What a nun can teach a scientist about ecology | Victoria Gill

Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Camille Martínez

Çeviri: Joseph Geni Gözden geçirme: Ramazan Şen

Karşımdaki bu güzel, meraklı zihinlere dünyadaki en sevdiğim hayvanı

göstermek istiyorum.

Amfibi dünyasının Peter Pan’ı.

OK, I would like to introduce all of you beautiful, curious-minded people

Bir Aksolotl.

Bir semender türü,

to my favorite animal in the world.

fakat diğer semenderler gibi tam olgunluğa erişmiyor ve sudan çıkmıyor.

This is the Peter Pan of the amphibian world.

It's an axolotl.

Ve bu minik adamın X-Man gibi güçleri var, değil mi?

It's a type of salamander,

Yani, bir uzvunu kaybederse

but it never fully grows up and climbs out of the water

onu tümüyle yeniden oluşturabiliyor.

like other salamanders do.

İnanılmaz.

And this little guy has X-Man-style powers, right?

Gerçekten ama bir bakın... Yüzü hep gülüyor gibi.

(Gülüşmeler)

So if it loses any limb,

Vücudü tüylü solungaçlarla çevrili.

it can just completely regenerate.

Bu şeye bayılmamak mümkün mü?

It's amazing.

Aksolotl’un çok yakın akrabası olan bu özel tür

And, I mean, look at it -- it's got a face with a permanent smile.

(Laughter)

“achoque” diye biliniyor.

It's framed by feathery gills.

Bir o kadar tatlı ve

It's just ... how could you not love that?

sadece Meksika’nın kuzeyindeki bir gölde yaşarlar.

This particular type of axolotl, a very close relative,

Adı Pátzcuaro Gölü

is known as an achoque.

ve gördüğünüz gibi büyüleyici bir güzelliği var.

It is equally as cute,

and it lives in just one place in a lake in the north of Mexico.

Ne yazık ki çok fazla avlanma ve kirletilme yüzünden

It's called Lake Pátzcuaro,

achoque nüfusu tamamen yok oluyor.

and as you can see,

it is stunningly beautiful.

Ve bu, dünyanın her yerinde yaşanan bir senaryo.

But unfortunately, it's been so overfished and so badly polluted

Bir nesil tükenmesi krizi yaşıyoruz

that the achoque is dying out altogether.

ve evrimsel olarak ufak bir mikrohabitatta veya belki bir gölde yaşayabilen türler

And this is something that's a scenario that's playing out all over the world.

bu krizde bilhassa savunmasız.

We're living through an extinction crisis,

Ama burası TED.

and species are particularly vulnerable when they're evolutionarily tailored

Burası büyük fikri, büyük çözümü söylemem gereken yer.

Peki özel, garip bir türün yok olmasını nasıl engellersiniz?

to just one little niche or maybe one lake.

But this is TED, right?

Cevap, en azından benim cevabım büyük teknolojik bir buluş olmayacak.

So this is where I give you the big idea, the big solution.

So how do you save one special weird species from going extinct?

Gerçekten çok basit.

Bu hayvanı her yönüyle bilen insanları bulursunuz ve

Well, the answer, at least my answer,

onlara sorular sorar ve dinlersiniz

isn't a grand technological intervention.

It's actually really simple.

ve onlar da buna hazırsa onlarla işbirliği yaparsınız.

It's that you find people who know all about this animal

and you ask them and you listen to them

Bilimde ve özellikle doğal kaynakları koruma konusunda

and you work with them, if they're up for that.

bilim insanları,

akademik bir dergide yayınlanmayacak olan değerli partik bilgiye sahip olan

So I want to tell you about how I've seen that in science,

yerel halkla birlikte çalışmazsa

and in conservation in particular,

if scientists don't team up with local people

işin özünü kaçırabilirler.

who have really valuable knowledge

Bir girişim olarak bilim insanları ve bilim, en iyisini ancak

but a practical wisdom that's not going to be published in any academic journal,

uzmanların bildiği düşüncesiyle aceleci davranırsa ilk engelde tökezleyebilir.

they can really miss the point.

