Gabby Rivera: The story of Marvel's first queer Latina superhero | TED

Çeviri: Gökçen Mennan Cadun Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

At no point did I think superheroes would become such a huge part of my life.

Süper kahramanların yaşamımı böylesine kaplayacağı hayatta aklıma gelmezdi.

As a kid, I looked at them, and I saw everything I wasn't.

Çocukken onlara baktığımda bende olmayan ne varsa görürdüm.

They had big muscles,

Kocaman kasları,

supermodel good looks,

süper model görüntüleri

and phenomenal cosmic powers.

ve olağanüstü kozmik güçleri vardı.

And me?

Ya ben?

I kind of looked like this,

Ben yine böyleydim.

except shorter and with frizzier hair,

Biraz daha kısa ve kabarık saçlı olanı...

and I never felt powerful.

Ve hiç güçlü hissetmedim.

I was always just one big ball of nervous, soft energy,

Hassas, gergin bir enerji yumağıydım.

and superheroes, much like the bullies at school,

ve tıpkı okuldaki zorbalar gibi Kahramanlar arasında da

didn't seem to have a lot of room for that, for me.

böyle şeylere bana yer yok gibiydi.

So I stayed away.

Ben de pek yanaşmadım.

And besides, who needs superheroes

Dahası, Bronx Porto Rikolu kadınlarla doluyken

when you're surrounded by Puerto Rican women from the Bronx?

süper kahramanları kim ne yapsın?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

My tías were cops and paramedics,

Tía'larım polisti, sağlık ekibiydi;

my abuelas were seamstresses and sold jewelry up the street,

abuela'larım terziydi, sokakta takı satarlardı;

and my mom got her master's degree

annem de eğitim doktorasını tamamlamıştı

in education and taught kindergarten in New York City public schools

ve New York devlet okullarında ana sınıfı öğretmeniydi.

for over 30 years.

Otuz yılı aşkın süre.

So my superheroes were sitting around the dinner table with me.

Yani kahramanlarım benimle aynı sofradaydı.

And I don't know how much time

Bronx'tan Porto Rikolu kadınlarla

you've spent with Puerto Rican women from the Bronx,

ne kadar zaman geçirdiniz bilmiyorum

but we're also some of the world's greatest storytellers.

ama biz aynı zamanda dünyanın en iyi hikâye anlatıcılarıyızdır.

And I'd sit there at my grandmother's dining room table

Ben de orada büyükannemin sofrasında oturur

and I'd listen to the women in my family

ve ailemdeki kadınların

tell these wild, rambunctious tales about navigating their lives in the Bronx.

Bronx'taki çılgın, şen şakrak hayat mücadelelerini dinlerdim.

And I wanted to be them so bad.

Onların yerinde olmayı çok isterdim.

But I wasn't tough like them either.

Ama onlar gibi sert değildim.

So mostly, I listened,

O yüzden çoğunlukla dinledim

and I soaked it in,

ve özümsedim.

and I found myself gravitating to the soft threads in their stories,

Hikâyelerinin yumuşak kısımlarına çekildiğimi hissettim.

and I wrote those down.

Ve bunları yazıya döktüm.

The funny, the goofy, the gentle --

O komik, saçma, hassas kısımları...

those were my in to storytelling,

Benim öykücülüğe girişim onlarlaydı.

so much so that I wrote a young-adult novel

Hatta bir genç yetişkin romanı yazdım.

called "Juliet Takes a Breath,"

Adı "Juliet Takes a Breath"

about a chubby, queer Puerto Rican girl from the Bronx

Porto Rikolu tombul, eşcinsel bir kızın

navigating sexuality, family and identity.

Bronx'ta aile ilişkileri cinselliği ve kimliğiyle ilgiliydi.

And on the strength of "Juliet,"

"Juliet"in başarısı üstüne

Marvel Comics tapped me to write the solo series

Marvel ilk Latin ve lezbiyen süper kahramanlarının

for their first-ever Latina lesbian superhero,

solo serisini yazmam için bana ulaştı.

America Chavez.

America Chavez.

Yeah!

Evet!

(Cheers)

(Kutlamalar)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Listen, OK.

Bakın, tamam.

