Candace Parker: How to break down barriers and not accept limits | TED

Çeviri: Nevaz Mescioğlu Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

You know, everywhere in the world, the question inevitably comes up:

Dünyanın her yerinde şu soru kaçınılmazdır:

"Do you play basketball?"

“Basketbol oynuyor musun?”

(Laughter)

(Gülüşmeler)

From the neighbor across the street --

Caddedin karşısındaki komşumun “Hey, basketbol oynuyor musun?” sorusundan

"Hey, do you hoop?" --

to the five-foot-seven guy at TSA PreCheck --

TSA PreCheck’te 170 santim boyundaki adamın

(Laughter)

(Kahkahalar)

that swore that he could beat me one on one.

beni teke tek maçta yenebileceğine yemin etmesine kadar.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I despise fitting into the lane or the mold

Bu sorunun ima ettiği çizgi veya kalıba girmekten nefret ediyorum.

that this question insinuates.

But I reluctantly say, “Yes.”

Fakat isteksizce “Evet.” diyorum.

I am a two-time NCAA champion.

İki kere NCAA şampiyonu oldum.

(Cheers)

(Tezahüratlar)

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkür ederim.

A two-time gold medalist and a two-time --

İki kere altın madalya kazandım ve iki defa

(Applause)

(Alkışlar)

A two-time WNBA champion.

iki defa WNBA şampiyonu oldum.

(Cheers)

(Tezahüratlar)

But inside I scream, "I am so much more."

Ama içimden “Ben bundan çok daha fazlasıyım.” diye bağırıyorum.

(Applause)

(Alkışlar)

You see, barrier breaking is about not staying in your lane

Engelleri aşmak, kendi çizgimizde kalmayarak

and not being something that the world expects you to be.

ve dünyanın olmanızı istediği kişi olmayarak yapılır.

It's about not accepting limitations.

Limitleri kabul etmeyerek yapılır.

It starts with inspiration,

Fikirle başlar

and it's a foundation built upon picking apart

ve herkesin işlerin nasıl doğru yapıldığı hakkındaki düşüncelerini

what everybody thinks is the right way to do things.

çürütmeye dayanan bir temel olur.

There are so many barrier breakers in here

Kendileri geçmeyecek olsa bile

that are fighting so hard to unlock doors that they may never walk through,

kilitli kapıları açmak için çok çabalayan, engelleri aşan birçok kişi var.

but they do it anyway

Bunu yine de yapıyorlar

because we're standing on the shoulders of those that did it for us.

çünkü biz, bunu bizim için yapanların omuzlarında yükseliyoruz.

It's an uphill battle,

Bu, zorlu bir mücadele

and it doesn't guarantee big wins or lots of success.

ve büyük zaferler ile başarıyı garanti etmiyor.

And throughout that uphill battle, I think all of us look for hope, right?

Bu zorlu mücadele sürecinde hepimiz umut arıyoruz, değil mi?

We all look for optimism.

Hepimiz iyimserliğe ihtiyaç duyuyoruz.

And mine is my daughter and this next generation.

Benimki ise kızım ve yeni nesil.

You see, I get to be the mom to an amazing 12-year-old daughter.

On iki yaşında harika bir kızın annesi olma şansına sahibim.

Yes, I know. I am partial.

Biliyorum, biraz taraflıyım.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But she's pretty dope.

Ama o oldukça havalı.

I've been fortunate enough to travel the world with her

O, annesinin, hayalleri için savaşmasına izin verirken

while she allows her mom to fight for her dreams.

ben onunla dünyayı gezecek kadar şanslıydım.

We've played in Russia,

Rusya’da oynadık.

Oynadık diyorum çünkü gerçekten takımın bir parçası olduğunu düşünüyor.

and I say we because she really does think she's part of the team.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We played in Russia, Turkey, China.

Rusya’da, Türkiye’de, Çin’de oynadık.

And throughout that journey,

Bu yolculuk sırasında benim ona bir şeyler öğreteceğimi

I thought I would be the one teaching her,

challenging her, being the example for her.

sınırlarını zorlayacağımı ve ona örnek olacağımı düşünmüştüm.

