David Rockwell: Building the Ground Zero viewing platform

Tłumaczenie: Bartłomiej Szóstak Korekta: Mateusz Malenta

Kurt Andersen: Like many architects, David is a hog for the limelight

Jak wielu architektów, David lubi być w centrum zainteresowania,

but is sufficiently reticent -- or at least pretends to be --

ale jest na tyle małomówny, przynajmniej z pozoru,

that he asked me to question him rather than speaking.

że poprosił mnie o to, abym raczej zadawał mu pytania, niż żeby sam musiał o sobie opowiadać.

In fact what we're going to talk about,

W rzeczywistości będziemy rozmawiać na temat,

I think, is in fact a subject that is probably better served

który jak sądzę jest ciekawszy,

by a conversation than an address.

w formie dyskusji, niż wykładu.

And I guess we have a bit of news clip to precede.

Na początek mam kilka informacji.

Dan Rather: Since the September 11th attack on the World Trade Center,

Dan Rather: Od ataku na World Trade Center z 11 września,

many people have flocked to downtown New York to see

wielu ludzi przybyło do centrum Nowego Jorku zobaczyć

and pay respects at what amounts to the 16-acre burial ground.

i oddać hołd miejscu, sprowadzającemu się do 16-akrowego cmentarzyska.

Now, as CBS's Jim Axelrod reports, they're putting the finishing touches

Według Jima Axelroda z CBS, prowadzone są już ostatnie prace wykończeniowe,

on a new way for people to visit and view the scene.

by ludzie mogli zobaczyć miejsce tragedii w nowej formie.

Jim Axelrod: Forget the Empire State Building or the Statue of Liberty.

Jim Axelrod: Zapomnijmy o Empire State Building, albo o Statule Wolności.

There's a new place in New York

W Nowym Jorku jest teraz nowe miejsce,

where the crowds are thickest -- Ground Zero.

które odwiedza najwięcej ludzi. To Strefa Zero.

Tourist: I've taken my step-daughter here from Indianapolis.

Przyjechałem z pasierbicą z Indianapolis.

This was -- out of all the tourist sites in New York City --

Spośród wszystkich miejsc do zobaczenia w Nowego Jorku,

this was her number-one pick.

to był nasz wybór numer jeden.

JA: Thousands now line up on lower Broadway.

Tysiące ludzi ustawia się w kolejce na dolnym Broadwayu.

Tourist: I've been wanting to come down here since this happened.

Chciałem przyjechać tutaj od czasu tamtej tragedii.

JA: Even on the coldest winter days.

Nawet w najchłodniejsze, zimowe dni.

To honor and remember.

By oddać cześć i upamiętnić.

Tourist: It's reality, it's us. It happened here.

Turysta: To rzeczywistość, to my. To stało się tutaj.

This is ours.

To jest nasze.

JA: So many, in fact, that seeing has become

Turystów jest tak wielu, że obejrzenie Strefy Zero

a bit of a problem.

stało się dość problematyczne.

Tourist: I think that people are very frustrated

Myślę że ludzie są bardzo sfrustrowani tym,

that they're not able to get closer to see what's going on.

że nie mogą podejść bliżej, aby zobaczyć co się tam dzieje.

JA: But that is about to change.

Wkrótce ma to się zmienić.

In record time,

W rekordowym czasie,

a team of architects and construction workers

zespół architektów i pracowników budowlanych,

designed and built a viewing platform to ease the frustration

zaprojektował i wybudował platformę widokową, aby złagodzić frustrację

and bring people closer.

i pozwolić ludziom podejść bliżej.

Man: They'll get an incredible panorama

Będą mieli niesamowity widok

and understand, I think more completely,

i zrozumieją lepiej

the sheer totality of the destruction of the place.

ogrom zniszczenia tego miejsca.

JA: If you think about it, Ground Zero is unlike

Jeśli by się nad tym zastanowić, to Strefa Zero nie jest taka,

most any other tourist site in America.

jak inne miejsca turystyczne w Ameryce.

Unlike the Grand Canyon or the Washington Monument,

Nie jest jak Wielki Kanion, czy Pomnik Waszyngtona.

people come here to see what's no longer there.

Ludzie przychodzą tu, aby zobaczyć coś, czego już nie ma.

David Rockwell: The first experience people will have here

Ludzie doświadczają tego miejsca,

when they see this is not as a construction site

nie jako placu budowy,

but as this incredibly moving burial ground.

ale niezwykle przejmującego cmentarzyska.

