The new age of corporate monopolies | Margrethe Vestager

Tłumaczenie: Karolina Jazic Korekta: Rysia Wand

Let's go back to 1957.

W 1957 roku

Representatives from six European countries

przedstawiciele 6 państw europejskich

had come to Rome

spotkali się w Rzymie

to sign the treaty that was to create the European Union.

i podpisali traktat tworzący UE.

Europe was destroyed.

Europa była wtedy zniszczona,

A world war had emerged from Europe.

niedawno zakończyła się II Wojna Światowa.

The human suffering was unbelievable

Ludzie niewyobrażalnie cierpieli,

and unprecedented.

jak nigdy wcześniej.

Those men

Ci ludzie

wanted to create a peaceful,

chcieli stworzyć pokojową,

democratic Europe,

demokratyczną Europę,

a Europe that works for its people.

która będzie im służyć.

And one of the many building blocks

Jednym z elementów

in that peace project

tego pokojowego projektu

was a common European market.

było stworzenie wspólnego rynku.

Already back then,

Już wtedy

they saw how markets,

widzieli, jak rynki

when left to themselves,

pozostawione samym sobie

can sort of slip into being just the private property

mogą stać się prywatną własnością

of big businesses and cartels,

dużych firm i karteli,

meeting the needs of some businesses

spełniając potrzeby niektórych firm,

and not the needs of customers.

a nie ich klientów.

So from our very first day,

Od pierwszego dnia

in 1957,

w 1957 roku

the European Union had rules

Unia Europejska wprowadziła reguły

to defend fair competition.

chroniące zdrową konkurencję.

And that means competition on the merits,

Konkurencję w jej zasadniczym pojęciu,

that you compete on the quality of your products,

gdzie podstawą jest jakość produktu,

the prices you can offer,

oferowana cena,,

the services, the innovation that you produce.

poziom usługi i innowacyjność produktu.

That's competition on the merits.

To konkurencyjność oparta na zasługach,

You have a fair chance of making it on such a market.

gdzie każdy ma równe szanse zaistnieć na rynku.

And it's my job,

Moim zadaniem

as Commissioner for Competition,

jako Komisarza do spraw Konkurencji

to make sure that companies who do business in Europe

jest dbanie o to, aby firmy w Europie

live by those rules.

funkcjonowały według tych zasad.

But let's take a step back.

Cofnijmy się o kilka kroków.

Why do we need rules on competition at all?

Dlaczego w ogóle potrzebujemy reguł?

Why not just let businesses compete?

Dlaczego nie pozwolić im rywalizować?

Isn't that also the best for us

Czy nie skorzystamy

if they compete freely,

na wolnej rywalizacji,

since more competition

szczególnie, że im większa rywalizacja

drives more quality,

tym wyższa jakość,

lower prices, more innovation?

niższe ceny, więcej innowacyjności?

Well, mostly it is.

Głównie tak powinno być.

But the problem is that sometimes, for businesses,

Jednak czasami dla biznesu

competition can be inconvenient,

rywalizacja może być niewygodna,

because competition means that the race is never over,

ponieważ oznacza ciągły wyścig,

the game is never won.

w którym nie ma wygranego.

No matter how well you were doing in the past,

Niezależnie od sukcesu w przeszłości,

there's always someone

zawsze znajdzie się ktoś,

who are out there wanting to take your place.

kto chce zając twoje miejsce.

So the temptation to avoid competition

Pokusa, aby uniknąć rywalizacji

is powerful.

jest ogromna.

It's rooted in motives as old as Adam and Eve:

Wywodzi się z czasów Adama i Ewy:

in greed for yet more money,

z ciągłej żądzy pieniędzy,

in fear of losing your position in the market

z obawy o stratę pozycji

and all the benefits it brings.

i wszystkich związanych z nią przywilejów.

And when greed and fear

A gdy chciwość i strach

are linked to power,

łączą się z władzą,

you have a dangerous mix.

mamy niebezpieczną mieszankę.

