Revelations from a lifetime of dance | Judith Jamison and the Alvin Ailey American Dance Theater

Çeviri: Burcu Uluçay Gözden geçirme: Cihan Ekmekçi

(Music: "Wade in the Water" by Ella Jenkins)

Wade in the Water Sanatçı: Ella Jenkins

Wade in the water

Dalın suya

Wade in the water, children

Dalın suya, çocuklar

Wade in the water

Dalın suya

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

Oh, why don't you wade in the water

Hadi, durmayın dalın suya

Wade in the water, children

Dalın suya, çocuklar

Wade in the water

Dalın suya

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

See that man all dressed in white

Beyazlar içindeki şu adama bakın

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

He looks like a man of the Israelite

Yahudi'ye benziyor adam

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

Wade in the water

Dalın suya

Wade in the water, children

Dalın suya, çocuklar

Wade in the water

Dalın suya

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

See that man all dressed in red

Kırmızılar içindeki şu adama bakın

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

It looks like the man that Moses led

Musa'nın önderlik ettiği adama benziyor

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

Wade in the water

Dalın suya

Wade in the water, children

Dalın suya, çocuklar

Wade in the water

Dalın suya

God's a-gonna trouble the water

Tanrı suları bulandıracak

Didn't my Lord deliver Daniel

Danyal'ı göndermedi mi Rabbim?

Daniel, Daniel

Danyal, Danyal

Didn't my Lord deliver Daniel

Danyal'ı göndermedi mi Rabbim?

Then why not every man?

Neden bir başkası değil?

Didn't my Lord deliver Daniel

Danyal'ı göndermedi mi Rabbim?

Daniel, Daniel

Danyal, Danyal

Didn't my Lord deliver Daniel

Danyal'ı göndermedi mi Rabbim?

Why not every man?

Neden bir başkası değil?

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

Went down there for to pray

Dua etmeye nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

To wash his sins away

Günahlarından arınsın diye

He washed all day, he washed all night

Yıkandı tüm gün, tüm gece

He washed till his hands were sore

Elleri acıyana kadar yıkandı

He washed all day, he washed all night

Yıkandı tüm gün, tüm gece

Till he couldn't wash a-no more

Kalmadı tek bir yeri yıkanmadan

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

Man went down to the river

Adam nehre indi

(Music fades)

(Müzik kesilir)

(Applause)

(Alkışlar)

(Juliet Blake) And now, let's give a warm welcome

(Juliet Blake konuşur) Şimdi, konuğumuzu içtenlikle karşılayalım.

to the artistic director emerita of the Alvin Ailey American Dance Theater,

Alvin Ailey Amerikan Dans Tiyatrosu'nun emekli sanat yönetmeni,

Judith Jamison.

Judith Jamison.

(Alkışlar)

(Applause)

Judith Jamison: Thanks.

Juidth Jamison: Teşekkürler.

Nasılsınız?

How are y'all?

(Audience cheers)

(Seyirciler bağırır)

JJ: Yeah, you know you've just been to church?

JJ: Fark ettiniz mi, daha şimdi kilisedeydiniz?

(Laughter)

(Kahkahalar)

Az önce vaftiz izlediniz.

You just saw a baptism, yes?

Öyle değil mi?

This is from this wonderful piece Mr. Ailey created in 1960,

Alvin Ailey'nin yarattığı harikadan bir parçaydı.

1960'taki eseri "Revelations."

called "Revelations."

Mr. Ailey was 29 years old when he choreographed this masterpiece.

Bu başyapıtın koreografisini oluşturduğunda 29 yaşındaydı.

Dünya onunla dans etti, mesajı tüm evrene ulaştı

It's been danced all over the world and understood universally,

çünkü Ailey hepimizin içindeki insanlığı anlamıştı.

because he understood the humanity in us all.

"Revelations" is a reflection of a journey we all take in life,

"Revelations" bu hayatta hepimizin çıktığı bir yolculuğun yansıması.

Zaferle sonlandığını umduğum yolculuklar.

and, hopefully, triumphantly.

That was the magic of Alvin Ailey.

Bu Alvin Ailey'nin sihriydi.

