose complexities do, in fact, deserve the time and effort?
70
288497
3967
mà sự phức tạp của chúng thật sự xứng đáng với thời gian và công sức?
04:54
What I propose is not to abolish spelling,
71
294253
4964
Điều tôi đề nghị không phải là bãi bỏ chính tả,
04:59
and have everyone write however they want.
72
299241
3992
và để mọi người muốn viết cách nào tùy họ.
05:03
Language is a tool of common usage,
73
303698
3920
Ngôn ngữ là công cụ sử dụng phổ biến,
05:07
and so I believe it's fundamental that we use it following common criteria.
74
307642
5332
vì vậy tôi thấy rằng
trên cơ bản ta phải sử dụng nó theo các tiêu chuẩn chung.
05:13
But I also find it fundamental
75
313429
2172
Nhưng tôi cũng thấy quan trọng việc
05:15
that those common criteria be as simple as possible,
76
315625
4346
những tiêu chuẩn chung phải càng đơn giản càng tốt,
05:19
especially because if we simplify our spelling,
77
319995
3834
vì khi ta đơn giản việc chính tả,
05:23
we're not leveling it down;
78
323853
2813
ta không làm giảm chất lượng.
05:26
when spelling is simplified,
79
326690
2673
khi chính tả được đơn giản,
05:29
the quality of the language doesn't suffer at all.
80
329387
3778
chất lượng ngôn ngữ không bị ảnh hưởng chút nào.
05:33
I work every day with Spanish Golden Age literature,
81
333929
3909
Tôi đang làm việc mỗi ngày với văn học TBN Thời Vàng Son,
05:37
I read Garcilaso, Cervantes, Góngora, Quevedo,
82
337862
3604
Tôi đọc Garcilaso, Cervantes, Góngora, Quevedo,
05:41
who sometimes write "hombre" without H,
83
341490
2947
những người đôi khi viết"hombre' thiếu H,
05:44
sometimes write "escribir" with V,
84
344461
3228
đôi khi viết "escribir" với V,
05:47
and it's absolutely clear to me
85
347713
2439
điều đó rõ ràng một cách tuyệt đối với tôi
05:50
that the difference between those texts and ours is one of convention,
86
350176
5401
rằng sự khác biệt giữa những văn bản đó và chúng ta là một tục lệ,
05:55
or rather, a lack of convention during their time.
87
355601
3593
hay đúng hơn là thiếu tục lệ trong thời kỳ của họ.
05:59
But it's not a difference of quality.
88
359218
2029
Nhưng không thiếu chất lượng.
06:02
But let me go back to the masters,
89
362164
2424
Nhưng để tôi quay lại với các bậc thầy,
06:04
because they're key characters in this story.
90
364612
3354
vì họ là nhân vật chính trong câu chuyện này.
06:07
Earlier, I mentioned this slightly thoughtless insistence
91
367990
5441
Trước đó, tôi đã đề cập một chút về việc khăng khăng thiếu suy nghĩ
06:13
with which teachers pester and pester us
92
373455
2914
mà những thầy cô quấy nhiễu ta
06:16
over spelling.
93
376393
1500
về chuyện chính tả.
06:17
But the truth is, things being as they are,
94
377917
3472
Nhưng sự thực là vì cách ta xử lý những việc trong cuộc sống,
06:21
this makes perfect sense.
95
381413
2292
nên điều này hoàn toàn hợp lý .
06:23
In our society, spelling serves as an index of privilege,
96
383729
5339
Trong xã hội chúng ta,
chính tả được xem là chỉ số đặc quyền
06:29
separating the cultured from the brute, the educated from the ignorant,
97
389092
4388
tách biệt người có văn hóa với người thô bạo, người có học với người vô học,
06:33
independent of the content that's being written.
98
393504
4988
tùy vào ngữ cảnh khi viết.
06:38
One can get or not get a job
99
398516
3311
Một người có thể kiếm được việc làm hay không
06:41
because of an H that one put or did not.
