3 Steps to Build Peace and Create Meaningful Change | Georgette Bennet | TED

Çeviri: Burak Yildiz Gözden geçirme: İlker ÖZBAŞ

What happens when a Syrian refugee,

Suriyeli bir mülteci,

an Israeli aid worker

İsrailli bir yardım görevlisi

and an American Jew walk into a room?

ve Amerikalı bir Yahudi bir odaya girerse ne olur?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

No, this is not the start of a really bad joke, I promise.

Hayır, bu berbat bir esprinin açılışı falan değil, söz veriyorum.

This actually happened to me.

Bu gerçekte başımdan geçti.

Starting in 2015,

2015 yılından itibaren

I found myself holding a series of secret meetings

kendimi çeşitli Avrupa başkentlerinde

in various European capitals

Suriyeli ve İsrailli sivillerden oluşan

with a small group of Syrian and Israeli civilians.

küçük bir grupla bir dizi gizli toplantı yaparken buldum.

And we were there to try and figure out how we can get aid to the Syrian people

İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en kötü insani krizi yaşayan

who were enduring the worst humanitarian crisis since World War II.

Suriye halkına nasıl yardım ulaştırabileceğimizi bulmaya çalışıyorduk.

But how did we end up at this table together?

Peki ama nasıl oldu da bu masaya birlikte oturduk?

After all, Syrians and Israelis are sworn enemies,

Ne de olsa Suriyeliler ve İsrailliler birbirlerinin ezeli düşmanı

and technically they've been in a state of war since 1948.

ve teknik olarak 1948′den beri savaş halindeler.

Yet here we were, literally and figuratively,

Yine de biz burada, tam tabirle ve mecazen,

içeri girmenin bir yolunu bulmaya çalışıyorduk.

trying to find a way in.

And here is the punchline of that bad joke I promised not to tell.

İşte anlatmayacağıma dair söz verdiğim o berbat esprinin can alıcı noktası.

We found it.

Bunu bulduk.

We figured out a way to get aid into Syria through Israel.

İsrail üzerinden Suriye’ye yardım götürmenin bir yolunu bulduk.

Now how did we do that?

Peki bunu nasıl yaptık?

I applied a three-step process

Daha önce başka yerlerde de kullandığım

that I've used in a bunch of other settings,

aşamalı bir süreci uyguladım.

and I'm hoping that those three steps will be useful to any of you

Üç adımlık uygulamanın, Ukrayna da dahil olmak üzere,

who want to do some good

bugün karşı karşıya olduğumuz

in the face of any of the myriad overwhelming conflicts

sayısız yoğun çatışma karşısında iyilik yapmak isteyen

that we're facing today, including Ukraine.

herkes adına faydalı olacağını umuyorum.

So what are my three steps?

Peki benim üç adımım neler?

Find an entry point,

Bir giriş noktası bulun,

identify a gap,

bir açıklık saptayın

and then find something doable with which to fill that gap.

ve ardından bu açıklığı kapatmak için kullanılabilir bir yol bulun.

It sounds pretty simple, right?

Kulağa oldukça basit geliyor, değil mi?

So let me walk you through it.

Öyleyse size bunu anlatayım.

When I read a report on the Syrian war,

Suriye savaşı ile ilgili bir yazı okuduğumda,

it hit me very hard and it felt very personal.

bu beni çok etkiledi ve çok yakın hissettirdi.

I was stunned by the scale of the misery,

Yaşanan sefaletin boyutları beni hayrete düşürdü

and it echoed the suffering of my own family during the Holocaust.

ve Yahudi Soykırımı sırasında kendi ailemin çektiği acıları hatırlattı.

My parents survived concentration camps in Poland and in Hungary,

Ailem Polonya ve Macaristan’daki toplama kamplarından kurtuldu.

and after the war, we had to flee

Savaştan sonra kaçmak zorunda kaldık

and we arrived in the US as stateless refugees.

ve vatansız mülteciler olarak ABD’ye geldik.

