Can I have your brain? The quest for truth on concussions and CTE | Chris Nowinski

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Saliha Karatepeli

I'm Chris Nowinski, and odds are if you've met me in the last five years

Ben Chris Nowinski, sizinle son beş yılda tanışmış olsaydık

I've asked you, after a few minutes, a bit of an odd question:

birkaç dakika sonra size biraz garip bir soru sorardım:

Can I have your brain?

Beyninizi alabilir miyim?

Now, it only seems like a strange question if you don't know my story

Hikayemi bilmiyorsanız, garip bir soru gibi gelebilir.

so please let me share it with you.

Bu yüzden lütfen sizinle paylaşmama izin verin.

I grew up outside of Chicago, and I was an athlete

Şikago'nun dışında büyüdüm ve bir sporcuydum

and I was very lucky to get recruited to play football at Harvard University.

ve Harvard'da futbol oynamaya kabul edildiğim için çok şanslıydım.

So that's me.

İşte bu benim.

And then after graduating, like most Harvard graduates,

Mezun olduktan sonra çoğu Harvard mezunu gibi

I decided I wanted to join the WWE.

WWE'ye katılmak istediğime karar verdim.

So that's also me.

Bu da benim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Sure you remember me from Monday Night Raw in 2002 and 2003,

2002-2003 yıllarındaki Monday Night Raw programından beni hatırladığınıza eminim.

and I had a blast

İnsanlar bana Chris Harvard, Ivy League züppesi

playing what people affectionately like to call

lakabını taktığında

Chris Harvard, the Ivy League snob.

patlama yaşadım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

It was perfect for me.

Benim için mükemmeldi.

But unfortunately,

Ama maalesef,

I got kicked in the head by my colleague Bubba Ray Dudley,

iş arkadaşım Bubba Ray Dudley kafama bir tekme attı

and I suffered a severe concussion.

ve şiddetli bir beyin sarsıntısı geçirdim.

And it led to what became permanent postconcussion symptoms:

Kalıcı beyin sarsıntısı sonrası semptomlarını yaşamama sebep oldu:

constant headaches, inability to sleep, depression, feeling in a fog.

devamlı baş ağrıları, uyumakta güçlük, depresyon, sisteymişim gibi bir his.

And in that first year,

İlk yılımda,

I tried to figure out how could I make this pain go away.

ağrıyı nasıl geçirebileceğimi bulmaya çalıştım.

And I wasn't getting the answers I needed from doctors,

İhtiyacım olan cevabı doktorlardan alamadım

and so I started digging into the medical literature.

ve literatürü taramaya başladım.

And I found there's this whole story about concussions

Beyin sarsıntısıyla ilgili

gerçekten hiç anlatılmamış bir hikaye buldum.

that we weren't really being told.

So I decided to write a book about it,

Böylece bununla ilgili bir kitap yazmaya karar verdim,

called "Head Games: Football's Concussion Crisis"

adı "Kafa Oyunları: Futbolun Sarsıntı Nöbetleri",

that came out in 2006.

2006 yılında basıldı.

But in that process, I learned it's not really just about concussions.

Bu süreçte sadece beyin sarsıntısı hakkında bilgiler öğrenmedim,

I learned about a disease called chronic traumatic encephalopathy or CTE.

aynı zamanda kronik travmatik ensefalopati (CTE) denilen hastalığı da öğrendim.

What we used to call punch-drunk, because we only knew about it from boxers.

Sadece boksörlerde olduğunu bildiğimizden buna yumruk sersemliği diyorduk.

We knew that getting hit in the head too many times with boxers

Boksörlerin kafalarına fazla darbe almaları yüzünden

would cause their brain to essentially start to rot, to degenerate.

beyinleri çürümeye, dejenere olmaya başlıyor.

And they'd have symptoms

Hafıza ve kavrama problemleri,

like memory problems and problems with cognition,

depresyon, dürtü kontrol sorunları,

depression, impulse control issues, aggression.

saldırganlık gibi semptomlar görülür.

So basically, I got ...

Kısacası,

I got injured at the right time,

ilk iki NFL oyuncusunun üzerinde

in which the first two NFL players were studied for this disease.

bu hastalıkla ilgili çalışılırken tam da zamanında sakatlandım.

And it turned out they both had it.

İkisinde de bu hastalığın bulunduğu ortaya çıktı.

The first was Mike Webster, 50 years old, already had dementia.

İlki 50 yaşındaki Mike Webster'dı, demans hastalığı vardı.

The second, Terry Long, 45 years old when he took his life.