We see that in political life.

Widać to w polityce.

In part of the world,

W części świata,

the mix of greed and fear

gdzie miesza się chciwość i strach,

means that those who get power

ludzie u władzy

become reluctant to give it back.

rzadko chcą ją oddać.

One of the many things

Jedną z wielu rzeczy,

I like and admire in our democracies

za którą cenię naszą demokrację

are the norms

są zasady,

that make our leaders hand over power

zmuszające liderów do oddania władzy,

when voters tell them to.

gdy wyborcy tak postanowią.

And competition rules can do a similar thing in the market,

Zasady konkurencyjności mogą działać podobnie,

making sure that greed and fear doesn't overcome fairness.

chroniąc uczciwość, nie chciwość i strach.

Because those rules mean

Te zasady oznaczają

that companies cannot misuse their power to undermine competition.

zakaz używania władzy przeciw konkurentom.

Think for a moment about your car.

Pomyślcie o swoich samochodach.

It has thousands of parts,

Składają się z tysięcy części,

from the foam that makes the seats

od pianki tworzącej siedzenia,

to the electrical wiring to the light bulbs.

do elektrycznego okablowania żarówek.

And for many of those parts,

Wiele z tych części

the world's carmakers,

światowi producenci samochodów

they are dependent on only a few suppliers.

uzyskują od kilku dostawców.

So it's hardly surprising

Nie dziw,

that it is kind of tempting for those suppliers

że wielu z tych dostawców

to come together and fix prices.

kusi zmowa i ustawianie cen.

But just imagine what that could do

Pomyślcie, jaki to może mieć wpływ

to the final price of your new car in the market.

na cenę nowego samochodu na rynku.

Except, it's not imaginary.

To nie fantazja, a rzeczywistość.

The European Commission

Komisja Europejska

has dealt with already seven different car parts cartels,

sprawdzała 7 karteli części samochodowych

and we're still investigating some.

i nadal sprawdza inne.

Here, the Department of Justice

Ministerstwo Sprawiedliwości

are also looking into the market for car parts,

także sprawdza rynek części samochodowych

and it has called it the biggest criminal investigation

i jest to największe śledztwo,

it has ever pursued.

jakie dotąd prowadzono.

But without competition rules,

Bez zasad konkurencyjności

there would be no investigation,

nie było by dochodzenia

and there would be nothing to stop this collusion from happening

ani sposobu, aby temu zapobiec

and the prices of your car to go up.

i zahamować wzrost cen samochodów.

Yet it's not only companies

Nie tylko firmy

who can undermine fair competition.

mogą podkopywać zasady konkurencji.

Governments can do it, too.

Rządy też mogą to robić.

And governments do that when they hand out subsidies

I robią to, przyznając dotacje

to just the favorite few, the selected.

kilku wybranym organizacjom.

They may do that when they hand out subsidies --

Mogą to robić przyznając ulgi,

and, of course, all financed by taxpayers --

które są finansowane z naszych podatków,

to companies.

firmom.

That may be in the form of special tax treatments,

Specjalne zasady opodatkowania,

like the tax benefits

ulgi podatkowe,

that firms like Fiat, Starbucks and Apple got

które firmy jak Fiat, Starbucks czy Apple

from some governments in Europe.

dostają od kilku rządów w Europie.

Those subsidies stop companies from competing on equal terms.

Dzięki nim firmy nie rywalizują uczciwie.

They can mean that the companies that succeed,

Zwycięskie firmy to te,

well, they are the companies that got the most subsidy,

które dostały najwięcej ulg,

the ones that are the best-connected,

które maja najlepsze koneksje,

and not, as it should be,

a nie te, które powinny,

the companies that serve consumers the best.

czyli te najlepiej służące konsumentom.

So there are times when we need to step in

Czasami trzeba wkroczyć,

to make sure that competition works the way it should.

