Amanda Williams: Why I turned Chicago's abandoned homes into art | TED

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I really love color.

Rengi gerçekten çok seviyorum.

I notice it everywhere and in everything.

Her yerde ve her şeyde fark ediyorum.

My family makes fun of me

Ailem benimle dalga geçiyor

because I like to use colors with elusive-sounding names,

çünkü renkleri anlaşılması zor isimleriyle kullanmayı severim

like celadon ...

Seladon gibi

(Laughter)

(Gülüşmeler)

ecru ...

ekru...

carmine.

karmin.

Now, if you haven't noticed, I am black, thank you --

Şimdiye kadar fark etmediyseniz ben siyahiyim, teşekkür ederim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

and when you grow up in a segregated city as I have,

Benim gibi Chicago gibi ayrımcı bir şehirde büyüdüyseniz

like Chicago,

you're conditioned to believe that color and race can never be separate.

rengin ve ırkın asla ayrılamayacağına inanmaya koşullanırsınız.

There's hardly a day that goes by

Birinin sizin renginizi hatırlatmadığı hemen hemen tek bir gün yoktur.

that somebody is not reminding you of your color.

Racism is my city's vivid hue.

Irkçılık şehrimin canlı rengidir.

Now, we can all agree that race is a socially constructed phenomenon,

Hepimiz ırkın toplumsal olarak inşa edilmiş bir olgu olduğunda anlaşabiliriz

but it's often hard to see it in our everyday existence.

ama günlük yaşamımızda bunu görmek genellikle zordur.

Its pervasiveness is everywhere.

Her yere yayılmış durumda.

The neighborhoods I grew up in

Büyüdüğüm semt bir çeşit kültürel açıdan kodlanmış bir güzellikle doluydu.

were filled with a kind of culturally coded beauty.

Major commercial corridors were lined with brightly painted storefronts

Ana ticari koridorlar siyahi müşterilerin dolarları için

rekabet eden parlak boyanmış mağazalarla aynı hizalanmıştı.

that competed for black consumer dollars.

The visual mash-ups of corner stores and beauty supply houses,

Her şeyin satıldığı küçük dükkanların, kozmetik mağazalarının, döviz bürolarının

currency exchanges,

kötü görüntüsü aslında daha sonrasında renk teorisi dendiğini öğrendiğim şeyin

are where I actually, inadvertently learned the foundational principles

of something I would later come to know is called color theory.

bilmeyerek temel ilkelerini öğrendiğim yerlerdi.

I can remember being pretty intimidated by this term in college --

Üniversitede bu terimden oldukça gözümün korktuğunu hatırlıyorum --

color theory.

renk teorisi.

All these stuffy old white guys with their treatises

Bütün bu eski kafalı beyaz adamların

and obscure terminologies.

değerlendirme yazıları ve anlaşılması güç terminolojileriyle birlikte.

I'd mastered each one of their color palettes and associated principles.

Renk paletlerinin ve bağlantılı ilkelerinin her birini iyice öğrendim.

Color theory essentially boils down to the art and science

Renk teorisi aslında sanatın ve bilimin

of using color to form compositions and spaces.

rengi besteleri ve uzayı şekillendirmek için kullanmasını özetliyor.

It's not so complicated.

Çok karmaşık değil.

This was my bible in college.

Bu benim üniversitedeki İncilimdi.

Josef Albers posited a theory about the color red,

Josef Albers kırmızı renkle ilgili bir teori sundu

and it always has stuck with me.

ve bu teori her zaman benimle beraberdi.

He argues that the iconic color of a cola can is red,

İkonik kola kutusunun renginin kırmızı olduğunu

ve aslında hepimizin kırmızı olduğu konusunda hem fikir olduğunu

and that in fact all of us can agree that it's red

but the kinds of reds that we imagine

ama hayal ettiğimiz kırmızı çeşitlerinin

are as varied as the number of people in this room.

bu odadaki insan sayısı kadar çeşitli olduğunu tartışıyor.

So imagine that.

Bunu bir hayal edin.

This color that we've all been taught since kindergarten is primary --

Anaokulundan beri bize öğretilen bu renk ana renktir --

red, yellow, blue --

kırmızı, sarı, mavi ile birlikte --

in fact is not primary,

aslında ana renk değildir,

is not irreducible,

indirgenemez değildir,

is not objective but quite subjective.

nesnel değil ama oldukça özneldir.

What?

Ne?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Albers called this "relational."

Albers buna "bağıntısal" diyor.

Relational.

Bağıntısal.

And so it was the first time

Böylelikle ilk kez kendi semtimi bağıntısal bir bağlam olarak görebildim.

that I was able to see my own neighborhood as a relational context.

Each color is affected by its neighbor.

Her renk komşusundan etkilenir.

