4 Ways To Design a Disability-Friendly Future | Meghan Hussey | TED

Translator: Pham Xuan Sang C2000187 Reviewer: Thu Ha Tran

I've never known life without disability.

Tôi chưa hề biết về cuộc sống không có khuyết tật.

Disability is where a physical or mental condition or impairment

Khuyết tật là sự suy giảm về thể chất lẫn tinh thần

is combined with physical or social barriers

kết hợp với các rào cản xã hội

that make it hard for a person to do certain things

gây khó khăn cho con người khi làm việc

or interact with the world around them.

hoặc tương tác với thế giới xung quanh.

Disability is very diverse,

Khuyết tật có nhiều dạng,

with a wide range of experiences

với nhiều trải nghiệm khác nhau

that can affect a person's ability to see, move, hear, learn,

ảnh hưởng tới các khả năng nhìn, đi lại, nghe, học tập,

communicate or interact with others.

giao tiếp hay tương tác với người khác.

In my case, my sister Erin is autistic and has intellectual disabilities.

Chị Erin của tôi là một ví dụ, chị ấy bị tự kỷ và thiểu năng

She processes the world differently.

Chị ấy cảm nhận về thế giới rất khác biệt.

She enjoys riding her bike, collecting rubber ducks,

Chị ấy thích đạp xe, nhặt những con vịt cao su,

watching YouTube videos on repeat

xem đi xem lại các video trên YouTube

and spending the money she earns at work.

và tiêu tiền mình kiếm được khi đi làm.

When she's really happy, she squeals and claps her hands.

Khi chị ấy thật sự vui vẻ, chị ấy hay kêu ré lên và vỗ tay.

Though, for many people Erin is different,

Chị Erin tuy khác biệt với nhiều người,

she is my normal.

nhưng lại bình thường với tôi.

In my family, we were raised with the core value

Ở trong nhà, chúng tôi được dạy rằng

that different is not less.

khác biệt không phải là thua kém.

But it was made clear to me

Nhưng tôi đã hiểu ra rằng

that the rest of the world didn't always share this value.

thế giới thường không chia sẻ giá trị này.

Like, I'll never forget, one time in middle school,

Chuyện là, có một lần ở trường cấp hai,

my sister's aid had made a video of her learning how to communicate

trợ giảng của chị tôi đã quay video chị tôi học cách giao tiếp

using speech and sign

bằng lời nói và kí hiệu

and thriving in an inclusive classroom where she was loved

và đăng nó lên một lớp học đặc biệt nơi mà chị ấy được yêu thương

and accepted just for who she is.

và được chấp nhận bản thân.

And I brought it to school, wanting to share,

Và tôi đã đem nó tới trường với mong muốn

to give my classmates the opportunity to learn more about autism,

cho các bạn học của tôi cơ hội để biết thêm về chứng tự kỷ,

only to be told by my teacher that the faculty had decided against it

đến khi giáo viên của tôi nói rằng ban giám hiệu không chấp nhận việc đó

to "protect" me from other students inevitably making fun of her.

để “bảo vệ” tôi khỏi những học sinh khác đùa cợt về chị tôi.

It was one of many instances that taught me what stigma was.

Đó là một trong những chuyện dạy tôi biết bị kì thị là gì.

With every rude comment,

Với những lời nói thô lỗ

when Erin would have a sensory meltdown in a public place,

khi Erin bị hoảng loạn ở nơi công cộng,

with every casual use of the slur retard, by even childhood friends of mine

chị ấy thường hay nói nhảm, giống những người bạn của tôi hồi nhỏ

with every judgmental stare,

mỗi khi gặp án nhìn phán xét,

I learned that the rest of the world didn't necessarily see Erin

tôi mới biết rằng thế giới không nhất thiết coi Erin

for the full human being that she is.

như một người bình thường.

Now, when I went off to college, I didn't know what role, if any,

Giờ đây, khi tôi đã tốt nghiệp đại học, tôi vẫn không biết khuyết tật

disability would play in my life outside my family.

đóng vai trò gì trong cuộc sống của tôi ngoài xã hội.

It wasn't until I studied abroad in China for my International Relations major

Cho đến khi tôi đi du học ngành quan hệ quốc tế ở Trung Quốc

that my personal background with disability

thì lí lịch cá nhân với chuyện khuyết tật

and my career came together.

và sự nghiệp của tôi mới đi chung.

Through a class I was taking on social issues in Beijing,

Thông qua một lớp học về các vấn đề xã hội ở Bắc Kinh,

I had the opportunity to visit an autism school there

tôi đã có dịp đến thăm một trường học cho người tự kỷ

and was introduced to a local disability rights advocacy organization.

và được giới thiệu về một tổ chức vận động quyền khuyết tật ở địa phương.