But I’ve realized it’s a two-way street.

Fakat fark ettim ki bu, çift yönlüydü.

You see, at three years old,

Üç yaşındayken onu Rusya’da bir okula yazdırmaya karar verdim.

I decided to enroll her in school in Russia.

I was like, I wanted her to have a normal life, right?

Normal bir hayatının olmasını istedim.

I want her to be able to meet kids her age.

Kendi yaşındaki çocuklarla tanışabilmesini istedim.

So at three, she befriended this little girl. Her name was Masha.

Bu yüzden üç yaşındayken bir kızla arkadaş oldu. İsmi Masha’ydı.

Masha didn't speak any English.

Masha İngilizce konuşmuyordu, Lailaa çok az Rusça konuşabiliyordu.

Lailaa barely spoke Russian,

but her parents invited us over to their house.

Ama ebeveyni bizi evlerine davet etti, biz de gittik.

And so we went. We went for this playdate.

So we knock on the door,

Kapıyı çaldık

and Masha's parents open the door so graciously

ve Masha’nın ebeveyni nazikçe kapıyı açıp bizi evlerine buyur ettiler.

and welcome us into their home.

And we step forward, and I realize there’s no floor.

İçeri girdik ve fark ettim ki evde döşeme yoktu.

It's a modest home.

Gösterişsiz bir evdi.

It's one room with a couch on the side

Kenarda, uyudukları yatağa dönüşen bir koltuğun olduğu tek odalı bir evdi.

that pulls out into the bed that they sleep on.

There's a wood fire oven in the middle

Ortada, odayı ısıtan ve ocak olarak kullanılan bir odun sobası vardı.

that heats the room and that they cook with.

And at three years old, I was concerned.

Kızım üç yaşında olduğu için endişelendim.

So I go to grab Lailaa, but I was too late.

Lailaa’yı tutmaya gittim fakat geç kaldım.

She looked in the corner and she said, “A dollhouse!”

Köşeye bakarak “Bebek evi!” dedi.

And Masha and Lailaa ran to the corner to play with the dollhouse.

Masha ve Lailaa bebek eviyle oynamak için köşeye doğru koştular.

I'm so proud that that's my kid,

Bunun benim kızım olmasından gurur duyuyorum

and I can't say that I had much to do with that.

ve bunda benim çok katkım olduğunu söyleyemem.

She has a way of like uniting people, finding commonality,

Onun, insanları bir araya getirme, ortak yönleri bulma,

of rolling with the punches, of making the best of situations.

zorluklara göğüs germe ve durumu en iyi şekilde değerlendirme tarzı var.

I’ve always wanted to uplift her,

Her zaman onu desteklemek isterim

because the messaging that I received from home

çünkü benim yuvamdan aldığım mesaj şuydu:

Dünyaya uyum sağlamak için hiçbir zaman kendinizi küçültmeyin,

was never shrink yourself to fit into this world,

that you're enough, that everyone is enough,

siz yeterlisiniz, herkes yeterli

but you need to be individually you all the time.

ama her zaman bireysel olarak kendiniz olmalısınız.

I was fortunate to grow up in an environment with my parents

Ebeveynim ve iki abimin

beni her gün güçlendirdiği bir çevrede büyüme şansına sahiptim.

and my two brothers

who empowered me every single day.

Aklıma koyduğum her şeyi yapabileceğimi söylediler.

They told me I can do anything I set my mind to,

so much so that my nickname was “Can Do.”

O kadar ki takma ismim “Can Do”ydu.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And it was later extended by my brothers to “Can Do Anything And Get Away With It.”

Sonra abilerim tarafından

“Her şeyi yapabilir ve yaptığı yanına kâr kalır” olarak uzatıldı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I was the baby of the family.

Ben ailenin bebeğiydim.

Yes, I was the baby, and I didn't lack confidence.

Evet, ailenin bebeğiydim ve özgüvenim tamdı.