İkincisi 45 yaşında intihar eden Terry Long'du.

The medical examiner in Pittsburgh decided to look at their brains

Pittburgh'daki adli tabip beyinlerine bakmaya karar vermiş

and found this disease.

ve bu hastalığı bulmuş.

I wrote a chapter about it,

Bununla ilgili bir bölüm yazdım

and I thought people would make a big deal out of it.

ve insanların bununla ilgili olay çıkaracağını düşündüm.

But shockingly, even when the first two cases came in positive,

Şaşırtıcı bir şekilde,

there was never a national news story about this,

ilk iki futbol oyuncusunda da CTE olmasına rağmen

what's going on in football with these cases of CTE.

ulusal bir haber yapılmadı.

So the book comes out,

Kitabım çıktı

not a whole lot is happening,

ama bir şeyleri değiştireceğini sanmam.

and one day I read the newspaper -- November 20, 2006.

Bir gün gazete okuyordum, 20 Kasım 2006 tarihiydi.

I find out that Andre Waters just took his life.

Andre Waters'ın intihar ettiğini gördüm.

Those of you who know football,

Futbolla ilgilenenler

Andre Waters was someone I grew up watching.

Andre Waters'ı tanır, ben onu izleyerek büyüdüm.

Former Philadelphia Eagles strong safety,

Kafasına bir silah dayadığında

[44] years old, a Division II football coach

eski Philadelphia Eagles oyuncusu,

when he decided to put a gun to his head.

44 yaşında, Division II futbol koçuydu.

In the article they reminded me, his nickname was Dirty Waters.

Haber bana lakabının Kirli Sular olduğunu hatırlattı.

He was known for leading with his head,

Kafasıyla atak yapmasıyla bilinirdi.

so I thought I'm just going to look up

Böylece ben de

geçirdiği bir beyin sarsıntısı hakkında konuşmalarına baktım.

did he ever talk about the concussions he had.

And I found a quote from 1994 where Andre Waters said,

Andre Waters'ın 1994 yılındaki konuşmasından bir alıntı buldum:

"I stopped counting my concussions at 15.

"15. beyin sarsıntımdan sonra saymayı bıraktım.

I wouldn't say anything, I'd just sniff smelling salts and go back out there."

Hiçbir şey söyleyemem, sadece tuz kokusu alıp oraya geri dönüyorum."

And I thought, I wonder if he might have CTE, too.

Onda da CTE olabilir mi diye düşündüm, merak ettim.

If that might have contributed to whatever made him choose to end his life.

Bu durum belki de hayatına son vermesine katkıda bulunmuştur.

So I ended up calling the doctor who did the first two studies, and I said,

İlk iki çalışmayı yapan doktoru aradım ve ona:

"Hey, I think you should study Andre Waters."

"Hey, bence Andre Waters'la da çalışmalısın." dedim.

And he said, "I'd be happy to.

O da "Bundan mutluluk duyarım.

The problem is, the first two cases died in the county in which I work,

Fakat şöyle bir sorun var: İlk iki vaka benim çalıştığım ülkede ölmüştü

and I could study them as part of my job.

ve ben de işimin bir parçası olarak çalışabilmiştim.

I can't do that with Andre Waters, he died in Florida.

Andre Waters Florida'da öldü, bu yüzden yapamam.

If you want me to study him, you're going to have to figure out

Eğer bu vaka üzerinde çalışmamı istiyorsan

how to get me the brain."

o beyni buraya nasıl getireceğini bulmalısın."

So I said, "OK.

Ben de "Tamam.

How does one get a brain?"

Bir beyni nasıl alabilirim?" dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

So I racked my brain

Kafamı yordum

and I thought, why don't I call the medical examiner

ve şu an beyin adli tabiptedir,

who I think has the brain right now?

neden onu aramıyorum diye düşündüm.

So I called up the medical examiner in Florida, and I said,

Florida'daki adli tabibi aradım

"Hey, you don't know me, but do you still have the brain of Andre Waters?"

ve "Beni tanımıyorsun ama Andre Waters'ın beyni hala sende mi?" dedim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And he said, "Yes, I do."

"Evet, bende." dedi.

I said, "OK, are you going to study him for CTE?"

"Tamam o zaman, onda CTE var mı diye bakacak mısın?" dedim.

And he said no, in fact at that time he didn't believe that was a real disease.

Hayır dedi çünkü bunun gerçek bir hastalık olduğuna inanmıyordu.

I said, "OK, if you're not, do you mind if I have it?"