Each other is affected by its neighbor.

Birbiri komşusundan etkilenir.

In the 1930s,

1930'larda,

the United States government created

Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti hangi semtin

the Federal Housing Administration,

which in turn created a series of maps

federal konut kredisi alabilceğini belirleyen renk-kodlama sistemi kullanan

which were using a color-coding system to determine which neighborhoods

bir dizi harita yaratan Federal Konut İdaresini oluşturdu.

should and should not receive federal housing loans.

Their residential security map was its own kind of color palette,

Konut güvenlik haritası kendilerinin bir çeşit renk paletiydi,

and in fact was more influential than all of those color palettes

ve aslında üniversitede öğrendiğim bütün o renk paletlerinden

that I had been studying in college combined.

çok daha etkiliydi.

Banks would not lend to people who lived in neighborhoods like mine.

Bankalar benimki gibi semtlerde yaşayan insanlara kredi vermezdi.

That's me in D86.

Bu D86'daki ben.

Their cartographers were literally coloring in these maps

Haritacıları kelimenin tam anlamıyla bu haritaları renklendiriyordu

and labeling that color "hazardous."

ve o rengi "tehlikeli" olarak etiketliyordu.

Red was the new black,

Kırmızı yeni siyahtı

and black neighborhoods were colored.

ve siyahi semtler renklendirilmişti.

The problem persists today,

Problem günümüzde devam ediyor

and we've seen it most recently in the foreclosure crisis.

ve bu problemi son zamanlarda haciz krizlerinde gördük.

In Chicago, this is best symbolized by these Xs

Chicago'da, bu en iyi güney ve batı taraftaki

that are emblazoned on the fronts of vacated houses

boşaltılmış evlerin önleri süslenen

on the South and West Side.

bu X'lerle simgelenmektedir.

The reality is that someone else's color palettes were determining

Gerçek şu ki başka birinin renk paleti

my physical and artistic existence.

benim fiziksel ve sanatsal yaşamımı belirliyordu.

Ridiculous.

Saçmalık.

I decided that I'd create my own color palette

Kendi renk paletimi yaratmaya

and speak to the people who live where I do

ve benim yaşadığım yerde yaşayan insanlarla konuşmaya

and alter the way that color had been defined for us.

ve renklerin bizi tanımladığı şekli değiştirmeye karar verdim.

It was a palette that I didn't have to search far for

Uzaklarda ve inceleme raporunda aradığım

and look for in a treatise,

bir renk paleti değildi

because I already knew it.

çünkü zaten biliyordum.

What kind of painter emerges from this reality?

Ne çeşit bir ressam bu gerçeklikten ortaya çıkar?

What color is urban?

Kent hangi renk?

What color is ghetto?

Kenar mahalle hangi renk?

What color is privilege?

Ayrıcalık hangi renk?

What color is gang-related?

Çeteler hangi renk?

What color is gentrification?

Soylulaştırma hangi renk?

What color is Freddie Gray?

Freddie Gray hangi renk?

What color is Mike Brown?

Mike Brown hangi renk?

Finally, I'd found a way

En sonunda, benim ırksallaştırılmış renk anlayışımı

to connect my racialized understanding of color

benim teorik renk anlayışımı birleştirebilceğim

with my theoretical understanding of color.

bir yol buldum.

And I gave birth to my third baby:

Üçüncü bebeğimi doğurdum:

"Color(ed) Theory."

"Renk Teorisi"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"Color(ed) Theory" was a two-year artistic project

"Renk Teorisi" kendimce benim kendi renk paletimi

in which I applied my own color palette to my own neighborhoods

kendi semtime uyguladığım iki yıllık bir sanatsal projeydi.

in my own way.

Now, if I walked down 79th Street right now

Şimdi eğer 79. Cadde'den yürürsem

and I asked 50 people for the name of the slightly greener shade of cyan,

ve camgöbeğinin hafif yeşil tonunun ismini 50 kişiye sorsam

they would look at me sideways.

bana göz ucuyla bakarlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But if I say, "What color is Ultra Sheen?" --

Ama eğer "Ultra Sheen hangi renktir?" dersem

oh, a smile emerges,

bir gülümseme ve büyük annelerinin

stories about their grandmother's bathroom ensue.

banyo sorunları hakkında hikâyeler belirir.

I mean, who needs turquoise when you have Ultra Sheen?

Demek istediğim Ultra Sheen varken turkuaza gerek duyar?

Who needs teal when you have Ultra Sheen?

Kim Ultra Sheen varken teal mavisine gerek duyar?

Who needs ultramarine when you have ...

Kim laciverte gerek duyar ... varken

(Audience) Ultra Sheen.

(Dinleyici) Ultra Sheen.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

This is exactly how I derived my palette.

İşte tam olarak bu şekilde paletimi türettim.