JA: The walls are bare by design, so people can fill them

Ściany są gołe, więc ludzie mogą umieszczać na nich

with their own memorials the way they already have

swoje wspominki, które do tej pory

along the current perimeter.

zamieszczanie były wzdłuż głownego ogrodzenia.

Tourist: From our hearts, it affected us just as much.

To wpływa na nas bardzo mocno.

JA: The ramps are made of simple material --

Rampy wykonane są z prostego materiału,

the kind of plywood you see at construction sites --

rodzaju sklejki, jaką można spotkać na budowach,

which is really the whole point.

co jest głównym założeniem.

In the face of America's worst destruction

W obliczu największego zniszczenia w Ameryce,

people are building again.

ludzie budują od nowa.

Jim Axelrod, CBS News, New York.

Jim Axelrod, CBS News, Nowy Jork.

KA: This is not an obvious subject to be in the sensuality segment,

Praca w sferze zmysłowości nie jest prosta,

but certainly David you are known as -- I know, a phrase you hate --

ale z pewnością Davidzie, znany jesteś jako, wiem, że nienawidzisz tego określenia,

an entertainment architect.

architekt rozrywki.

Your work is highly sensual, even hedonistic.

Twoja praca jest wysoce zmysłowa, rzec można, że nawet hedonistyczna.

DR: I like that word.

Podoba mi się to słowo.

KA: It's about pleasure -- casinos and hotels and restaurants.

Tu chodzi o przyjemność: kasyna, hotele i restauracje.

How did the shock that all of us -- and especially all of us in New York --

Jak szok, wywołany atakami z 11 września, który dotknął każdego z nas,

felt on the 11th of September transmute

a głównie Nowojorczyków, przerodził się

into your desire to do this thing?

w twoją chęć tworzenia?

DR: Well the truth of the matter is, post-September 11th,

To prawda, że po 11 września

I felt myself in the role originally --

wczułem się w rolę

first of all as someone who lives in Tribeca

po pierwsze kogoś, kto mieszka w Tribece

and whose neighborhood was devastated,

kogoś, czyje sąsiedztwo zostało zdewastowane,

and as someone who works less than a mile from there --

oraz kogoś, kto pracuje mniej niż milę od WTC.

that I was in the role of forcing 100 people who work with me

Miałem za zadanie zmusić 100 ludzi, którzy ze mną pracują,

in my firm, to continue to have the same level of enthusiasm

aby byli tak samo entuzjastycznie nastawieni, jak ja,

about creating the places we had been creating.

do tworzenia miejsc, które to tworzyliśmy.

In fact we're finishing a book which is called "Pleasure,"

W rzeczywistości kończyliśmy książkę pt. "Przyjemność,"

which is about sensual pleasure in spaces.

która opowiada o zmysłowej przyjemności w różnych miejscach.

But I've got to tell you -- it became impossible to do that.

Muszę Ci jednak powiedzieć, że stało się to niemożliwe.

We were really paralyzed.

Byliśmy naprawdę sparaliżowani.

And I found myself the Friday after September 11th --

W piątek, 2 dni po 11 września,

two days afterwards --

poczułem się dosłownie

literally unable to motivate anyone to do anything.

niezdolny do zmotywowania kogokolwiek.

We gave the office a few days off.

Daliśmy pracownikom kilka dni wolnego.

And in discussing this with other architects,

Dyskutując z innymi architektami,

we had seen people saying in the press

widzieliśmy ludzi, którzy mówili w prasie,

that they should rebuild the towers as they were --

że trzeba odbudować wieże takimi, jakie były,

they should rebuild them 50 stories taller.

że trzeba je odbudować o 50 pięter wyższe.

And I thought it was astonishing to speculate,

Pomyślałem, że to zdumiewające, żeby spekulować o tym w taki sposób

as if this were a competition,

jakby to był konkurs.

on something that was such a fresh wound.

Spekulować o czymś, co było przecież świeżą raną.

And I had a series of discussions --

Odbyłem serię rozmów,

first with Rick Scofidio and Liz Diller, who collaborated with us on this,

najpierw z Rickiem Scofidio i Liz Diller, którzy współpracowali z nami,

and several other people --

i z kilkoma innymi osobami

and really felt like we had to find relevance in doing something.

i poczułem, że musimy znaleźć jakieś głębsze znaczenie w tym, co robimy.

