Fashion has a pollution problem -- can biology fix it? | Natsai Audrey Chieza

Çeviri: Berna Partal Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

You're watching the life cycle of a Streptomyces coelicolor.

Streptomyces coelicolor bakterisinin yaşam döngüsünü izliyorsunuz.

It's a strain of bacteria that's found in the soil

Organik maddeyi ayrıştıran ve diğer organizmalarla birlikte yaşadığı

where it lives in a community with other organisms,

toprakta bulunan bir bakteri türü.

decomposing organic matter.

Coelicolor is a beautiful organism.

Coelicolor güzel bir organizma.

A powerhouse for synthesizing organic chemical compounds.

Organik kimyasal bileşimleri sentezlemeye yarayan bir santral.

It produces an antibiotic called actinorhodin,

Ortamın asit derecesine bağlı olarak

which ranges in color from blue to pink and purple,

mavi, pembe ve mora varan renklerde

actinorhodin isimli bir antibiyotik üretiyor.

depending on the acidity of its environment.

That it produces these pigment molecules sparked my curiosity

Bu pigment moleküllerini üretiyor olması bende merak uyandırdı

and led me to collaborate closely with coelicolor.

ve beni coelicolor ile birlikte çalışmaya itti.

It is an unlikely partnership,

Bu alışılmadık bir ortaklık

but it's one that completely transformed my practice as a materials designer.

ancak bir materyal tasarımcısı olarak çalışma şeklimi tamamen değiştirdi.

From it, I understood how nature was going to completely revolutionize

Bununla birlikte, doğanın çevremizi tasarlama ve inşa etme şeklimizi

how we design and build our environments,

nasıl köklü biçimde değiştireceğini

and that organisms like coelicolor

ve coelicolor gibi organizmaların

were going to help us grow our material future.

kumaşlarımızın geleceğini geliştirmeye yardım edeceğini anladım.

So what's wrong with things as they are?

Şu anki durumlarının nesi var?

Well, for the last century,

Geçen yüzyılda,

we've organized ourselves around fossil fuels,

kendimizi şimdiye kadar bildiğimiz en değerli

arguably, the most valuable material system we have ever known.

materyal sistem olan fosil yakıtlara göre organize ettik.

We are tethered to this resource, and we've crafted a dependency on it

Bu kaynağa bağlıyız.

Üzerinde kimliklerimizi, kültürlerimizi,

that defines our identities, cultures, our ways of making and our economies.

üretim şekillerimizi ve ekonomilerimizi belirleyen bir bağımlılık yarattık.

But our fossil fuel-based activities are reshaping the earth

Ancak fosil yakıt esaslı faaliyetlerimiz çarpıcı bir biçimde

with a kind of violence that is capable of dramatically changing the climate,

iklimi değiştirebilen, biyoçeşitlilik kaybını hızlandırabilen bir tür şiddetle

of accelerating a loss of biodiversity

dünyayı yeniden şekillendiriyor

and even sustaining human conflict.

ve hatta insan çatışmasını besliyor.

We're living in a world

Bu bağımlılığın inkârının ölümcül hale geldiği bir dünyada yaşıyoruz.

where the denial of this dependence has become deadly.

And its reasons are multiple,

Bunun çok sayıda nedeni var

but they include the privilege of not being affected

ancak bunlar etkilenmeme ayrıcalığını da içeriyor

and what I believe is a profound lack of imagination

ve bu gezegenin sınırları içerisinde başka türlü

about how else we could live

nasıl yaşayabileceğimiz konusunda

within the limits of this planet's boundaries.

büyük bir hayal gücü eksikliği olduğuna inanıyorum.

Fossil fuels will one day give way to renewable energy.

Fosil yakıtlar, bir gün yerini yenilenebilir enerjiye bırakacak.

That means we need to find new material systems

Bu, petrol esaslı olmayan yeni materyal sistemleri

that are not petroleum-based.

bulmamız gerektiği anlamına geliyor.

I believe that those material systems will be biological,

Bu materyal sistemlerinin biyolojik olacağına inanıyorum

but what matters is how we design and build them.

ama önemli olan onları nasıl tasarladığımız ve inşa ettiğimiz.

They mustn't perpetuate the destructive legacies of the oil age.

Petrol çağının tahripkâr miraslarını sürdürmemeliler.

When you look at this image,

Bu fotoğrafa baktığınızda

what do you see?

ne görüyorsunuz?