Created by Joe Casey and Nick Dragotta for the Marvel miniseries "Vengeance,"

Joe Casey ve Nick Dragotta tarafından

Marvel'ın Vengeance mini serisi için yaratılan America Chavez

America Chavez has been in the Marvel Universe

yedi yıldır Marvel dünyasında.

for over seven years.

She's tough, Latina,

Kız oldukça sert, Latin

and she's so strong that she can punch portals into other dimensions.

ve öyle güçlü ki yumrukları boyutlar arası portal açıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I know, right?

Değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And people were so excited,

İnsanlar heyecanlıydı

because finally, someone who shared her identities -- queer and Latina --

çünkü ilk kez onun gibi Latin ve "queer" biri

would be writing her story.

hikâyesini yazacaktı.

And I saw that, right?

Bunun farkındaydım.

And also, when I looked at America,

Aynı zamanda America'ya baktığımda

I saw a young Latina in survival mode.

yaşam mücadelesi veren Latin bir kadın gördüm.

See, because her moms had sacrificed themselves to the universe

Çünkü o daha çocukken

anneleri kendilerini evren için feda etmişti

when she was a kid,

and she'd been on her own ever since.

ve o günden beri bir başınaydı.

No wonder she had to be tough.

Sert olmasına şaşırmamalı.

And that link, that link of having to be tough,

Ve bu sert olma zorunluluğunu

that rested heavy with me.

kendimde yoğun şekilde gördüm.

Like I said, I'm from the Bronx, and the Bronx is tough,

Dediğim gibi ben Bronx'luyum ve Bronx zorludur.

tough like walking past sidewalk memorials

Kaldırım anıtlarının yanından geçmek gibi,

and dodging cop towers on your way to the train type of tough.

trene binmek için polis kulelerinden saklanmak gibi zorlu.

When stuff happens that's bad, people are like,

Kötü şeyler olduğunda da insanlar der ki

"Yo, you gotta keep it moving. You gotta keep trucking.

"Hey, yoluna devam etmelisin, ilerlemeye devam.

Don't cry. Don't let it get to you."

Ağlama, seni üzmesine izin verme."

And my mom and my tías and my abuelas,

Ailemin, tía ve abuela'larımın mola verdiklerini,

I never saw them take a moment to rest or to invest in self-care.

kendilerine zaman ayırdıklarını hiç görmedim.

And their soft? It never left the house.

Yumuşak yanları da asla ev dışına çıkmadı.

And so that was the first thing that I wanted to give to America,

America'ya vermek istediğim ilk şey buydu.

the thing that I wished I'd been able to give to my abuelas and my tías,

Abuela'larıma, tia'larıma vermek istediğim,

the thing that I'm trying to give to my mom now:

anneme şu an vermeye çalıştığım şey:

permission to be soft.

Hassas olma izni.

Like, it's OK to sit in silence

Sessizce oturmakta,

and go on a journey just to discover yourself,

kendini keşfetmek için bir yolculuğa çıkmakta sorun yok

and your pain will make you crumble and you will fall

ama acı sizi ufalayacak ve düşeceksiniz.

and you will need to ask people for help,

İnsanlardan yardım istemek durumunda olacaksınız.

and that's OK,

Bunda da sorun yok.

and that being vulnerable is good for us.

Savunmasız olmak bizim için iyidir.

But see, I didn't come to all this compassion and healing stuff

Ama bu şefkat ve şifa olaylarına da

like, you know, out of nowhere,

durduk yere girmedim.

and so when it came to America's story,

America'nın hikâyesine gelince

I wanted to give her the space to be human, to mess up,

ona insan olma, hata yapma imkânı verdim,

and to find soft on her own.

hassas yanını kendisi bulsun istedim.

So she kind of had to quit her day job. You know what I'm saying?

Bu yüzden işini bırakması gerekliydi. Anlarsınız ya?

I had to give her a superhero sabbatical,

Onu zorunlu izne çıkarmam gerekiyordu.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and the first thing I did was enroll her in Justice Sonia Sotomayor University.

İlk işim onu Justice Sonia Sotomayor Üniversitesi'ne yollamaktı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Because where else would she feel safe and represented and liberated

Çünkü Birleşmiş Milletler Yüksek Mahkemesi'ne aday olan

but a university dedicated to the first Puerto Rican woman

ilk Porto Rikolu kadına adanmış bir üniversiteden başka

nominated to the Supreme Court of the United States?

nerede güvenli, temsil edilmiş ve özgürleştirilmiş hissedebilirdi?

