4 Ways To Design a Disability-Friendly Future | Meghan Hussey | TED

Çeviri: Basak Kostem Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

I've never known life without disability.

Engelsiz bir hayat tanımadım.

Disability is where a physical or mental condition or impairment

Engellilik hali, fiziksel veya zihinsel rahatsızlıkların

is combined with physical or social barriers

çevresel ve sosyal engellerle birleşmesiyle

that make it hard for a person to do certain things

kişinin hareketlerini kısıtlar

or interact with the world around them.

veya dış dünyayla etkileşime girmesini zorlaştırır.

Disability is very diverse,

Engellilik tek tip değildir;

with a wide range of experiences

görme, hareket etme, duyma, öğrenme,

that can affect a person's ability to see, move, hear, learn,

iletişime veya etkileşime girme gibi farklı yetileri etkiler.

communicate or interact with others.

In my case, my sister Erin is autistic and has intellectual disabilities.

Kız kardeşim Erin de otistik ve zihinsel engelli.

She processes the world differently.

Dünyayı farklı bir biçimde algılıyor.

She enjoys riding her bike, collecting rubber ducks,

Bisiklet sürmeyi, oyuncak ördek toplamayı,

watching YouTube videos on repeat

YouTube videolarını tekrar tekrar izlemeyi

and spending the money she earns at work.

ve kazandığı parayı harcamayı seviyor.

When she's really happy, she squeals and claps her hands.

Mutluyken haykırıp ellerini çırpıyor.

Though, for many people Erin is different,

Erin birçok insana tuhaf gelse de,

she is my normal.

bana normal geliyor.

In my family, we were raised with the core value

“Farklı olmak ayıp değildir” anlayışı ile yetiştirildik.

that different is not less.

Ancak diğer insanların bizimle aynı görüşte olmadığının da bilincindeydik.

But it was made clear to me

that the rest of the world didn't always share this value.

Like, I'll never forget, one time in middle school,

Hiç unutmuyorum, kardeşim ortaokuldayken

my sister's aid had made a video of her learning how to communicate

kaynaştırma sınıfına gidiyordu, öğretmeni kardeşimin konuşmayı

using speech and sign

and thriving in an inclusive classroom where she was loved

ve işaret dilini öğrenip başarılı iletişim kurduğu bir video çekmişti.

and accepted just for who she is.

And I brought it to school, wanting to share,

Ben de bunu arkadaşlarımla paylaşmak istedim

to give my classmates the opportunity to learn more about autism,

ve otizm hakkında farkındalık uyandırmak için videoyu okula getirdim

only to be told by my teacher that the faculty had decided against it

ancak öğretmenim, diğer öğrenciler kardeşimle dalga geçeceği için

to "protect" me from other students inevitably making fun of her.

beni “incitmemek” adına talebimin fakülte tarafından reddedildiğini söyledi.

It was one of many instances that taught me what stigma was.

Bu gibi pek çok deneyim, bana damgalanmanın ne olduğunu öğretti.

With every rude comment,

Erin’in kalabalıkta kontrolünü kaybettiği her anda ona söylenen kaba sözler,

when Erin would have a sensory meltdown in a public place,

with every casual use of the slur retard, by even childhood friends of mine

çocukluk arkadaşlarımdan bile duyduğum türlü hakaret,

with every judgmental stare,

her yargılayıcı bakış,

I learned that the rest of the world didn't necessarily see Erin

bana dünyanın Erin’i olduğu gibi kabul etmediğini öğretti.

for the full human being that she is.

Now, when I went off to college, I didn't know what role, if any,

Üniversiteye gidene dek,

engellilik olgusunun hayatımda ne gibi bir etkisinin olacağını bilmiyordum.

disability would play in my life outside my family.

It wasn't until I studied abroad in China for my International Relations major

Uluslararası İlişkiler ana dalında eğitim görmek için Çin’e gidene kadar,

that my personal background with disability

engellilik ile olan geçmişimle kariyerimin birleşeceği aklıma gelmezdi.

and my career came together.

Through a class I was taking on social issues in Beijing,

Pekin’de sosyal olaylar konulu bir derste,

I had the opportunity to visit an autism school there

oradaki bir otizm okuluna gittim

and was introduced to a local disability rights advocacy organization.

ve yerel bir engelli hakları savunucuları derneği ile tanıştım.