żeby zapewnić uczciwą konkurencję

By doing that, we help the market to work fairly,

i wspomóc uczciwe działanie rynku.

because competition gives consumers the power to demand a fair deal.

Klienci mają prawo żądać uczciwych reguł.

It means that companies know that if they cannot offer good prices

Jeżeli firmy nie zaoferują dobrej ceny,

or the service that's expected,

czy odpowiedniego poziomu usług,

well, the customers will go somewhere else.

to konsumenci pójdą gdzie indziej.

And that sort of fairness is more important

Taka uczciwość jest czasem ważniejsza,

than we may sometimes realize.

niż nam się wydaje.

Very few people think about politics all the time.

Niewiele ludzi myśli non stop o polityce.

Some even skip it at election time.

Niektórzy nawet nie chodzą na wybory.

But we are all in the market.

Ale wszyscy jesteśmy częścią rynku.

Every day, we are in the market.

Każdego dnia jesteśmy na rynku.

And we don't want businesses to agree on prices in the back office.

Nie chcemy pokątnego ustalania cen.

We don't want them to divide the market between them.

Nie chcemy, żeby ktoś przydzielał sobie rynek.

We don't want one big company

Nie chcemy, by jedna duża firma

just to shut out competitors

uniemożliwiła swoim konkurentom

from ever showing us what they can do.

pokazywanie własnych produktów.

If that happens,

Jeśli tak się zdarzy,

well, obviously, we feel that someone has cheated us,

czujemy się oszukani,

that we are being ignored or taken for granted by the market.

ignorowani lub bez prawa głosu.

And that may undermine not only our trust in the market

To podkopuje zaufanie nie tylko do rynku,

but also our trust in the society.

ale także do społeczeństwa.

In a recent survey,

W niedawnej ankiecie

more than two-thirds of Europeans

ponad 2/3 Europejczyków

said that they had felt the effects of lack of competition:

stwierdziło skutki nieuczciwej konkurencji,

that the price for electricity was too high,

podając przykład wysokich cen prądu

that the price for the medicines they needed was too high,

i zbyt wysokich cen lekarstw.

that they had no real choice

Nie mają żadnego wyboru,

if they wanted to travel by bus or by plane,

wybierając podróż autobusem lub pociągiem,

or they got poor service from their internet provider.

czy dostając ofertę od dostawcy internetu.

In short, they found that the market didn't treat them fairly.

Czują, że rynek nie traktuje ich uczciwie.

And that might seem like very small things,

Wydaje się, że to nieistotne rzeczy,

but they can give you this sense

ale to one dają poczucie,

that the world isn't really fair.

że świat nie jest sprawiedliwy.

And they see the market, which was supposed to serve everyone,

A rynek, który powinien dbać o wszystkich,

become more like the private property of a few powerful companies.

jest prywatną własnością wielkich firm.

The market is not the society.

Rynek nie jest społeczeństwem.

Our societies are, of course, much, much more than the market.

Społeczeństwo to dużo więcej niż rynek.

But lack of trust in the market

Brak zaufania do rynku

can rub off on society

może odbić się na społeczeństwie

so we lose trust in our society as well.

i stracimy także do niego zaufanie.

And it may be the most important thing we have, trust.

Zaufanie to najważniejsza rzecz jaką mamy.

We can trust each other if we are treated as equals.

Ufamy, jeśli jesteśmy równo traktowani,

If we are all to have the same chances,

mamy takie same szanse,

well, we all have to follow the same fundamental rules.

postępujemy według tych samych zasad.

Of course, some people and some businesses are more successful than others,

Niektórzy odnoszą większe sukcesy,

but we do not trust in a society

ale trudno ufać społeczeństwu,

if the prizes are handed out

jeśli nagrody są rozdawane

even before the contest begins.

jeszcze przed początkiem konkursu.

