What if a US presidential candidate refuses to concede after an election? | Van Jones

4,940,662 views ・ 2020-10-26

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

00:00
Transcriber: Ivana Korom Reviewer: Joanna Pietrulewicz
0
0
7000
Çeviri: Ivana Korom Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi
Bir avukat, politik yorumcu
ve Beyaz Saray’da çalışmış biri olarak
Amerika'da başkanın nasıl seçildiğini
00:13
OK, as an attorney, as a political commentator,
1
13083
3642
çok iyi bildiğimi sanardım.
Yanılmışım, hiçbir şey bilmiyormuşum.
00:16
and frankly, as a former White House official,
2
16750
2750
Ve bu sene
00:19
I used to think I knew a lot
3
19917
1851
anayasada hakkında hiç konuşmadığımız
00:21
about how America picks a president.
4
21792
2392
bazı satır aralarıyla ilgili
00:24
I was wrong, I did not know.
5
24208
2185
bayağı araştırma yapıyordum
00:26
And this year,
6
26417
1267
ve bazı yasal boşluklar keşfettim,
00:27
I've been doing some research into some of the fine print
7
27708
2726
şok olmuştum.
00:30
and all the different things in our constitution
8
30458
2768
Eminim ki siz de şok olacaksınız
bu yasal boşluklar,
00:33
that we never talk about,
9
33250
1393
00:34
and I've discovered some legal loopholes
10
34667
2726
2020 başkanlık, seçimlerinin sonucunu belirleyebilir.
00:37
that shocked me,
11
37417
1476
Örneğin, anayasaya göre başkan adayının
00:38
I guarantee will shock you,
12
38917
1767
00:40
and could determine the way
13
40708
2268
halk oyunu kaybedebileceğini,
00:43
that the presidential election of 2020 turns out.
14
43000
3184
00:46
For instance, did you know that under our constitution
15
46208
3935
seçici kurulda çoğunluğu alamayacağını,
bunu kabul etmeyebileceğini,
00:50
a presidential candidate could actually lose the popular vote,
16
50167
4309
hükümet içi gizli mekanizmaları manipüle edebileceğini
ve yine de ABD başkanı olarak yemin edebileceğini biliyor muydunuz?
00:54
fail to get a majority in the electoral college,
17
54500
2684
00:57
refuse to concede,
18
57208
2268
Bu bir gerçek.
00:59
manipulate hidden mechanisms in our government
19
59500
2726
Kulağa House of Cards’dan bir bölüm gibi geldiğini biliyorum,
01:02
and still get sworn in as the president of the United States of America?
20
62250
5101
keşke öyle olsaydı,
çünkü o zaman kanalı değiştirmemiz yeter
ama ben size eğer bu hataları
01:07
That's a true fact.
21
67375
1268
01:08
I know it sounds like some crazy "House of Cards" episode,
22
68667
2734
düzeltmezsek 2020'de ya da başka
01:11
and I wish it was,
23
71435
1208
01:12
because then we could just change the channel,
24
72667
2142
bir zaman ortaya çıkacak
01:14
but I just described to you a real-world, real-life possibility
25
74833
3685
gerçek bir ihtimali tarif ettim.
01:18
that could occur this year, the year I'm talking, in 2020,
26
78542
3642
Yani eğer başkanlık seçiminde Amerikan
halkının seçiminin ABD başkanı olmak için
01:22
or in some other year,
27
82208
1643
01:23
if we don't fix some of these glitches in our system.
28
83875
3643
yemin etmesi gerektiğini düşünüyorsanız,
01:27
So if you think, though,
29
87542
1601
lütfen bu konuşmayı iyi dinleyin.
01:29
that the American people's choice in a US presidential election
30
89167
4226
Size bir darbeyi nasıl durduracağınızı öğreteceğim.
01:33
should actually be sworn in to become president of the United States,
31
93417
3267
Şimdi, nerden başlasak?
01:36
please pay attention to this talk.
32
96708
1643
Tamam şu nasıl:
Demokrasinin ana koruyucularından
01:38
I'm going to teach you how to stop a coup, OK?
33
98375
4184
01:42
Now, where to begin?
34
102583
2018
bir tanesinin anayasa olmadığı ortaya çıkıyor.
01:44
Alright, how about this:
35
104625
1143
Hukuk hiç değil.
01:45
It turns out that one of the main safeguards of US democracy
36
105792
4726
Aslında biraz gelenek ve biraz görenekmiş.
ve yine bu gönüllü hareket ABD'de
01:50
is not in the constitution at all.
37
110542
2309
01:52
It's not in the law at all.
38
112875
2059
01:54
It's actually just a little tradition, it's a little custom.
39
114958
3226
seçimlerden sonra neden hiç
kanlı isyanlar, mücadeleler
01:58
And yet, this one voluntary gesture
40
118208
4476
yaşanmadığının ana nedenlerinden birisi.
Yenilgi konuşmasından bahsediyorum.
02:02
is one of the main reasons
41
122708
1518
tamam bu ironik, bu hiçbir
02:04
that you almost never have riots and bloodshed and strife
42
124250
3309
başkan adayının yapmak istemediği bir konuşma,
02:07
after a US election.