100
401851
2669
vì viết đầy đủ hay thiếu một chữ H
06:44
One can become an object of public ridicule
101
404544
3189
Một người có thể trở thành đối tượng bị nhạo báng công khai
06:47
because of a misplaced B.
102
407757
2651
khi đặt sai chỗ của chữ B.
06:50
Therefore, in this context,
103
410432
2176
Vì vậy, trong ngữ cảnh này,
06:52
of course, it makes sense to dedicate all this time to spelling.
104
412632
5073
tất nhiên là có lý để dành thời gian cho việc chính tả.
Nhưng chúng ta không nên quên
06:57
But we shouldn't forget
105
417729
2538
07:00
that throughout the history of our language,
106
420291
2200
rằng trải qua lịch sử dài của ngôn ngữ chúng ta,
07:02
it has always been teachers
107
422515
1940
luôn có các giáo viên
07:04
or people involved in the early learning of language
108
424479
3925
hoặc là những người liên quan tới việc bắt đầu học viết
07:08
who promoted spelling reforms,
109
428428
2520
đã đề xuất việc cải tổ chính tả,
07:10
who realized that in our spelling there was often an obstacle
110
430972
4439
đã nhận ra rằng trong cách ta đánh vần
07:15
to the transmission of knowledge.
111
435435
2389
đôi lúc là một chướng ngại trong việc truyền tải kiến thức.
07:17
In our case, for example,
112
437848
1667
Ví dụ, nói về trường hợp của chúng ta,
07:19
Sarmiento, together with Andrés Bello, spearheaded the biggest spelling reform
113
439539
4553
ông Sarmiento, cùng với Andrés Bello, dẫn đầu cải cách chính tả lớn nhất
07:24
to take place in the Spanish language:
114
444116
3405
trong tiếng Tây Ban Nha,
07:27
the mid-19th century Chilean reform.
115
447545
4510
xãy ra giữa thế kỷ 19 ở Chile.
07:33
Then, why not take over the task of those teachers
116
453714
4461
Vậy tại sao ta không tiếp tục nhiệm vụ của các bật thầy nầy
07:38
and start making progress in our spelling?
117
458199
3393
và bắt đầu cải tiến việc đánh vần của chúng ta?
07:41
Here, in this intimate group of 10,000,
118
461616
3252
Tại đây, trong nhóm thân mật này có 10,000 người của chúng ta,
07:44
I'd like to bring to the table
119
464892
1554
tôi muốn đưa ra
07:46
some changes that I find reasonable to start discussing.
120
466470
4471
một số thay đổi mà tôi thấy có lý để ta bắt đầu thảo luận.
07:52
Let's remove the silent H.
121
472027
2368
Hãy bỏ chữ H câm,
07:54
In places where we write an H but pronounce nothing,
122
474419
5088
ở những chỗ mà ta viết âm H nhưng không phát âm,
07:59
let's not write anything.
123
479531
1291
cứ để trống khỏi viết gì.
08:00
(Applause)
124
480846
1016
(Vỗ tay)
08:01
It's hard for me to imagine what sentimental attachment
125
481886
2638
Tôi khó mà tưởng tượng lý do cảm tưởng nào
08:04
can justify to someone all the hassle caused by the silent H.
126
484548
4991
có thể biện minh được những rắc rối gây ra bởi âm H câm.
08:09
B and V, as we said before,
127
489563
2345
B và V, như ta đã nói,
08:11
were never differentiated in the Spanish language --
128
491932
2870
chưa bao giờ được phân biệt trong tiếng Tây Ban Nha,
08:14
(Applause)
129
494826
1017
(Vỗ tay)
08:15
Let's choose one; it could be either. We can discuss it, talk it over.
130
495867
3305
Hãy chọn một cái, cái nào cũng được. Chúng ta có thể thảo luận về nó.
08:19
Everyone will have their preferences and can make their arguments.
131
499196
3630
Mỗi người sẽ có sở thích của mình và đưa ra lập luận.
08:22
Let's keep one, remove the other.