And her first class is "Intergalactic Revolutionaries and You,"

İlk dersinin adı "Galaksiler arası devrimciler ve siz"di.

and America is so excited, she's ready to show off her strength,

America çok heyecanlıydı. Gücünü göstermeye hazırdı.

she's ready to show off her portal-punching skills,

Portal yumruklama gücünü göstermeye hazırdı.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and I stripped that safety net from her right away.

Bu güvenlik ağını hemen altından çektim.

And I limited her powers, and I changed up her location

Güçlerini sınırladım, yerini değiştirdim

and shook up her world, because that is what college is like,

ve dünyasını sarstım çünkü üniversite böyledir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

especially if you're alone.

Özellikle de yalnızsanız.

But I didn't want America to be alone for long,

Ama America uzun süre yalnız kalsın istemedim.

and so in a homework assignment gone totally wrong,

O da çok ters giden bir ödev sonunda

she lands on a battlefield with the X-Men.

kendini X-Men'le aynı savaş alanında bulur.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Because, when I was in college,

Çünkü ben üniversitedeyken

the Reverend Kelly Brown Douglas was my mentor,

Rahip Kelly Brown Douglas akıl hocamdı.

and I knew that America Chavez needed one, too.

America Chavez'in de bir hocaya ihtiyacının olduğunu biliyordum.

And who better to mentor America Chavez than Storm,

America Chavez'in akıl hocası

the first black female superhero

ilk siyahi kadın süper kahraman olan

and one of the most powerful members of the X-Men?

X-Men'in en güçlü üyelerinden Storm olmasın da kim olsun?

Nobody, that's who.

Hiç kimse tabii ki.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And Storm teaches America how to quiet her mind

Storm, America'ya bir yıldız portalı içinde

inside of a star portal,

zihnini sessizleştirmeyi öğretir.

and when America quiets her mind, she opens up the dimensions,

America zihnini sessizleştirip, boyutları açtığında

and in that silence,

o sessizlikte,

she can listen for anything and anyone.

herkesi ve her şeyi dinleyebilir.

And no one has ever offered her silence and deep reflection

Daha önce kimse ona güçlü olması için

sessizlik ve derin düşünceleri teklif etmemişti.

as a way to be powerful.

And at first, she rejects it, but with Storm's encouragement,

Başta bunu reddeder. Ama Storm'un yüreklendirmesiyle

it clicks,

parçalar oturur.

and America quiets the world around her,

America dış dünyayı sessizleştirir.

and she leans into a deep vulnerability.

Ve derin bir savunmasızlığa eğilir.

I mean, her and Storm even hug.

Hatta Storm'la sarılırlar bile.

I know.

Biliyorum.

And that's because my mentors loved me enough

Bu da mentorlarım beni kendimi ve atalarımı

to encourage me to investigate myself and my ancestors,

araştırmaya teşvik edecek kadar sevdiği içindi.

and when you're 19, how do you even know what that means?

Hem 19 yaşındayken bunun anlamını nerden bilesiniz?

I didn't learn about the history of my people in college.

Ben halkımın hikâyesini okulda öğrenmedim.

I learned about the history of my people sitting on my grandmother's lap

Ben halkımın hikâyesini büyükannemin kucağında öğrendim.

when she pulled out the photo album

Fotoğraf albümünü çıkardığında

and she named everyone that was here and everyone still left on the island.

buraya gelen ve adada kalan herkesin isimlerini sayardı.

So obviously, I had to crash-land a grandma on America Chavez,

Dolayısıyla benim de America Chavez'e bir büyükanne yollamam şarttı

and not just any grandma -- a big, strong, luchador grandma,

ama sıradan bir büyükanne değil onu astral düzleme götürecek kadar seven,

one that loved her enough to take her to the ancestral plain,

büyük ve güçlü bir güreşçi büyükanne.

where America Chavez could see the history of her people

Burada America Chavez

halkının tarihinin göklerde oynamasına şahit oluyor.

play out in the skies above.