He was able to see you, in the audience,

Seyircilerin içinde sizi görürdü,

see me, as the dancer,

beni de görürdü, dansçı beni.

and see the connection between us,

Aramızdaki bağı görürdü.

İşte bizi birbirimize bağlayan yapıtları böyle yarattı.

and choreographed works that connected us all.

So you felt he was telling your story,

Hissediyordunuz, anlattığı sizin hikâyenizdi;

while I felt I was dancing mine.

ben de kendi hikâyemi sergilediğimi hissediyordum.

I started dancing when I was six years old

Dans etmeye altı yaşımda başladım.

in Philadelphia.

Philadelphia'da.

I was skinny ...

Cılızdım...

(Laughter)

(Kahkahalar)

Dark chocolate,

Bitter çikolata

and a kid with legs up to my armpits.

ve bacakları koltuk altlarına gelen bir çocuk.

And the very first performance I had, at the Judimar School of Dance,

İlk performansım Judimar Dans Okulu'ndaydı.

was in a red checkered shirt,

Üzerimde damalı kırmızı bir tişört,

kalın bir tulum pantolon ve pembe bale ayakkabıları.

dungarees, pink ballet shoes,

and we were dancing to "I'm an Old Cowhand from the Rio Grande."

"I'm an Old Cowhand from the Rio Grande" şarkısıyla dans ediyorduk.

Her dakikasına bayılmıştım,

I loved every minute of it.

I mean, I literally did love every minute of it,

ciddi ciddi her dakikasına.

especially when I heard the applause,

Alkışı duyduğum o an yok mu,

and I knew right there, when I was six, I said,

işte tam orada, altı yaşındaki ben şöyle dedi:

"That's for me."

"Bu banaydı."

(Laughter)

(Kahkahalar)

At six, you're not thinking

Altı yaşınızda hayatım boyunca bu işi yapacağım diye düşünmüyorsunuz

that's going to be a career of your lifetime,

but that was perfect for that moment.

ama o an için mükemmeldi.

I danced my way through school, and through college,

Üniversitede de öncesinde de dans hep vardı.

Yine de gerçekten bunu istediğimi halen anlayamamıştım.

and it still didn't dawn on me that that's what I actually wanted to do.

Bir seçmeye gitmiştim ve hayatımdaki tek seçme bu oldu.

I went to an audition,

which I was dreadful in --

it's the only audition I've had in my life --

Onda da rezildim.

and when I was let go from that audition --

Gitmeme izin verdiklerinde,

onların "Çok teşekkür ederiz" lafını,

because I thought when they were saying, "Thank you very much,"

aslında kalmamı istedikleri şeklinde anlamıştım.

that meant for me to stay.

(Laughter)

(Kahkahalar)

I ran up the steps,

Koşarak merdivenleri çıktım,

and there was a man sitting on the steps.

basamaklarda oturan bir adam vardı

ama onu nerdeyse fark etmedim bile.

And I barely noticed him.

He was an observer.

Gözlemcilerden biriydi.

Üç gün sonra beni arayıp

Three days later, that man called me

Alvin Amerikan Dans Tiyatrosu'na katılmak ister misin, dedi.

and asked me, would I like to join the Alvin Ailey American Dance Theater.

That's how it happened, folks, that's it.

İşte böyle oldu arkadaşlar, böyle.

Ne dram ne travma.

There's no drama or trauma.

(Applause)

(Alkışlar)

So I spent 15 years dancing with the company,

On beş yıl bu toplulukla dans ettim,

Yirmi bir yıl gibi bir süre de sanat yönetmenliğini yaptım.

and then I directed it for something like 21 years.

If you were black and African American and a dancer,

40'lı ve 70'li yıllar arasında

hem siyahi hem Afrika Amerika kökenli hem de dansçıysanız

any time between the '40s and the '70s,

you had much to say,

söyleyecek çok sözünüz oluyordu.

because your complete voice was not being heard.

Çünkü ne sesiniz tamamen duyulur

ne de aslında olduğunuz kişi gösterilirdi.

And you were not being represented as you truly were.