Bilim insanlarının bu akademik sınırları aşarak

Scientists and science as an enterprise can fall at the first hurdle

çalıştıkları konuda tamamen farklı olsa da

if it rushes in knowing that it's the experts that know best.

gerçekten önemli bakış açılarına sahip insanlara kulak vermesi

But when scientists shake off those academic constraints

dünyayı gerçekten kurtarabilir.

Kusursuz tuhaflıktaki bir amfibiyi mesela.

and really look to people who have a totally different

but really important perspective on what they're trying to do,

Achoque meselesine gelince,

ekibinizin ihtiyacı olan işte bu insanlar.

it can genuinely save the world,

one wonderfully weird amphibian at a time.

(Gülüşmeler)

Saf Sağlık Rahibeleri.

So, in the case of the achoque,

Bu rahibelerin Pátzcuaro’da bir manastırı var, orada yaşıyorlar

these are the people you need on your team.

(Laughter)

ve achoque’larla eskiye dayanan bir tanışıklıkları var.

These are the Sisters of the Immaculate Health.

Ve bu o kadar inanılmaz derecede harika ki,

They are nuns who have a convent in Pátzcuaro, they live in Pátzcuaro,

onlar hakkında sesli bir belgesel yapmak için beni oraya kadar çekti

and they have a shared history with the achoque.

ve hatta bunu kanıtlayacak hiç de hoş olmayan

bir özçekimim bile var.

And it is so mind-bogglingly wonderful

Manastırlarının merkezinde işte böyle odaları var.

that it drew me all the way there to make an audio documentary about them,

Epey garip.

and I even have the unflattering selfie

Sıra sıra dizilmiş kapların içinde temiz su ve

to prove it.

There is a room at the center of their convent, though,

yüzlerce achoque var.

Bunun sebebi, bu canlının yenileyici özelliği nedeniyle,

that looks like this.

It's very strange.

It's lined with all these tanks full of fresh water

tüketildiğinde iyileştirici gücü olduğuna inanılıyor.

and hundreds of achoques.

Bu rahibeler de achoque’lardan bir ilaç yapıp satıyorlar.

And that's because this creature, because of its regenerative abilities,

it's believed has healing powers if you consume it.

Bir şişe de ben aldım.

So the sisters actually make and sell a medicine using achoques.

İşte böyle bir şey.

Tadı bala benziyor,

I bought a bottle of it.

fakat rahibelerse ilacın özellikle

tüm solunum rahatsızlıklarına iyi geldiğini düşünüyor.

So this is it.

Size Rahibe Ofelia’nın ses kaydını dinletmek istiyorum.

It tastes a bit like honey,

but the sisters reckon it is good

(Kayıt) Rahibe Ofelia: (İspanyolca)

for all kinds of particularly respiratory ailments.

(Kayıt) (Tercüman dış sesi) Manastır Dominikli rahibeler tarafından

So I just want you to have a listen, if you will, to a clip of Sister Ofelia.

burada, Pátzcuaro’da, 1747 yılında kuruldu.

(Audio) Sister Ofelia: (speaks in Spanish)

Bir süre sonra kız kardeşlerimiz achoque şurubu yapmaya başladılar.

(Audio) (Interpreter voice-over) Our convent was founded by Dominican nuns

Biz Achoque’un özelliklerinin biz keşfetmedik.

here in Pátzcuaro in 1747.

Bunu bulanlar çok eskiden beri burada yaşayan insanlar.

Sometime after that,

our sisters started to make the achoque syrup.

Fakat sonrasında biz de şurup yapmaya başladık.

We didn't discover the properties of the achoque.

That was the original people from around here, since ancient times.

Yerli halk bunu biliyordu ve bize hayvanlarını sundular.

(Kayıt) Victoria Gill: Anladım.