And this is where competition rules come in,

Dzięki uczciwym zasadom konkurencyjności

because when we make sure that markets work fairly,

upewniamy się, że rynek jest sprawiedliwy,

then businesses compete on the merits,

a firmy konkurują wartościami.

and that helps to build the trust that we need as citizens

Buduje to zaufanie, którego my, obywatele,

to feel comfortable and in control,

potrzebujemy, by czuć kontrolę,

and the trust that allows our society to work.

i funkcjonować jako społeczeństwo.

Because without trust, everything becomes harder.

Bez niego wszystko jest trudniejsze.

Just to live our daily lives, we need to trust in strangers,

Na co dzień musimy ufać nieznajomym,

to trust the banks who keep our money,

bankowi, gdzie trzymamy pieniądze,

the builders who build our home,

budowniczym naszego domu,

the electrician who comes to fix the wiring,

elektrykom naprawiającym kable,

the doctor who treats us when we're ill,

lekarzom, którzy nas leczą,

not to mention the other drivers on the road,

nie wspominając o kierowcach,

and everyone knows that they are crazy.

a wszyscy wiemy, jacy oni są.

And yet, we have to trust them

Ale musimy im ufać,

to do the right thing.

że dobrze postępują.

And the thing is that the more our societies grow,

Im bardziej rozwinięte społeczeństwo,

the more important trust becomes

tym zaufanie jest ważniejsze

and the harder it is to build.

i trudniej je zdobyć.

And that is a paradox of modern societies.

To paradoks nowoczesnych społeczeństw.

And this is especially true

Jest to prawdą szczególnie teraz,

when technology changes the way that we interact.

gdy technika zmienia komunikację.

Of course, to some degree, technology can help us

Do pewnego stopnia technika może pomóc

to build trust in one another with ratings systems and other systems

zbudować zaufanie dzięki systemowi oceny

that enable the sharing economy.

i systemom współdzielonej gospodarki.

But technology also creates completely new challenges

Technika stwarza jednak nowe wyzwania,

when they ask us not to trust in other people

gdy każe nam zastąpić ufność do ludzi

but to trust in algorithms and computers.

ufnością do algorytmów i komputerów.

Of course, we all see and share and appreciate

Zdajemy sobie sprawę

all the good that new technology can do us.

z korzyści, jakie przynosi technika.

It's a lot of good.

Jest ich mnóstwo.

Autonomous cars can give people with disabilities new independence.

Samochody dla niepełnosprawnych.

It can save us all time,

Oszczędzanie czasu

and it can make a much, much better use of resources.

i lepsze wykorzystanie zasobów.

Algorithms that rely on crunching enormous amounts of data

Algorytmy bazują na przetwarzaniu danych,

can enable our doctors to give us a much better treatment,

mogą wspomóc lekarza w wyborze leczenia

and many other things.

i pomoc w wielu innych sytuacjach.

But no one is going to hand over their medical data

Ale nikt nie udostępni dokumentacji medycznej

or step into a car that's driven by an algorithm

ani nie wsiądzie do samochodu,

unless they trust the companies that they are dealing with.

jeśli nie ufa firmie, która się nimi zajmuje.

And that trust isn't always there.

Często zaufania jednak brakuje.

Today, for example, less than a quarter of Europeans

Mniej niż 25% Europejczyków

trust online businesses to protect their personal information.

ufa, że firmy online chronią ich dane.

But what if people knew

A gdyby ludzie wiedzieli,

that they could rely on technology companies

że firmy technologiczne

to treat them fairly?

potraktują ich sprawiedliwie?

What if they knew that those companies

Co, gdyby wiedzieli, że te firmy konkurują,

respond to competition by trying to do better,

starając się robić rzeczy lepiej

by trying to serve consumers better,

i lepiej służyć konsumentom,

not by using their power

nie przez wykorzystywanie władzy

to shut out competitors,

i dyskwalifikowanie konkurencji

say, by pushing their services

przez spychanie informacji o nich

far, far down the list of search results

na sam dół listy w wyszukiwarce,

and promoting themselves?

jednocześnie promując własne?