Well, I see a highly sophisticated biological system,

Ben, enzimlerin kullanımıyla bugüne kadar tasarladığımız

that through the use of enzymes,

her şeyden daha hızlı

can move and place atoms more quickly and precisely

ve kararlı bir şekilde atomları hareket ettirebilen ve dizebilen

than anything we've ever engineered.

çok gelişmiş bir biyolojik sistem görüyorum.

And we know that it can do this at scale.

Bunu ölçeklendirerek yapabildiğini biliyoruz.

Nature has evolved over 3.8 billion years

Doğa, bunu yapabilmek için 3,8 milyar yıl evrim geçirdi

to be able to do this,

but now through the use of synthetic biology,

ancak yaşayan sistemlerin bu işlevselliğini uyarlamaya çalışan

an emerging scientific discipline

that seeks to customize this functionality of living systems,

yeni bilimsel bir disiplin olan sentetik biyoloji aracılığıyla

we can now rapid prototype the assembly of DNA.

artık DNA birleşimini hızlı prototipleyebiliyoruz.

That means that we can engineer the kind of biological precision

Bu, metali geri dönüştürebilen bir bakteri tasarlamayı,

that makes it possible to design a bacteria

mantarları mobilyaya dönüştürmeyi ve hatta su yosunlarından

that can recycle metal,

yenilenebilir enerji depolamayı mümkün kılan

to grow fungi into furniture

and even sequester renewable energy from algae.

bir tür biyolojik duyarlılık üretebileceğimiz anlamına geliyor.

To think about how we might access this inherent brilliance of nature --

Doğanın bu doğuştan gelen zekasına nasıl erişebileceğimizi düşünmek için --

to build things from living things --

yaşayan şeylerden bir şeyler yapmak için --

let's consider the biological process of fermentation.

fermantasyonun biyolojik sürecini ele alalım.

I've come to think of fermentation, when harnessed by humans,

Fermantasyonu, insanlar tarafından kontrol altına alındığında

as an advanced technological toolkit for our survival.

hayatta kalmamız için gerekli ileri bir teknoloji olarak düşünüyorum.

When a solid or a liquid ferments,

Bir katı ya da sıvı fermante olduğunda

it's chemically broken down by bacterial fungi.

bakteriyel mantarlar tarafından kimyasal olarak ayrıştırılır.

The byproduct of this is what we value.

Bizim için değerli olan bunun yan ürünü.

So for example, we add yeast to grapes to make wine.

Örneğin, şarap yapmak için üzümlere maya ekliyoruz.

Well in nature, these transformations are part of a complex network --

Bu dönüşümler doğada enerjiyi yeniden dağıtan

a continuous cycle that redistributes energy.

devamlı bir döngü olan kompleks bir ağın parçası.

Fermentation gives rise to multispecies interactions

Fermantasyon; bakterilerin ve mantarların,

bitkilerin, böceklerin, hayvanların ve insanların,

of bacteria and fungi,

plants, insects, animals and humans:

diğer bir deyişle tüm ekosistemin

in other words, whole ecosystems.

çok türlü etkileşimine sebep oluyor.

We've known about these powerful microbial interactions

Bu güçlü mikrobiyal etkileşimlerden

for thousands of years.

binlerce yıldır haberdarız.

You can see how through the fermentation of grains,

İnsanların ve kültürlerin yenilmeyeni yenilebilir yapmak için

vegetal matter and animal products,

tahılları, bitkisel madde ve hayvansal ürünleri

all peoples and cultures of the world have domesticated microorganisms

fermante ederek mikroorganizmaları nasıl evcilleştirdiğini görebilirsiniz.

to make the inedible edible.

And there's even evidence that as early as 350 AD,

Milattan sonra 350 yılında insanların antibiyotik içeren

people deliberately fermented foodstuffs that contained antibiotics.

gıda madelerini kasıtlı olarak fermante ettiğinin kanıtı bile var.

The skeletal remains of some Sudanese Nubian

Birkaç Sudanlı Nubinin iskelet kalıntılarında

were found to contain significant deposits of tetracycline.

önemli ölçüde tetrasiklin içerdiği bulundu.

That's an antibiotic that we use in modern medicine today.

Bugün modern tıpta kullandığımız bir antibiyotik bu.

And nearly 1500 years later,

Neredeyse 1500 yıl sonra,

Alexander Fleming discovered the antimicrobial properties of mold.

Alexander Fleming küf mantarının antimikrobiyal özelliklerini keşfetti.