"Peki bakmayacaksan bana vermeyi düşünür müsün?" dedim.

And he said, "Well, young man,

"Genç adam,

I can't give you the brain.

sana o beyni veremem.

You need his family's permission.

Ailesinin iznine ihtiyacın var.

But if you do get the permission of his next of kin,

Ama yakınlarından izin alırsan

I will release the brain to you."

beyni sana sevk ederim." dedi.

And I said, "Great!"

"Harika!" dedim

And then I realized I had to figure out who his next of kin was and ask them,

ve yakınının Andre Waters'ın 88 yaşındaki annesi olduğunu

and it turned out it was Andre Waters's 88-year-old mother.

ve bunu ona sormam gerektiğini fark ettim.

And I sat there, and I took a breath and I thought,

Oraya oturdum ve derin bir nefes alıp düşündüm,

"Am I really going to cold-call an 88-year-old grieving mother

"İntihar eden oğlunu yeni kaybetmiş, 88 yaşındaki, yas tutan bir anneye

who just lost her son to suicide?"

gerçekten böyle bir arama mı yapacağım?"

And almost everything in me said, "Don't do it.

İçimdeki tüm duygular "Bunu yapma.

It's too much to put this poor woman through,

Bu zavallı kadına bunu yapma,

she's been through so much already."

yeterince şey yaşadı zaten." diyordu.

But then this other voice in my head said,

Ama kafamdaki diğer ses dedi ki:

"You know what?

"Biliyor musun,

If guys are killing themselves from this disease

eğer bu adam kendini bu hastalık yüzünden öldürdüyse

and we could study it to maybe prevent this from happening in the future,

ve biz bunu bulabilirsek ileride tekrar yaşanmasını engelleyebiliriz,

sometimes you've just got to suck it up and do something that's very hard."

bazen sadece kabullenmen ve yapılması zor şeyleri yapman gerekir."

So I called her.

Böylece kadını aradım.

First time, nobody answered.

İlkinde kimse açmadı.

Second time, no one answered, third... no voice mails.

İkincide kimse açmadı, üçüncü de... Sesli mesaj yoktu.

The fifth time, I got an answer.

Beşinci arayışımda biri açtı.

And thank God that Andre Waters's family was so gracious about the call and said,

Tanrı'ya şükür Andre Waters'ın ailesi aramam konusunda çok naziklerdi

"You know what, we want to know what happened to Andre.

ve "Biliyor musun, Andre'ye ne olduğunu bilmek istiyoruz.

We want to know why he changed so much in the last five years of his life."

Hayatının son 5 yılında neden bu kadar değiştiğini bilmek istiyoruz." dediler.

And so we studied the brain,

Beynini inceledik

and it turned out that he did have CTE.

ve onda da CTE olduğunu öğrendik.

He became the third NFL player diagnosed with the disease.

O, bu hastalıktan muzdarip üçüncü NFL oyuncusu oldu.

This is what it looks like.

Bu aynı göründüğü gibi.

He was somewhere between mild and severe.

Uysal ve agresifliğin arasında bir yerdeydi.

OK, we have three of three NFL players here.

Tamam, şu an elimizde üç tane NFL oyuncusu var.

Maybe this needs to get a little bit more serious.

Belki de bu biraz daha ciddiye alınmalı.

Maybe something's happening here.

Burada bir şeyler oluyor olabilir.

So I ended up starting the Concussion Legacy Foundation,

Sarsıntı Vakfı ile görüşerek

bunu resmileştirmeye karar verdim;

actually formalized the work,

so it wasn't just some guy calling for brains.

böylece sadece beyin isteyen bir adam olmayacaktım.

And I searched the world.

Dünya çapında bir araştırma yaptım.

And I put together the best research team I could find.

Bulduğum en iyi araştırma ekibini bir araya getirdim.

So we partnered with Boston University,

Boston Üniversitesi,

we partnered with scientists at the VA here in Boston,

Boston VA'deki bilim insanları

and we started a brain bank.

ve beyin bankaları ile ortak çalıştık.

Turns out, if you want to know how to cure degenerative brain disease,

Eğer dejeneratif beyin hastalıklarının tedavisini merak ediyorsan

you have to start by actually studying the brains.

gerçekten beyinleri çalışma zorunda olduğun ortaya çıktı.

At this point, we were the first center in the world focused on CTE.

Bu noktada, dünyada CTE'ye odaklanan ilk merkezdik.

It just had not been studied formally.

Resmi olarak üzerine çalışılmamıştı.