I ended up interning with them

Burada staj yaparak

and got completely absorbed into that community.

ekibin bir parçası oldum.

I was finally able to see how my family's struggle

Ailemin çektiği zorlukların aslında büyük bir sorunun parçası olduğunu görmek

was part of something much larger,

and the magnitude of what I found actually shocked me.

ve sorunun büyüklüğü beni çok şaşırttı.

Over a billion people,

Bir milyardan fazla insanın,

an estimated 15 percent of the world's population,

dünyanın toplam nüfusunun yüzde on beşi kadarı engelli.

have some form of disability.

And persons with disabilities as a group worldwide

Ve dünya üzerindeki her engelli,

face huge amounts of stigma and disadvantage.

ciddi derecede damgalanma ve dezavantaj ile karşı karşıya.

Just to use education as an example,

Örneğin eğitimi ele alalım,

of the 240 million children with disabilities in the world,

dünya üzerinde 240 milyon engelli çocuk var

about 50 percent have never been to school.

ve neredeyse yarısı daha önce hiç okula gitmemiş.

I was appalled that I had been studying global human rights

Bir Sarmaşık Ligi okulunda küresel insan hakları okuduğum için dehşete kapılmıştım.

at an Ivy League school,

and even though the problem was so unbelievably huge,

Sorunun bu kadar büyük olmasına rağmen,

not once had disability really ever come up.

engellilik bir kez dahi söz konusu olmadı.

So I decided to pivot,

Bu yüzden harekete geçtim

and I've spent the past decade in my career to disability inclusion

ve kariyerimin son on yılında uluslararası kalkınmada

engellileri hayata kazandırma üzerine çalıştım.

in international development.

I returned to China on a Fulbright scholarship

Otizmli genç ve yetişkinler için eğitim programları hakkında araştırma yapmak için

to do research on education and programs for autistic adolescents and adults.

Fulbright bursuyla Çin’e döndüm.

I then went on to do research or work with disability organizations

Ardından Tanzanya, İrlanda, Güney Afrika gibi ülkelerde bulunan

in places like Tanzania, Ireland and South Africa.

engelli dernekleri ile birlikte çalışıp araştırmalarıma devam ettim.

I now work globally with Special Olympics,

Şimdi de kapsayıcılığı aşılamak için sporu temel alan

using sport as a platform to teach and promote inclusive attitudes.

Özel Olimpiyatlar ile küresel çapta çalışıyorum.

And what I found is that all over the world,

Ve şunu keşfettim, dünyanın her yerinde,

even though countries' specific cultural context or systems might be different,

ülkelerin kültürel bağlamları veya sistemleri değişse bile,

the underlying problem of attitude barriers remains the same.

asıl sorun, yani davranışsal engeller, değişmiyor.

And the research backs me up.

Araştırmam da beni destekliyor.

The second most cited barriers to inclusion, after lack of data,

Bilgi eksikliğinden sonra en çok bahsi geçen ikinci engel,

is negative attitudes towards disability.

engellilik haline karşı olumsuz tutum sergileme.

What people don't realize is that exclusion hurts everyone.

İnsanlar ayrımcılığın incitici olduğunun farkında değil.

The International Labour Organization estimates that disability exclusion costs

Uluslararası Çalışma Örgütü, düşük ve orta gelirli ülkelerde

low- and middle-income countries between three and seven percent of GDP.

işte engelli ayrımcılığının GSYH’nın yüzde 3 ila 7′sine mal olduğunu ileri sürüyor.

But the opposite is also true.

Ancak şöyle bir şey var.

Inclusion could help everyone.

Kapsayıcılık herkese fayda sağlayabilir.

Our research at Special Olympics has found

Engelli Olimpiyatları’ndaki araştırmamız sonucunda şunu gördük.

that inclusive sport and youth leadership programming

Kapsayıcı spor ve genç liderlik programları,

has benefits for youth, both with and without disabilities,

engelli veya engelsiz her gence,

especially when it comes to developing key social and emotional skills

özellikle gitgide çeşitlenerek birleşen günümüz dünyasında

everyone needs to succeed in an increasingly diverse

temel sosyal ve duygusal becerileri geliştirme bakımından fayda sağlıyor.

and interconnected world.

