3 Steps to Build Peace and Create Meaningful Change | Georgette Bennet | TED

Translator: Huy Hoàng Reviewer: Thu Ha Tran

What happens when a Syrian refugee,

Những gì xảy ra khi người tị nạn Syria,

an Israeli aid worker

một nhân viên cứu trợ người Israel

and an American Jew walk into a room?

và người Do Thái Mỹ bước vào căn phòng?

(Laughter)

(Tiếng cười)

No, this is not the start of a really bad joke, I promise.

Không, đây không phải phần đầu của của một câu đùa vô cùng tệ hại, tôi hứa.

This actually happened to me.

Nó thực sự đã xảy ra với tôi.

Starting in 2015,

Bắt đầu từ năm 2015,

I found myself holding a series of secret meetings

tôi tổ chức một chuỗi các cuộc họp bí mật

in various European capitals

ở nhiều thủ đô châu Âu khác nhau

with a small group of Syrian and Israeli civilians.

với một nhóm nhỏ công dân người Syria và Israel.

And we were there to try and figure out how we can get aid to the Syrian people

Và chúng tôi ở đó để thử và tìm ra cách viện trợ cho người Syria,

who were enduring the worst humanitarian crisis since World War II.

những người cam chịu khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất kể từ Thế Chiến II.

But how did we end up at this table together?

Nhưng làm sao chúng tôi cùng ngồi tại bàn họp này?

After all, Syrians and Israelis are sworn enemies,

Sau tất cả, người Syria và Israel là kẻ thù không đội trời chung,

and technically they've been in a state of war since 1948.

và nói cho đúng thì họ đã ở trong tình trạng chiến tranh từ 1948.

Yet here we were, literally and figuratively,

Cho đến nay, cả nghĩa đen và nghĩa bóng,

trying to find a way in.

chúng ta đang cố tìm điểm đầu.

And here is the punchline of that bad joke I promised not to tell.

Và đây là câu chốt của câu đùa tệ hại tôi đã hứa sẽ không nói.

We found it.

Chúng tôi đã tìm thấy.

We figured out a way to get aid into Syria through Israel.

Chúng tôi tìm thấy cách mang viện trợ vào Syria thông qua Israel.

Now how did we do that?

Giờ thì chúng tôi làm như thế nào?

I applied a three-step process

Tôi đã áp dụng tiến trình ba bước

that I've used in a bunch of other settings,

mà tôi đã dùng trong đống bối cảnh khác,

and I'm hoping that those three steps will be useful to any of you

và tôi hy vọng rằng ba bước đó sẽ hữu ích cho những người

who want to do some good

muốn làm điều gì đó tốt

in the face of any of the myriad overwhelming conflicts

trước vô số những xung đột ngập tràn

that we're facing today, including Ukraine.

mà chúng ta đang đối mặt ngày này, bao gồm cả Ukraine.

So what are my three steps?

Vậy ba bước của tôi là gì?

Find an entry point,

Tìm điểm đầu,

identify a gap,

nhận diện lỗ hổng,

and then find something doable with which to fill that gap.

và sau đó tìm thứ gì đó có thể làm để lấp lỗ hổng đó.

It sounds pretty simple, right?

Nghe có vẻ khá dễ, nhỉ?

So let me walk you through it.

Vậy để tôi giải thích cho bạn.

When I read a report on the Syrian war,

Khi tôi đọc báo cáo cuộc chiến Syria,

it hit me very hard and it felt very personal.

nó làm tôi đau lòng và cảm thấy tiêu cực.

I was stunned by the scale of the misery,

Tôi đã sốc bởi quy mô của sự đau khổ,

and it echoed the suffering of my own family during the Holocaust.

nó lan truyền sự đau khổ trong chính gia đình tôi trong Diệt Chủng Holocaust.

My parents survived concentration camps in Poland and in Hungary,

Gia đình tôi sống sót trong trại tập trung ở Ba Lan và Hungary,

and after the war, we had to flee

và sau chiến tranh, chúng tôi phải chạy trốn

and we arrived in the US as stateless refugees.

và chúng tôi đến Hoa Kỳ như là những người tị nạn vô danh.