What if they knew that compliance with the rules

Gdyby wiedzieli, że przestrzeganie zasad

was built into the algorithms by design,

jest wbudowane w algorytmy,

that the algorithm had to go to competition rules school

które musiały poznać konkurencyjność,

before they were ever allowed to work,

zanim zostały dopuszczone na rynek,

that those algorithms were designed

że zostały zaprojektowane tak,

in a way that meant that they couldn't collude,

żeby uniemożliwić zmowę

that they couldn't form their own little cartel

i tworzenie karteli

in the black box they're working in?

za zamkniętymi drzwiami?

Together with regulation,

Wsparte regulacjami,

competition rules can do that.

przepisy o konkurencji mogą o to zadbać.

They can help us to make sure

Pomogą nam upewnić się,

that new technology treats people fairly

że technika traktuje nas sprawiedliwie

and that everyone can compete on a level playing field.

i możemy konkurować z tego samego poziomu.

And that can help us build the trust

To pomoże budować zaufanie,

that we need for real innovation

którego potrzeba,

to flourish

aby innowacje kwitły,

and for societies to develop for citizens.

społeczeństwa rozwijały się dla obywateli.

Because trust cannot be imposed.

Zaufania nie można narzucić,

It has to be earned.

trzeba je zdobyć.

Since the very first days of the European Union,

Od początku Unii Europejskiej

60 years ago,

60 lat temu

our competition rules have helped

zasady konkurencyjności pomogły

to build that trust.

zbudować takie zaufanie.

A lot of things have changed.

Wiele się zmieniło.

It's hard to say what those six representatives

Czy sześciu ojców założycieli

would have made of a smartphone.

poradziłoby sobie ze smartfonem?

But in today's world,

W dzisiejszym świecie,

as well as in their world,

tak jak w ich,

competition makes the market work for everyone.

konkurencyjny rynek jest dla wszystkich.

And that is why I am convinced

Jestem przekonana,

that real and fair competition

że prawdziwa i uczciwa konkurencja

has a vital role to play

odgrywa ważną rolę

in building the trust we need

w budowaniu zaufania potrzebnego

to get the best of our societies,

do wydobycia z ludzi tego, co najlepsze.

and that starts with enforcing our rules,

To zaczyna się od wdrożenia zasad,

actually just to make the market work for everyone.

aby rynek pracował dla wszystkich.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)

Bruno Giussani: Thank you.

Bruno Giussani: Dziękuję.

Dziękuję, pani komisarz.

Thank you, Commissioner.

Margrethe Vestager: It was a pleasure.

Margrethe Vestager: Cała przyjemność po mojej stronie.

BG: I want to ask you two questions.

BG: Chciałbym zadać dwa pytania.

The first one is about data, because I have the impression

Pierwsze dotyczy danych, bo mam wrażenie,

that technology and data are changing the way competition takes place

że one i technika zmieniają konkurencję

and the way competition regulation is designed and enforced.

i sposób tworzenia regulacji.

Can you maybe comment on that?

Czy mogłaby pani to skomentować?

MV: Well, yes, it is definitely challenging us,

MV: Tak, to jest wyzwanie,

because we both have to sharpen our tools

musimy usprawnić istniejące narzędzia

but also to develop new tools.

i wytworzyć nowe.

When we were going through the Google responses

Odpowiedzi od Google

to our statement of objection,

na nasze zarzuty

we were going through 5.2 terabytes of data.

to były 5,2 terabajtów danych.

It's quite a lot.

To całkiem sporo.

So we had to set up new systems.

Musieliśmy stworzyć nowy system.

We had to figure out how to do this,

Wymyślić, jak nad tym pracować,

because you cannot work the way you did just a few years ago.

w nowy sposób, nie tak jak dawniej.

So we are definitely sharpening up our working methods.

Doskonalimy metody działania.