Yani Achoque’lar şurubu yapmak için kullanılıyor.

But we then started to make the syrup, too.

The locals knew that,

Bu şurup neyi iyileştiriyor, ne için kullanılıyor?

and they came to offer us the animals.

(Kayıt) SO: (İspanyolca)

(Audio) Victoria Gill: I see.

So the achoques are part of making that syrup.

(Kayıt) (Tercüman dış sesi) Öksürüğe, astıma,

bronşite, akciğerlere ve sırt ağrılarına iyi geliyor.

What does the syrup treat, and what is it for?

(Audio) SO: (speaks in Spanish)

(Kayıt) VG: Yani bu güçten bir şurup, bir ilaç yaptınız?

(Audio) (Interpreter voice-over) It's good for coughs, asthma,

Nasıl yapıldığını anlatabilir misin?

bronchitis, the lungs and back pain.

Kafanı sallayıp gülümsüyorsun. (Gülüşmeler)

(Audio) VG: And so you've harnessed that power

in a syrup, in a medicine.

Can you tell me how it's made?

VG: Evet, bu kadim tarifin sırrını paylaşılmak istemediler.

(Gülüşmeler)

You're shaking your head and smiling. (Laughter)

Ama achoque nüfusundaki azalma,

VG: Yeah, they're not up for sharing the centuries-old secret recipe.

ilacın üretimini neredeyse durma noktasına getirmişti ki

(Laughter)

But the decline in the achoque

rahibeler de böyle bir çare buldu.

Dünyanın ilk achoque çiftliği.

actually nearly put a halt to that medicine production altogether,

Tüm istekleri bu ilacı yapmaya devam etmek için

sağlıklı ve sürdürülebilir bir popülasyon oluşturmaktı,

which is why the sisters started this.

fakat bir taraftan da nesli neredeyse tükenen bir tür için

It's the world's first achoque farm.

bir nevi esir yetiştirme programı başlatmış oldular.

All they wanted was a healthy, sustainable population

so that they could continue to make that medicine,

Birkaç yıl sonra,

bu resimde gördüğünüz,

but what they created at the same time

yaşadığım yerden çok da uzak olmayan İngiltere Chester Hayvanat Bahçesi’nden ve

was a captive breeding program for a critically endangered species.

Meksika’daki Morelia Michoacana Üniversitesi’nden bilim insanları,

And fast forward a few years,

and these scientists that you can see in this picture

yıllar süren dikkatli bir diplomasi sonucunda rahibeleri

from Chester Zoo all the way over the in UK,

bir araştırma ortaklığına katılmaya ikna ettiler.

not far from where I live,

and from Michoacana University in Morelia in Mexico

Rahibeler biyologlara çok sağlıklı ve dirençli Pátzcuaro Achoque’lerin

have persuaded the sisters -- it took years of careful diplomacy --

nasıl yetiştirdiklerini gösterdiler.

to join them in a research partnership.

Bilim adamları da fonlarının bir kısmını az önce gördüğünüz o tuhaf,

So the nuns show the biologists

how you rear perfectly healthy, very robust Pátzcuaro achoques,

garip ama ahenkli odadaki kaplara, filtrelere ve pompalara ayırdı.

İşte bir türü kurtarabilecek bir ortaklık.

and the scientists have put some of their funding

into tanks, filters and pumps

Ama böyle bir şeyle yeterince karşılaşmıyorum

in this strange, incongruous but amazing room.

ve mesleğimde tuhaf bir şekilde hep şanslı oldum.

This is the kind of partnership that can save a species.

Bir sürü yere gittim, büyük soruların cevabını, sorunların çözümünü

But I don't think I see enough of this sort of thing,

bilimi kullanarak arayan çok parlak insanların peşinde gezdim.

and I have been ludicrously lucky in my job.

I've traveled to loads of places and just basically followed around

Kuzey Pasifik kıyısında katil balinaları izleyip

brilliant people who are trying to use science to answer big questions

menopozun kökenindeki sırrı çözen bilim insanlarıyla takıldım.

and solve problems.