So when I saw the destruction of Aleppo,

Vì vậy khi thấy sự tàn phá Aleppo,

I was put in mind of Budapest,

tôi đã liên tưởng đến Budapest,

the city of my birth,

thành phố nơi tôi sinh ra,

the bombed out city of my birth.

thành phố bị đánh bom mà tôi sinh ra.

And when I read about starvation by siege in Syria,

Và khi đọc về nạn đói bởi sự vây hãm ở Syria,

I remembered my own mother

tôi nhớ đến chính người mẹ của mình,

who lost a pregnancy lugging a sack of rotten potatoes home

người mất đi đứa con trong bụng, lôi theo một tải khoai tây thối về nhà

because there was nothing else to eat.

bởi vì không còn gì khác để ăn cả.

And when I saw the eviscerated and emaciated corpses of Syrians

Và khi tôi thấy những xác người Syria khô khốc và bị moi ruột,

who had been tortured in Damascus prisons,

bị tra tấn trong nhà tù Damascus,

I also saw the walking skeletons of Auschwitz,

tôi cũng thấy được những xác sống ở Auschwitz,

Mauthausen and Bergen-Belsen,

Mauthausen và Bergen-Belsen,

where so many of my own family members literally went up in smoke.

nơi mà rất nhiều thành viên gia đình tôi bị thiêu rụi theo đúng nghĩa.

And when I saw Syrian refugees flooding across borders,

Và khi tôi thấy những người tị nạn Syria tràn qua biên giới,

I also recalled my own displacement as a refugee child.

tôi cũng nhớ lại những lần di chuyển với tư cách một đứa trẻ tị nạn.

So as one person ...

Vậy nên với tư cách là một con người...

As one person, what can you do next?

Với tư cách là một con người, bạn có thể làm gì tiếp?

When you're confronted with something that you know needs to be changed,

Khi bạn đối mặt với một điều gì đó mà bạn biết cần phải thay đổi,

you have to find an entry point.

bạn phải tìm điểm để tham gia.

For me, that was mobilizing a Jewish response

Với tôi, điều đó đang vận động phản ứng của người Do Thái

and then scaling that up to the interreligious response in the US,

và khi nâng quy mô phản ứng giữa các tôn giáo ở Hoa Kỳ,

focused exclusively on Syria.

tập trung duy nhất ở Syria.

It's called the Multifaith Alliance for Syrian Refugees.

Đó là Liên Minh Đa Tín Ngưỡng cho người nhập cư Syria.

And today, we have more than 100 partner organizations.

Và hôm nay, chúng tôi có hơn 100 tổ chức đối tác.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

I saw an opportunity to build bridges

Tôi đã thấy cơ hội để xây cầu nối

while also saving lives.

cũng như cứu nhiều mạng người.

And here’s how.

Và đây là cách chúng tôi làm.

The southwest part of Syria was very difficult to access

Rất khó để đi vào phía tây nam của Syria

because it was surrounded by regime forces.

vì nó được bao vây bởi các lực lượng công quyền.

That was a gap.

Đó là một lỗ hổng.

Israel shares a border with that part of Syria.

Israel có chung biên giới với một phần Syria.

And guess what?

Và đoán xem?

It's easy to get aid into southwest Syria

Vô cùng dễ lấy viện trợ vào tây nam Syria

from the Israeli side of the Golan Heights.

từ phía Cao Nguyên Golan.

That gave us something doable with which to fill that gap.

Nó cho chúng tôi cơ hội để lấp lỗ hổng đó.

All we needed was the how.

Tất cả những gì chúng tôi cần là làm thế nào.

And that's why my colleagues and I found ourselves

Và đó là lý do đồng nghiệp tôi và tôi

in clandestine meetings all over Europe.

tổ chức các cuộc họp kín ở khắp châu Âu.

We were making the case

Và chúng tôi thu thập chứng cứ

that Israel should be used as a staging area

Israel nên được xem là khu tập trung

for the outbound delivery of international humanitarian aid.

cho vận chuyển nước ngoài của viện trợ nhân đạo quốc tế.