Alvin Ailey had the courage,

Sivil Haklar Hareketi'nin tam ortasında,

right in the middle of the Civil Rights Movement,

Alvin Ailey bizlerin kim olduğu hakkındaki

gerçekliği gösterme cesaretine sahipti.

to present the truth about who we were --

that our creativity, our beauty,

Yaratıcılığımız, güzelliğimiz,

zekâmız, yeteneklerimizle birlikte

our intelligence, our talents

Amerikan kültürünün geniş çeşitliliğinin ayrılmaz bir parçası olduğumuz gerçeği.

were an intrinsic part of the panoply of American culture.

Our mantra has always been to educate, to entertain,

Kutsal sözümüzü hiç unutmadık:

seyircimizi eğitmek, ağırlamak ve neşelendirmek.

and to lift our audiences.

Mr. Ailey believed that dance came from the people

Ailey dansın insanlardan geldiğine inandı.

and needed to be delivered back to the people.

Yine insanlara geri verilmeliydi.

We didn't dance in a vacuum.

Seyirciden kopuk dans etmedik.

It was our mission to serve people.

İnsanlara hizmet görevimizdi.

We call it outreach now,

Şimdilerde buna "ulaşmak" diyoruz

but it's always been a part of who we were and still are,

ama biz bir parçamızla hep böyleydik, hâlâ da böyleyiz,

60 years later, to this day.

60 yıl sonra bugün bile.

Being inclusive of our audiences --

Seyircimizi içimize almak,

it's always been an important part of the company.

her zaman topluluğumuzun önemli bir parçası oldu.

We ask ourselves, who are we dancing for?

Kimin için dans ediyoruz diye sormaz mıyız kendimize?

Why are we dancing, if not to show people what it is to be human

Seyircimize insan olmanın anlamını göstermezsek,

and to connect with the audiences that we dance for.

onlarla bir olmazsak dansımızın ne anlamı kalır.

We've always felt responsible to make sure the community understood

Dans topluluğumuz yaptığımız işin, mirasımızın yansıması olduğunu bilmeliydi.

that what we do is a part of their heritage.

Bundan kendimizi daima sorumlu hissettik.

We just don't do this, also, in America,

Sadece Amerika'da da değil,

we do it all over the world.

dünyanın her yerinde bunu yapıyoruz.

We tour more than any other dance company in the world.

Dünyada en fazla turneye çıkan dans topluluğuyuz.

After Nelson Mandela was released from prison,

Nelson Mandela serbest bırakıldığında

I thought, well, this is the time to go to South Africa.

Güney Afrika'ya gitme vakti dedim.

And that was some outreach.

Böyle böyle "ulaştık" seyirciye.

We went to Johannesburg, Soweto,

Johannesburg şehrindeki Soweto'ya gittik,

and some other townships that were really in dire straits.

yolumuzu gerçekten sıkıntıda olan pek çok başka yerden geçirdik.

And it dawned on me, as we were there, I'm going like,

Güney Afrika'dayken fark ettim ki

"Here we are in the seat of Mother Africa,

"Anne Afrika'nın kucağındayız;

bu insanlara nasıl dans edildiğini öğretmeye mi çalışıyoruz yani?"

and we're trying to teach these people how to dance?"

(Laughter)

(Kahkalar)

But it was our African Americanness that they were interested in,

Ama onların asıl ilgisini çeken bizim Afrikan Amerikalılar olmamız

and the culture that we had developed over the last 400 years.

ve 400 yıldan bu yana ektiğimiz kültürdü.

We toured all over the world many times,

Birçok kez dünyayı gezdik,

and whether we're in Europe or South America or Asia

Avrupa, Güney Amerika ya da Asya,

or somewhere else,

neresi olduğu hiç fark etmez

audiences are thrilled and excited.

her yerde heyecanla, coşkuyla karşılandık.

You sounded thrilled and excited.

Heyecanlı ve coşkulu bir haliniz var.

Sometimes with tears in their eyes,

Kimi zamanda gözlerde yaşlar;

because this nonverbal communication really works.

bu sözsüz iletişimin gerçekten karşı tarafa geçtiğinin ispatı.

And it's about embracing everyone.

Bu herkesi kucakladığımız için böyle.

Alvin didn't need to explain to us

60'lı ve 70'li yıllarda olanları Alvin'in bize anlatmasına gerek yoktu

what was going on at the time in the '60s and the '70s;

it was obvious why were doing his work.