And so we start this brain bank, and it's my job to get the brains

Böylece beyin bankasına başladık ve benim işim Dr.Ann Mckee

for Dr. Ann McKee and her brain bank, right in the middle.

ve onun beyin bankası için tam şurada, beyin toplamaktı.

We also work with Dr. Bob Stern, Dr. Robert Cantu,

Ayrıca Dr.Bob Stern, Dr. Robert Cantu ile çalıştık ki onlar

truly my dream team of scientists that I support.

gerçekten desteklediğim hayalimdeki bilim insanı takımıydı.

So my job is to get the brains.

Benim işim beyinleri toplamaktı.

And I was very successful in those early years.

O yıllarda çok başarılıydım.

Since 2007 I've started every day by reading the obituaries.

2007'den beri her güne ölüm ilanlarını okuyarak başlarım.

And it's a tough way to live.

Yaşamak için zor bir yol bu.

And it's hard on me

Bu beni zorladı

and it's even worse on these poor families that I've been calling

ve 10 yıldır beyinlerini almak için aradığım

for the last 10 years, to ask for their brains.

perişan aileler için daha kötüydü.

And so early on in the process, as it started to really eat away at me,

Bunun beni tüketeceğini anladığımda daha ilk zamanlardı,

I decided, you know what, can I find another way

bende insanların beyinlerini bağışlamaları için

to get people to donate their brains to this research?

başka bir yol bulmaya karar verdim.

And I figured out, what if we could create a culture

Ve kendime dedim ki

bu ülkede beyin bağışı kültürü ortaya çıkartsak nasıl olurdu?

of brain donation in this country?

What if it became normal for athletes to donate their brain after they died?

Ya atletler için ölümlerinden sonra beyin bağışı yapmaları normal olsaydı?

And so what I started was a brain donation registry.

Yaptığım şey beyin bağış kaydıydı.

And I started asking athletes

Ve atletlere beyinlerini resmi olarak

if they would publicly pledge to donate their brain to science.

bilime rehin verebilirler mi diye sormaya başladım.

And it started with, actually, a hockey player in 2009.

Aslında 2009 yılında bir hokey oyuncusu ile başladı.

One of my first pledges was a former Harvard hockey player,

Bağışçılarımdan biri daha önceden NHL'de olan eski Harvard hokeycisi

Noah Welch, who was in the NHL at the time.

Noah Welch'ti.

It was a slow start people understanding what this was about.

Bu, insanların ne ile ilgili olduğunu anlaması için yavaş bir başlangıçtı.

So when the news hit the front page,

Gazetelerin ön sayfalarında,

"Noah Welch pledging his brain to science,"

''Noah Welch beynini bilime bağışladı.'' haberi çıkınca

he said he went to the locker room the next day,

sonraki gün soyunma odasına gittiğinde

one of his teammates pulled him aside and said,

takım arkadaşlarından birinin onu çekip

"Hey, I heard you're donating your brain to science."

''Beynini bilime bağışladığını duydum'' dediğini söyledi.

And he said, "Yep."

O da ''Evet'' demiş.

And he said, "Wow. How many games are you going to miss?"

Arkadaşı ''Vay canına, Kaç oyun kaçıracaksın?''diye sormuş.

(Laughter)

(Kahkahalar)

True story.

Gerçek hikaye.

(Laughter)

(Kahkahalar)

But we've been remarkably successful --

Fakat ciddi derecede başarılı olduk--

over 2,500 athletes have signed up.

2.500'in üzerinde atlet kayıt oldu.

They get a brain-donation card they keep in their wallet.

Cüzdanlarında taşıdıkları beyin-bağışı kartı aldılar.

This is mine, I was obviously first, it says 01.

Bu benim, açıkça görülüyor ki ben ilktim, 01 diyor.

And I will donate my brain to this.

Beynimi bunun için bağışlayacağım.

We've also been lucky to have people like Brandi Chastain,

Ayrıca kadın futbolunun ikonu, Brandi Chastain,

the women's soccer icon,

NASCAR'ın Dale Earnhardt Jr.'ı gibi insanlara

NASCAR's Dale Earnhardt Jr.

sahip olduğumuz için şanslıydık.

Just two weeks ago, Hall-of-Famer Nick Buoniconti

İki hafta önce Onur Listesine girmiş olan ve bunama teşhisi koyulmuş

who had been diagnosed with dementia, signed up to pledge his brain.

Nick Buoniconti, beyin bağışçısı olmak için kayıt yaptırdı.