43
127583
2018
ve yine bu söylev
02:09
What I'm talking about is a concession speech.
44
129625
2684
ulusumuzun sağlığı ve refahı için
02:12
OK, it's ironic,
45
132333
1268
02:13
it's the one speech no presidential candidate ever wants to give,
46
133625
3059
en önemli şey.
Rakibin yaptığı bu konuşma biliyorsunuz
02:16
and yet, it is that public address
47
136708
3185
danışmanlar gelir ve medya onlara
02:19
that is most important for the health
48
139917
1851
02:21
and the well-being of our nation.
49
141792
2267
"bak, 270 seçici kurul oyunu
02:24
It's that speech, you know, when a presidential contender gives,
50
144083
3060
almaya yetecek oyu toplayamayacaksınız,
02:27
it's after the advisers come and the media tells them,
51
147167
2851
02:30
"Look, you're not going to get enough votes
52
150042
3517
bu mümkün değil." der
O anda
02:33
to be able to hit that magic number of 270 electoral college votes.
53
153583
5101
bunu düşünmüyorsunuz ama
cumhuriyetin kaderi tek bir
02:38
You're just not going to get there."
54
158708
2060
politikacıya
02:40
At that moment --
55
160792
1726
ve oraya çıkıp
02:42
you don't think about this,
56
162542
1767
ailelerinin önünde, kameralar önünde
02:44
but the fate of the entire republic
57
164333
2851
02:47
is in the hands of a single politician
58
167208
2768
ve tüm ulusun önünde
"gönüllü olarak yarıştan çekiliyorum.
02:50
and their willingness to walk out there
59
170000
2268
02:52
and stand in front of their family and stand in front of the cameras
60
172292
3184
Destekçilerime teşekkür ederim.
Diğer aday kazandı, tebrik ederim.
02:55
and stand in front of the whole nation
61
175500
1934
onların arkasında birlik olalım, devam edelim, tek bir ülke olalım.
02:57
and say, "I am conceding the race, voluntarily.
62
177458
3101
03:00
Thank you to my supporters.
63
180583
1976
Tanrı Amerika'yı kutsasın.
Bunu binlerce kez görmüşsünüzdür.
03:02
The other person has won now, congratulations to them,
64
182583
2935
Hiçbir hata yapmayın,
03:05
let's unite behind them, let's move on, let's be one country.
65
185542
3226
Ülkemizin olağanüstü geleneği bu.
03:08
God bless America."
66
188792
1434
Çünkü o anda
03:10
You've seen it a thousand times.
67
190250
2018
başkan adayın hala
03:12
Make no mistake,
68
192292
2267
ulusal çapta kampanya aktivistleri,
03:14
this is a remarkable tradition in our country.
69
194583
3518
03:18
Because at that moment,
70
198125
1351
ölümüne destekçileri,
03:19
that candidate still has at her command
71
199500
2893
on binlerce insanı kontrol edecek gücü var.
03:22
a nationwide army of campaign activists,
72
202417
4476
Bu insanlar silahlarını alıp
sokaklara çıkabilir,
03:26
of die-hard partisans,
73
206917
2059
ne isterlerse yapabilirler.
Ama yenilgi konuşması bu seferberliği bir anda ortadan kaldıracaktır.
03:29
tens of thousands of people.
74
209000
2309
03:31
They could just as easily take up arms,
75
211333
2185
"Geri çekilin.
03:33
take to the streets,
76
213542
1267
03:34
they could do whatever they want to.
77
214833
1768
her şey bitti." diyecek.
03:36
But that concession speech instantly demobilizes all of them.
78
216625
3976
Dahası, yenilgi konuşması
o aday için oy veren on milyonlarca insanın
03:40
It says, "Hey, guys, stand down.
79
220625
2351
sonucu kabullenmesine yardımcı olacak.
03:43
Folks, it's over."
80
223000
1518
03:44
Moreover, that concession speech
81
224542
1934
Kazananı kabullenin, ne kadar gönülsüzce olursa olsun,
03:46
helps the tens of millions of people who voted for that person
82
226500
5059
ertesi gün uyanalım,
işe, okula gidelim,
belki hayal kırıklığına uğradık
03:51
to accept the outcome.
83
231583
1726
ama Amerikan hükümetine sadığız.
03:53
Acknowledge the winner, however begrudgingly,
84
233333
2685
Ve daha da önemlisi,
03:56
and then just get up the next morning,
85
236042
1809
yenilgi konuşmasının oy kullandıktan sonra
03:57
go to work, go to school,
86
237875
1268
03:59
maybe disappointed
87
239167
1267
anayasanın gerektirdiği diğer şeyleri
04:00
but not disloyal to America's government.
