How to Find Humor in Life's Absurdity | Maira Kalman | TED

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Başak Gökdaş

Every day

İsrail’de yaşayan

I speak to my beautiful and brilliant cousin Orna,

güzel ve zeki kuzenim Orna ile

who lives in Israel.

her gün konuşuyorum.

In normal times, we talk about which cousin is the bigger idiot,

Normal zamanlarda hangi kuzenin daha aptal olduğunu,

which honey cake recipe to use,

hangi ballı kek tarifini kullanacağımızı,

which books we're reading,

hangi kitapları okuduğumuzu,

the family stories from Belarus --

Belarus’tan aile hikayelerini konuşuyoruz -

this is not Orna, these are other people in Belarus.

bu Orna değil, bunlar Belarus’taki diğer insanlar.

The conversations are a beacon for me,

Sohbetler benim için bir işaret ışığı,

and they fill my soul and enter my books.

ruhumu dolduruyor ve kitaplarıma giriyor.

The other day, Orna brought up a Romanian philosopher named Emil Cioran.

Geçen gün Orna, Emil Cioran adında Romanyalı bir filozoftan bahsetti.

He was a miserable insomniac

O, bu yüzden herkesi çıldırtan

who drove everyone nuts because of this.

sefil bir uykusuzluk hastasıydı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

That's actually my favorite book of his,

Aslında en sevdiğim kitabı bu,

but the better title, the more accurate translation,

ama daha iyi bir başlık, daha doğru bir çeviri,

is "On the Inconvenience of Being Born."

“Doğmuş Olmanın Sakıncaları Üzerine”.

(Laughter)

(Kahkahalar)

So he was relentless in talking about how horrible it was to be alive.

Yani hayatta olmanın ne kadar korkunç olduğunu anlatmaktan bıkmıyordu.

And he did this until the age of 85, when he died, which is incredibly ironic.

Bunu öldüğü 85 yaşına kadar sürdürdü ki bu inanılmaz derecede ironiktir.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But I must give him credit.

Ama hakkını teslim etmeliyim.

He does bring up the essential dilemma:

Temel ikilemi gündeme getirdi:

why are we here, for what purpose?

neden buradayız, ne amaçla?

But today, I don't really want to dwell on the morose.

Ama bugün, gerçekten de hüzünlü konular üzerinde durmak istemiyorum.

Let's talk about other things.

Başka şeylerden bahsedelim.

That's not the right slide.

Bu doğru slayt değil.

(Laughter)

(Kahkahalar)

That's the right slide.

Doğru slayt bu.

[On death]

[Ölüm üzerine]

(Laughter)

(Kahkahalar)

So here's Proust.

İşte Proust.

Dead, obviously --

Ölü, tabii ki --

or you think he's sleeping, but he's dead --

ya da siz uyuduğunu sanıyorsunuz ama o ölü --

from a series of paintings that I’ve done called “Dead in Bed,”

“Yatakta Ölüler” adını verdiğim,

which includes Tolstoy and Chekhov, of course.

Tolstoy ve Çehov’u da içeren bir dizi resimden.

In normal times --

Normal zamanlarda -

and these are not normal times,

ki bunlar normal zamanlar değil,

these are grim times when the world is awash in war and killing --

dünyanın savaş ve ölümlerle çalkalandığı korkunç zamanlar -

but in normal times, I have a routine.

ama normal zamanlarda bir rutinim var.

In the early morning hours, with a strong cup of coffee,

Sabahın erken saatlerinde, sert bir fincan kahve eşliğinde

I read the obituaries.

ölüm ilanlarını okurum.

The infusion of coffee and biography affords me a way to reflect.

Kahve ve biyografi karışımı bana düşünmek için bir yol sağlıyor.

And it might seem too soon in the day to start with such a tremendous topic.

Böylesine muazzam bir konuyla başlamak için

günün çok erken bir saati gibi görünebilir.