And that as people who create places, the ultimate way to help

Ponieważ są ludzie, którzy tworzą różne miejsca, najlepszym sposobem, aby pomóc

wasn't to pontificate or to make up scenarios,

nie było prawienie kazań, wymyślanie różnych możliwych scenariuszy,

but to help right now.

ale pomoc tu i teraz.

So we tried to come up with a way,

Jako zespół, staraliśmy się więc wymyślić sposób,

as a group, to have a kind of design SWAT team.

na stworzenie czegoś w rodzaju oddziału SWAT architektów.

And that was the mission that we came up with.

To był pomysł, na który wpadliśmy.

KA: Were you conscious of suddenly --

Czy jako projektant, którego praca

as a designer whose work is all about fulfilling wants --

polega na spełnianiu zachcianek, byłeś świadomy zmiany

suddenly fulfilling needs?

i rozpoczęcia spełnienia podstawowych potrzeb?

DR: Well what I was aware of was,

Cóż, obawiałem się

there was this overwhelming need to act now.

tej przytłaczającej potrzeby natychmiastowego działania.

And we were asked to participate in a few projects before this.

Byliśmy poproszeni wcześniej, o wzięcie udziału w kilku projektach.

There was a school, PS 234, that had been evacuated down at Ground Zero.

Szkoła PS 234 była ewakuowana ze Strefy Zero.

They moved to an abandoned school.

Została przeniesiona do opuszczonego budynku szkolnego.

We took about 20 or 30 architects and designers and artists,

Zebraliśmy ok. 30 architektów, projektantów i artystów

and over four days -- it was like this urban barn-raising --

i odnowiliśmy ją w ciągu 4 dni.

to renovate it, and everyone wanted to help.

Było to jak miejska mobilizacja- każdy chciał pomóc.

It was just extraordinary.

To było coś niesamowitego.

Tom Otterness contributed, Maira Kalman contributed

Przyczynili się do tego Tom Otterness i Maira Kalman.

and it became this cathartic experience for us.

To doświadczenie było dla nas niczym katharsis.

KA: And that was done, effectively,

Wszystko zostało zakończone

by October 8 or something?

przed 8 października, prawda?

DR: Yeah.

Tak.

KA: Obviously, what you faced in trying to do something

Oczywistym jest, że pracując nad tym jakże istotnyn projektem,

as substantial as this project -- and this is only one of four

który jest tylko jednym z czterech,

that you've designed to surround the site --

które stworzyłeś, aby zagospodarować to miejsce,

you must have run up against the incredibly byzantine,

musiałeś natrafiać na niesamowicie

entrenched bureaucracy and powers that be

zakorzenioną biurokrację i siły

in New York real estate and New York politics.

w Nowym Jorku i miejscowej polityce.

DR: Well, it's a funny thing.

Cóż, to dość zabawna sprawa.

We finished PS 234, and had dinner with a small group.

Skończyliśmy PS 234 i w małej grupie jedliśmy obiad.

I was actually asked to be a committee chair on an AIA committee to rebuild.

Właściwie to zostałem poproszony o przewodniczenie komisji ds. odbudowy przy Amerykańskim Instytucie Architektów.

And I sat in on several meetings.

Byłem na kilku spotkaniach.

And there were the most circuitous grand plans

To były najbardziej okrężne plany,

that had to do with long-term infrastructure and rebuilding the entire city.

które musiały współgrać z długoterminowymi planami rozbudowy całego miasta.

And the fact is that there were immediate wounds and needs that needed to be filled,

Istniały wtedy potrzeby, które należało zaspokoić.

and there was talk about inclusion and wanting it to be an inclusive process.

Omawiano również kwestię integracji i chęci uczestniczenia w niej.

And it wasn't an inclusive group.

To nie była grupa zamknięta.

So we said, what is --

To nie była grupa zamknięta.

KA: It was not an inclusive group?

Nie była zamkniętą grupą?

DR: It was not an inclusive group.

Nie.

It was predominantly a white, rich, corporate group

To były grupa głownie bogatych białych przedsiębiorców,

that was not representative of the city.

niereprezentatywna dla całego miasta.

KA: Shocking.

Szokujące.

DR: Yeah, surprising.

Tak, zaskakujące.

So Rick and Liz and Kevin and I came up with the idea.

Więc z Rickiem, Liz i Kevinen wpadliśmy na pomysł.

The city actually approached us.

W rzeczywistości to miasto nam go podsunęło.

We first approached the city about Pier 94.

Najpierw zajęliśmy się Pier 94.

We saw how PS 234 worked.

Zobaczyliśmy jak funkcjonuje PS 234.