Ve Antarktika’da

I've hung out with scientists who have solved the mystery

iklim değişikliğinin etkilerini yaşandığı sırada görmek için

of the origin of the menopause by tracking killer whales

penguen kolonilerine kameralar yerleştiren bilim insanlarıyla birlikteydim.

off the north Pacific coast.

And I've followed around scientists

Ama beni en fazla etkileyen ekip

who've planted cameras in Antarctic penguin colonies,

bana bu kadar kırılgan ama önemli ilişkilerin

because they were looking to capture the impacts of climate change

ne kadar büyük bir etki yaratabileceğini gösteren ekip oldu.

as it happens.

But it's this team that really stuck with me,

Sanırım beni etkileyen başka bir neden de

that really showed me the impact

bunun pek sık görülmüyor olması.

that these delicate but really important relationships can have.

Çok sık görülmemesinin nedenlerinden biri,

akademik başarının hiyerarşik sistemine ilişkin

And I think the reason that it stuck with me as well

geleneksel yaklaşımımızın, bilim insanlarının

is because it's not common.

And one of the reasons it's not common

bilim insanı olmayan kişilere alçakgönüllülükle yaklaşmasını ve

is because our traditional approach

onların görüşünü sormayı tam olarak teşvik etmiyor olması.

of the hierarchical system of academic achievement

doesn't exactly encourage the type of humility

Aslında, özellikle Batı’da,

where scientists will look to nonscientists

bilimi tarihsel olarak elitlere yönelik bir girişim haline getiren

and really ask for their input.

bir tür at gözlüklü akademi kibiri geleneğimiz olduğunu düşünüyorum.

In fact, I think we have a bit of a tradition,

Bunu aşmış olduğumuzu düşünsem de,

especially in the West,

of a kind of academically blinkered hubris

zaman zaman bilimin zaaflarından biri olmaya devam ettiğini düşünüyorum.

that has kept science historically an enterprise for the elite.

İşte tarihten bir örnek ve

And I think although that's moved on,

it continues to be its downfall on occasion.

bir bilim kahramanına yönelik eleştirim.

So here's my example from history

Sir Ernest Shackleton ve yüzyıl önceki Arktik ötesine olan seyahati

and my takedown of a scientific hero.

ve o meşhur talihsiz serüven.

Shackleton, Güney Georgia’daki balina avcılarını dinlemedi.

Sir Ernest Shackleton

and his Trans-Antarctic Expedition more than a century ago,

Bölgeyi iyi biliyorlardı ve o yıl buzulu aşamayacağını söylediler ona.

the celebrated ill-fated adventure.

Kuzeye doğru fazla yayılmış, çok tehlikeli.

On his way there,

Shackleton just didn't listen to the whalers in South Georgia.

Ve ne oldu?

They knew that region, and they told him you won't get through the ice this year.

Yani, kabul edelim, o büyük macera,

hâlâ anlattığımız, her bir adamını kurtardığı

It's too widespread, it's too far north, it's too dangerous.

o kahramanca liderliğin öyküsü,

And look what happened.

eğer onların tavsiyelerini dinleyip eve kaçsaydı

I mean, granted, that great adventure,

that story of heroic leadership that we still tell,

o hikâyeyi anlatmıyor olurduk.

Ama gemisine mal oldu,

pek çok adamı soğuktan yaralanmış olmalı,

where he saved every single one of his men,

birçok TSSB vakası yaşanmıştır

we wouldn't be telling that story if he'd just hightailed it for home

ve geminin kedisi Bayan Chippy, hayat mücadelesinde

and taken their advice.

But it cost him his ship,

mürettebata yetecek kadar yiyecek olduğu için vurulmak zorunda kaldı.