132
502850
2844
Hãy giữ cái này, loại bỏ cái kia
08:25
G and J, let's separate their roles.
133
505718
3007
G và J, hãy tách biệt vai trò của chúng
08:28
G should keep the unaspirated sound, like in "gato," "mago," and "águila,"
134
508749
4422
G nên giữ âm thanh trơn rõ, như trong "gato", "mago" và "águila"
08:33
and J should keep the aspirated sound,
135
513195
3296
và J nên giữ là âm thanh có hơi ra,
08:36
as in "jarabe," "jirafa," "gente," "argentino."
136
516515
4894
như trong"jarabe," "jirafa," "gente," "argentino."
08:42
The case of C, S and Z is interesting,
137
522261
5328
Trường hợp của C, S và Z thật là thú vị,
08:47
because it shows that the phonetic approach must be a guide,
138
527613
3837
vì nó chỉ ra rằng những nguyên tắc ngữ âm chỉ là một cách hướng dẫn,
08:51
but it can't be an absolute principle.
139
531474
3065
nhưng không phải là nguyên tắc tuyệt đối.
08:54
In some cases, the differences in pronunciation must be addressed.
140
534563
4759
Trong một số trường hợp, sự khác biệt khi phát âm cần được giải quyết.
08:59
As I said before, C, S and Z,
141
539346
2906
Như tôi đã nói trước đây, C,S và Z,
09:02
in some places, correspond to one sound, in others to two.
142
542276
3342
đôi chỗ phù hợp với một âm, đôi khi hai âm.
09:05
If we go from three letters to two, we're all better off.
143
545642
5186
Nếu chúng bỏ bớt đi từ ba chữ cái đến hai là điều tốt nhất.
09:12
To some, these changes may seem a bit drastic.
144
552067
4870
Đôi với một số người, những thay đổi này có vẻ hơi quá khích.
09:16
They're really not.
145
556961
2181
Chúng thực sự là không.
09:19
The Royal Spanish Academy, all of language academies,
146
559166
3263
Học Viện Hoàng Gia Tây Ban Nha, và tất cả học viện ngôn ngữ,
09:22
also believes that spelling should be progressively modified;
147
562453
4905
cũng tin rằng chính tả cần được sửa đổi,
09:27
that language is linked to history, tradition and custom,
148
567382
4886
ngôn ngữ liên quan đến lịch sử, truyền thống và phong tục,
09:32
but that at the same time, it is a practical everyday tool
149
572292
4623
nhưng đồng thời cũng là công cụ thực dụng trong cuộc sống hàng ngày,
09:36
and that sometimes this attachment to history, tradition and custom
150
576939
4894
và đôi khi sự dính liền nầy với lịch sử, truyền thống và phong tục
09:41
becomes an obstacle for its current usage.
151
581857
5084
trở thành một trở ngại cho việc sử dụng chúng hiện tại.
09:47
Indeed, this explains the fact
152
587439
2109
Thật vậy, điều này giải thích thực tế
09:49
that our language, much more than the others we are geographically close to,
153
589572
6953
rằng ngôn ngữ chúng ta khác với các ngôn ngữ các nước láng giềng,
09:56
has been historically modifying itself based on us,
154
596549
3528
trong lịch sử đã được chúng ta tự sửa đổi
10:00
for example, we went from "ortographia" to "ortografía,"
155
600101
3654
Ví dụ, từ "ortographia" thành "ortografía,
10:03
from "theatro" to "teatro," from "quantidad" to "cantidad,"
156
603779
4101
Từ "theatro" sang "teatro", Từ "quantidad" đến "cantidad"
10:07
from "symbolo" to "símbolo."
157
607904
2388
Từ "symbolo" đến "símbolo".
10:10
And some silent H's are slowly being stealthily removed:
158
610316
5407
Và một số âm câm của H đã từ từ được lén lút gỡ bỏ.
10:15
in the Dictionary of the Royal Academy,
159
615747
2240
Trong Tự điển của Học viện Hoàng gia,
10:18
"arpa" and "armonía" can be written with or without an H.
