Mental Health Care That Disrupts Cycles of Violence | Celina de Sola | TED

Çeviri: Sebile Ecemnaz Kokal Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

There's a shocking statistic I want to share with you.

Sizinle paylaşmak istediğim şok edici bir istatistik var.

Latin America is home to only eight percent of the world’s population

Latin Amerika, dünya nüfusunun yüzde sekizine,

but one third of its homicides.

cinayetlerin ise üçte birine ev sahipliği yapıyor.

This is especially extreme in the Northern Triangle countries

Bu durum, özellikle yaşadığım ve vatandaşı olduğum

of Honduras, Guatemala and El Salvador,

Kuzey Üçgeni ülkelerinden Honduras,

where I'm from and where I live.

Guatemala ve El Salvador’da çok fazla.

Just imagine the impact that this kind of unrelenting violence can have

Bu tür acımasız bir şiddetin, bir insanın sağlığı, üretkenliği

on a person's health, productivity and well-being.

ve iyi oluşu üzerindeki etkisini bir hayal edin.

Especially because we know that if we're exposed to violence,

Özellikle şiddete maruz kalırsak bunun travmaya neden olabileceğini

this can result in trauma.

bildiğimiz için.

And when that happens,

Ve bu gerçekleştiğinde,

our brain's stress response actually shuts down core functions

beynimizin stres yanıtı aslında problem çözme, kritik düşünme

like problem solving, critical thinking and emotional regulation.

ve duygusal regülasyon gibi temel işlevleri kapatmaktır.

And it elevates the ones that we need to protect ourselves and survive.

Bu, kendimizi korumak ve hayatta kalmak için gerekli olanları yükseltir.

So this makes it really hard to learn to make decisions

Dolayısıyla bu, karar vermeyi ve hatta ilişkileri sürdürmeyi öğrenmeyi

and even maintain relationships.

oldukça zorlaştırır.

It can also increase our risks of lung and heart disease, diabetes,

Ayrıca akciğer ve kalp hastalıkları, diyabet, anksiyete ve depresyon

anxiety and depression.

riskimizi arttırabilir.

So imagine what this can mean for entire communities

Bu nedenle neredeyse herkes, üzerinde durulmayan

when almost everybody can be walking around

stres ve travmayla ortalıkta dolaşırken bunun tüm topluluklar için

with unaddressed stress and trauma.

ne anlama gelebileceğini hayal edin.

Then picture what can happen as individual

Ardından, bireysel ve toplumsal travma çarpıştığında

and collective trauma collide.

ne olabileceğini hayal edin.

To make matters worse,

Meseleyi daha da kötüleştirelim;

we know that exposure to violence can lead to more violence.

şiddete maruz kalmanın, daha çok şiddete yol açabileceğini biliyoruz.

Research has shown that survivors of violence

Araştırmalar, şiddete maruz kalanların

can be up to six times more likely

şiddete karışma veya yeniden şiddet mağduru olma olasılığının

to either be involved in violence or be revictimized.

altı kata kadar daha fazla olabileceğini göstermiştir.

It's literally the definition of a vicious cycle.

Bu, kelimenin tam anlamıyla bir kısır döngünün tanımıdır.

The good news is we know that we can interrupt this cycle

İyi haber şu ki ruh sağlığı hizmetlerine daha iyi erişimle birlikte

by addressing the underlying trauma with better access to mental health care.

derindeki travmayı ele alarak bu döngüyü durdurabileceğimizi biliyoruz.

The only problem is

Tek problem ise,

access to mental health care in these communities

bu topluluklarda ruh sağlığı hizmetlerine erişimin

is virtually non-existent.

neredeyse hiç olmamasıdır.

So just to give you an idea,

Size şöyle bir fikir vereyim,

in the United States,

Amerika’da,

there are about 270 mental health care workers

her 100.000 insan için

for every 100,000 people.

ortalama 270 ruh sağlığı çalışanı var.

In Honduras, this drops to two.

Honduras’da, sayı 2′ye düşüyor.

So we're left with this classic conundrum.

Yani bu klasik muammaya kaldık.

We know how to help solve the problem,

Problem çözümüne nasıl yardım edeceğimizi biliyoruz

but we don't have the resources to do it.

ama bunu yapıcak kaynağımız yok.

But what if we re-envision what or who these resources could be?

Peki ya bu kaynaklar neler veya kimler olabilir, yeniden zihnimizde canlandırsak?

I think we should,

Bence canlandırmalıyız,

because there are ways to flood communities

çünkü toplulukları akıl sağlığı hizmetlerine erişimle

with access to mental health care.

doldurmanın yolları var.

It’s already being done, and it’s working.

Bu çoktan yapıldı ve işe yarıyor.

And I want to tell you a little bit about how we're doing it at Glasswing.

Size biraz Glasswing’de bunu nasıl yaptığımızdan bahsetmek istiyorum.

We're training thousands of existing government employees like teachers,

Öğretmenler, hemşirler, doktorlar ve polis memurları gibi

nurses, doctors and police officers

mevcut binlerce devlet çalışanını

on trauma education and self-care.

travma ve öz bakım üzerine eğitiyoruz.