And it was only through the industrialized fermentation of penicillin

Milyonların bulaşıcı hastalıkları atlatabilmesi

yalnızca penisilinin endüstrileştirilmiş fermantasyonuyla mümkün oldu.

that millions could survive infectious diseases.

Fermentation could once again play an important role

Fermantasyon, insani gelişimimizde bir kez daha önemli bir rol oynayabilir.

in our human development.

Could it represent a new mode of survival

Endüstrilerimizi tamamen değiştirmek için ondan yararlanırsak

if we harness it to completely change our industries?

bu yeni bir hayatta kalma biçimini temsil edebilir mi?

I've worked in my creative career to develop new material systems

Yaratıcı kariyerimde tekstil endüstrisi için

yeni materyal sistemleri geliştirmek üzere çalıştım.

for the textile industry.

And while it is work that I love,

Bu sevdiğim bir iş olsa da

tekstil endüstrisinin dünyada en çok kirliliğe neden olan

I cannot reconcile with the fact that the textile industry

is one of the most polluting in the world.

endüstrilerden biri olduğu gerçeğiyle barışamıyorum.

Most of the ecological harm caused by textile processing

Ekolojik zararın büyük bir kısmı kumaş işlemeden kaynaklanıyor,

occurs at the finishing and the dyeing stage.

terbiye ve boyama aşamasında ortaya çıkıyor.

Processing textiles requires huge amounts of water.

Kumaş işlemek, çok miktarda su gerektiriyor.

And since the oil age completely transformed the textile industry,

Petrol çağı tekstil endüstrisini tamamen dönüştürdüğünden

many of the materials

kumaşların ve onları işlemede kullanılan kimyasalların çoğu petrol esaslı.

and the chemicals used to process them are petroleum based.

And so coupled with our insatiable appetite for fast fashion,

Hızlı modaya olan doyumsuz iştahımızla birlikte

a huge amount of textile waste is ending up in landfill every year

her yıl büyük miktarda tekstil atığı çöp sahalarını boyluyor

because it remains notoriously difficult to recycle.

çünkü geri dönüştürmek hâlâ zorluğunu koruyor.

So again, contrast this with biology.

Bunu bir kez daha biyolojiyle kıyaslayın.

Evolved over 3.8 billion years,

Hızlı prototipleşmek, geri dönüştürmek ve yeniden üretmek için

to rapid prototype,

3,8 milyar yıldan fazla evrim geçirdi;

to recycle and to replenish

better than any system we've ever engineered.

bugüne kadar tasarladığımız her sistemden daha iyi.

I was inspired by this immense potential

Bu muazzam potansiyelden ilham aldım

and wanted to explore it through a seemingly simple question --

ve o dönem bu potansiyeli görünüşte basit bir soruyla keşfetmek istedim.

at the time.

If a bacteria produces a pigment,

Eğer bir bakteri pigment üretiyorsa

how do we work with it to dye textiles?

bunu kumaşları boyamak için nasıl kullanırız?

Well, one of my favorite ways

En sevdiğim yöntemlerden biri

is to grow Streptomyces coelicolor directly onto silk.

Streptomyces coelicolor'ı direkt olarak ipeğin üzerinde yetiştirmek.

You can see how each colony produces pigment around its own territory.

Her bir koloninin kendi alanında nasıl pigment ürettiğini görebilirsiniz.

Now, if you add many, many cells,

Eğer bir sürü hücre eklerseniz

they generate enough dyestuff to saturate the entire cloth.

bütün kumaşı doyurmaya yetecek kadar boyar madde üretiyorlar.

Now, the magical thing about dyeing textiles in this way --

İpeğin üzerine bakteriler yerleştirerek bu tür doğrudan fermantasyonla

this sort of direct fermentation

when you add the bacteria directly onto the silk --

kumaşları boyamanın büyülü tarafı ise

is that to dye one t-shirt,

bir tişörtü boyamak için

the bacteria survive on just 200 milliliters of water.

bakterilerin yalnızca 200 mililitre suda yaşamını sürdürmesi.

And you can see how this process generates very little runoff

Bu işlemin ne kadar az renk akması yaptığını

and produces a colorfast pigment without the use of any chemicals.

ve hiçbir kimyasal kullanılmadan rengi atmayan pigment ürettiğini görebilirsiniz.