88
240458
2935
yapılmasını sağlayan teknik bir işlevi var
04:03
And even more importantly,
89
243417
1892
ve daha bir çok adım var;
04:05
that concession speech has a technical function
90
245333
2476
görüşülecek seçici kurul,
04:07
in that it kind of allows all the other stuff
91
247833
2393
bunu imzalaması için meclis,
04:10
that our constitution requires after the voting,
92
250250
2393
göreve başlama töreni,
04:12
and there are a bunch of steps like,
93
252667
2017
bütün bunlar otomatik olarak ilerleyebilir
04:14
you've got the electoral college that has got to meet,
94
254708
2560
çünkü yenilgi konuşmasından sonra,
04:17
you've got Congress who's got to ratify this thing,
95
257292
2392
her bir adım
04:19
you've got an inauguration to be had,
96
259708
1810
ya başkanı geri getirmek ya da yeni başkanı yüceltmek içindir.
04:21
all that stuff can just move ahead on automatic pilot
97
261542
2976
bunlar temelde sadece mühürle gerçekleşir.
04:24
because after the concession speech,
98
264542
1726
Anayasa gerektirdiği şeyler ama sadece bir mühür.
04:26
every subsequent step
99
266292
1809
Bazen şunu da unutuyoruz: Yenilgiyi kabul etmek zorunda değiller.
04:28
to either reinstate the president or elevate a new president
100
268125
3476
04:31
just happens on a rubber-stamp basis.
101
271625
2059
Onları çekilmeye zorlayan bir durum yok.
04:33
The constitution requires it, but it's a rubber stamp.
102
273708
2560
Hiçbir şeyin normal olmadığı bir yılın normu bu aslında.
04:36
But we sometimes forget, candidates do not have to concede.
103
276292
3892
Yani ya kaybeden aday bunu kabul etmezse?
04:40
There's nothing that makes them concede.
104
280208
2393
04:42
It's just a norm in a year in which nothing is normal.
105
282625
4143
Ya yenilgi konuşması olmazsa?
Olacak olan şey sizi biraz korkutabilir.
04:46
So what if a losing candidate simply refuses to concede?
106
286792
4476
Korkutmalı da.
Önce size öncesinden bahsedeyim ki
04:51
What if there is no concession speech?
107
291292
2351
hemfikir olduğumuzdan emin olalım,
04:53
Well, what could happen might terrify you.
108
293667
3226
size şu analojiyi anlatayım
başkanlık seçimini beysbol gibi düşünün
04:56
I think it should.
109
296917
1267
04:58
First, to give you the background,
110
298208
1641
dokuzuncu vuruşun sonunda,
04:59
let's make sure we're on the same page,
111
299863
1854
kim öndeyse o kazanır, kim gerideyse o kaybeder.
05:01
let me give you this analogy.
112
301747
1562
05:03
Think about a presidential election as a baseball game.
113
303333
3726
Beysbol budur.
Fakat dokuz yerine
beysbolda
05:07
The end of the ninth inning,
114
307083
1351
13 ya da 14 vuruş olduğunu düşünün.
05:08
whoever is ahead wins, whoever is behind loses.
115
308458
3018
05:11
That's baseball.
116
311500
1268
05:12
But could you imagine a different world
117
312792
1861
Tuhaf bir geleneğimiz var.
05:14
in which, in baseball,
118
314667
1684
Dokuzuncu vuruşun sonunda eğer gerideyseniz,
05:16
there were actually 13 innings, or 14 innings, not just nine.
119
316375
4268
oyunu bırakıp çekilebilirsiniz
değil mi?
05:20
But we just had a weird tradition.
120
320667
2226
Dolayısıyla diğer vuruşların bir önemi kalmıyor.
05:22
If you are behind in the ninth inning,
121
322917
2559
Amerika’da başkanlık sistemi aynen bu şekilde işliyor.
05:25
you just come out and concede.
122
325500
2143
Çünkü anayasa aslında
05:27
Alright?
123
327667
1267
05:28
So all those other innings don't matter.
124
328958
2185
iki farklı vuruş dizisinden bahsediyor.
05:31
That's really how the presidential elections work in America.
125
331167
4184
Herkesin dikkat ettiği halk oylaması süreci var.
Diğer tarafta elit seçimi süreci.
05:35
Because the constitution actually spells out
126
335375
2184
05:37
two different sets of innings.
127
337583
1976
Herkesin temelde göz ardı ettiği.
05:39
You've got the popular election process that everybody pays attention to.
128
339583
3435
Fakat aradaki fark az ise
eğer kimse çekilmezse,
05:43
And then you've got the elite selection process
129
343042
2684
ikinci görünmez süreç,
05:45
that everybody essentially ignores.
130
345750
2893
yani ek vuruşlar,
05:48
But in a close election,
131
348667
1934
aslında çok şey ifade ediyor.
05:50
if nobody concedes,
132
350625
1934
Şöyle açıklayayım.
05:52
the second invisible process,
133
352583
2685
İlk vuruş sırası, halk oylaması,
başkanlık seçimini düşündüğünüzde
05:55
these extra innings if you will,
134
355292
2309
aklınıza gelen şeyler.
05:57
they actually matter a whole lot.
135
357625
1684
Ön seçimler, parti toplantıları, tartışmalar,
05:59
Let me explain.