But it is a jolt to action

Ancak bu beni hareketlendiriyor

because it reminds me how fragile

çünkü hepimizin ne kadar kırılgan

and how vulnerable we all are,

ve savunmasız olduğunu

and how quickly our lives can end.

ve hayatlarımızın ne kadar çabuk sonlanabileceğini hatırlatıyor.

The night is different.

Gece farklıdır.

Then I watch an endless stream of murder mysteries,

Sonra bitmek bilmeyen bir cinayet dizileri serisi izliyorum,

preferably British.

tercihen İngiliz dizileri.

Watching them is the kind of solace.

Onları izlemek bir tür teselli.

I call this the murder and mint chip portion of the day.

Ben buna günün cinayet ve naneli cips kısmı diyorum.

(Laughter)

(Kahkaha)

We have a problem, we solve the problem.

Bir sorunumuz var, sorunu çözüyoruz.

People seem briefly upset by the murders,

İnsanlar cinayetlerden dolayı kısa süreliğine üzgün görünüyor,

so many in every episode.

her bölümde çok fazla.

But there is no time to brood

Ama kara kara düşünecek zaman yok

because they have to film the next episode.

çünkü bir sonraki bölümü çekmek zorundalar.

And they all seem to say, “Get on with it.”

Hepsi de “İşimize bakalım.” diyor.

And the idea of prevailing over evil

Kötülüğe karşı galip gelme fikri

is my lullaby, and I sleep.

bana ninni gibi geliyor ve uyuyorum.

But what of the day that lies ahead?

Peki ya önümüzdeki gün ne olacak?

Every one of us invents the day.

Her birimiz günü icat ediyoruz.

Every single day is invented.

Her bir gün icat edilir.

The actual first day was 13.8 billion years ago, more or less.

Gerçek ilk gün aşağı yukarı 13,8 milyar yıl önceydi.

And maybe with the information from the Webb telescope,

Belki de Webb teleskopundan gelen bilgilerle

we can actually see the beginning of time,

zamanın başlangıcını gerçekten görebiliriz,

which is an incomprehensible idea, of course.

ki bu elbette akıl almaz bir fikir.

But what does that perspective afford us

Ama hangi tütüyü giyeceğimizi,

when contemplating which tutu to wear

hangi hakarete cevap vereceğimizi

or which insult to respond to

ya da hangi kitabı yazacağımızı düşünürken

or what book to write?

bu perspektif bize ne sağlıyor?

Sometimes the day is too long, excruciatingly long,

Bazen gün çok uzun, dayanılmaz derecede uzun oluyor

ve yataktan kalkıyorum, yatağa özlemle bakıyorum

and I get out of bed, I look longingly at the bed

ve yatağa,

and I say to the bed,

yakında döneceğim diyorum.

I will be back soon.

(Laughter)

(Kahkaha)

And in between, there are things to know

Bu ikisinin arasında bilinmesi

and things to not know.

ve bilinmemesi gereken şeyler var.

Here is a map of the United States

İşte annem Sarah’ın ezberden yaptığı

made from memory by my mother, Sarah.

bir Birleşik Devletler haritası.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Sarah was the dean of American history at Harvard.

Sarah, Harvard’da Amerikan tarihi dekanıydı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Actually not.

Aslında değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Her family fled the pogroms of Belarus for Palestine in the 1930s,

Ailesi 1930′larda Belarus’taki pogromlardan kaçarak

and in 1954 our family moved to New York City.

Filistin’e gitmiş ve 1954′te ailemiz New York’a taşınmış.

Her acute sense of the absurd permeated everything in our life

Onun keskin absürt duygusu hayatımızdaki her şeye

in the best way possible.

mümkün olan en iyi şekilde nüfuz etti.

This map for me is the gold standard of knowledge.

Bu harita benim için bilginin altın standardıdır.

Knowledge as imagination, knowledge as humor,

Hayal gücü olarak bilgi, mizah olarak bilgi,

knowledge as not giving a damn

hiçbir şeyin doğru cevabının

what the correct answer is to anything, ever.

ne olduğunu umursamamak olarak bilgi.