So now you're thinking --

Şimdi düşünüyorsunuz --

and you're thinking right --

ve doğru da düşünüyorsunuz --

an inherent problem associated with designing with a living system is:

yaşayan bir sistemle tasarım yapmanın asıl sorunu şu:

How do you guide a medium that has a life force of its own?

Kendi yaşam gücüne sahip bir ortamı nasıl yönlendirirsin?

Well, once you've established the baseline for cultivating Streptomyces

Streptomyces yetiştirmek için devamlı olarak yeterli pigment üreteceği

so that it consistently produces enough pigment,

ortamı bir kere oluşturduğunuzda

you can turn to twisting, folding,

bükme, katlama, sıkıştırma, daldırma,

clamping, dipping, spraying,

püskürtme, batırma yöntemlerine başvurabilirsiniz.

submerging --

all of these begin to inform the aesthetics of coelicolor's activity.

Tüm bunlar coelicolor'ın hareketinin estetiğine yön vermek için.

And using them in a systematic way

Bunları sistemli bir şekilde kullanmak

enables us to be able to generate an organic pattern ...

organik bir desen yaratmamızı sağlıyor;

a uniform dye ...

tekdüze bir renk

and even a graphic print.

ve hatta şekilli bir desen.

Another problem is how to scale these artisanal methods of making

Diğer sorun ise bunları bir endüstride kullanmaya başlayabilmemiz için

so that we can start to use them in industry.

üretimin bu zaanatkar yöntemlerini nasıl ölçeklendireceğimiz.

When we talk about scale,

Ölçeklendirmek derken

we consider two things in parallel:

iki şeyi dikkate alıyoruz:

scaling the biology,

Biyolojiyi ölçeklendirmek

and then scaling the tools and the processes

ve biyolojiyle çalışmak için gereken araçları ve işlemleri ölçeklendirmek.

required to work with the biology.

If we can do this,

Eğer bunu başarabilirsek

then we can move what happens on a petri dish

insan ölçeğini ve sonra çevremizin mimarisinin ölçeğini karşılayabilsin diye

so that it can meet the human scale,

and then hopefully the architecture of our environments.

petri kabındakileri alabiliriz.

If Fleming were alive today,

Fleming bugün hayatta olsaydı

this would definitely be a part of his toolkit.

bu kesinlikle onun araç setinin bir parçası olurdu.

You're looking at our current best guess

Biyolojiyi ölçeklendirmenin

of how to scale biology.

şu anki en yöntemini görüyorsunuz.

It's a bioreactor;

Bu, bir biyoreaktör;

a kind of microorganism brewery that contains yeasts

hoş koku ve tat gibi belirli kimyasal maddeler

that have been engineered to produce specific commodity chemicals and compounds

ve bileşikler üretmek için tasarlanmış mayalar içeren

like fragrances and flavors.

bir tür mikroorganizma tesisi.

It's actually connected to a suite of automated hardware and software

Aslında bir dizi otomatik donanım ve gerçek zamanlı okunan yazılıma bağlı

that read in real time

and feed back to a design team the growth conditions of the microbe.

ve mikrobun gelişim durumları konusunda ekibe geri bildirim yapıyor.

So we can use this system to model the growth characteristics

Bu sistemi, 50.000 litrede nasıl fermante olacağını görmek için

of an organism like coelicolor

coelicolor gibi bir organizmanın gelişim karakteristiklerini

to see how it would ferment at 50,000 liters.

modellemek amacıyla kullanabiliriz.

I'm currently based at Ginkgo Bioworks,

Ginkgo Bioworks merkezli çalışıyorum,

which is a biotechnology startup in Boston.

Boston'da bulunan bir biyoteknoloji girişimi.

I am working to see how their platform for scaling biology

Biyoloji ölçekleme platformlarının, bakterilerle kumaş tasarlama yöntemlerimle

interfaces with my artisanal methods of designing with bacteria for textiles.

nasıl etkileştiğini görmek için çalışıyorum.

We're doing things like engineering Streptomyces coelicolor

Daha çok pigment üretip üretemeyeceğini görmek için

Streptomyces coelicolor üretimi gibi şeyler yapıyoruz.

to see if it can produce more pigment.

And we're even looking at the tools for synthetic biology.

Sentetik biyoloji araçlarını da inceliyoruz.

Tools that have been designed specifically to automate synthetic biology

Kumaşlara baskı yapan,

boyayan araçlar olmaya nasıl uyum sağlayabildiğini görmek için

to see how they could adapt to become tools to print and dye textiles.

sentetik biyolojiyi otomatize etmek üzere özel olarak tasarlanan araçları.