So it's been wonderful, and the great thing about it

Bu harika bir şeydi ve bununla ilgili en önemli şey,

is that it has worked in changing how we're able to get brains.

beyinleri nasıl elde edebileceğimizi değiştirmede çalışmış olması.

So now, instead of me having to call, more families call us.

Şimdi, benim aramam yerine, daha çok aile bizi arıyor.

And our phones ring off the hook.

Telefonlarımız sürekli çalıyor.

And so I can now focus on taking this information,

Şimdi bu bilgiyi nasıl alacağımıza, tedavi için nasıl çalışacağımıza

figuring out how do we work towards a cure,

önleme konusunda

how do we work towards prevention,

neler yapabileceğimize odaklanıyorum

and so my life has gotten a lot easier.

ve böylece hayatım çok kolaylaştı.

This is just some of the headlines that we've able to get over the years

Bu, beynini bağışlayan atletler sayesinde üzerinden geldiğimiz

from athletes pledging their brain.

haber başlıklarından bazıları.

The problem has been what we learned.

Problem ne öğrendiğimizdi.

So when we started this,

Buna başladığımızda

only 45 cases existed in the world of this disease

beyin bankalarında çalışılmış, dünya üzerinde bu hastalığın

that had been studied in brain banks.

sadece 45 dosyası vardı.

Since then, we have acquired 500 brains

O zamandan beri, 500 tane beyin temin ettik

and found over 300 of them had CTE.

ve 300 tanesinde CTE vardı.

To put that in perspective,

Bunu perspektife koymak gerekirse,

the rest of the world has not studied 100 brains since we started this.

dünyanın geri kalanı, başladığımızda 100 beyin üzerinde çalışmamıştı.

What we've seen though is very frightening.

Açıkçası gördüğümüz şey çok korkunçtu.

So some of you might have seen the headline in July

Bazılarınız ''New York Times'' Haziran sayısındaki

haber başlığını görmüştür.

in the "New York Times."

And a recent study we published,

Yakın zamanda yayınladığımız çalışmaya göre,

that of the first 111 NFL players we looked at

ilk baktığımız 111 NFL oyuncusundan

110 were positive for this disease.

110'unda hastalık vardı.

Of the first 53 college football players we looked at,

İlk baktığımız 53 kolej futbol oyuncusundan

48 had this disease.

48'i hastalığa sahipti.

That's something that's a very big concern to me.

Bu beni çok endişelendiren bir şeydi.

And so now, I'm very much focused

Şimdi, bu hastalığı nasıl tedavi edeceğimize

on what can we do to actually treat this disease?

odaklanmış durumdayım.

We still can't diagnose CTE in living people,

Hala yaşayan insanlarda CTE hastalığını teşhis edemiyoruz,

we have no treatments that are going to be coming

önümüzdeki beş yıl içerisinde ilaç endüstrisiden gelecek

out of the pharmaceutical industry in the next five years.

bir tedavimiz yok.

Bu upuzun bir savaş.

This is a long, long fight.

But our Concussion Legacy Foundation is here to not only facilitate this work,

Beyin Sarsıntısı Mirası Vakfımız işleri kolaylaştırmak için burada,

and that's the long game,

bu uzun oyun,

but the short game is, hey, we can prevent this.

fakat kısa oyun ise hey, bunu önleyebiliriz.

We can prevent this disease

Eğer insanlara kafalarından

if we just stopped hitting people in the head so much.

bu kadar çok vurmayı kesersek hastalığı önleyebiliriz.

And frankly, we need to stop hitting children in the head.

Belli ki çocukların kafasına vurmayı kesmemiz gerek.

Turns out, it's not a great idea to hit a five-year-old in the head

Beş yaşındaki bir çocuğun kafasına bir yılda beş yüz defa vurmanın

500 times each year.

hiç iyi olmadığı ortaya çıktı.

And it does actually open up the door to this disease.

Aslında bu hastalığa kapı açıyor

And so, we've got a lot of work ahead of us.

ve önümüzde yapılacak çok iş var.

But I have great hope that we're on our way to curing this disease.

Fakat bu hastalığı tedavi edeceğimize dair çok büyük bir umudum var.

But I hope you understand my story a little more now.

Ama umarım hikayemi şu an daha iyi anlamışsınızdır.

And now that we've gotten to know each other a little bit better,

Şu anda birbirimizi biraz daha iyi tanıyoruz,

this is the time where I ask you,

sıra soruyu sormama geldi,

"Can I have your brain?"

''Beyninizi alabilir miyim?''

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)