(Laughter and applause)

(Kahkahalar ve alkışlar)

Sarah, this is Sarah, did not speak that much.

Sarah, bu Sarah, çok fazla konuşmadı.

Really, she was of few words, and we really listened to her.

Gerçekten de az konuşuyordu ve biz onu gerçekten dinledik.

And what are the obvious assets of not speaking?

Peki konuşmamanın bariz avantajları nelerdir?

So many.

Çok fazla.

No worries about repeating yourself or boring others.

Kendinizi tekrar etme ya da başkalarını sıkma endişesi yok.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Or boring yourself or being misunderstood.

Ya da kendinizi sıkmak ya da yanlış anlaşılmak.

No regrets of having said something inconsiderate or too considerate,

Düşüncesiz ya da çok düşünceli

ya da çok banal ya da çok kışkırtıcı

or too banal or too provocative,

ya da sadece aptalca ve tamamen çekilmez

or just plain stupid and altogether insufferable.

bir şey söylediğim için pişmanlık duymak yok.

That is what happens when we speak,

Konuştuğumuzda olan budur,

it is inevitable.

bu kaçınılmazdır.

No justification at all for saying much of what we say.

Söylediklerimizin çoğunu söylemek için hiçbir gerekçe yok.

And if we examine this notion to its ultimate conclusion,

Bu kavramı nihai sonucuna kadar incelersek,

obviously the answer is no more dinner parties.

bariz cevap artık akşam yemeği partileri yok.

(Laughter)

(Kahkaha)

“Wait,” you say, “None at all?

“Durun” diyorsunuz, “Hiç mi?

What if the Tolstoys invite me?” who are pictured here.

Ya Tolstoylar beni davet ederse?” diyorsunuz.

“Sure, but have you hung out with the Tolstoys?”

“Elbette, ama Tolstoy’larla hiç takıldınız mı?”

"Or what if Antony and Cleopatra invite me?

“Ya da Antonius ve Kleopatra beni davet ederse?

Should I attend?"

Katılmalı mıyım?”

“OK,” I say. “But at your own peril.

“Tamam,” diyorum. “Ama kendini tehlikeye atma.

You know what happened to them.”

Onlara ne olduğunu biliyorsun.”

(Laughter)

(Kahkahalar)

On the other hand,

Öte yandan,

if you are invited,

eğer davet edildiyseniz,

and let's just say, it's really lovely to be invited,

ki diyelim ki davet edilmek gerçekten çok güzel,

you never know what you're going to see that will be a painting,

ne göreceğinizi asla bilemezsiniz, bu bir resim olabilir

or hear, that might be a story,

ya da bir hikaye,

some fragment, some gesture,

bir parça, bir jest,

an image of a dog sitting on a green chair

turpların ve çiçeklerin önünde

yeşil bir sandalyede oturan bir köpeğin görüntüsü olabilir.

in front of radishes and flowers.

And let's not forget connectedness, congeniality, conviviality,

Bağlılığı, cana yakınlığı, şenliği,

camaraderie,

yoldaşlığı,

bonhomie, merriment, laughter.

dostluğu, neşeyi, kahkahayı da unutmayalım.

What is wrong with that?

Bunda yanlış olan ne var?

Nothing, absolutely nothing.

Hiçbir şey, kesinlikle hiçbir şey.

(Applause)

(Alkışlar)

I used to be ashamed of my inconsistencies.

Eskiden tutarsızlıklarımdan utanırdım.

Now I revel in them.

Şimdi onlardan zevk alıyorum.

Everything is in conflict,

Her şey çatışma halinde,

everything has an opposite,

her şeyin bir zıttı var,

you are not bound to be one thing,

tek bir şey olmak zorunda değilsiniz,

a truly liberating notion for me.

bu benim için gerçekten özgürleştirici bir kavram.