So when I saw the destruction of Aleppo,

Dolayısıyla Halep’in yıkımını gördüğümde

I was put in mind of Budapest,

aklıma doğduğum

the city of my birth,

bombalanmış şehir olan

the bombed out city of my birth.

Budapeşte geldi.

And when I read about starvation by siege in Syria,

Suriye’de kuşatma nedeniyle yaşanan açlığı okuduğumda,

I remembered my own mother

yiyecek başka bir şey olmadığı için

who lost a pregnancy lugging a sack of rotten potatoes home

bir çuval çürük patatesi eve taşırken

because there was nothing else to eat.

hamileliğini yitiren kendi annemi hatırladım.

And when I saw the eviscerated and emaciated corpses of Syrians

Şam hapishanelerinde işkence görmüş Suriyelilerin iç organları çıkarılmış

who had been tortured in Damascus prisons,

ve bir deri bir kemik kalmış cesetlerini gördüğümde,

I also saw the walking skeletons of Auschwitz,

Auschwitz, Mauthausen ve Bergen-Belsen’in

Mauthausen and Bergen-Belsen,

canlı iskeletleşmiş cesetleri de gördüm;

where so many of my own family members literally went up in smoke.

kendi aile üyelerimin çoğunun resmen yanıp kül olduğu bir yer.

And when I saw Syrian refugees flooding across borders,

Suriyeli mültecilerin sınırlardan akın ettiğini gördüğümde,

I also recalled my own displacement as a refugee child.

mülteci bir çocuk olarak kendi yerinden edilişimi de hatırladım.

So as one person ...

Yani tek bir kişi olarak ...

As one person, what can you do next?

Tek bir kişi olarak, bundan sonra ne yapabilirsiniz?

When you're confronted with something that you know needs to be changed,

Değiştirilmesi gerektiğini bildiğiniz bir şeyle karşı karşıya kaldığınızda,

you have to find an entry point.

bir giriş noktası bulmanız gerekir.

For me, that was mobilizing a Jewish response

Bana göre bu, Yahudilerin verdiği tepkiyi örgütlemek

and then scaling that up to the interreligious response in the US,

ve ardından bunu ABD’de sadece Suriye’ye odaklanan

focused exclusively on Syria.

dinler arası bir tepkiye dönüştürmek oldu.

It's called the Multifaith Alliance for Syrian Refugees.

Adı Suriyeli Mülteciler Konusunda Dinlerarası Birlik.

And today, we have more than 100 partner organizations.

Bugün 100′den fazla ortak kuruluşumuz var.

(Applause)

(Alkış)

I saw an opportunity to build bridges

Hayat kurtarırken aynı zamanda gönül köprüleri

while also saving lives.

kurmak için bir fırsat gördüm.

And here’s how.

İşte böyle.

The southwest part of Syria was very difficult to access

Suriye’nin güneybatı kesimine ulaşmak çok zordu

because it was surrounded by regime forces.

çünkü rejim güçleri tarafından kuşatılmıştı.

That was a gap.

Bu bir açıklıktı.

Israel shares a border with that part of Syria.

İsrail, Suriye’nin bu kısmıyla sınırı paylaşıyor.

And guess what?

Tahmin edin ne oldu?

It's easy to get aid into southwest Syria

Golan Tepeleri’nin İsrail kesiminden

from the Israeli side of the Golan Heights.

Suriye’nin güneybatısına yardım ulaştırmak çok kolay.

That gave us something doable with which to fill that gap.

Bu bize bu açıklığı kapatmak için yapılabilir bir şey verdi.

All we needed was the how.

Tek ihtiyacımız olan nasıl yapılacağıydı.

And that's why my colleagues and I found ourselves

Bu yüzden meslektaşlarım ve ben kendimizi

in clandestine meetings all over Europe.

Avrupa’nın dört bir yanında gizli toplantılarda bulduk.