160
618011
5792
"arpa" và "armonía" có thể viết có hoặc không có H.
10:23
And everybody is OK.
161
623827
1500
và mọi người đều ổn.
10:27
I also believe
162
627272
2748
Hơn nữa tôi thấy rằng
10:30
that this is a particularly appropriate moment to have this discussion.
163
630044
5945
đây là một thời điểm đặc biệt thích hợp để có cuộc thảo luận này.
10:37
It's always said that language changes spontaneously,
164
637217
4011
Ta thường được nghe rằng ngôn ngữ luôn thay đổi bất ngờ
10:41
from the bottom up,
165
641252
1866
từ dưới lên trên,
10:43
that its users are the ones who incorporate new words
166
643142
3273
rằng những người dùng là những người kết hợp từ ngữ mới
10:46
and who introduce grammatical changes,
167
646439
3535
và thay đổi ngữ pháp.
10:49
and that the authority -- in some places an academy,
168
649998
3817
Và người có quyền - đôi khi là học viện,
10:53
in others a dictionary, in others a ministry --
169
653839
3911
hoặc một tự điển, hay là một bộ hành chính,
10:57
accepts and incorporates them long after the fact.
170
657774
3826
chấp nhận và kết hợp chúng một thời gian lâu sau khi dùng.
11:02
This is true only for some levels of language.
171
662396
3648
Điều này chỉ đúng đối với một số tần lớp của ngôn ngữ
11:06
It is true on the lexical level, the level of words.
172
666068
3395
Điều này đúng khi nói về từ ngữ, trên cấp độ chữ.
11:09
It is less true on the grammatical level,
173
669487
3254
Nó không đúng ở cấp độ ngữ pháp,
11:12
and I would almost say it is not true for the spelling level,
174
672765
4186
Và gần như, tôi sẽ nói là, điều đó không đúng khi nói về chính tả,
11:16
that has historically changed from the top down.
175
676975
4041
mà trong lich sử đã thay đổi từ trên đi xuống.
11:21
Institutions have always been the ones to establish the rules
176
681040
4035
Các qui chế luôn luôn đã được thiết lập
11:25
and propose changes.
177
685099
2340
và đề xuất thay đổi bởi những tổ chức.
11:28
Why do I say this is a particularly appropriate moment?
178
688963
4790
Tại sao tôi nói đây là một thời điểm đặc biệt thích hợp?
11:33
Until today,
179
693777
1368
Cho tới hôm nay,
11:35
writing always had a much more restricted and private use than speech.
180
695169
6140
văn viết luôn có nhiều hạn chế và riêng tư hơn lời nói.
11:41
But in our time, the age of social networks,
181
701938
4474
Nhưng trong thời của chúng ta, thời đại của mạng xã hội,
11:46
this is going through a revolutionary change.
182
706436
3147
một cuộc cách mạng đang xảy ra.
11:50
Never before have people written so much;
183
710131
3044
Trước đây chưa từng có nhiều người viết như bây giờ.
11:53
never before have people written for so many others to see.
184
713199
4548
Chưa bao giờ có rất nhiều người viết cho rất nhiều người đọc.
11:58
And in these social networks, for the first time,
185
718356
3117
Và ở trong mạng xã hội, lần đầu tiên,
12:01
we're seeing innovative uses of spelling on a large scale,
186
721497
5040
ta thấy sự sử dụng chính tả một cách sáng tạo đại quy mô,
12:06
where even more-than-educated people with impeccable spelling,
187
726561
4609
nơi mà ngay cả những người có trình độ học vấn cao với sự đánh vần hoàn hảo,
12:11
when using social networks,
188
731194
2280
khi sử dụng mạng xã hội,
12:13
behave a lot like the majority of users of social networks behave.
189
733498
5549
họ hành xử như phần đông người sử dụng mạng xã hội vẫn hành xử.