You might tell the truth or you might lie.

Doğruyu söyleyebilir ya da yalan söyleyebilirsiniz.

You might be kind or unkind,

Nazik ya da kaba,

bencil ya da cömert, hızlı ya da kalın kafalı olabilirsiniz.

selfish or generous, quick or thick.

And in the midst of that confusion and that tumult,

Bu karmaşa ve kargaşanın ortasında,

the work blossoms.

çalışma çiçek açar.

To have meaningful work is a salvation,

Anlamlı bir işe sahip olmak bir kurtuluştur

and one of my greatest pleasures is to stare at things,

ve en büyük zevklerimden biri de bir şeylere bakmaktır

ve çocuklarım her zaman insanlara, sokaktaki yabancılara çok yaklaştığımı

and my children always say that I get too close to people, strangers on the street,

ve sadece onlara, yüz hatlarına baktığımı söylerler,

and just stare at them, at their features,

because I'm so entranced.

çünkü çok büyülenmişimdir.

So I have to be pulled away a little bit.

Bu yüzden biraz uzaklaşmam gerekiyor.

But then I can go into my studio and report on what I have encountered.

Ama sonra stüdyoma gidip karşılaştıklarımı rapor edebiliyorum.

And then, as a bonus, the bliss of mixing colors,

Sonra, bonus olarak, renkleri karıştırmanın,

of being alone and listening to music and going into another world.

yalnız olmanın, müzik dinlemenin ve başka bir dünyaya gitmenin mutluluğu.

Here is a painting from a visit that I did to Cézanne's studio.

İşte Cézanne’ın atölyesine yaptığım bir ziyaretten bir resim.

The walls are painted gray.

Duvarlar griye boyanmış.

This is the recipe for any of those who need it:

İhtiyacı olanlar için tarif bu:

black, white, ochre and aquamarine.

siyah, beyaz, aşı boyası ve akuamarin.

Now, as a talisman,

Şimdi, bir tılsım olarak,

every painting I do includes Cézanne gray.

yaptığım her resim Cézanne grisini içeriyor.

Writing, of course, is different.

Yazmak elbette farklı.

Finding the idea,

Fikri bulmak,

plucking a word out of the air.

havadan bir kelime koparmak.

But which word?

Ama hangi kelimeyi?

And then a sentence, but which sentence?

Sonra bir cümle, ama hangi cümle?

And then a paragraph, and which paragraph?

Sonra bir paragraf, ama hangi paragraf?

And it never stops, so many words.

Hiç bitmiyor, çok fazla kelime var.

I could not live without both painting and writing,

Hem resim yapmadan hem de yazmadan yaşayamazdım

and one supports the other in obvious ways.

ve biri diğerini bariz şekillerde destekliyor.

In both, the struggle is invisible but palpable.

Her ikisinde de mücadele görünmez ama hissedilir.

I say the tears are invisible, but they're definitely there.

Gözyaşlarının görünmez olduğunu söylüyorum

ama kesinlikle oradalar.

Asla yeterince iyi olamamakla nasıl başa çıkıyorum?

How do I deal with never good enough?

Easy.

Kolay.

[On self-loathing]

[Kendinden nefret etme üzerine]

(Laughter)

(Kahkahalar)

“Self-loathing” is a truly ugly expression,

“Kendinden nefret etme” gerçekten çirkin bir ifade,

but it is an unavoidable condition.

ancak kaçınılmaz bir durum.

The crushing anxiety of not getting it right,

Doğru yapamamanın,

doğruyu bulamamanın,

of not finding the truth,

değersiz hissetmenin ezici kaygısı.

of feeling worthless.

If you look at it one way,

Bir açıdan bakarsanız,

it could be helpful to have doubt and dismay.

şüphe ve dehşete kapılmak faydalı olabilir.

Plowing through the muck of despair

Umutsuzluk çamurunda debelenmek

leads to a sense of humanism and perseverance.

hümanizm ve azim duygusuna yol açar.