We're essentially trying to create a whole core of lay mental health workers

Esasen, zaten ön saflarda hizmet veren ve bu nedenle müdahale edebilecek

who are already serving on the front lines

şiddetin ve travmanın kendileri

and can therefore step in and buffer the impacts of violence and trauma

ve hizmet ettikleri topluluklar üzerindeki etkilerini tamponlayabilecek

on themselves and on the communities they serve.

bir ruh sağlığı çalışanı çekirdeği oluşturmaya çalışıyoruz.

We've trained health care workers

Sağlık hizmetleri çalışanlarını

to be able to recognize the signs of trauma,

travmanın işaretlerini tanıyabilmeleri,

hastaların neyi deneyimlediklerini anlamalarına yardımcı olmaları

to be able to help patients understand what they're experiencing

and equip them with tools to cope or refer them if they need it.

ve ihtiyaç hâlinde onlara destek için eğiterek araçlı ekipmanlarla donattık.

We've actually seen that trauma-informed violence prevention work in hospitals

Aslında hastanelerde travmaya dayalı şiddeti önleme çalışmalarının,

can reduce the likelihood of revictimization by up to 30 percent.

yeniden mağdur edilme olasılığını %30′a kadar azaltabildiğini gördük.

(Applause)

(Alkış)

In schools, we know that if children and adolescents

Biliyoruz ki okullarda, çocukların ve ergenlerin stresle başa çıkabilmelerine

have access to a caring adult that can help them cope with stress,

yardımcı olabilecek onları koruyan kollayan bir yetişkin varsa

their grades improve,

notları yükseliyor,

their conduct improves and their resilience.

davranışları ve dayanıklılıkları gelişiyor.

And in our work with police,

Ve polisle yaptığımız çalışmada,

90 percent of the police we trained

eğittiğimiz polislerin yüzde 90′ı, duygularını yönetme,

actually felt better able to regulate their emotions

anksiyete ve korku ile başa çıkma konusunda daha iyi hissettiler.

and to deal with anxiety and fear.

Yüzde 80′i, akranlarına yardım için daha donanımlı

Eighty percent even told us

that they felt better equipped to help their peers.

hissetiklerini söylediler.

I want to share a story with you.

Sizinle bir hikâye paylaşmak istiyorum.

Back in 2018, our Guatemala team was working in a community

2018′de Guatemala ekibimiz suç, şiddet ve damgalanma oranlarının

with really high rates of crime, violence and stigma.

gerçekten yüksek olduğu bir toplulukta çalışıyordu.

One of the schools we were working in

Çalıştığımız okullardan biri

is actually a school where kids ended up

okuldan atılan veya uzaklaştırılan

if they got expelled or if they got in trouble.

başını derde sokup ceza alan çocukların gönderildiği bir okuldu.

So that's why Walter, a 17-year-old student,

Bu yüzden 17 yaşındaki öğrenci Walter,

was really surprised and a little confused, when Eluvia,

travma konusunda eğitimli okul koordinatörlerimizden olan Eluvia,

one of our trauma-informed school coordinators,

onu ve arkadaşlarını yerel ilkokulda çalışmak üzere

showed up to recruit him and his friends to work at the local primary school.

işe almak için geldiğinde çok şaşırmış ve kafası karışmıştı.

But Eluvia's from that community,

Eulivia, bu topluluktandı

and she knew that if she could empower a young man like Walter

ve Walter gibi genç bir adamın

mücadeleye dahil olmasını ve okul koordinatörü olmasını sağlarsa,

to become involved and become a school coordinator,

bunun sadece Walter’ın değil,

she could not only transform his life

birlikte çalıştığı çocukların da hayatlarını değiştirebileceğini biliyordu.

but also the life of the kids he'd work with.

So sure enough, a couple of weeks later,

Beklediği gibi de oldu birkaç hafta sonra Walter eğitimi tamamlamış

Walter was trained and leading a group of 20 little kids in a glee club.

ve bir Glee kulübünde 20 küçük çocuktan oluşan bir gruba liderlik ediyordu.

He loved it.

Bu işe bayıldı.

(Applause)

(Alkışlar)

He loved it so much that he continued to show up every week

O kadar hoşuna gitti ki iki yılı aşkın bir süre boyunca

for over two years.

her hafta aksatmadan gelmeye devam etti.

But one afternoon,

Ama bir öğleden sonra

one of Walter's neighbors ran into the school screaming

Walter’ın komşularından biri koşa koşa okula geldi

that Walter had to get home

ve feryat figan içinde eve gitmesi gerektiğini söyledi

because his sister had been shot and killed.

çünkü kız kardeşi vurularak öldürülmüştü.

Walter sprinted out.

Walter koşturarak gitti.

And as he described it to me,

Ve bana tarif ettiğine göre,

he felt his mind and body go numb.

zihninin ve vücudunun uyuştuğunu hissetmişti.

Then he felt his heart start to race and his chest fill with rage.