çünkü bu işi neden yaptığı ortadaydı.

He knew what the truth of the time was about,

O zamanların gerçekliğini iyi tanıyor

and he was unafraid to reveal it through dance.

ve onu dansla sergilemekten çekinmiyordu.

He tapped into every emotion he had and we had,

Duygularına ve duygularımıza tek tek dokunurdu.

and from angerness to happiness,

Öfke, mutluluk, keder deyin arada kalmış bir duygu deyin,

to grief and everything in between,

he knew us.

her halimizden anlardı.

He took our history and turned it into powerful dance.

Geçmişimizi eline aldı ve onu etkileyici bir dansa çevirdi.

He and I overlapped generationally.

Alvin ve ben aynı kuşaktandık.

We didn't have to talk about things so much,

Öyle fazla konuşmamıza gerek yoktu

because we understood implicitly our shared responsibilities.

çünkü ortak sorumluluklarımızı dile getirmeden de anlardık.

So when he asked me to take over the company

1989'da aramızdan ayrılmadan önce dans topluluğunu devralmamı istediğinde

before he passed in 1989,

mirası sürdürmeye hazırdım.

I felt prepared to carry it forward.

Alvin and I were like parts of the same tree.

Alvin ve ben aynı ağacın parçalarıydık.

He, the roots and the trunk,

Alvin, kökleri ve gövdesi,

and we were the branches.

bizler ise dalları.

I was his muse.

Ben onun ilham kaynağıydım.

We were all his muses.

Hepimiz onun ilham kaynağıydık.

The ballet "Cry,"

"Cry" balesi.

which some of you might have seen --

İzleyenleriniz vardır belki ki bir parçasını şimdi seyredeceksiniz.

you're going to see an excerpt of it --

it was made on me,

"Cry" için ilham bendim

and Alvin dedicated it to all black women,

ve Alvin onu tüm siyahi kadınlara ama özellikle annelerimize adadı.

especially our mothers.

When Alvin and I went in the studio,

Alvin'le stüdyoya girdiğimizde

of course he wasn't thinking,

"Ben burada ölümsüz bir eser yaratıyorum" diye düşünmüyordu tabii.

"Here I am, creating an iconic work."

Do you know any artist that does that?

Böyle yapan bir sanatçı tanıyor musunuz?

You don't go into the studio

Stüdyoya girdiğinizde

to create anything

tek bir şey vardır yarattığınız;

but what's coming truthfully from your heart and your spirit.

kalbinizden ve ruhunuzdan kopup gelen o parça.

And you trust that you have a dancer you can share that with.

Bu duyguyu dansçınıza da geçirebileceğinize güvenirsiniz.

Rehearsal space is a sacred space,

Prova alanı kutsal bir yerdir,

not to be intruded upon,

öyle davetsizleri kabul etmez

because it's about talking to each other through spirit.

çünkü orada ruhunuzun kelimeleriyle konuşursunuz.

You better have some technique on top of that

Bir tekniğiniz de olmalı tabii,

so you can do the dance.

yoksa nasıl dans edeceksiniz?

(Laughter)

(Kahkalar)

He brought his Alvin to "Cry" and I brought my Judy to it.

"Cry"a kendi Alvin'i getirdi, ona benim Judy'imi taşıdı.

I just did the steps.

Ben sadece adımları attım.

And this was a birthday present for his mother,

Annesinin doğum gününü bu hediyeyle kutladı

because he couldn't afford to get her a tactile gift.

çünkü ona elle tutabileceği bir armağan verme şansı yoktu.

When I performed it the first time,

"Cry"ı ilk kez sahnelediğimde

it was physically and emotionally draining.

hem fiziksel hem duygusal olarak tükendim.

I hadn't yet run through the whole piece from beginning to end.

Eseri baştan sona da sahnelememiştim henüz.

The ballet is 16 minutes long.

Bale 16 dakika sürüyor.

It's about a proud woman who has been to hell and back,

Atlantik'e gidiş yolculuğunda

cehennemi görüp oradan geri gelmiş mağrur bir kadın anlatılıyor.

from her journey across the Atlantic.