I ended up interning with them

Sau khi thực tập với họ xong

and got completely absorbed into that community.

thì tôi hoàn toàn hòa nhập vào cộng đồng đó.

I was finally able to see how my family's struggle

Cuối cùng tôi đã nhận ra khó khăn của gia đình tôi

was part of something much larger,

chỉ là phần nhỏ của thứ gì đó lớn hơn,

and the magnitude of what I found actually shocked me.

và quy mô mà tôi biết được thật sự làm tôi bất ngờ.

Over a billion people,

Có hơn một tỷ người,

an estimated 15 percent of the world's population,

khoảng 15 phần trăm dân số thế giới,

have some form of disability.

có các dạng của khuyết tật

And persons with disabilities as a group worldwide

và những người bị khuyết tật trên thế giới

face huge amounts of stigma and disadvantage.

đối mặt với sự kì thị và hạn chế khả năng rất lớn.

Just to use education as an example,

Ví dụ đơn giản là việc giáo dục,

of the 240 million children with disabilities in the world,

trong số 240 triệu trẻ em bị khuyết tật trên thế giới,

about 50 percent have never been to school.

có khoảng 50 phần trăm các bé không được đến trường.

I was appalled that I had been studying global human rights

Tôi thấy kinh hãi rằng tôi đã được học quyền con người

at an Ivy League school,

ở một trường Ivy League,

and even though the problem was so unbelievably huge,

và mặc dù vấn đề đó lớn đến khó tin,

not once had disability really ever come up.

vẫn không có người khuyết tật nào dám lên tiếng.

So I decided to pivot,

Vậy nên tôi muốn thay đổi,

and I've spent the past decade in my career to disability inclusion

và tôi đã dành mười năm trôi qua trong sự nghiệp để hòa nhập

in international development.

khuyết tật vào phát triển thế giới.

I returned to China on a Fulbright scholarship

Tôi trở lại Trung Quốc theo học bổng Fulbright

to do research on education and programs for autistic adolescents and adults.

để nghiên cứu về giáo dục và các chương trình cho người bị tự kỉ.

I then went on to do research or work with disability organizations

Sau đó tôi cứ nghiên cứu hay hợp tác với các tổ chức khuyết tật

in places like Tanzania, Ireland and South Africa.

ở những nơi như Tazania, Ireland và Nam Phi.

I now work globally with Special Olympics,

Giờ tôi làm việc với Thế vận hội người khuyết tật,

using sport as a platform to teach and promote inclusive attitudes.

sử dụng thể thao làm nền tảng để giảng dạy và thúc đẩy thái độ hòa nhập.

And what I found is that all over the world,

Và điều tôi biết là trên khắp thế giới,

even though countries' specific cultural context or systems might be different,

mặc dù có những nền văn hóa hoặc bộ máy hoạt động khác nhau,

the underlying problem of attitude barriers remains the same.

những vấn đề nan giải về những rào cản ứng xử vẫn như nhau.

And the research backs me up.

Và tôi có nghiên cứu ủng hộ.

The second most cited barriers to inclusion, after lack of data,

Rào cản được đề cập nhiều thứ hai với việc hoà nhập, sau việc thiếu dữ liệu,

is negative attitudes towards disability.

là thái độ tiêu cực với người khuyết tật.

What people don't realize is that exclusion hurts everyone.

Mọi người không hề nhận ra rằng sự kì thị làm tổn thương người khác.

The International Labour Organization estimates that disability exclusion costs

Tổ chức Lao động Quốc tế dự đoán rằng việc kì thị người khuyết tật tốn

low- and middle-income countries between three and seven percent of GDP.

ba đến bảy phần trăm GDP ở các nước thu nhập thấp và trung bình.

But the opposite is also true.

Nhưng điều ngược lại thì cũng đúng.

Inclusion could help everyone.

Sự hòa nhập có thể giúp mọi người.

Our research at Special Olympics has found

Nghiên cứu ở Thế vận hội Người khuyết tật

that inclusive sport and youth leadership programming

cho thấy thể thao phối hợp và đào tạo lãnh đạo trẻ

has benefits for youth, both with and without disabilities,

có nhiều lợi ích cho người trẻ, kể cả có bị khuyết tật hay không,

especially when it comes to developing key social and emotional skills

đặc biệt là khi phát triển các kĩ năng và cảm nhận xã hội then chốt

everyone needs to succeed in an increasingly diverse

mà mọi người cần để thành công trong một thế giới phát triển

and interconnected world.

và kết nối toàn cầu.