Ardından kalbi hızlanmaya başlamış ve göğsü öfkeyle dolmuştu.

He knew who had killed his sister.

Kız kardeşini kimin öldürdüğünü biliyordu.

And he ran up to his room to get a gun.

Ve bir silah almak için odasına koştu.

Let me pause there for a sec.

Bir saniye burada durmama izin verin.

Do you remember what I told you a minute ago,

Birkaç dakika önce size şiddetin nasıl daha fazla şiddete yol açabileceği

about how violence can lead to more violence?

konusunda söylediklerimi hatırlıyor musunuz?

That could have been Walter.

Walter’a bu olabilirdi.

But it wasn't.

Ama olmadı.

Because he told me that when he pictured his mentor, Eluvia,

Bana mentoru Eluvia’nın ve küçük Glee kulübü çocuklarının

and the little glee club kids finding out that their role model had killed someone,

rol modellerinin, birini öldürdüğünü öğrendikleri anı hayal ettiğinde

he put the gun down.

silahı indirdiğini söyledi.

And that, that right there --

Ve işte, işte tam da burası

(Applause)

(Alkışlar)

is where the cycle of violence stopped.

şiddet döngüsünün durduğu yer, burası.

(Applause)

Teşekkür ederim.

That's everything.

Bu, her şeydir.

I have other stories like Walter and Eluvia's.

Walter ve Eluvia gibi başka hikâyeler de var.

But to interrupt and to stop this epidemic of violence,

Ama bu şiddet salgınını kesmek ve durdurmak için

we need thousands more.

binlercesine daha ihtiyacımız var.

And there are great ways to do this that are replicable.

Ve bunu yapmanın tekrarlanabilir harika yolları vardır.

We know that we can provide more health care in communities

Bunu kendi aralarından sıradan insanlar aracılığı ile yaparsak

topluluklara daha fazla sağlık hizmeti verebileceğimizi biliyoruz.

provided by regular people.

I’m talking about community, and I’m talking about systems change

Topluluktan bahsediyorum ve aynı zamanda

at the same time.

sistemlerin değişmesinden bahsediyorum.

First, we train everybody in public schools,

İlk olarak devlet okulları, devlet hastaneleri, klinikler

public hospitals, clinics and police precincts

ve polis karakollarındaki herkesi

travma, eğitim ve özbakım konusunda eğitiriz

on trauma, education and self care

böylece hem kendilerine hem de hizmet verdikleri insanlara

so they can better take care of themselves

and also those that they serve understand trauma and manage it.

travmayı anlama ve yönetme konusunda daha çok yardımcı olabilirler.

Then we train a subset as interventionists

Sonra, acil durumlarla başa çıkabilmeleri,

krize müdahale edebilmeleri,

so they can deal with emergencies,

providing crisis intervention and ongoing support.

sürekli destek sağlamaları için müdahalecileri, bir alt kümeyi eğitiriz.

And then we train a subset of those interventionists as trainers

Ve sonra akranlarını eğitmeye devam edebilmeleri için

so they can continue to train their peers

müdahalecilerin bir alt kümesini

eğiticiler olarak eğitiriz, onlar da diğerlerini eğitebilir

and they can train other organizations

so we can have a growing network of trauma-informed services

böylece her toplulukta travma bilgi hizmetlerinde büyüyen bir ağ

in each community.

elde edebiliriz.

The great thing is this model is scalable and it’s cost-effective,

Harika olan şey, bu modelin ölçeklenebilir ve uygun maliyetli olması

because we're working within public systems

çünkü kamu sistemleri dahilinde

with people that are already there.

zaten orada çalışmakta olan insanlarla çalışıyoruz.

So really, we know that violence happens between people,

Yani gerçekten, şiddetin insanlar arasında gerçekleştiğini biliyoruz

but so does healing.

ama iyileşme ve çözüm de öyle.

Başladığı yer burası.

That's where it starts.

So we know the power lies in people, in relationships,

Bu yüzden gücün insanlarda, ilişkilerde,

kendini iyileştiren toplumda yattığını biliyoruz.

in a community healing itself.

One of my favorite quotes by Viktor Frankl in “Man’s Search for Meaning” is:

“Man’s Search For Meaning”te geçen Viktor Frankl’a ait favori sözüm şudur:

"Between stimulus and response, there is a space.

“Uyaran ve tepki arasında bir boşluk vardır.

In that space is our power to choose our response.

Bu boşluk, bizim cevabımızı seçebilme gücümüzdür.

And in our response lies our growth and our freedom."

Ve cevabımızın içinde, büyümemiz ve özgürlüğümüz yatıyor.”

Our goal is to literally infiltrate the space

Net hedefimiz, zihinsel sağlık bilgisi ve becerileriyle

in between violent stimulus and response,

şiddet uyaranı ve tepkisinin arasında

with mental health knowledge and skills

bulunan boşluğa sızmak,

so that communities can pave their own way to healing and resilience.

böylece topluluklar iyileşme ve dayanıklılıkta kendilerine yol açabilrler.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause and cheers)

(Alkış ve tezahurat)