The other thing is that we try to distinguish

Rozróżniamy także

between different kinds of data,

różne rodzaje danych,

because some data is extremely valuable

ponieważ niektóre są bardzo cenne

and they will form, like, a barrier to entry in a market.

i tworzą barierę wejścia na rynek.

Other things you can just -- it loses its value tomorrow.

Pozostałe będą już jutro bezużyteczne.

So we try to make sure

Staramy się zawsze

that we never, ever underestimate the fact

docenić fakt,

that data works as a currency in the market

że dane są jak waluty na rynku

and as an asset that can be a real barrier for competition.

i mogą być barierą dla konkurencji.

BG: Google. You fined them 2.8 billion euros a few months ago.

BG: Google dostał karę 2,8 miliarda euro.

MV: No, that was dollars. It's not so strong these days.

MV: Dolarów. Dziś nie stoją najlepiej.

BG: Ah, well, depends on the --

BG: Tak, zależy od...

(Laughter)

(Śmiech)

Google appealed the case. The case is going to court.

Google odwołał się, sprawa jest w sądzie.

It will last a while.

Trochę to potrwa.

Earlier, last year, you asked Apple to pay 13 billion in back taxes,

Apple ma 13 miliardów zaległych podatków,

and you have also investigated other companies,

sprawdzacie inne firmy

including European and Russian companies,

z Europy i Rosji,

not only American companies, by far.

wcale nie tylko firmy amerykańskie.

Yet the investigations against the American companies

Jednak dochodzenia przeciw Amerykanom

are the ones that have attracted the most attention

zwracają najwięcej uwagi

and they have also attracted some accusations.

i więcej oskarżeń.

You have been accused, essentially, of protectionism, of jealousy,

Oskarżają was o protekcjonizm, zazdrość,

or using legislation to hit back at American companies

występowanie przeciw amerykańskim firmom,

that have conquered European markets.

które podbijają rynki europejskie.

"The Economist" just this week on the front page writes,

Na okładce Economist widnieje

"Vestager Versus The Valley."

"Vestager przeciwko Dolinie Krzemowej".

How do you react to that?

Jak pani na to reaguje?

MV: Well, first of all, I take it very seriously,

MV: Traktuję to bardzo poważnie,

because bias has no room in law enforcement.

tu nie ma miejsca na stronniczość.

We have to prove our cases with the evidence and the facts

Musimy podpierać się dowodami, faktami

and the jurisprudence

i orzecznictwem,

in order also to present it to the courts.

aby przedstawić to przed sądem.

The second thing is that Europe is open for business,

Europa jest otwarta na biznes,

but not for tax evasion.

ale nie na unikanie podatków.

(Applause)

(Brawa)

The thing is that we are changing,

Zmieniamy się.

and for instance, when I ask my daughters --

Spytałam córki,

they use Google as well --

które korzystają z Google,

"Why do you do that?"

dlaczego to robią.

They say, "Well, because it works. It's a very good product."

"Bo to działa. To bardzo dobry produkt".

They would never, ever, come up with the answer,

Nigdy nie powiedziałyby, że dlatego,

"It's because it's a US product."

że jest to amerykański produkt.

It's just because it works.

Najważniejsze, że dobrze działa.

And that is of course how it should be.

I tak właśnie powinno być.

But just the same, it is important that someone is looking after to say,

Ważne, żeby ktoś tego pilnował.

"Well, we congratulate you

Można składać gratulacje,

while you grow and grow and grow,

gdy firma odnosi sukcesy,

but congratulation stops

ale gratulacje kończą się,

if we find that you're misusing your position

gdy firma nadużywa swojej pozycji,

to harm competitors so that they cannot serve consumers."

aby zaszkodzić konkurentom i ich klientom.

BG: It will be a fascinating case to follow.

BG: Zapowiada się interesująco.

Thank you for coming to TED.

Dziękuję w imieniu TED.

MV: It was a pleasure. Thanks a lot.

MV: Dziękuję bardzo.

(Applause)

(Brawa)