On the other hand,

Öte yandan,

how absurd and tedious to be in the grips of self-doubt.

kendinden şüphe etmenin pençesinde olmak ne kadar saçma ve sıkıcı.

What a waste of time, that insidious insecurity.

Bu sinsi güvensizlik ne büyük bir zaman kaybı.

What of finding your work and your place on Earth?

Peki ya işinizi ve dünyadaki yerinizi bulmak?

What of self-confidence?

Özgüven ne olacak?

What of the bliss of finding the right color or the right word?

Ya doğru rengi ya da doğru kelimeyi bulmanın mutluluğu?

What of sheer joy?

Ya saf neşe?

What is wrong with that?

Bunda yanlış olan ne?

Nothing, absolutely nothing.

Hiçbir şey, kesinlikle hiçbir şey.

After reading the obituaries, I go for a walk,

Ölüm ilanlarını okuduktan sonra,

which is a salvation.

bir kurtuluş olan yürüyüşe çıktım.

Here is Robert Walser,

İşte Robert Walser,

who wrote one of my favorite books called "The Walk,"

en sevdiğim kitaplardan biri olan ve okumanızı

şiddetle tavsiye ettiğim “The Walk“u yazdı.

which I highly suggest you read.

Walking and not thinking is the favorite state.

Yürümek ve düşünmemek en sevdiğim durumdur.

An empty brain, which I call my best brain,

Boş bir beyin, ki ben buna en iyi beynim diyorum,

is the only way to have any ideas, to allow surprises to appear.

herhangi bir fikre sahip olmanın,

sürprizlerin ortaya çıkmasına izin vermenin tek yoludur.

“Solvitur ambulando,” they thought of this before I did, long ago.

“Solvitur ambulando,” bunu benden önce, uzun zaman önce düşünmüşler.

Walking solves all problems without trying.

Yürümek tüm sorunları uğraşmadan çözer.

Walking leads to the pleasure of sitting,

Yürümek, belki de

perhaps on a bus going down Fifth Avenue,

Beşinci Cadde’den aşağı inen bir otobüste oturmanın

and looking at the entire world around you with a great sense of well-being.

ve etrafınızdaki dünyaya büyük bir esenlik duygusuyla bakmanın keyfine yol açar.

One day at a farmers market,

Bir gün bir çiftçi pazarında,

I saw a woman carrying an absolutely gigantic cabbage.

devasa bir lahana taşıyan bir kadın gördüm.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

When I asked to photograph her, she looked really annoyed.

Fotoğrafını çekmek istediğimde çok sinirli görünüyordu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And for some reason, I was so delighted by her crankiness.

Nedense onun huysuzluğu beni çok mutlu etti.

It seemed so authentic and true.

Çok gerçekçi ve doğru görünüyordu.

Let's just say what we feel.

Ne hissediyorsak onu söyleyelim.

It made me think of all the things women hold,

Bu bana kadınların gerçek ve mecazi anlamda

literally and metaphorically.

sahip oldukları her şeyi düşündürdü.

Balloons and grudges.

Balonlar ve kinler.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And heavy loads and cabbages.

Ağır yükler ve lahanalar.

And stupendous love and courage.

Muazzam sevgi ve cesaret.

And the pink ukulele under a cherry tree.

Bir kiraz ağacının altındaki pembe ukulele.

And from this a book was formed:

Bunlardan bir kitap oluştu:

“Women Holding Things”.

“Bir Şeyleri Tutan Kadınlar”.

What do women hold?

Kadınlar neyi tutar?

The home and the family

Evi, aileyi,

and the children and the food.

çocukları ve yemeği.

The friendships, the work,

Arkadaşlıkları, işi,

the work of the world and the work of being human,

dünyanın işini ve insan olmanın işini,

the memories and the troubles and the sorrows

anıları ve sıkıntıları ve üzüntüleri

and the triumphs and the love.

ve zaferleri ve sevgiyi.