And this has held true in countries as different as the United States,

Và điều này là có thật ở các nước khác nhau như Hoa Kỳ,

China, India, Kenya and Greece.

Trung Quốc, Ấn Độ, Kenya và Hy Lạp.

The good news is

Tin tốt là

there are four things we all can do to make the future more inclusive.

có bốn việc mà chúng ta có thể làm để có tương lai hòa nhập nhiều hơn.

Number one,

Đầu tiên,

we need to reevaluate our own attitudes towards disability.

chúng ta cần đánh giá lại thái độ của mình với người khuyết tật.

I still get questions about whether it is "realistic"

Tôi vẫn hay bị hỏi về việc đưa những người khuyết tật

to include persons with disabilities in international development programs

vào các chương trình phát triển quốc tế có “thực tế” không

when even the so-called regular people are struggling.

khi mà cái gọi là người bình thường vẫn còn đang bất ổn.

There are still too many stereotypes that associate disability with pity,

Vẫn còn quá nhiều khuôn khổ khiến cho người khuyết tật bị tự ái,

and we're still living with social systems and physical structures

và chúng ta vẫn đang sống với các luật lệ xã hội hiện hữu

that segregate people with disabilities.

tách biệt con người với người khuyết tật.

So fewer people have it as part of their everyday experience,

Vì thế có ít người coi nó như một phần trải nghiệm cuộc sống,

and it still makes them really uncomfortable.

và nó vẫn khiến họ thật sự không thoải mái.

We need to re-evaluate these attitudes.

Chúng ta cần đánh giá lại những thái độ này.

Needing accommodation or support

Nhu cầu về chỗ ở hay hỗ trợ

does not make a person any less deserving of dignity and respect.

không làm cho một người trở nên ít xứng đáng với phẩm giá và sự tôn trọng.

This is a matter of justice and equity, not charity.

Đây là vấn đề về công lý và công bằng, không phải từ thiện.

Second, choose to include.

Thứ hai, hãy chọn hòa nhập.

Solving this issue is not just a matter of policy.

Việc giải quyết vấn đề này không còn là chuyện về chính sách nữa.

There are plenty of countries that have disability laws on the books

Có rất nhiều quốc gia đưa luật khuyết tật vào sách vở

or have signed and ratified the United Nations Convention

hoặc đã kí kết và phê chuẩn Công ước Liên Hợp Quốc

on the Rights of Persons with Disabilities,

về Quyền của Người Khuyết Tật,

but there is still a huge gap between what is written in policy

nhưng vẫn có một khoảng cách lớn giữa những gì được đưa vào chính sách

and what actually happens in practice.

và những gì diễn ra trên thực tế.

And this comes down to all of us.

Và điều này liên quan đến chúng ta.

We can put pressure on governments

Chúng ta có thể ép các chính phủ

to make sure that laws are actually implemented.

đảm bảo rằng luật pháp thật sự được thực thi.

But we can also look at where we have the power to effect change.

Nhưng chúng ta cũng có thể có sức mạnh để tác động đến sự thay đổi.

We should be looking at organizations' diversity, equity and inclusion strategies

Chúng ta nên nhìn vào các chiến lược đa dạng, công bằng và hòa nhập của

and see where we can be doing better.

các tổ chức và xem ở đâu có thể làm tốt hơn.

Too often we still fall short of recognizing disability

Chúng ta vẫn thường không nhận ra rằng khuyết tật là một phần

as part of human diversity.

của đa dạng con người.

We would all benefit by not only accommodating

Chúng ta đều hưởng lợi bằng cách không chỉ hỗ trợ về chỗ ở

but actively supporting and including persons with disabilities

mà còn tích cực hỗ trợ và hòa nhập người khuyết tật

in the workplace.

ở nơi làm việc.

Third, we need to recognize where disability intersects

Thứ ba, chúng ta cần phải nhận thức được nơi mà khuyết tật

with every issue area.

và các vấn đề liên quan gặp nhau.

When we talk about gender equity,

Khi nói về bình đẳng giới,

we need to be inclusive of women with disabilities

chúng ta cần phải nói luôn về những phụ nữ khuyết tật

who are actually more likely to be victims of gender-based violence.

dễ có nguy cơ trở thành nạn nhân của bạo lực giới tính.

When we talk about global health and health systems,

Khi chúng ta nói về sức khỏe toàn cầu và các hệ thống y tế,

we need to be inclusive of persons with disabilities

chúng ta cần nói luôn về những người khuyết tật

who are more likely to have poor health outcomes,

có chi tiêu cho sức khỏe ở mức kém,

often not because of their actual disability

không phải vì những khiếm khuyết thực tế của họ

but because of stigma and lack of access to care.

mà là vì sự kì thị và thiếu tiếp cận chăm sóc sức khỏe.