She's exhausted,

Kadın yorgun,

she's a queen,

kadın bir kraliçe,

and in this section, you're going to see she is triumphant.

zafer kazanmış olarak izleyeceğiniz bir kraliçe.

She made it,

O başardı.

and she is, in that last step that she does,

Sahnede attığı o son adımla da

beating away anything negative

kötü olan ne varsa hepsini yeniyor.

with her tremendous strength.

Muazzam bir kuvvet sergiliyor.

And in the last step, she digs into the earth

O son adımıyla toprağa batıyor,

and she reaches into the sky ...

sonra göğe erişiyor

because she's clearing space for the next journey.

yeniden yolculuğa çıkmak için kendine yer açıyor çünkü.

I performed it in 1971,

"Cry"ı oynadığımda 1971 yılıydı,

and we are still clearing space.

bugün hâlâ kendimize yer açıyoruz.

Now let me leave you with one last thought.

Gitmeden önce sizlere son bir şey söyleyeceğim.

Here we are, in the 21st century,

Biz yirmi birinci yüzyılda hâlâ medeni haklar için mücadele ediyoruz.

still fighting for civil rights.

Not a day goes by

Tek bir gün yok ki

that we are not made aware of the struggle that continues.

süregiden bu mücadele gözlerimiz önüne serilmesin.

I believe that dance can elevate our human experience

İnsanlığımızı dans sayesinde daha yüce yaşayabileceğimize inanıyorum,

beyond words.

sözcükleri aşan bir yaşantı bu.

And when you're sitting in the dark,

Dans salonunda, o karanlıkta oturup

in the theater,

having a personal experience,

sadece size özel bir anı yaşarsınız.

you don't feel blocked or misunderstood.

Duvarlarınız kalmaz, yanlış anlaşıldığınızı hissetmezsiniz.

You feel open,

Kucağınız açılır,

alive,

yaşadığınızı duyarsınız.

and, we hope,

Ve büyülenmiş hissedersiniz.

inspired.

Umarız ki öyledir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkışlar)

(Music: "Right on. Be free." by East Harlem)

Right on. Be free. Sanatçı: East Harlem

I wanna go where the north wind blows

Kuzey yelinin estiği yere gitsem

I wanna know what the falcon knows

Şahinin bildiğini bilsem

I wanna go where the wild goose goes

Yaban ördeğinin göçtüğü yere gitsem

High flyin' bird, high flyin' bird, fly on

Uçun kuşlar, uçun kuşlar, daha yükseğe

I want the clouds over my head

Bulutlar olsun odamın tavanı

I don't want no store bought bed

Çalıdan çırpıdan olsun yatağım

I'm gonna live until I'm dead

Ölene kadar canlıyım, capcanlıyım

Mother, mother, mother Save your child

Anne, anne, anne Kurtarsana yavrunu

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

I don't want no store bought bed

Çalıdan çırpıdan olsun yatağım

Right on

Durma

I want the clouds over my head

Bulutlar olsun odamın tavanı

Be free

Kır zinciri

Ain't no time to be afraid

Korkacak zaman değil şimdi

Mother, mother, mother Save your child

Anne, anne, anne Kurtarsana yavrunu

(Music)

(Müzik)

I don't want no store bought bed

Çalıdan çırpıdan olsun yatağım

Right on

Durma

I want the clouds over my head

Bulutlar olsun odamın tavanı

Be free

Kır zinciri

Ain't no time to be afraid

Korkacak zaman değil şimdi

Mother save your child

Anne kurtarsana yavrunu

I wanna see a rainbow in the sky

Bir gökkuşağı görsem gökte

I wanna watch the clouds go by

Bulutlar oyalanmasa ya gökte

It might make my load a little light

O zaman hafifler yüküm biraz

Lord, Lord, Lord Where will I be tomorrow night?

Ah Rab, Ah Rab Nerede olacağım kim bilir yarın gece?

Right on

Durma

Be free

Kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

Right on, be free

Durma, kır zinciri

(Music fades)

(Müzik kesilir)

(Applause)

(Alkışlar)

(Cheers)

(Tezahürat)

(Applause)

(Alkışlar)

(Cheers)

(Tezahürat)

(Applause)

(Alkışlar)