12:19
That is to say, they slack on spell-checking
190
739071
3682
Nghĩa là, họ ít kiểm tra lỗi chính tả
12:22
and prioritize speed and efficacy in communication.
191
742777
4835
và họ dành ưu tiên cho tốc độ và hiệu quả trong giao tiếp.
12:28
For now, on social networks, we see chaotic, individual usages.
192
748129
5431
Hiện tại, ta thấy đó sự sử dụng hỗn loạn, cá nhân hóa.
12:33
But I think we have to pay attention to them,
193
753584
3017
Nhưng tôi nghĩ chúng ta phải chú ý tới họ
12:36
because they're probably telling us
194
756625
2347
vì có thể họ sẽ cho ta biết
12:38
that an era that designates a new place for writing
195
758996
4598
rằng một kỷ nguyên tạo ra vị thế mới cho viết lách,
12:43
seeks new criteria for that writing.
196
763618
4309
tìm kiếm những qui tắc mới cho việc viết văn.
12:48
I think we'd be wrong to reject them, to discard them,
197
768268
5118
Tôi nghĩ ta sẽ sai lầm nếu từ chối, bỏ qua họ.
12:53
because we identify them as symptoms of the cultural decay of our times.
198
773410
4972
vì chúng ta xem họ như
triệu chứng của phân rã văn hóa của thời đại chúng ta.
12:58
No, I believe we have to observe them, organize them and channel them
199
778406
4938
Không, tôi nghĩ rằng ta phải quan sát, tổ chức và phân phối họ
13:03
within guidelines that better correspond to the needs of our times.
200
783368
5662
trong sự hướng dẫn thích ứng hơn với nhu cầu của thời đại chúng ta.
13:10
I can anticipate some objections.
201
790561
3732
Tôi có thể dự đoán một số phản đối.
13:15
There will be those who'll say
202
795344
1430
Sẽ có những người nói rằng
13:16
that if we simplify spelling we'll lose etymology.
203
796798
5110
nếu chúng ta đơn giản hóa việc đánh vần chúng ta sẽ mất nguồn gốc.
13:22
Strictly speaking, if we wanted to preserve etymology,
204
802743
3090
Nói đúng ra, nếu chúng ta muốn để bảo tồn nguồn gốc,
13:25
it would go beyond just spelling.
205
805857
2430
ta sẽ không đạt đươc bằng chính tả.
13:28
We'd also have to learn Latin, Greek, Arabic.
206
808311
4005
Chúng ta phải học tiếng Latin, tiếng Hy Lạp, tiếng Ả Rập.
13:33
With simplified spelling,
207
813059
2631
Với cách viết đơn giản, ta sẽ giữ lại được nguồn gốc
13:35
we would normalize etymology in the same place we do now:
208
815714
5190
ở những nơi chúng ta đang giữ bây giờ, trong từ điển từ nguyên.
13:40
in etymological dictionaries.
209
820928
2349
13:43
A second objection will come from those who say:
210
823937
3007
Còn một phản đối thứ hai sẽ đến từ những người nói rằng:
13:46
"If we simplify spelling, we'll stop distinguishing
211
826968
3718
"Nếu đơn giản hóa chính tả,
13:50
between words that differ in just one letter."
212
830710
3676
ta sẽ không phân biệt được
những nghĩa khác biệt trong cùng một từ."
13:54
That is true, but it's not a problem.
213
834410
4090
Đó là sự thật, nhưng nó không phải là một vấn đề.
13:58
Our language has homonyms, words with more than one meaning,
214
838524
4976
Ngôn ngữ của ta có từ đồng nghĩa, có những từ có nhiều hơn một ý nghĩa,
Nhưng chúng ta không nhầm lẫn
14:03
yet we don't confuse the "banco" where we sit
215
843524
2762
"banco" nơi chúng ta ngồi với "banco", nơi chúng ta gửi tiền,
14:06
with the "banco" where we deposit money,
216
846310
2072
14:08
or the "traje" that we wear with the things we "trajimos."