136
359333
1268
06:00
That first set of innings, popular election,
137
360625
2101
kurultaylar, seçim gecesi,
06:02
it's what you think about
138
362750
1268
tüm bu şeyler,
Çoğunlukla seçim gecesi kaybeden taraf
06:04
when you think about the presidential election.
139
364042
2226
06:06
It's the primaries, the caucuses, the debates,
140
366292
2767
yenilgiyi kabul eder.
Neden mi? "Amerikan halkı kararını verdi."
06:09
the conventions, it's election night,
141
369083
1935
İşte bu yüzden.
06:11
it's all that stuff.
142
371042
1309
Fakat anayasaya göre, teknik olarak oyun bitmedi.
06:12
Most of the time, the loser on election night
143
372375
2518
06:14
at that point just concedes.
144
374917
1601
06:16
Why? "The American people have spoken."
145
376542
1976
Kameralar gittiğinde
süslemeler dağıldığında
06:18
All that.
146
378542
1309
06:19
But according to the constitution, the game is technically not over.
147
379875
4601
anayasa bir vuruş sırası daha gerektiriyor.
İşte o elit seçim süreci.
06:24
After the cameras go away,
148
384500
1893
Kapalı kapılar ardında
06:26
after the confetti's swept away,
149
386417
1934
devlet çalışanları arasında.
06:28
the constitution requires this whole other set of innings.
150
388375
3268
Bu süreç Kasımdaki oy sayımından başlayıp
06:31
This elite selection process stuff,
151
391667
2351
Aralık sonra Ocak ayına kadar gidiyor.
06:34
and this is all behind closed doors,
152
394042
2142
06:36
it's among government officials.
153
396208
1726
Bu asla aklınıza gelmez,
06:37
And this process goes from the end of the vote counting in November,
154
397958
4393
Çünkü nesiller boyunca
bu ekstra vuruşların bir önemi yoktu
06:42
through December all the way and then January.
155
402375
2184
çünkü seçim gecesi kaybeden kabul edip giderdi.
06:44
You just never think about it,
156
404583
1435
Yani diğer şey aslında bir formalite.
06:46
because for so many generations,
157
406042
1559
06:47
these extra innings haven't mattered much
158
407625
3059
2000 yılında bile
Başkan Yardımcısı Al Gore,
06:50
because the election-night loser just concedes.
159
410708
3185
Yüksek Mahkemenin oy sayımının bittiğini açıklar açıklamaz çekilmişti.
06:53
So this other stuff is just a formality.
160
413917
1976
Gore parlementoyla
06:55
Even in 2000,
161
415917
1267
06:57
vice president Al Gore gave up
162
417208
1726
seçici kuruluyla,
06:58
as soon as the Supreme Court ordered an end to the vote counting.
163
418958
3976
Kongre'yle mücadele etmedi.
Sonuçları kötülemedi, güvensizlik yaratmadı.
07:02
Gore did not continue the fight into the state legislatures,
164
422958
2893
Açıkçası, destekçilerini ellerinde
07:05
into the electoral college,
165
425875
1476
pankartlarla
07:07
into Congress,
166
427375
1268
07:08
he didn't try to discredit the results in the press.
167
428667
2601
sopalarla veya silahlarla sokaklara göndermedi.
Oy sayımı biter bitmez
07:11
Frankly, he didn't send his supporters out into the streets
168
431292
4309
George W. Bush'a teslim etti.
07:15
with protest signs
169
435625
1309
07:16
or pitchforks or long guns.
170
436958
2143
Çünkü bir burada işleri böyle yaparız
07:19
As soon as the court said the vote count is done,
171
439125
3018
iş yapma şeklimiz bu.
ekstra vuruş sırası için mücadele etmeyiz.
07:22
he just conceded to George W. Bush.
172
442167
3559
Ta ki 2020'ye kadar.
07:25
Because that's what we do,
173
445750
2226
Adaylardan biri sayım sonucunu
07:28
that's just kind of how we do things around here.
174
448000
2309
kabul etmeyebileceğini şimdiden söylüyor.
07:30
You don't fight in the extra innings.
175
450333
1976
07:32
Until maybe 2020,
176
452333
2810
Sana lanet olsun 2020.
Peki ne olabilir?
07:35
when one major candidate is already saying
177
455167
2309
yenilgiyi kabul etmek yerine,
07:37
he may not accept the results of the vote counting.
178
457500
3768
kaybeden aday gücü eline almak için şiddetli bir kavga başlatabilir.
07:41
Curse you 2020.
179
461292
1809
07:43
So what can happen instead?
180
463125
2393
ya da gücü elinde tutmaya çalışabilir.
07:45
Instead of conceding,
181
465542
1267
mahkemede yapabilir,
07:46
a losing candidate could launch a ferocious fight to grab power anyway.
182
466833
5393
hükümet binalarında, seçmen kurulunda, Kongre’de bile yapabilir.
Örneğin oy pusulalarının hileli olduğunu, sayılmaması gerektiğini
07:52
Or to hold onto power anyway.
183
472250
1851
söyleyerek milyonlarca oyun sayımını engellemek için
07:54
In the courts, yes.
184
474125
1268
07:55
But also in the state houses, electoral college, even in Congress.
185
475417
3642
düzinelerce dava açabilir.