And this has held true in countries as different as the United States,

Ve bu durum ABD, Çin, Hindistan, Kenya, Yunanistan gibi

China, India, Kenya and Greece.

birbirinden çok farklı ülkelerde de geçerli.

İyi haber şu ki,

The good news is

there are four things we all can do to make the future more inclusive.

geleceğimizi daha kapsayıcı hale getirmek için yapabileceğimiz dört şey var.

Number one,

Birincisi,

we need to reevaluate our own attitudes towards disability.

engelliliğe karşı olan tutumumuzu gözden geçirmeliyiz.

I still get questions about whether it is "realistic"

İnsanlar, sözde normal insanların sıkıntı çektiği

to include persons with disabilities in international development programs

uluslararası kalkınma programlarına engellilerin dahil edilmesinin

when even the so-called regular people are struggling.

“gerçekçi” olup olmadığını sorgulamaya devam ediyor.

There are still too many stereotypes that associate disability with pity,

Engellilik halini acıma duygusuyla bağdaştıran pek çok kalıp yargı var

and we're still living with social systems and physical structures

ve engellileri normal hayattan ayıran sosyal sistemler

that segregate people with disabilities.

ve fiziksel yapılarla yaşıyoruz.

So fewer people have it as part of their everyday experience,

Artık daha az kişi bunları yaşıyor olsa bile

and it still makes them really uncomfortable.

bu durum hala rahatsız edici.

We need to re-evaluate these attitudes.

Kendimize çekidüzen vermeliyiz.

Needing accommodation or support

Barınma veya desteğe muhtaç olmak

does not make a person any less deserving of dignity and respect.

kimsenin itibarını ve saygınlığını zedelemez.

This is a matter of justice and equity, not charity.

Bu durum bir hayır işi değil, adalet ve eşitlik işi.

Second, choose to include.

İkinci olarak, kapsayıcı olmalıyız.

Solving this issue is not just a matter of policy.

Bu mesele yalnızca politika ile çözülemez.

There are plenty of countries that have disability laws on the books

Pek çok ülke engellilere ilişkin kanun çıkarmış

or have signed and ratified the United Nations Convention

veya Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ni imzalayarak

on the Rights of Persons with Disabilities,

kabul ve tasdik etmiş olsa bile,

but there is still a huge gap between what is written in policy

kanunda yazılanla gerçekte olan arasında dağlar kadar fark var.

and what actually happens in practice.

And this comes down to all of us.

Bu noktada iş bize düşüyor.

We can put pressure on governments

Kanunların gereğince uygulanması için devlete baskı yapabiliriz.

to make sure that laws are actually implemented.

But we can also look at where we have the power to effect change.

Ayrıca etki alanımıza da dikkat etmeliyiz.

Örgütlerin çeşitliliği, birliği ve kapsayıcılık stratejilerine odaklanmalı,

We should be looking at organizations' diversity, equity and inclusion strategies

and see where we can be doing better.

geliştirilmesi gerekenleri belirlemeliyiz.

Too often we still fall short of recognizing disability

Engelli kavramının insan çeşitliliğinin bir parçası olduğunu

as part of human diversity.

bir türlü kabullenemiyoruz.

We would all benefit by not only accommodating

İş hayatına uyum sağlama ve aktif katılım için

but actively supporting and including persons with disabilities

engelli insanları desteklemek, hepimizin yararına olacaktır.

in the workplace.

Third, we need to recognize where disability intersects

Üçüncü olarak, engellilik halinin kesiştiği her alanı tanımalıyız.

with every issue area.

When we talk about gender equity,

Cinsiyet eşitliği dediğimizde,

we need to be inclusive of women with disabilities

cinsiyete dayalı zorbalığa uğrama ihtimali

who are actually more likely to be victims of gender-based violence.

daha muhtemel olan engelli kadınları da dahil etmeliyiz.

When we talk about global health and health systems,

Küresel sağlık ve sağlık sistemlerinden bahsettiğimizde,

we need to be inclusive of persons with disabilities

engellerinden öte toplumsal damgalama

who are more likely to have poor health outcomes,

ve tedavi erişimi yetersizliğinden dolayı

often not because of their actual disability

sağlık sorunları yaşayan engelli insanları da dahil etmeliyiz.

but because of stigma and lack of access to care.

Everyone has something they can do to make their work more inclusive.