We lobbied the UK Parliament, the EU Parliament,

Chúng tôi vận động Nghị Viện Anh, Nghị Viện Liên Minh châu Âu,

the Canadian Parliament.

Nghị Viện Canada.

We banged on doors in Congress.

Chúng tôi đã nhiệt liệt đề nghị Quốc Hội.

We met with every level of government in Israel.

Chúng tôi đã gặp mọi cấp chính quyền ở Israel.

And ...

Và...

We got nowhere.

Chúng tôi không đạt được gì.

But then it happened.

Nhưng rồi nó đã xảy ra.

In September 2016,

Vào tháng 9 năm 2016,

the Israeli government launched Operation Good Neighbor.

chính phủ Israel ra chỉ thị Hàng Xóm Tốt Hoạt Động,

It was now official government policy to open the border

đó là chính sách chính thức để mở cửa biên giới

so that aid from other countries could be facilitated

từ đó viện trợ từ những nước khác có thể được xúc tiến

and sent in to Syria.

và gửi vào đến Syria.

So soon after,

Và ngay sau đó,

once we were able to get Operation Good Neighbor going,

khi chúng ta có thể theo chỉ thị Hàng Xóm Tốt Hoạt Động,

soon after, enormous cargo containers of aid --

ngay sau đó, tàu hàng viện trợ khổng lồ

many of them bearing goods from Syrian organizations --

mang rất nhiều hàng hóa từ các tổ chức Syria

were being unloaded in Israeli ports

đã được dỡ tại các cảng Israel

by Israeli soldiers,

bởi những người lính Israel,

sent over to the Golan Heights

gửi tới Cao Nguyên Golan

and from there, our partners on the ground in Syria

và từ đó, các đối tác của chúng tôi từ đất Syria

would pick up the aid and distribute it to an area

có thể lấy viện trợ và phân phối tới khu vực

with a population of 1.3 million people.

có dân số 1,3 triệu người.

We delivered 120 million dollars of aid this way.

Chúng tôi đã vận chuyển 120 triệu đô hàng viện trợ bằng cách này.

We supported three medical facilities,

Chúng tôi hỗ trợ ba cơ sở y tế,

a bakery that produced 15,000 pitas a day.

một tiệm bánh sản xuất 15.000 bánh mỳ pita một ngày.

The Israelis provided water, fuel, electricity.

Người Israel đã cấp nước, nhiên liệu, điện.

We shipped medical equipment, ambulances,

Chúng tôi chuyển thiết bị y tế, xe cứu thương

food, clothing, sanitary kits, medicine,

lương thực, quần áo, bộ đồ vệ sinh, thuốc,

whatever else was needed.

và những thứ cần thiết khác.

And by working through local councils,

Và bằng các làm việc thông qua các hội đồng địa phương,

we were able to help stabilize an entire region.

chúng tôi có thể giúp ổn định cả một vùng.

For two years, this was the only part of Syria that worked.

Trong hai năm nay, điều này áp dụng được cho chỉ vùng đó của Syria.

But then, because of an incursion by the regime and its allies,

Nhưng khi bị xâm nhập bởi chế độ và các đồng minh,

that area was completely taken over and destroyed.

khu vực đó bị chuyển giao và hủy hoại.

But that did not stop us.

Nhưng điều đó không dừng chúng tôi lại.

We expanded our deliveries to other hard-to-reach parts of Syria.

Chúng tôi đã mở rộng việc vận chuyển cho các vùng khó tiếp cận khác của Syria.

Today we have delivered

Hôm nay chúng tôi đã vận chuyển

nearly 245 million dollars in aid.

gần 245 triệu đô hàng viện trợ.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

It wasn't easy

Nó không hề dễ dàng

and it wasn't without hiccups.

và không phải không có trục trặc.

But by working with these unlikely partnerships,

Nhưng bằng cách làm việc với các mối quan hệ đối tác ngoài mong đợi,

we were able to help

chúng tôi có thể giúp

more than two and a half million war victims and still counting.

nhiều hơn hai triệu rưỡi nạn nhân chiến tranh và hơn thế nữa.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Now, here's the great news.