07:59
They could file, for instance, dozens of lawsuits
186
479083
3310
Ardından hükümeten
08:02
attempting to block the counting of millions of, like, mail-in ballots,
187
482417
4642
iddia edilen hileden veya dış güç müdahalesinden
dolayı seçimin onayını
08:07
saying they should all be thrown out, they're all fraudulent.
188
487083
2851
kabul etmemesini isteyebilir.
08:09
Then, they could demand
189
489958
1310
Ya da kaybeden parti seçici kuruluna ya da
08:11
that the states refuse to certify the election
190
491292
2976
08:14
because of all this alleged fraud,
191
494292
1767
Kongre’ye rakip seçmen aday listesini gönderip
08:16
or interference from a foreign power.
192
496083
2476
08:18
Or the loser's party could send a rival slate of electors
193
498583
5560
"Gerçek seçiciler biziz," deyip
bununla ortalığı karıştırabilirler.
Bunlardan herhangi biri seçici kurulunda ve Kongre’de
08:24
to the electoral college or to Congress,
194
504167
2309
öyle bir karmaşa yaratır ki
08:26
and say, "We're the real electors,"
195
506500
1684
1800'lerden beri ilk defa
08:28
and create a whole situation with that.
196
508208
2060
08:30
Any of this stuff could create such a mess
197
510292
2684
bu olay Temsilciler Meclisin’de son bulabilir.
08:33
in the electoral college and the Congress,
198
513000
2101
Şimdi, her şeyin karıştığı yer,
08:35
that the whole matter just winds up in front of the House of Representatives
199
515125
4393
Başkanlık seçimi Temsilciler Meclisine taşınırsa,
08:39
for the first time since the 1800s.
200
519542
2226
08:41
Now, here's where it gets totally crazy.
201
521792
4267
halk oyuna ya da seçici oylarına
08:46
If the presidential election winds up in the House of Representatives,
202
526083
5435
bakmak zorunda değiller.
Sanki seçim hiç olmamış gibi.
08:51
they don't have to pay any attention at all to the popular vote
203
531542
3476
Sonra işler daha da kızışıyor.
Meclis'teki delegelerin değil
08:55
or the electoral vote.
204
535042
1517
08:56
It's like the election never happened.
205
536583
3893
delege heyetinin son oyu sayılıyor.
09:00
And then it gets even crazier.
206
540500
1851
Yani
milletvekilleri tek tek oy veremiyor.
09:02
The final tally in the House is taken not by delegates
207
542375
4559
Eyaletler veriyor.
09:06
but by delegation.
208
546958
1518
Şimdi iyice odaklan
09:08
In other words,
209
548500
1268
2020′de halkın çoğunluğu mavi eyaletlerde yaşıyor
09:09
individual congresspeople don't get to vote.
210
549792
3184
ama kırmızı eyaletlerin sayısı daha fazla.
09:13
It's done by states.
211
553000
1768
09:14
Now, get your head wrapped around this.
212
554792
1892
Meclisteki Cumhuriyetçiler
09:16
In 2020, the majority of Americans live in blue states,
213
556708
3810
halk oyu olmadan
09:20
but there are more red states.
214
560542
2517
ya da seçici kurulu çoğunluğu sağlanmadan
09:23
So there's a possibility
215
563083
2601
başkan adaylarını
09:25
that the Republicans in the House of Representatives
216
565708
2935
resmi olarak seçebilirler.
09:28
could just anoint their candidate to be president,
217
568667
4601
Bu gerçekten olabilir.
Şimdi bazıları bu sonucun
09:33
even without the popular vote,
218
573292
2184
Amerika'daki çoğunluk kuralı fikrine karşı
09:35
or a majority in electoral college.
219
575500
2309
tamamen yasal
09:37
That could happen.
220
577833
1518
tamamen anayasal darbe olduğunu söyleyecek.
09:39
Now some people would call that outcome
221
579375
2184
09:41
a perfectly legal,
222
581583
2268
Anayasaya göre bu mümkün
09:43
perfectly constitutional coup
223
583875
2559
ve bu sene gerçekleşebilir.
09:46
against the very idea of majority rule in the United States.
224
586458
4476
Peki bu konuda ne yapabilirsiniz?
Şimdi iyi dinleyin,
Aradaki fark büyükse,
09:50
That is possible under our constitution,
225
590958
2768
gerçekten çok büyükse,
09:53
and it can happen this year.
226
593750
1559
Kaybeden tarafın partisi çekilecek
09:55
So what can you do about it?
227
595333
1476
09:56
OK now, keep in mind,
228
596833
1268
ve liderlerinin düşmesine izin verecek.
09:58
if the margin of the victory is so massive,
229
598125
2268
Kimse hiç de popüler olmayan biri uğruna
10:00
it's truly massive,
230
600417
1642
anayasal bir krizi göze almaz.
10:02
the losing candidate's political party is going to walk away
231
602083
3351
10:05
and just let their leader go down.
232
605458
1893
Fakat aradaki fark azsa,
10:07
Nobody is going to risk a constitutional crisis
233
607375
2434
her şey mümkün.