We were making the case

İsrail’in uluslararası insani yardımın

that Israel should be used as a staging area

dışarıya ulaştırılması amacıyla

for the outbound delivery of international humanitarian aid.

bir toplanma noktası olarak kullanılması gerektiğini savunuyorduk.

We lobbied the UK Parliament, the EU Parliament,

İngiltere Parlamentosu’nda, AB Parlamentosu’nda,

Kanada Parlamentosu’nda lobi faaliyetleri yürüttük.

the Canadian Parliament.

We banged on doors in Congress.

Kongre’de kapıları çaldık.

We met with every level of government in Israel.

İsrail’de hükümetin her kademesiyle görüştük.

And ...

Eee ...

We got nowhere.

Hiçbir yere varamadık.

But then it happened.

Ama sonra olan oldu.

In September 2016,

Eylül 2016′da

the Israeli government launched Operation Good Neighbor.

İsrail hükümeti İyi Komşu Operasyonu’nu başlattı.

It was now official government policy to open the border

Artık diğer ülkelerden gelen yardımların Suriye’ye gönderilmesini

so that aid from other countries could be facilitated

kolaylaştırmak üzere sınırı açmak resmi hükümet politikası

and sent in to Syria.

haline gelmişti.

So soon after,

Çok kısa bir süre sonra,

once we were able to get Operation Good Neighbor going,

İyi Komşu Operasyonu’nu başlattıktan kısa bir süre sonra,

soon after, enormous cargo containers of aid --

birçoğu Suriyeli kuruluşların mallarını taşıyan

many of them bearing goods from Syrian organizations --

devasa yardım konteynerleri İsrail limanlarında

were being unloaded in Israeli ports

İsrail askerleri tarafından

by Israeli soldiers,

boşaltılıyordu,

sent over to the Golan Heights

Golan Tepeleri’ne gönderiliyor

and from there, our partners on the ground in Syria

ve oradan da Suriye’deki

would pick up the aid and distribute it to an area

sahada bulunan ortaklarımız yardımı alıp

with a population of 1.3 million people.

1,3 milyon nüfuslu bir bölgeye dağıtıyorlardı.

We delivered 120 million dollars of aid this way.

Bu yöntemle 120 milyon dolarlık yardım ulaştırdık.

We supported three medical facilities,

Üç tıbbi tesisi ve günde 15.000 ekmek

a bakery that produced 15,000 pitas a day.

üreten bir fırına destek sağladık.

The Israelis provided water, fuel, electricity.

İsrailliler su, yakıt ve elektrik temin etti.

We shipped medical equipment, ambulances,

Tıbbi malzeme, ambulans, yiyecek,

food, clothing, sanitary kits, medicine,

giyecek, sağlık kitleri, ilaç ve ihtiyaç duyulan

whatever else was needed.

diğer her şeyi sevk ettik.

And by working through local councils,

Yerel konseyler aracılığıyla çalışarak

we were able to help stabilize an entire region.

bütün bir bölgenin istikrara kavuşmasına yardımcı olabildik.

For two years, this was the only part of Syria that worked.

İki yıl boyunca Suriye’de işe yarayan tek bölge burası oldu.

But then, because of an incursion by the regime and its allies,

Ancak daha sonra rejim ve müttefiklerinin saldırıları nedeniyle

that area was completely taken over and destroyed.

bu bölge tamamen ele geçirildi ve tahrip edildi.

But that did not stop us.

Ama bu bizi durdurmadı.

We expanded our deliveries to other hard-to-reach parts of Syria.

Dağıtımlarımızı Suriye’nin ulaşılması zor olan

başka bölgelerine de genişlettik.

Today we have delivered

Bugün yaklaşık

nearly 245 million dollars in aid.

245 milyon dolarlık yardım ulaştırdık.

(Applause)

(Alkış)

It wasn't easy

Kolay olmadı

and it wasn't without hiccups.

ve aksaklıklar da yaşanmadı değil.

But by working with these unlikely partnerships,

Ancak bu beklenmedik ortaklıklarla çalışarak,

we were able to help

2,5 milyondan fazla

more than two and a half million war victims and still counting.

savaş kurbanlarına yardım edebildik ve bu sayı hala artıyor.