Giờ đây, có một tin tốt.

You don't have to go to a war zone to do this.

Bạn không phải đi đến vùng chiến tranh để làm điều này.

I've applied my formula in a bunch of other settings.

Tôi đã áp dụng công thức này trong một đống các hoàn cảnh khác nhau.

So let me share a couple of quick stories with you.

Và để tôi chia sẻ cho bạn đôi câu chuyện ngắn.

Early in my career, 1971, to be exact,

Trong khởi đầu sự nghiệp của tôi, chính xác là năm 1971,

I was living a life of crime.

Tôi đã sống một đời tội phạm.

Crime prevention, that is.

Ngăn chặn tội phạm, thế thôi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

I was also deeply immersed in the women's movement.

Tôi cũng dấn sâu vào phong trào phụ nữ.

So where could I make a difference?

Vậy tôi có thể tạo nên sự khác biệt ở đâu?

My entry point was the New York City Police Department.

Điểm đầu của tôi là ở Sở Cảnh Sát Thành Phố New York.

Victims of sexual assault were being very badly treated.

Các nạn nhân bạo hành tình dục bị đối xử vô cùng tệ.

That was a gap.

Và đó là lỗ hổng.

The doable way to fill that gap

Cách có thể làm là lắp lỗ hổng đó.

was to set up the first sex crimes unit in the country.

để thiết lập đơn vị chuyên về tội phạm tình dục đầu tiên trong nước.

Well, today we've got "Law and Order: SVU" to tell us how it's done.

Ngày nay ta thấy có “Luật và Trật Tự: Đơn vị chuyên về nạn nhân đặc biệt”.

In fact, they've been telling us how it's done for the past 23 seasons.

Thực tế, họ đã cho ta biết qua 23 mùa.

But back then, back then, this was a new idea.

Nhưng trước đó, trước đó, đây là một ý tưởng mới.

I've done the same thing with large corporations.

Tôi đã làm điều tương tự với các tập đoàn lớn.

When the new millennium was approaching,

Khi một thiên niên kỷ mới đi qua,

the human resources field was laser-focused on workplace 2000,

lĩnh vực quản trị nhân sự toàn lực vào nơi làm việc năm 2000,

with diversity being a key goal.

với sự đa đang là mục tiêu then chốt.

But religion was very rarely looked at as an aspect of workplace diversity.

Nhưng tôn giáo hiếm khi được chú trọng như là khía cạnh của đa dạng nơi làm việc.

Yet if you looked at the changing demographics,

Nếu bạn chưa xem số liệu nhân khẩu học đang thay đổi,

it was obvious that this was going to be a big issue.

nó rõ ràng đang dẫn đến một vấn đề lớn.

So that was a gap.

Và đó là một lỗ hổng.

Another organization I founded,

Một tổ chức khác mà tôi thành lập,

the Tanenbaum Center for Interreligious Understanding,

Trung Tâm Hiểu Biết Liên Tôn Giáo Tanenbaum,

found a doable way to fill that gap

đã tìm thấy một cách có thể làm để lấp lỗ hổng đó

by guiding major corporations

bằng cách hướng dẫn các tập đoàn lớn

in accommodating religious beliefs in the workplace.

cung cấp niềm tin tín ngưỡng trong môi trường công sở.

Well, it's been a long road to Syria

Đó là một hành trình dài đến Syria

from my early forays as a professional change agent.

từ những cuộc tấn công sớm với tư cách là một nhà cố vấn thay đổi chuyên nghiệp.

But when I saw the Syrian tragedy unfold,

Nhưng khi tôi thấy bi kịch Syria được vén màn,

a biblical verse, Leviticus 19:16,

một câu kinh thánh, Leviticus 19:16,

kept reverberating in my brain.

cứ vang vảng trong đầu tôi.

"Thou shalt not stand idly by

“chớ lập mưu kế

while the blood of your neighbor cries out from the earth."

nghịch sự sống của kẻ lân cận mình.”

Well, that's why I got to work.

Đó là lý do tôi phải đứng lên giải quyết.

I hope you will, too.

Hy vọng bạn cũng làm như vậy.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)