I'm also leveraging digital fabrication,

Dijital üretimi de kullanıyorum

because the tools that I need to work with Streptomyces coelicolor

çünkü Streptomyces coelicolor ile çalışmam için ihtiyacım olan araçlar

don't actually exist.

aslında mevcut değil.

So in this case --

O yüzden geçen hafta sipariş edilen baskıyı giysinin tamamına basmak için

in the last week actually,

I've just designed a petri dish

that is engineered to produce a bespoke print on a whole garment.

tasarlanmış bir petri kabı yaptım.

We're making lots of kimonos.

Bir sürü kimono üretiyoruz.

Here's the exciting thing:

Heyecan verici şey ise şu:

I'm not alone.

Yalnız değilim.

There are others who are building capacity in this field,

Bu alanda verim inşa eden başkaları da var,

like MycoWorks.

MycoWorks gibi.

MycoWorks is a startup

MycoWorks, hayvan derisi yerine

that wants to replace animal leather with mushroom leather,

çok yönlü ve yüksek performanslı bir kumaş olan tekstil sektöründen öte

a versatile, high-performance material

that has applications beyond textiles and into product and architecture.

ürün ve mimaride de uygulamaları olan mantar derisini getirmek isteyen girişim.

And Bolt Threads --

Bolt Threads de inceltilebilen ve yüksek derecede programlanabilir

they've engineered a yeast to produce spider-silk protein

ipliğe dönüşen örümcek ipeği proteini üretmek için bir maya geliştirdiler.

that can be spun into a highly programmable yarn.

So think water resistance,

Su direncini,

stretchability and superstrength.

esnekliğini ve gücünü düşünün.

To reach economies of scale,

Ölçek ekonomilerine ulaşmak için

these kinds of startups are having to build and design

bu tür yeni girişimler biyolojiyle çalışmak için

alt yapıyı inşa ediyor, tasarlıyor ve geliştiriyor.

and engineer the infrastructure to work with biology.

For example,

Örneğin,

Bolt Threads have had to engage in some extreme biomimicry.

Bolt Threads aşırı biyomimikriye kalkışmak zorunda kaldı.

To be able to spin the product this yeast creates into a yarn,

Bu mayanın ürettiği ürünü ipliğe dönüştürebilmek için

they've engineered a yarn-making machine

örümceklerin sıradan şekilde kendi ağını ördüğü

that mimics the physiological conditions

fizyolojik koşulları taklit eden iplik üretme makinesi yaptılar.

under which spiders ordinarily spin their own silk.

So you can start to see how imaginative

Biyolojik temelli endüstriler inşa etmek için kullandığımız

and inspiring modes of making exist in nature

doğada bulunan üretim yöntemlerinin

that we can use to build capacity around new bio-based industries.

nasıl hayali ve ilham verici olduğunu görmeye başlayabilirsiniz.

What we now have is the technology

Bu kapasiteleri tasarlamak,

to design, build, test and scale these capabilities.

inşa etmek, denemek ve ölçeklemek için şu an elimizde olan teknoloji.

At this present moment,

Şimdilik,

as we face the ecological crisis in front of us,

önümüzdeki ekolojik krizle yüzleştiğimizden

what we have to do is to determine

yapmamız gereken şey

how we're going to build these new material systems

bu yeni kumaş sistemlerini nasıl inşa edeceğimize,

so that they don't mirror the damaging legacies of the oil age.

ki petrol çağının tahrip edici ününü yansıtmasın,

How we're going to distribute them to ensure a sustainable development

dünya genelinde adil ve eşitlikçi bir sürdürülebilir kalkınmayı

that is fair and equitable across the world.

sağlamak için bunları nasıl dağıtacağımıza,

And crucially, how we would like the regulatory and ethical frameworks

toplumla etkileşim için bunları yöneten mevzuat ve etik çerçevenin

that govern these technologies

nasıl olmasını istediğimize karar vermemiz gerekiyor.

to interact with our society.

Biotechnology is going to touch every part of our lived experience.

Biyoteknoloji insan deneyimizin her parçasına dokunacak.

It is living;

Yaşıyor;

it is digital;

dijital;

it is designed, and it can be crafted.

tasarlanmış ve elde yapılabilir.

This is a material future that we must be bold enough to shape.

Şekillendirmek için yeterince cesur olmamız gereken materyal geleceği bu.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)