Everyone has something they can do to make their work more inclusive.

Có những việc mọi người có thể làm để giúp họ hòa nhập hơn.

And together,

Và cùng nhau,

these collective efforts can result in the cultural shift that we need.

những cố gắng này có thể dẫn đến sự thay đổi văn hóa mà chúng ta cần.

Finally, and most importantly, don't just listen to me.

Cuối cùng, và cũng là quan trọng nhất, đừng chỉ nghe tôi thôi.

Listen to persons with disabilities themselves.

Hãy nghe từ chính những người khuyết tật.

All over the world, there are incredible self advocates.

Trên khắp thế giới, có rất nhiều sự ủng hộ bản thân đến kinh ngạc.

Like my friend and colleague Ben,

Người bạn và đồng nghiệp của tôi, Ben,

who is both legally blind and has intellectual disability

cậu ấy bị mù và bị thiểu năng trí tuệ

and who successfully advocated to the DC Department of Transportation

và đã tự tranh cử thành công vào sở Giao thông Vận tải DC

to get voice and sound added to the crosswalks near our office

để thêm giọng nói và âm thanh vào các giao lộ gần văn phòng chúng tôi

to make it safe for him and people like him

để đảm bảo cho cậu ấy và những người như cậu ấy

to cross the street going to work.

qua đường an toàn đến chỗ làm.

Or Brina from the Philippines,

Hoặc là Brina ở Philipines,

whose parents were told upon her Down syndrome diagnosis

Bác sĩ chẩn đoán với bố mẹ cô ấy rằng cô ấy mắc bệnh Down

that they shouldn't set their expectations too high,

và nói rằng họ không nên kì vọng quá cao,

but who has become an assistant preschool teacher

nhưng cô ấy vẫn là một trợ giảng mầm non

and a UNESCO champion for inclusion in education.

và là nhà vô địch UNESCO về hòa nhập trong giáo dục.

Or Haseeb, who has actually been on a TEDx stage before me

Hoặc Haseeb, người đã lên sân khấu của TEDx trước tôi

to speak out against the stigma he has faced as an autistic young person

để lên tiếng chống lại sự kì thị cậu ấy đã chịu khi là người tự kỷ trẻ tuổi

in Pakistan.

ở Pakistan.

And I could go on and on and on

Và tôi có thể cứ tiếp tục

with others who have shared their lived experience of disability

với những người đã chia sẻ kinh nghiệm sống với khuyết tật của mình

in books, speeches, blogs, podcasts and social media.

trong các cuốn sách, bài phát biểu, blog, các bản ghi âm và kênh truyền thông.

When you're looking for ways to make your work more inclusive,

Khi bạn đang tìm cách để công việc của bạn hòa nhập hơn,

seek out the voices of persons with disabilities.

hãy tìm tiếng nói của những người khuyết tật.

Really take the time to listen to what they have to say

Rất đáng để lắng nghe những gì họ muốn nói

and follow their lead.

và làm theo họ hướng dẫn.

Disability has always been and will always be a part of my life.

Khuyết tật đã và sẽ luôn là một phần cuộc sống của tôi.

Erin and I deserve to live in a world

Erin và tôi xứng đáng ở một thế giới

where she has more opportunities to be supported and included.

mà chị ấy có cơ hội được hỗ trợ và hòa nhập.

Erin, Ben, Brina and Haseeb are only four out of over a billion people

Erin, Ben, Brina và Haseeb chỉ là bốn trong số hơn một tỷ người

who are just trying to find belonging and live their best lives

đang cố gắng tìm kiếm những gì là của họ và sống tốt

in a world that was not designed for them.

trong một thế giới không được tạo ra dành cho họ.

Indeed, a world that was designed to hold them back.

Thật vậy, đó là thế giới được tạo ra để kìm hãm họ lại.

Not because it had to be that way,

Không phải vì nó là như thế,

but because people built systems

mà là vì người ta xây dựng những hệ thống

around attitudes that other and exclude them.

xoay quanh những thái độ phân biệt và loại bỏ họ.

And all of those people have family members like me

Và tất cả những người đó có những người thân trong nhà như tôi

whose lives are shaped by this issue

mà có cuộc sống được định hình bởi vấn đề này

and communities who are affected, whether they realize it or not.

và các cộng đồng bị ảnh hưởng dù họ có nhận ra hay không.

Disability inclusion is not something nice that we do for those people.

Hòa nhập khuyết tật không phải điều gì đó tử tế mà chúng ta làm cho những người đó

It is something critical that needs to come from all of us.

mà nó là điều quan trọng cần phải xuất phát từ tất cả chúng ta.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)