If I wasn't kicking the ball out of the recess school parking lot

Bir elbise içinde topa vururdum ki annem bundan nefret ederdi

in a dress, to my moms despise,

ve top, okul otoparkının dışına çıkardı

or high, high in the trees.

ya da ağaçlara takılırdı.

I loved to compete.

Rekabet etmeye bayılırdım.

At everything, not just in sports, either.

Sadece sporda da değil, her şey hakkında.

This one time my teacher in elementary school, he said,

İlkokulda öğretmenim bir keresinde

“Yardımcı fiil şarkısını en hızlı kim ezberleyebilir?” demişti.

"I want to know who can learn the helping verb song the fastest.

(Sings)

(Şarkı söyler)

(Laughter)

(Gülüşmeler)

I love to compete.

Rekabet etmeyi severim.

I was that kid. I was that kid.

Ben o çocuktum, işte o çocuktum.

(Applause)

(Alkışlar)

But what I loved so much was that I was allowed to be me.

Ama çok sevdiğim şey, kendim olmama izin verilmesiydi.

I was allowed to compete.

Rekabet etmeme izin veriliyordu.

I was allowed to speak my mind.

Düşüncelerimi söylememe izin veriliyordu.

My parents encouraged that.

Ebeveynim bunu destekliyordu.

Just because you're a girl, you don't have to stay in a certain lane.

Sırf kız olduğunuz için belli bir çizgide kalmanız gerekmez.

And then something happened in 1997.

Sonra 1997 yılında bir şey oldu.

The women’s professional basketball league started.

Kadınlar Ulusal Basketbol Ligi başladı.

The WNBA had its inaugural season when I was 11 years old,

Ben on bir yaşındayken WNBA’in açılış sezonu oldu

and I saw people that looked like me playing the game that I loved so much.

ve benim gibi görünen insanların, çok sevdiğim oyunu oynadıklarını gördüm.

I no longer had to go out in the driveway

Artık garaj yolumuzda Michael Jordan gibi smaç atmaya çalışmam gerekmiyordu.

and try to dunk like Michael Jordan.

I could go out and get buckets like Cynthia Cooper.

Cynthia Cooper gibi sayı atabilirdim.

(Applause)

(Alkışlar)

You see, my parents encouraged sports

Ebeveynim spora özendirdi

because sports in their eyes was a microcosm of life.

çünkü onların gözünde spor, yaşamın küçük ölçekli hâliydi.

Kazanmayı öğreniyorsunuz.

You learn to win.

You learn to lose.

Kaybetmeyi öğreniyorsunuz.

You learn to work through obstacles.

Engelleri aşmayı öğreniyorsunuz.

İstemeseniz de ayağa kalkmayı öğreniyorsunuz.

You learn to get up when you don't want to.

You learn to value differences, because those are important.

Farklılıklara değer vermeyi öğreniyorsunuz çünkü onlar önemli.

But as I ventured out into the world, I realized, like,

Fakat hayata atılırken fark ettim ki dünya,

the world wasn't so uplifting towards differences, right?

farklılıklara karşı çok da moral verici değildi.

The world had a way of ...

Dünyanın, farklılıkları bir kutuya koyma şekli vardı.

putting differences in a box.

For instance,

Örneğin, kızımın ortaokuldaki basketbol üniformasını aldım.

I received my girls basketball uniform in middle school.

It was old and smelly and tight.

Eski, kokuşmuş ve dardı.

Erkeklere ise yepyenileri verilmişti.

The boys got brand new ones.

My brother worked his butt off

Abim, ülkenin en prestijli tıp okullarından birine girebilmek için

to get into one of the most prestigious medical schools in the country.

canını dişine takıp çalıştı.

My family was so proud.

Ailem çok gururluydu.

We heard the whispers: they said, “Quotas.”

Fısıltıları duyduk, “Kontenjan.” diyorlardı.

The world had a way of just putting differences in a box

Dünya, farklılıkları bir kutuya doldurur

and then getting mad when we had the audacity to not fit.

ve kutuya girmeme cesaretini gösterdiğimizde sinirlenir.