And America gets to see Planeta Fuertona,

America Planeta Fuertona'yı görüyor,

the birth planet of her grandmother,

büyükannesinin doğduğu gezegeni,

and she sees it get invaded,

bu yerin işgal edilmesini görüyor.

and she sees her grandmother and her mom flee.

Annesinin ve büyükannesinin kaçışını görüyor.

And she also sees the joy that they experience

Yeni vatanlarının onlara kucak açmasına

when their new homeland accepts them openly

ve gördükleri ilginin verdiği mutluluğa

and offers them tremendous care.

tanıklık ediyor.

She gets to see great pain met with even greater compassion,

Çok büyük acıların daha da büyük şefkatle buluşmasını izliyor.

and that's right alongside the tremendous strength of her family.

Hem de ailesinin muazzam kuvvetinin yanında.

And so everywhere that I could, right,

O yüzden ben de her yere

I wrote her little love notes

ufak aşk mektupları sıkıştırdım.

for her and for all the other queer kids of color

Ona ve muhteşem olmaya çalışan

trying to be magnificent.

diğer tüm renkli "queer" çocuklara.

Like, when you lose yourself,

Mesela kayıp hissettiğinizde

dig deep into your ancestry, because you will find the pieces there.

soyağacınıza dalın, parçaları orada bulacaksınız.

And also, reminders that soft is not a pass to duck,

Ayrıca hassasiyetin, kaçmak, sessiz kalmak,

to hide, to be silent, to cower.

saklanmak için gerekçe olmadığını görürsünüz.

Soft is also a push

Hassasiyet aynı zamanda dürtüdür,

to hold ourselves accountable.

kendimizi sorumlu tutmamızı sağlar.

Kind of like when America lands in World War II

Tıpkı America 2. Dünya Savaşına düştüğü,

and comes face-to-face with Hitler,

Hitler'le yüzyüze geldiği

and she knocks him the hell out ...

ve ona bir tane patlattığı zaman gibi...

(Laughter)

(Gülüşmeler)

just like Captain America did in 1941,

Captain America'nın 1941'de yaptığı gibi.

and who knew we'd need America Chavez to punch Nazis in 2018.

2018'de Nazileri dövsün diye America Chavez'e ihtiyaç olacağını kim bilirdi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And even that, that justified act kind of wrecks her a little bit,

Ve bu haklı tutumu bile onu biraz sarsıyor,

so I made sure that she linked up with her best friend,

o yüzden en iyi arkadaşıyla bir bağı olsun istedim.

and they talk feelings and they go on a road trip

Duyguları hakkında konuşurlar, seyahate çıkarlar

and they sing "Just a Girl" by No Doubt at the top of their lungs.

ve bağıra çağıra No Doubt'tan "Just a Girl" söylerler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And when Midas, a sinister corporation,

Şeytani şirket Midas

takes control of Sotomayor,

Sotomayor'un kontrolünü ele geçirdiğinde,

threatens to ban portals and almost kills America ...

portalları yasaklamakla tehdit edip, America'yı neredeyse öldürdüğünde

her ancestors reach for her ...

ataları ona ulaşır...

because they know that she needs to heal.

Çünkü iyileşmesi gerektiğinin farkındalar.

And it is that burst of care, that healing, that gives her the fuel

Ve işte bu ilgi patlaması, bu şifa, ona Midas'ı yenip

to defeat Midas and reclaim herself.

kendini kazanması için gereken enerjiyi verir.

See, because that myth

Çünkü o tek başına olma,

of having to go it alone and having to be tough ...

sert olma gerekliliği gibi efsaneler

doesn't serve us.

bize fayda etmez.

America Chavez is a whole superhero,

America Chavez tam bir süper kahraman.

and she still needed a team of support to help her find herself.

Ama kendini bulmak için bir ekibe ihtiyacı var.

And she needed that gentleness,

O nezakete ihtiyacı vardı,

the type of gentleness that is rooted in compassion

temeli şefkat olan

and still very much invested in justice and liberation.

ve hâlâ adalet ve özgürlük peşindeki nezakete.

Because it's in that space where softness and vulnerability meet strength

Çünkü tam da bu noktada

that we transcend our everyday selves,

gündelik benliğimizi aşarak

that we become something greater, something majestic,

daha büyük bir şey haline geliriz, daha muhteşem,

maybe even something super.

hatta belki de "süper" bir şey.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)