Herkes işini bir şekilde daha kapsayıcı bir hale getirebilir.

And together,

Ve hep birlikte,

these collective efforts can result in the cultural shift that we need.

bu ortak girişimler ile ihtiyacımız olan kültürel değişimi elde edebiliriz.

Finally, and most importantly, don't just listen to me.

Son olarak, her şeyden önemlisi, yalnızca beni dinlemeyin.

Listen to persons with disabilities themselves.

Asıl dinlemeniz gereken, engelli insanlar.

All over the world, there are incredible self advocates.

Dünyanın her yerinde inanılmaz öz savunucular var.

Like my friend and colleague Ben,

Örneğin arkadaşım ve meslektaşım Ben,

who is both legally blind and has intellectual disability

hem yasal olarak kör, hem de zihinsel engelli,

and who successfully advocated to the DC Department of Transportation

DC Ulaştırma Bakanlığı’na, kendi ve kendisi gibi olan kişilerin

to get voice and sound added to the crosswalks near our office

işe giderken karşıdan karşıya güvenli bir şekilde geçebilmeleri için

to make it safe for him and people like him

ofisimizin yakınındaki yaya geçitlerine sesli yardım eklenmesi talebini onaylattı.

to cross the street going to work.

Or Brina from the Philippines,

Başka bir örnek,

whose parents were told upon her Down syndrome diagnosis

Filipinli Brina’ya Down sendromu teşhisi konmuş,

that they shouldn't set their expectations too high,

ve ailesine beklentiyi düşük tutmaları söylenmiş,

but who has become an assistant preschool teacher

şimdi ise kendisi okul öncesi öğretmen yardımcısı,

and a UNESCO champion for inclusion in education.

ve UNESCO eğitimde kapsayıcılık şampiyonu.

Or Haseeb, who has actually been on a TEDx stage before me

Veya Haseeb, benden daha önce TEDx sahnesine çıkarak

to speak out against the stigma he has faced as an autistic young person

Pakistan’da genç bir otizmli olarak yaşadığı damgalanmayı anlattı.

in Pakistan.

And I could go on and on and on

Kitaplarda, konuşmalarda,

with others who have shared their lived experience of disability

internet günlüklerinde, podcastlerde ve sosyal medyada

in books, speeches, blogs, podcasts and social media.

benzer tecrübelerini aktarmış pek çok engelli insan var.

When you're looking for ways to make your work more inclusive,

İşinizi daha kapsayıcı bir hale getirirken,

seek out the voices of persons with disabilities.

engelli insanların düşüncelerine kulak verin.

Really take the time to listen to what they have to say

Bu insanların diyeceklerini can kulağıyla dinleyin,

and follow their lead.

ve onları örnek alın.

Disability has always been and will always be a part of my life.

Engellilik kavramı, hayatımın ayrılmaz bir parçası ve olmaya da devam edecek.

Erin and I deserve to live in a world

Erin ve ben,

where she has more opportunities to be supported and included.

daha destekleyici ve kapsayıcı imkanların olduğu bir yaşamı hak ediyoruz.

Erin, Ben, Brina and Haseeb are only four out of over a billion people

Erin, Ben, Brina ve Haseeb, onlara göre yaratılmamış bir dünyada

who are just trying to find belonging and live their best lives

ait oldukları yeri bulmaya ve yaşamaya çalışan

in a world that was not designed for them.

dört milyondan fazla insandan yalnızca dördü.

Indeed, a world that was designed to hold them back.

Tam tersine, bu dünya onları engellemek için yaratılmış.

Not because it had to be that way,

Ancak böyle olması gerektiği için değil,

but because people built systems

insanlar dışlayıcı tutumlar çerçevesinde sistemler oluşturduğu için.

around attitudes that other and exclude them.

And all of those people have family members like me

Ve bütün bu engelli bireylerin, farkında olsalar da olmasalar da,

whose lives are shaped by this issue

hayatı bu duruma göre şekillenen

and communities who are affected, whether they realize it or not.

ve çevresi bu durumdan etkilenen aile bireyleri var, aynı benim gibi.

Disability inclusion is not something nice that we do for those people.

Kapsayıcı olmak, engelli insanların iyiliği için yaptığımız bir şeyden öte,

It is something critical that needs to come from all of us.

hepimizin içinden gelmesi gereken oldukça önemli bir tutum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)