Just as an individual,

Sadece bir birey olarak

you get mad at me for not fitting in the box that you made.

sizin oluşturduğunuz kutuya sığmadığım için bana kızıyorsunuz.

There was a time that went by where ...

O basketbol sorusuna

evet demek istemediğim zamanlar oldu.

I didn't want to say yes to the basketball question.

Because if I checked that box,

Çünkü eğer o kutuyu işaretlersem

then I checked all of their other assumptions, right?

diğer tüm varsayımları da işaretlemişimdir, değil mi?

So competitive juices kicked in.

Ve rekabetçi enerji etkisini gösterir.

I'll show you, I'll show you. I'm going to be the best.

Göstereceğim, size göstereceğim. Ben en iyisi olacağım.

Girls can't dunk in a game? I'll dunk twice.

Kızlar oyunda smaç atamaz mı? Ben iki defa atacağım.

(Applause)

(Alkışlar)

You can't hold up an MVP trophy pregnant?

Hamileyken En Değerli Oyuncu ödülünü alamaz mısınız?

OK, I'll show you.

Peki, size göstereceğim.

You can't have a family, a career and nurse your daughter.

Aile ve kariyer sahibi olamaz, kızınızı emziremez misiniz?

I came back nine weeks post-delivery and I played in a game,

Doğumdan dokuz hafta sonra döndüm, bir maçta oynadım

and I nursed my daughter for 13 months.

ve kızımı on üç ay emzirdim.

(Applause)

(Alkışlar)

You can't be on the cover of a video game.

Video oyunun kapağında olamazsınız.

You can’t do a TED Talk as an athlete.

Bir atlet olarak TED Talk yapamazsınız.

(Cheers)

(Tezahüratlar)

(Applause)

(Alkışlar)

But this entire time, my idea of breaking barriers

Fakat bunca süre, benim engelleri aşma anlayışım,

was being something so that the world could see that it was possible.

dünya bunun mümkün olduğu görebilsin diye bir şey elde etmekti.

But breaking down barriers isn't always records.

Ancak engelleri aşmak her zaman rekor demek değildir.

In [2021], like most of you,

2021′de çoğunuz gibi ben de televizyonun karşısına oturmuştum

I sat around the television because I knew this was a moment.

çünkü bunun önemli bir an olduğunu biliyordum.

I sat my daughter front and center. I said, "Lailaa, watch this."

Kızımı televizyonun karşısına oturttum ve “Lailaa, bunu izle.” dedim.

The first African-American Asian Vice President was being sworn in.

İlk Afrikalı-Amerikalı Asyalı başkan yardımcısı yemin ediyordu.

This is a moment that you might not appreciate now.

Bu, şimdilik değer vermediğiniz bir an olabilir.

(Applause)

(Alkışlar)

But in time you will.

Ama zamanla değer vereceksiniz.

And as Kamala Harris was being sworn in, I said, “Lailaa, now look at her.

Kamala Harris yemin ederken

“Lailaa, ona bak. Şimdi sen de bunu yapabilirsin.” dedim

Now you can do that too.”

And Lailaa looked at me.

ve Lailaa bana baktı.

She looked through my eyes, and she said, “Why couldn’t I before?”

Gözlerimin içine baktı ve sordu,

“Daha önce neden yapamazdım?”

(Laughter)

(Kahkahalar)

(Applause)

(Alkışlar)

Suddenly, I felt this big

Aniden, bu kadarcık olduğumu hissettim

because I had become what I despised the most in this world.

çünkü dünyada en çok nefret ettiğim şey olmuştum.

I had put her in a box

Onu bir kutuya koymuştum

because you see, the story that the world told me

çünkü dünyanın bana anlattığı hikâye, kadınların başkan yardımcısı olmadığıydı

was women aren’t Vice Presidents.

And I had assumed that that's what they had told my daughter.

ve ben, kızıma da aynı hikâyeyi anlattıklarını varsaymıştım.