Men do as well, but not quite in the same way.

Erkekler de öyle ama aynı şekilde değil.

Sometimes when I'm feeling particularly happy or content,

Bazen kendimi özellikle mutlu ya da memnun hissettiğimde,

I think I can provide sustenance for legions of human beings.

bir insan ordusunu besleyebileceğimi düşünüyorum.

I can hold the entire world in my arms.

Tüm dünyayı kollarımda tutabilirim.

Other times, I can barely cross the room.

Diğer zamanlarda, odayı zar zor geçebiliyorum.

And I drop my arms, frozen.

Kollarımı bırakıyorum, donup kalıyorum.

There is never an end to holding,

Tutmanın asla sonu yoktur

and certainly there is often the feeling of never doing enough.

ve kesinlikle çoğu zaman asla yeterince yapamadığım hissi vardır.

And then there is the next day and the next day.

Sonra bir sonraki gün ve bir sonraki gün geliyor.

And one holds on.

İnsan direniyor.

I dreamt

Bir değişiklik olsun diye

someone else was stupid for a change.

rüyamda başka birinin aptal olduğunu gördüm.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Such a relief.

Çok rahatladım.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Albeit a fleeting one.

Geçici de olsa.

A few years ago,

Birkaç yıl önce,

I did an illustrated edition

eşsiz Gertrude Stein tarafından yazılan

of "The Autobiography of Alice B. Toklas,"

“Alice B. Toklas’ın Otobiyografisi “nin

written by the inimitable Gertrude Stein.

resimli bir baskısını yaptım.

Alice and Gertrude lived a singular life,

Alice ve Gertrude, yoğun bir yaratıcılık

one of intense creativity and equally intense domesticity,

ve aynı derecede yoğun bir ev hayatı gibi

tekil bir hayat yaşadılar ve biri olmadan diğeri var olamazdı.

and one could not exist without the other.

That, to me, is the ideal of life, family and work.

Bana göre ideal yaşam, aile ve iş budur.

My son Alex and I made a short film called "My Name is Alice B. Toklas,"

Oğlum Alex ve ben “Benim Adım Alice B. Toklas” adında

and for a brief day

bir kısa film yaptık

I became Alice with two extra noses on my nose.

ve kısa bir günlüğüne burnumda fazladan iki burnu olan Alice oldum.

Here is a short clip from the end of the film.

İşte filmin sonundan kısa bir klip.

[Picasso was an Idiot]

[Picasso Bir Aptaldı]

(Piano music in background)

(Arka planda piyano müziği)

(Video) It took Picasso 90 sittings

(Video) Picasso’nun

to paint Gertrude Stein's portrait.

Gertrude Stein’ın portresini çizmesi 90 oturuş sürdü.

Nobody thought it looked like her,

Kimse ona benzediğini düşünmedi

but he said, "Don't worry, it will."

ama o “Merak etme, benzeyecek” dedi.

But actually, I don't know if he knew anything about what he was talking about

Ama aslında, ne hakkında konuştuğu hakkında bir şey biliyor muydu bilmiyorum

oh, you know, Picasso, he was impossible.

oh, bilirsiniz, Picasso, o imkansızdı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

Oh, this looks delicious.

Çok lezzetli görünüyor.

Absolutely delicious.

Kesinlikle lezzetli.

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Piano music ends)

(Piyano müziği sona erer)

(Applause)

(Alkışlar)

The hot dog was delicious,

Sosisli sandviç çok lezzetliydi

and dancing down Fifth Avenue was a complete joy.

ve Beşinci Cadde’de dans etmek tam bir keyifti.

And as we say in our family,

Ailemizde dediğimiz gibi,

doing almost everything in the strangeness of life

hayatın garipliklerinde hayatın acılarında

through the sorrows of life, live.

hemen hemen her şeyi yapmak, yaşamak.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause and cheers)

(Alkışlar ve tezahüratlar)