10:09
to save somebody who is super unpopular.
234
609833
3643
Kavga seçim gecesinden çok sonra bile devam edebilir.
Daha önce hiç duymadığın
10:13
But if the race is close,
235
613500
2934
bu sürecin etkisiyle uğraşabilirsin.
10:16
all bets are off.
236
616458
2143
10:18
And then the fight could continue long past election night.
237
618625
2768
Lobicilik yapacaksın,
protestolar, konuşmalar, yasa yapıcılarıyla iletişim kurmalar,
10:21
You could be, you know, trying to deal impact
238
621417
2934
daha önce hiç yapmadığın şeyler.
10:24
this whole other process you never heard of before.
239
624375
2601
Tamamıyla yabancı bu senaryo söz konusuyken
10:27
You're going to have to be lobbying,
240
627000
2601
10:29
protesting, speaking out, contacting lawmakers,
241
629625
2434
ne yapabilirsin?
10:32
a whole other process you've never done before.
242
632083
3226
Nasıl davranmamız gerekiyor?
Böyle bir durumda ne yapmalıyız?
10:35
So landing in this completely unfamiliar scenario,
243
635333
4185
Yapılması gereken üç şey var.
10:39
what can you do?
244
639542
1642
Birincisi, bilgilen.
10:41
How are we supposed to act?
245
641208
2226
10:43
What are we supposed to do in this situation?
246
643458
2435
Bir çok ilerici örgüt, Amerikan halkını demokrasiye karşı
10:45
There's basically three things that matter.
247
645917
2476
büyüyen bu tehdit hakkında uyarmak için çalışıyor
10:48
Number one, get informed.
248
648417
3267
Bazılarını kendin araştırıp bulabilirsin:
10:51
A number of progressive organizations are already working hard
249
651708
3268
choosedemocracy.us,
10:55
to warn Americans about this growing threat to our democracy.
250
655000
3518
electiontaskforce.org,
10:58
Some organizations you could look into and research for yourself:
251
658542
3101
protectdemocracy.org,
mobilize.us,
11:01
choosedemocracy.us,
252
661667
1976
allamericans.org,
11:03
electiontaskforce.org,
253
663667
3017
civicalliance.com
ve demos.org'daki Fight Back.
11:06
protectdemocracy.org,
254
666708
2310
11:09
mobilize.us,
255
669042
1976
Bütün bu gruplar bunun için uğraşıyor.
11:11
allamericans.org,
256
671042
1642
Çayını yudumlarken
11:12
civicalliance.com
257
672708
1726
The Heritage Foundation veya
11:14
and the Fight Back table at demos.org.
258
674458
3185
the Government Accountability Institute’ye bakabilirsiniz.
11:17
All these groups are working on this.
259
677667
1809
11:19
Now, on the right, if that's your cup of tea,
260
679500
2809
Oy hilelerine odaklanıyorlar.
Hangi tarafta olursanız olun bilgilenmek zorundasınız.
11:22
you could also check out The Heritage Foundation
261
682333
2685
İkincisi,
Sesini duyur.
11:25
or the Government Accountability Institute.
262
685042
2059
11:27
They are focused on voter fraud.
263
687125
2018
Sesini duyur.
Bu gibi durumlarda bugünlerde herkes medya organı
11:29
But you've got to get informed, no matter what side you're on.
264
689167
2934
11:32
Also, number two,
265
692125
1268
11:33
you've got to get loud.
266
693417
2184
Sen bir medya organısın.
Sesini duyur.
11:35
You've got to get loud.
267
695625
1268
11:36
Situation like this, these days, everybody is a media channel.
268
696917
4601
Bunu yaptarsan, sana tavsiyem:
Amerika’nın evrensel değerlerine seslen. Partizan olarak değil,
11:41
You are the media.
269
701542
1767
11:43
So use your own voice.
270
703333
1518
hangi partiden olurlarsa olsunlar
11:44
And when you do, my advice:
271
704875
2684
11:47
speak to universal American values, not the partisan stuff, OK?
272
707583
4810
her Amerikalının ilgilendiği değerlere seslen.
her seçmenin önemli olduğu,
11:52
Speak to the American values that every American should be down with,
273
712417
4184
her bir oyun sayıldığı görüş.
Amerika'nın değeri işte budur.
11:56
no matter what party they're in.
274
716625
1559
Amerika'yı çoğunluk yönetmeli düşüncesi
11:58
The idea that every voter counts
275
718208
2935
Amerika'nın değeri budur.
12:01
and that every vote should be counted,
276
721167
1892
Görevdeki başkan
12:03
that's an American value, period.
277
723083
2768
12:05
The notion that the majority should rule in America,
278
725875
3476
onurlu ve iyi niyetli biçimde çekilmeli
ve gücü elinde tutmak için kitaptaki
12:09
that's an American value.
279
729375
1559
12:10
The idea that an incumbent president
280
730958
3393
her hileyi denemek yerine
makamın barış içinde devredildiğinden emin olmalıdır.
12:14
should concede honorably and graciously
281
734375
3018
Bu da Amerika'nın değeridir.