217
848406
3249
Hay "traje" mà chúng ta mặc với những thứ ta "trajimos."
14:11
In the vast majority of situations, context dispels any confusion.
218
851679
6639
Ở phần lớn các trường hợp, ngữ cảnh sẽ xua tan nhầm lẫn.
14:19
But there's a third objection.
219
859012
2953
Nhưng có một phản đối thứ ba.
14:23
To me,
220
863922
1172
Đối với tôi, đây là điều dễ hiểu nhất, thậm chí là cảm động nhất,
14:26
it's the most understandable, even the most moving.
221
866873
3445
là những người nói: "Tôi không muốn thay đổi.
14:30
It's the people who'll say: "I don't want to change.
222
870342
3468
14:34
I was brought up like this, I got used to doing it this way,
223
874356
3709
Tôi đã được nuôi dạy như thế này, Tôi đã quen làm theo cách này,
14:38
when I read a written word in simplified spelling, my eyes hurt."
224
878089
6273
Khi đọc một chữ được viết tắt,
tôi thấy nhức mắt lắm."
14:44
(Laughter)
225
884386
1801
(Cười )
14:46
This objection is, in part, in all of us.
226
886211
4873
Phản đối này, đều có một phần nào trong tất cả chúng ta.
14:52
What do I think we should do?
227
892003
1489
Tôi nghĩ chúng ta nên làm gì?
14:53
The same thing that's always done in these cases:
228
893516
2709
Nên làm những việc luôn được làm như những trường hợp nầy.
14:56
changes are made looking forward; children are taught the new rules,
229
896249
5413
thay đổi những gì đang tiến tới,
trẻ em được dạy quy tắc mới.
15:01
those of us who don't want to adapt can write the way we're used to writing,
230
901686
4533
Những ai không muốn thích nghi vẫn có thể viết như thói quen,
15:06
and hopefully, time will cement the new rules in place.
231
906243
4301
và hy vọng, thời gian sẽ hàn gắn các quy tắc mới đúng chỗ.
15:11
The success of every spelling reform that affects deeply rooted habits
232
911084
6507
Mọi cuộc cải cách chính tả thành công mà ảnh hưởng đến thói quen khó bỏ
15:17
lies in caution, agreement, gradualism and tolerance.
233
917615
5306
đều nhờ có sự thận trọng, thỏa thuận, kiên nhẫn và khoan dung.
15:23
At the same time, can't allow the attachment to old customs
234
923483
4318
Đồng thời, ta không thể cho phép sự gắn bó với các tục lệ cũ
15:27
impede us from moving forward.
235
927825
2315
cản trở chúng ta tiến lên phía trước.
15:30
The best tribute we can pay to the past
236
930595
3436
Lời tri ân tốt nhất mà chúng ta có thể trả cho quá khứ
15:34
is to improve upon what it's given us.
237
934055
2514
Là để cải thiện những gì nó đã cho chúng ta.
15:37
So I believe that we must reach an agreement,
238
937075
2573
Vì vậy, tôi tin rằng ta phải đạt được một thỏa thuận,
15:39
that academies must reach an agreement,
239
939672
3011
các học giả phải đạt được thỏa thuận,
15:42
and purge from our spelling rules
240
942707
2938
và tẩy xóa những quy tắc chính tả của chúng ta,
15:45
all the habits we practice just for the sake of tradition,
241
945669
3705
tất cả thói quen ta theo vì truyền thống, ngay cả khi chúng đã vô dụng.
15:49
even if they are useless now.
242
949398
1661
15:51
I'm convinced that if we do that
243
951505
3476
Tôi tin rằng nếu chúng ta làm điều đó trong lỉnh vực
15:55
in the humble but extremely important realm of language,
244
955005
4000
nhỏ nhưng rất quan trọng trong ngôn ngữ
15:59
we'll be leaving a better future to the next generations.
245
959029
5334
chúng ta sẽ để lại một tương lai tốt hơn cho
các thế hệ kế tiếp
16:04
(Applause)
246
964942
3408
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7