I would imagine quite a lot of cold injuries among the team,

a good few cases of PTSD

Evet, bunlar çok uzun zaman önceydi,

and Mrs. Chippy, the ship's cat, had to be shot

fakat bu konuşmama hazırlanırken eskiden ele aldığım ve

because the team couldn't afford any extra food as they fought to survive.

çok sıradışı iş birliklerinin ciddi olumlu farklar yarattığı bazı hikâyelere baktım.

Now, that was all a very long time ago,

but as I've prepared for this talk,

I've revisited some of the stories that I have covered,

Eskiden yasadışı avlandıkları yerlere ait bilgileri

where these really unusual collaborations made a real positive difference.

şu anda

koruma projeleri için çok önemli olan kaçak avcılarla görüştüm.

So I spoke to former poachers

Psikolojik sağlık mücadesinde edindiği deneyimleri

whose knowledge of where they used to hunt illegally

bir hastanede yeni, yenilikçi ve

is now really important in conservation projects

güzel bir psikiyatri servisi tasarlanmasında rol almasını sağlayan

in those same places.

And I spoke to an amazing artist

muhteşem bir sanatçıyla konuştum.

whose own experience of mental health struggles

has actually paved the way for him to take a role in designing and creating

Kısa zama önce, burada, on yıldır Çernobil Yasaklı Bölgesinde

a new, really innovative and beautiful mental health ward in a hospital.

çalışma yapan bir grup bilim insanıyla çalıştım.

Deneylerinden biri bölgede mahsul yetiştirmekti;

Most recently, I worked here, in the Chernobyl Exclusion Zone,

işte sonucunu görüyorsunuz.

Çernobil'in ilk votkası.

with a team of scientists that have been working there for decades.

(Gülüşmeler)

One of their experiments growing crops in that area

has now turned into this.

Tadına baktım, epey iyi!

It's Chernobyl's first vodka.

(Laughter)

Her ne kadar niş bir ürün gibi gözükse de

nükleer felaketten beri yasaklı bölgeden çıkarılan

It's pretty good, too! I've tasted it.

ilk tüketici ürünü olma özelliğini taşıyor.

And this is actually, although it looks like a niche product,

Aslında bu,

it's set to be the first consumer product to come out of the exclusion zone

terk edilmiş toprakların çevresinde yaşayan ve ne zaman

güvenli şekilde yiyecek yetişeceklerini ve iş yapıp hayat kurabileceklerini

since the nuclear accident.

And that's actually the result of years of conversation

bilmek isteyen yerel topluluklarla yıllarca yapılan görüşmelerin sonucudur.

with local communities who still live on the periphery of that abandoned land

Bu, dinleme tevazusunun bir ürünü ve

and want to know when they can -- and if they can -- safely grow food

Pátzcuaro’ya gittiğimde bunu fazlasıyla gördüm.

and build businesses and rebuild their communities and their lives.

Yılların deneyimine sahip bir koruma biyoloğu olan

This was a product of humility,

of listening,

Gerardo Garcia’nın, rahibe kıyafeti ve lateks eldivenler içindeki

and I saw that in spades when I visited Pátzcuaro.

bir rahibeyi çok dikkatlice dinlediğini ve izlediğini gördüm.

So I watched as a decades-experienced conservation biologist

Rahibe, bir achoque’un başına nazikçe dokununca ağızını açtığını

called Gerardo Garcia

listened and watched super carefully

ve bir kulak pamuğu ile hızlıca DNA örneği alabileceğini gösterdi.

as a nun in a full habit and wimple and latex gloves

(Gülüşmeler)

Bilim insanları, çalıştıkları konuda, tamamen farklı görüşe sahip olsalar da,

showed him how, if you tap an achoque on the head really gently,

it'll open its mouth so you can quickly get a DNA swab with a Q-tip.

değerli bir bakış açısı olan insanlarla birlikte çalıştığında,

(Laughter)

onlara başvurup kulak verdiğinde gerçekten özel şeyler olabilir.