I would ask friends and family

Benimkine benzer geçmişi olan insanlara,

and people with backgrounds that were similar to mine

arkadaşlarıma ve aileme

for those stories and memories.

hikâyeler ve anılar sordum.

The stories weren't always happy

Hikâyeler her zaman mutlu değildi

but the colors always resonated more than the product itself.

ama renkler her zaman ürünün kendisinden daha fazla yankılandı.

I took those theories to the street.

Bu teorileri sokaklara uyguladım.

"Ultra Sheen."

"Ultra Sheen"

"Pink Oil Moisturizer."

"Pink Oil Moisturizer"

If you're from Chicago, "Harold's Chicken Shack."

Eğer Chicago'lu iseniz, "Harold's Chicken Shack"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"Currency Exchange + Safe Passage."

"Currency Exchange + Safe Passage."

"Flamin' Red Hots."

"Flamin' Red Hots."

"Loose Squares" ...

"Loose Squares"

and "Crown Royal Bag."

ve "Crown Royal Bag."

I painted soon-to-be-demolished homes

Englewood denilen oldukça kötü bir bölgede

in a much-maligned area called Englewood.

yakında yıkılacak olan evleri boyadım.

We'd gather up as much paint as I could fit in my trunk,

Kamyonuma sığdırabildiğim kadar boya topladım,

I'd call my most trusted art homies,

En güvenilir sanatçı arkadaşlarımı çağırdım

my amazing husband always by my side,

harika kocam her zaman yanımdaydı,

and we'd paint every inch of the exteriors in monochromatic fashion.

dış cepheyi tepeden tırnağa tek renk boyadık.

I wanted to understand scale in a way that I hadn't before.

Daha önce yapmadığım bir şekilde skalayı kavramak istedim.

I wanted to apply the colors to the biggest canvas I could imagine ...

Renkleri hayal edebileceğim en büyük tuvala uygulamak istedim:

houses.

evler.

So I'd obsessively drive up and down familiar streets that I'd grown up on,

Büyüdüğüm tanıdık sokaklarda takıntılı bir şekilde dolaşıp durdum,

I'd cross-reference these houses with the city's data portal

Kurtulamaz, ölmeye terk edilmiş, yıkım için işaretlenmiş olduklarından

to make sure that they'd been tagged for demolition --

emin olmak için şehrin veri portalıyla

unsalvageable, left for dead.

bu evlere çapraz başvuru yaptım.

I really wanted to understand what it meant to just let color rule,

Sadece rengin yönetmesine izin vermenin ne anlama geldiğini kavramak istedim,

to trust my instincts,

içgüdülerime güvenmenin,

to stop asking for permission.

izin almayı bırakmanın,

artık belediye çalışanlarıyla toplantıların olmamasının,

No meetings with city officials,

no community buy-in,

artık ortak hisse almamanın,

just let color rule

sadece rengin yönetmesine izin vermek

in my desire to paint different pictures about the South Side.

benim emelim ise güney kısmını farklı resimlerle boyamak.

These houses sit in stark contrast to their fully lined counterparts.

Bu evler çevresindekilerden tamamen farklı duruyor.

We'd paint to make them stand out like Monopoly pieces

Onları semtlerinde Monopoly parçaları gibi göze çarpmaları için boyadık.

in these environments.

And we'd go on these early Sunday mornings

Erken pazar sabahlarında

and keep going until we ran out of that paint or until someone complained.

boyamız bitinceye veya birisi şikayet edinceye kadar bunu yapmaya devam ettik.

"Hey, did you paint that?"

Bir gün bu fotoğrafı çekerken bir sürücü "Hey, onu sen mi boyadın?" diye sordu.

a driver asked as I was taking this image one day.

Me, nervously:

Ben de tedirgin bir şekilde "evet" dedim.

"Yes?"

His face changed.

Yüz ifadesi değişti.

"Aw, I thought Prince was coming."

"Prensin geldiğini düşünmüştüm."

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He had grown up on this block,

Bu mahallede büyümüştü, bu yüzden arabayla geçerken son ayakta kalan evlerden birinin

and so you could imagine when he drove past

and saw one of its last remaining houses mysteriously change colors overnight,

bir gecede gizemli bir şekilde renginin değiştiğini gördüğünü hayal edin,

it was clearly not a Crown Royal bag involved,

açıkça bir Crown Royal Bag değildi,

it was a secret beacon from Prince.

prensten gizli bir işaretti.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And though that block was almost all but erased,

Her ne kadar o mahalle neredeyse yok edilse de

it was the idea that Prince could pop up in unexpected places

prensin beklenmedik yerlerde ortaya çıkıp

and give free concerts in areas that the music industry and society

müzik endüstrisi ve toplumun artık değerli olmadığını varsaydığı bölgelerde

had deemed were not valuable anymore.

bedava konser bileti vermesi düşüncesiydi vardı.