I'm telling you, Generation Z, my daughter's generation,

Size söylüyorum, Z Kuşağı, kızımın kuşağı dünyayı değiştiriyor.

they're changing the world,

they're changing the world through conversation,

Sohbetle, dayanışmayla,

through unity and through living as though boxes and barriers don't exist.

kutu ve engeller yokmuş gibi yaşayarak dünyayı değiştiriyorlar.

It's no longer enough to just put your head down.

Başınızı öne eğmeniz artık yeterli değil.

Get the job.

İşi halledin.

Accomplish the feat.

Görevi başarıyla tamamlayın.

We have to unite, to come together,

Engellerin neden var olduğunu çözmek için birlik olmalı, bir araya gelmeliyiz.

to figure out why barriers are there in the first place.

And Generation Z is doing that.

Z Kuşağı bunu başarıyor.

They're listening.

Dinliyorlar.

They're seeing both sides.

İki tarafı da görüyorlar.

And they're uniting for causes that don't directly impact them.

Kendilerini doğrudan etkilemeyen nedenler için birlik oluyorlar.

We have entire sports leagues

Kendi inançlarını savunan spor liglerimiz var.

that are standing up for what they believe in.

It's no longer just one athlete.

Artık tek bir atlet değil.

We have men that are fighting for women to receive equal pay.

Kadınların eşit ücret almaları için mücadele eden erkekler var.

We have white allies that are protesting racial inequalities.

Irksal eşitsizleri protesto eden beyaz müttefiklerimiz var.

We are talking about mental health.

Ruh sağlığı hakkında konuşuyoruz.

And you know what's so special?

Çok özel olan ne biliyor musunuz?

My daughter the other week came up and handed me

Geçen hafta kızım gelip

alışveriş yapmamızın artık yasak olduğu mağazaların listesini verdi.

a list of stores that we're not allowed to shop at anymore.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I’m like, “Lailaa, like, another lesson, like, already?”

“Lailaa, bir ders daha mı, şimdiden mi?” dedim.

She's like, "Mom, we're not allowed to shop at these stores

O da “Anne, bu mağazalarda alışveriş yapamayız

çünkü onlarda tüm beden şekil ve ölçülerine karşı

because they're not body positive and body conscious

towards all shapes and sizes.”

beden olumlama ve beden bilinci yok.

(Applause)

(Alkışlar)

And you know what, I'm listening,

Biliyor musunuz? Ben dinliyorum.

I'll be honest, and I'm learning, and you should, too,

Dürüst olacağım, ben öğreniyorum, siz de öğrenmelisiniz

because my optimism lies in the next.

çünkü benim iyimserliğim sıradaki nesilde yatıyor.

That they will take our obstacles, our struggles,

Bizim engellerimizi, mücadelelerimizi,

our insecurities, our challenges

güvensizliklerimizi ve zorluklarımızı alacaklar

and not see them as obstacles, but as opportunities.

ve onları engel olarak değil, fırsat olarak görecekler.

Or they may not even acknowledge them at all.

Ya da onları hiç kabul etmeyebilirler.

I'm proud because Generation Z are proud, bold, and they're themselves.

Gururluyum çünkü Z Kuşağı gururlu, cesur ve kendileri gibiler.

Because those ...

Çünkü hayatları boyunca kendilerine yapamayacakları söylenilen kişiler,

that were told that they can't their entire life

are having kids that are making us believe that we can.

bizi, yapabileceğimize inandıran çocuklara sahip oluyor.

So go ahead, ask me if I play basketball,

Hadi siz de bana basketbol oynayıp oynamadığımı sorun

and I’ll proudly say, “Yes.”

ve ben gururla “Evet.” diyeceğim.

Because I realize I was the one putting basketball in a box all along.

Çünkü başından beri basketbolu bir kutuya koyanın ben olduğumu fark ettim.

Thank you so much for this opportunity.

Bu fırsat için çok teşekkür ederim.

(Cheers)

(Tezahüratlar)

(Applause)

(Alkışlar)