Bu değerlere bağlı kalırsanız,
12:17
and ensure a peaceful transfer of power,
282
737417
2559
pek çok insan sesiniz duyacaktır,
ülkede de birlik olacaktır.
12:20
rather than trying to use every trick in the book
283
740000
2298
sonuncusu ise, üzgünüm oy kullanmak yetmiyor,
12:22
to hang on to power,
284
742322
1237
12:23
that's an American value too.
285
743583
1435
harekete geçmek zorundasınız,
12:25
If you stick with those values,
286
745042
1559
paranızla destek olabilirsiniz.
12:26
you're going to be heard by a lot more people
287
746625
2143
12:28
and help bring the country together.
288
748792
1767
Halihazırda örgütler, güçlü gruplar var:
12:30
And lastly, sorry folks, voting is not enough,
289
750583
2185
Sivil Haklar Liderlik Konferansı,
12:32
You're going to have to get active, get involved.
290
752792
2309
ACLU,
12:35
You could join and support with your money.
291
755125
2518
NAACP, Yasal Savunma Fonu,
12:37
Some existing organizations, powerful groups,
292
757667
2767
Indivisible, ColorOfChange.org gibi,
12:40
like the Leadership Conference on Civil Rights,
293
760458
2268
bu gruplar mahkemelerde,
12:42
the ACLU,
294
762750
1476
Kongre'de
12:44
NAACP, Legal Defense Fund,
295
764250
2268
adil bir sonuç için savaşacak.
12:46
Indivisible, ColorOfChange.org,
296
766542
2434
Bu gruplar yardımınızı ve bağışlarınızı bekliyor.
12:49
these groups are going to be fighting in the courts,
297
769000
2434
Fakat eğer hareketi
12:51
fighting in Congress,
298
771458
1268
sokaklara taşımak
12:52
to try to make sure that we have a fair outcome.
299
772750
2268
isterseniz,
12:55
Those groups could use your help and your donations.
300
775042
3059
dışarıda olacaksanız,
yürüyüşler, protestolar yapacaksanız,
12:58
But if it gets to the point
301
778125
1976
13:00
where you feel
302
780125
1559
barışçıl şekilde yapın.
13:01
that you have to take it to the streets,
303
781708
2226
13:03
that you're going to have to go outside
304
783958
1935
Bu sadece felsefe veya ahlak değil.
13:05
and demonstrate and march and protest,
305
785917
3059
Pek çok araştırma,
barışçıl protestoların
13:09
please do it peacefully.
306
789000
3226
geleceğin diktatörlerine ve gerici darbe girişimlerine
13:12
This is not just philosophy or morality.
307
792250
2309
karşı daha başarılı olduğunu gösteriyor.
13:14
A lot of studies have shown
308
794583
2060
Peki neden daha başarılılar?
13:16
that it's the peaceful protests
309
796667
2101
Protestolar şiddet içermeye başladığında
13:18
that are more successful at challenging these would-be dictators
310
798792
3642
tüm bu kaos ve yıkım destekçileri kaçırıyor.
13:22
and reversing coup attempts.
311
802458
1390
Gösteriler ve protestolar
13:23
It's the peaceful ones, why?
312
803882
1386
13:25
Because when the protests turn violent,
313
805292
2392
büyükmek yerine
küçülmeye başlıyor.
13:27
all that chaos and carnage actually chases away supporters.
314
807708
4060
Devlet buna müdahale ettiğinde haklı görünüyor.
13:31
So rather than demonstrations getting bigger,
315
811792
2142
Dolayısıyla merhum Gene Sharp’ın
13:33
and the protests getting bigger,
316
813958
1560
çizdiği yolu izlemek çok daha iyi.
13:35
they start to shrink.
317
815542
1267
13:36
Then the government looks reasonable when it cracks down.
318
816833
3018
Oldukça zekice, oldukça disiplinli,
13:39
So it's actually a lot better
319
819875
1643
şiddet kullanmadan bir darbeyi stratejik olarak
13:41
to follow the guidance of the late great Gene Sharp.
320
821542
3601
nasıl geri çevireceğinize dair güzel bir kitap yazdı.
13:45
Now he has written beautifully and well
321
825167
2851
13:48
about how strategically you can roll back a coup
322
828042
4517
İnsanları etkileyen bu fikirleri,
13:52
just using very smart, very disciplined, very nonviolent protest.
323
832583
4768
"Hold the Line" isimli
kitapta bulabilirsiniz.
13:57
And a lot of his best ideas, and people have been influenced by that,
324
837375
3351
Bir araştırın,
ismi “Hold the Line, The Guide to Defending Democracy.”
14:00
are available in a new guidebook called,
325
840750
3268
holdthelineguide.com'da bulabilirsiniz.
14:04
"Hold the Line."
326
844042
1476
14:05
You can look it up,
327
845542
1267
Bu işi sokaklara taşımak istiyorsanız,
14:06
it's called "Hold the Line, The Guide to Defending Democracy."
328
846833
3351
bu kitap size akıllıca ve barışçıl şekilde
14:10
You can get that at holdthelineguide.com.