When scientists team up with, look to and defer to people

who have a really valuable perspective on what they're trying to do

Bunun tüm dünyayı kapsayan çok ama çok iddialı bir örneği var:

but a totally different outlook,

something really special can happen.

Biyo-çeşitlilik ve Eko-sistem Hizmetleri hakkında Uluslararası Panel.

Now, there is a truly global and a very, very ambitious example of this

Başlık kulağa pek sıcak gelmiyor ama beni bir dinleyin.

Bu oluşuma 130′dan fazla ülke dâhil olmuş durumda ve

called the International Panel on Biodiversity and Ecosystem Services.

gezegenimizdeki tüm doğal hayatın durumunu değerlendirmekten

Now, that is not a snappy title, but stick with me.

daha azını hedeflemiyorlar.

This organization includes more than 130 countries,

En son doğanın durumu hakkında küresel bir değerlendirme yayımladı

and it's aiming to do nothing less than assess the state of the natural world

ve bu, uluslararası bir anlaşma için temel olabilir.

across our entire planet.

Böyle bir uluslararası sözleşmeyle Dünya’da şu anda yaşanan

So it recently published this global assessment

biyo-çeşitlilik kriziyle mücadele için sonunda eyleme geçebiliriz.

on the state of nature,

and that could be the foundation for an international agreement

where all of those nations could sign up to finally take action

Şimdi, bu tür raporları iletme, geniş bir izleyici kitlesi için

to tackle the biodiversity crisis that's happening on planet Earth

bu tür değerlendirmeleri iletme tecrübemden biliyorum ki,

right now.

bu büyük uluslararası gruplar, biraz ulaşılmaz ve belirsiz olduklarıından

Now, I know from trying to communicate, trying to report on reports like this,

üst düzey görünebilirler,

ancak bunların merkezinde, raporun yazarları olarak adlandırılan

on assessments like this for a broad audience,

that these big international groups can seem so high-level

bir grup insan var.

Bu insanlar, doğal dünyanın durumuyla ilgili

as to be kind of out of reach and nebulous,

net ve doğru bir resim çizen tüm biyolojik ve

but there's a group of human beings at the center of them,

ekolojik bilgiyi bir araya getirme gibi zorlu bir göreve sahipler.

the report's authors,

who have this formidable task of bringing together

Bu panel, bu değerlendirmeyi yapmaya henüz başlamadan

all of that biological and ecological information

10 yıl öncesinde

that paints a clear and accurate picture

“kültürel kavram çerçevesi” oluşturdu.

of the state of the natural world.

And 10 years before this panel even set out to do that,

Bu esasında doğal dünyayı anlatışımızdaki

to put that assessment together,

farklı söylemleri ele alan kültürel kavramlar çeviri sözlüğüdür.

they created what's called a "cultural concept framework."

This is essentially a cultural concept translation dictionary

Örnek olarak,

“Toprak Ana” ile “doğa” kelimelerini resmi olarak aynı şey olarak tanır.

for all of the different ways that we talk about the natural world.

Bu, yerli ve yerel bilginin aynı belgede bir araya getirilip,

So it formally recognizes, for example,

that "Mother Earth" and "nature" means the same thing.

doğal çevremizin durumunu değerlendirmede

hak ettiği ağırlık ve değeri alabilmesi anlamına gelir.

And what that means is that Indigenous and local knowledge

can be brought into the same document

and given the weight and merit that it deserves

Bunun son derece önemli,

in that assessment of what state our natural environment is in.

çünkü bir Eskimo avcısı çalışmasını akademik dergilerde hiç yayımlayamayabilir

ama iklim değişikliği nedeniyle Arktik topluluğunda yaşanan değişimler hakkında

And that is absolutely critical,

because an Inuit hunter might never publish in an academic journal,

yıllarca oraya gelip giderek

ölçümler yapan bir bilim insanından eminim

but I'll bet you she knows more about the changes to her home Arctic community

çok daha fazla şey bilir.