For him,

Onun için,

the idea that just the image of this house

bu evin sadece görüntüsünün prensi oraya getirecek yeterlilikte olması düşüncesi

was enough to bring Prince there

mümkün olduğu anlamına geliyordu.

meant that it was possible.

In that moment,

O anda, Eggleston'un o küçük kısmı kraliyet ile eş anlamlı hâle geldi.

that little patch of Eggleston had become synonymous with royalty.

And for however briefly,

Çok kısa zamanda

Eric Bennett's neighborhood had regained its value.

Eric Bennett'in semti değerini geri kazandı.

So we traded stories despite being strangers

Bu yüzden hangi liseye gittiğimize,

about which high school we'd gone to

nerede büyüdüğümüze,

and where we'd grown up,

güney kısmında çocuklar olarak bayan bilmem kimin şeker dükkanına

and Mrs. So-and-so's candy store --

yabancı olmamıza rağmen hikâyeler değiş tokuş ettik.

of being kids on the South Side.

And once I revealed

Bu projenin prensle hiçbir alakasının olmadığı gerçeğini açıkladığımda

that in fact this project had absolutely nothing to do with Prince,

Eric aynı fikirdeymiş gibi başını salladı,

Eric nodded in seeming agreement,

and as we parted ways and he drove off,

yollarımız ayrılırken "Ama o hâlâ gelebilir!" dedi.

he said, "But he could still come!"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

He had assumed full ownership of this project

Bu projenin tüm sorumluluğunu üstlendi

and was not willing to relinquish it,

ve bana, yazarına bile bırakmaya istekli değildi.

even to me, its author.

That, for me, was success.

Bu, benim için, bir başarıydı.

I wish I could tell you that this project transformed the neighborhood

Keşke size bu projenin semti ve bütün bel bağladığımız indeksleri

and all the indices that we like to rely on:

dönüştürdüğünü söyleyebilseydim:

increased jobs, reduced crime, no alcoholism --

artan işler, düşük suç oranı alkolikliğin olmaması --

but in fact it's more gray than that.

ama aslında bundan daha gri.

"Color(ed) Theory" catalyzed new conversations

"Renk Teorisi" siyahlığın değeri hakkında yeni söyleyişileri arttırdı.

about the value of blackness.

"Color(ed) Theory" made unmistakably visible the uncomfortable questions

"Renk Teorisi" açıkça kurum ve devletlerin kendilerine sormak zorunda olduğu

yaptıkları şeyi neden yaptıkları hakkındaki rahatsız edici soruları

that institutions and governments have to ask themselves

about why they do what they do.

görünür kıldı.

They ask equally difficult questions of myself and my neighborhood counterparts

Bana ve meslektaşlarıma değer sistemlerimiz

ve ortak girişimizin rotasının neye ihtiyacı olduğu hakkında

about our value systems

and what our path to collective agency needs to be.

eş değerde zor sorular sordular.

Color gave me freedom in a way that didn't wait for permission

Renk bana izin, onay veya enklüzyon için beklemeyen bir şekilde özgürlük verdi.

or affirmation or inclusion.

Color was something that I could rule now.

Renk artık yönetebileceğim bir şeydi.

One of the neighborhood members and paint crew members said it best

Mahalle sakinlerinden ve boya ekibinden biri bunu en iyi şöyle açıkladı:

when he said, "This didn't change the neighborhood,

"Bu semti değiştirmedi, insanların semtleri için neyin mümkün olduğu

it changed people's perceptions about what's possible for their neighborhood,"

hakkındaki bakış açılarını büyük ve küçük çapta değiştirdi.

in big and small ways.

Passersby would ask me, "Why are you painting that house

Yoldan gelip geçen kimse bana

"Şehrin gelip yerle bir edeceğini bildiğin hâlde neden o evi boyuyorsun?" diye sordu.

when you know the city's just going to come and tear it down?"

At the time, I had no idea,

O sırada hiçbir fikrim yoktu,

I just knew that I had to do something.

sadece bir şeyler yapmam gerektiğini biliyordum.

I would give anything to better understand color as both a medium

Rengi hem bir iletişim aracı olarak hem de toplumda tanımlandığım

and as an inescapable way that I am identified in society.

kaçınılmaz bir şekil olarak daha iyi anlamak için her şeyimi verirdim.

If I have any hope of making the world better,

Eğer dünyayı daha iyi yapma umudum varsa

I have to love and leverage both of these ways that I'm understood,

değer ve renk yüzünden

anlaşıldığım bu iki şekli de sevmeliyim ve geliştirmeliyim.

and therein lies the value and the hue.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause and cheers)

(Alkış ve tezahürat)