329
850208
3851
ilerlemek için gerçekten iyi bir çerçeve sağlayacak.
Bakın,
14:14
And that can give you a real good framework
330
854083
3185
tüm bunların bunaltıcı olduğunu biliyorum,
14:17
to move forward in a smart, peaceful way
331
857292
2267
bu adımlardan bazıları yeterli olmayacak
14:19
if you feel that you've got to take it to the streets.
332
859583
3101
ancak gerçek bir hilekar başkan
14:22
Now look,
333
862708
1268
gücü elinde tutmak amacıyla
14:24
I know all this stuff is overwhelming,
334
864000
1851
14:25
and I've got to admit, some of these steps may not be enough.
335
865875
2934
yasa koyucuları korkutmak için özel silahlı milisleri çağırabilir.
14:28
A truly rogue president
336
868833
1810
Acil durum yetkilerini kötüye kullanabilir
14:30
could call on private armed militia
337
870667
3434
ve süresiz olarak görevde kalmaya çalışabilir.
14:34
to try to intimidate lawmakers into keeping him or her in power.
338
874125
3768
Sistemimizde ciddi problemler var.
Darbeyi durdurmanın en iyi yolu
14:37
Or they could just abuse their emergency powers
339
877917
2684
seçim biter bitmez demokratik sistemi
14:40
and try to stay in office indefinitely.
340
880625
1934
güncellemek ve güçlendirmektir.
14:42
So we've got some real problems in our system.
341
882583
2351
Belki de yeniden düşünmemiz, hayal etmemiz ve
14:44
The best way to stop a coup
342
884958
1976
seçici kurulundan, en önce de ekstra vuruş sırasından kurtulmamız gerek.
14:46
is to update and strengthen our democratic system
343
886958
2643
14:49
as soon as this election is over.
344
889625
1601
14:51
Maybe we need to rethink, reimagine or just get rid of
345
891250
3476
Şunu da biliyorum ki
seçmen haklarını korumak için daha iyisini yapmamız lazım,
14:54
this whole electoral college, extra inning thing in the first place.
346
894750
5559
seçmenleri korkutmanın cezası olmalı,
ayrıca kimsenin seçim sahtekarlığından korkmaması için
15:00
I know for sure
347
900333
1518
15:01
we've got to do a better job of protecting voter rights,
348
901875
2851
uygun teknolojiye de sahip olmamız gerek.
15:04
of prosecuting voter intimidation
349
904750
2518
Tüm bu adımları atmak zorundayız,
demokrasimizi kaybetmemek için.
15:07
and also making sure we've got the technology
350
907292
2142
15:09
that nobody needs to be afraid of voter fraud.
351
909458
3226
Şunu asla unutmayın:
15:12
These are the steps that we're going to have to take
352
912708
2435
insanlık tarihinde
15:15
to make sure that we have a democracy and the democracy endures.
353
915167
3476
demokratik cumhuriyet
en az rastlanan yönetim biçimidir.
15:18
Because never forget this:
354
918667
2726
Demokrasiler kırılgandır.
15:21
in the long sweep of human history,
355
921417
2767
Demokrasiler başarısız olabilir.
15:24
a democratic republic
356
924208
1768
15:26
is the rarest form of government on earth.
357
926000
3268
Vatandaşların kriz anında yaptığı ya da yapamadığı şeyler
15:29
Democracies are fragile.
358
929292
2976
devletin kaderini
15:32
Democracies can fail.
359
932292
2434
halk halk için belirler.
15:34
And what citizens do or fail to do in a moment of crisis
360
934750
3893
Gidip oy verin, bu kez
15:38
can determine the final fate
361
938667
3517
oylar sayıldıktan sonra bile
tetikte ve uyanık olmalıyız.
15:42
of government of, by and for the people.
362
942208
2601
Göreve başlama gününe kadar
15:44
So let's do our best, vote, but this time,
363
944833
3018
uyanık olmalıyız.
15:47
we've got to stay vigilant and active,
364
947875
2143
Şunu söylemeliyim,
hangi aday kazanırsa kazansın, özgür ve adil seçimin
15:50
even after the ballots have been counted.
365
950042
1976
15:52
We've got to stay active all the way through
366
952042
2142
kazananını destekleyeceğim.
15:54
to inauguration day.
367
954208
1935
Süreci olabildiğince
15:56
But I want to say to you,
368
956167
1309
15:57
I will support the winner of a free and fair election
369
957500
4518
çarpıtarak hakim olan sözde kazanana karşı çıkacağım.
16:02
no matter which candidate wins,
370
962042
1976
Çünkü tüm Amerikalılar seçim sonucunu kabul edebilmeli
16:04
and I will oppose any so-called winner
371
964042
3101
16:07
who prevails by twisting the process beyond recognition.
372
967167
4017
ama hiçbir Amerikalı
demokrasinin temel ilkelerini reddetmemelidir.
16:11
Because any American should be willing to concede an election,
373
971208
4810
Teşekkürler.
16:16
but no American should concede
374
976042
2226
16:18
the core principles of democracy itself.
375
978292
4017
16:22
Thank you.
376
982333
1250
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7