Yerliler, müşterek olarak

because of climate change

than a scientist who spent many years going to and from that region

gezegendeki biyo-çeşitlilik açısından en zengin bazı yerler de dâhil

taking measurements.

And collectively, Indigenous people are the caretakers

tüm yeryüzünün tahminen yüzde 25′ine koruyuculuk yapıyorlar

of an estimated 25 percent of the entire global land surface,

Dünyanın düzenini, onu nasıl koruyacağımızı anlamaya çalışırken

kültürel sınırları aşmazsak, en azından bunu denemezsek

including some of the most biodiverse places on the planet.

kim bilir ne çok şeyi kaçırdığımızı bir hayal edin.

So imagine how much we're missing

if we don't cross those cultural boundaries,

Her yeni araştırma önerisi bunu başarmak için yeni bir fırsattır.

or at least try to,

when we're trying to figure out how the world works

Her araştırma projesi önerisinde,

and how to protect it.

Every single research proposal is a new opportunity to do exactly that.

yerel çiftçiler, yerli halk liderleri, rahibeler gibi

belirli bir kişi ya da grubun dâhil edilmesi zorunlu olsaydı,

So what if, every time a research project was proposed,

araştırmacılar bu kişileri saflarına katsa

it had to include a suggestion of a person or a group of people --

ekiplerine davet edip onları dinlese nasıl olurdu?

local farmers, Indigenous community leaders, nuns --

Rahibe Ofelia’nın kendisini

that researchers wanted to bring into the fold,

özellikle achoque’lerin hayatta kalmasına

invite into their team and listen to?

neden bu kadar adamış olduğunu dinlemenizi istiyorum.

I just want to let Sister Ofelia give her view

(Kayıt) VG: Rahibe Ofelia, bu türü yok olmaktan kurtarmayı

of why she is so particularly driven and dedicated

to the survival of the achoque.

Tanrı’ya hizmetin bir parçası olarak mı görüyorsun?

(Audio) VG: Sister Ofelia, do you think that saving this species from extinction,

(Kayıt) SO: (İspanyolca konuşuyor)

(Kayıt) (Tercümanın sesi) Çevremizde yaşayanlara zarar vermemek

is that part of your work for God?

her insanın sorumluluğudur.

(Audio) SO: (speaks in Spanish)

Bu, tüm yaşayan canlılar için geçerli.

Sadece hayatta kalmak için değil, mutlu olup mutlu etmek için yaratıldık.

(Audio) (Interpreter voice-over) It's the responsibility

of every human being

not to harm those who live around us.

That's all living things.

Burada hepimiz bu hayvanı koruyarak mutluluk veriyoruz

We're all created not only just to survive but to be happy and to make others happy.

ve aynı zamanda O’nu da mutlu etmiş oluyoruz.

All of us here are providing happiness by protecting this animal,

(Kayıt) (Rahibeler ilahi söylüyor)

and we're also making Him happy.

VG: O kadar güzel söylüyorlar ki susup rahibeleri dinlemem

(Audio) (Nuns singing)

gerektiğini hissediyorum

Ama duydunuz değil mi?

"Mutlu ediyoruz."

VG: I feel like I should sort of slink off and let the nuns sing me out,

Bunu hiçbir resmi araştırma projesi teklifinde bir protokol olarak görmeyiz.

because it sounds so lovely.

But did you hear that?

(Gülüşmeler)

Ancak bu, neredeyse yok olmanın eşiğinde olan bir hayvanın dünyadaki en başarılı

"We're providing happiness."

Now, that's not a protocol you'd ever see outlined

üreme programına dönüşen şeyin arkasındaki itici güçtü.

in any formal research project proposal --

(Laughter)

but it's the impetus behind what's become the most successful breeding program

Tek kelimeyle mükemmel değil mi?

Teşekkürler.

in the world

(Alkışlar)

of an animal that was on the very brink of being wiped out.

And isn't that just wonderful?

Thank you.

(Applause)