(Applause)

(Alkış)

Now, here's the great news.

Şimdi, işte harika haber.

You don't have to go to a war zone to do this.

Bunu yapmak için savaş bölgesine gitmenize gerek yok.

I've applied my formula in a bunch of other settings.

Geliştirdiğim formülü başka ortamlarda da uyguladım.

So let me share a couple of quick stories with you.

Bu yüzden sizinle birkaç kısa hikaye paylaşayım.

Early in my career, 1971, to be exact,

Kariyerimin başlarında, tam olarak

I was living a life of crime.

1971′de, bir suç hayatı yaşıyordum.

Crime prevention, that is.

Suç önleme, yani.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I was also deeply immersed in the women's movement.

Ayrıca kadın hareketine de derinlemesine dalmıştım.

So where could I make a difference?

Peki nerede bir fark yaratabilirdim?

My entry point was the New York City Police Department.

Giriş noktam New York Şehri Polis Departmanı oldu.

Victims of sexual assault were being very badly treated.

Cinsel saldırı kurbanlarına çok kötü davranılıyordu.

That was a gap.

Bu bir açıklıktı.

The doable way to fill that gap

Bu açığı kapatmanın yolu

was to set up the first sex crimes unit in the country.

ülkedeki ilk cinsel suçlar birimini kurmaktı.

Well, today we've got "Law and Order: SVU" to tell us how it's done.

Bugün ″Law and Order: SVU″ dizisi bize bunun nasıl yapıldığını anlatacak.

In fact, they've been telling us how it's done for the past 23 seasons.

Aslında, son 23 sezondur bize nasıl yapıldığını anlatıyorlar.

But back then, back then, this was a new idea.

Ama o zamanlar bu yeni bir fikirdi.

I've done the same thing with large corporations.

Ben de aynı şeyi büyük şirketlerle yaptım.

When the new millennium was approaching,

Yeni milenyum yaklaşırken,

the human resources field was laser-focused on workplace 2000,

insan kaynakları alanı, çeşitliliğin kilit bir unsur olduğu

with diversity being a key goal.

insan kaynakları alanı 2000 yılında işyerine odaklandı.

But religion was very rarely looked at as an aspect of workplace diversity.

Ancak din, işyeri çeşitliliğinin bir yönü olarak çok nadiren ele alınıyordu.

Yet if you looked at the changing demographics,

Ancak değişen demografik yapıya baktığınızda

it was obvious that this was going to be a big issue.

bunun büyük bir sorun olacağı aşikardı.

So that was a gap.

Yani bu bir açıklıktı.

Another organization I founded,

Kurduğum bir başka kuruluş olan

the Tanenbaum Center for Interreligious Understanding,

Tanenbaum Dinlerarası Anlayış, büyük şirketlere işyerinde

found a doable way to fill that gap

dini inançlara uyum sağlama konusunda

by guiding major corporations

rehberlik ederek

in accommodating religious beliefs in the workplace.

bu açıklığı kapatmanın yapılabilir bir yolunu buldu.

Well, it's been a long road to Syria

Profesyonel bir değişim danışmanı olarak

from my early forays as a professional change agent.

ilk girişimlerimden Suriye’ye giden uzun bir yol oldu.

But when I saw the Syrian tragedy unfold,

Ancak Suriye’de yaşanan trajediyi gördüğümde,

a biblical verse, Leviticus 19:16,

İncil’deki bir ayet, Levililer 19:16,

kept reverberating in my brain.

beynimde yankılanmaya devam etti.

"Thou shalt not stand idly by

″Halkının arasında onu bunu çekiştirerek dolaşmayacaksın.

while the blood of your neighbor cries out from the earth."

Komşunun canına zarar vermeyeceksin.″

Well, that's why I got to work.

İşte bu yüzden işe koyuldum.

I hope you will, too.

Umarım siz de öyle yaparsınız.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)