The families -- the victims of the families --

Rodziny, ofiary pochodzące z tych rodzin,

were going to this pier that was incredibly dehumanizing.

szły w stronę tej estakady, co było niesamowicie nieludzkie.

KA: On the Hudson River?

Na rzece Hudson?

DR: Yeah. And the city actually -- through Tim Zagat initially,

Tak, władze miasta, począwszy od Tima Zagatan

and then through Christyne Nicholas, then we got to Giuliani --

przez Christyne Nicholas i Giulianiego,

said, "You know we don't want to do anything with Pier 94 right now,

powiedziały: "Nie chcemy nic robić z Pier 94 teraz,

but we have an observation platform for the families down at Ground Zero

ale mamy w Strefie Zero platformę widokową dla rodzin.

that we'd like to be a more dignified experience for the families,

Chcemy, żeby to było bardziej godne przeżycie dla tych rodzin.

and a way to protect it from the weather."

chcemy również, żeby był to rodzaj ochrony Strefy Zero przed złymi warunkami pogodowymi."

So I went down there with Rick and Liz and Kevin,

Udałem się tam z Rickiem, Liz i Kevinem

and I've got to say, it was the most moving experience of my life.

i muszę przyznać, że było to najbardziej poruszające doświadczenie w moim życiu.

It was devastating to see the simple plywood platform with a rail around it,

To był druzgocący widok. Prosta platforma z dykty z poręczami dookoła,

where the families of the victims had left notes to them.

gdzie rodziny ofiar zostawiały krótkie notatki.

And there was no mediation between us and the experience.

Nie było niczego pomiędzy nami, a tym doświadczeniem.

There was no filter.

Żadnego filtra.

And I remembered on September 11th, on 14th Street,

Pamiętam 11 września 14-stą Ulicę,

the roof of our building -- we can see the World Trade Towers prominently --

dach naszego biurowca, z którego było świetnie widać wieże WTC.

and I saw the first building collapse from a conference room

Widziałem w sali konferencyjnej jak zawalił się pierwszy budynek,

on the eighth floor on a TV that we had set up.

na 8. piętrze na ekranie telewizora, który tam ustawiliśmy.

And then everyone was up on the roof, so I ran up there.

Wtedy wszyscy wyszli na dach, więc i ja tam pobiegłem.

And it was amazing how much harder it was

To niesamowite, jak o wiele trudniej uwierzyć było

to believe in real life than it was on TV.

w rzeczywistość, niż w to co pokazywano w telewizji.

There was something about the comfort of the filter

Coś było na rzeczy z tym filtrem i komfortem, który zapewniał,

and how much information was between us and the experience.

oraz z ilością informacji pomiędzy nami a tym co się działo.

So seeing this in a very simple,

Oglądanie tej tragedii w bardzo prosty

dignified way was a very powerful experience.

i pełen godności sposób, było ogromnym przeżyciem.

So we went back to the city and said

Udaliśmy się do ratusza i powiedzieliśmy,

we're not particularly interested in the upgrade of this as a VIP platform,

że nie jesteśmy zainteresowani podniesieniem standardu do platformy VIP,

but we've spent some time down there.

ale spędziliśmy tam trochę czasu.

At the same time the city had this need.

Miasto miało podobne odczucia.

They were looking for a solution

Szukali rozwiązania,

to deal with 30 or 40 thousand people a day

by poradzić sobie z 40 tysiącami ludzi dziennie,

who were going down there, that had nowhere to go.

którzy tam przybywali, którzy nie mieli dokąd pójść.

And there was no way to deal with the traffic around the site.

Nie było możliwości poradzenia sobie z ruchem drogowym wokół Strefy Zero.

So dealing with it is just an immediate master plan.

Poradzenie sobie z tym jest po prostu priorytetową sprawą.

There was a way -- there had to be a way --

Był sposób, musiał być,

to get people to move around the site.

na poruszanie się po Strefie Zero.

KA: But then you've got to figure out a way --

Trzeba było znaleźć jakiś sposób,

we will skip over the insanely tedious process of getting permits

ominąć szalenie żmudny proces zdobywania pozwoleń

and getting everybody on board -- but simply funding this thing.

i zbierania wszystkich ludzi. Po prostu sfinansować cały projekt.

It looks like a fairly simple thing,

Wygląda to dość prosto,

but this was a half a million dollar project?

ale to był projekt, za ile - 0.5 mln dolarów?

DR: Well, we knew that if it wasn't privately funded,

Wiemy, że gdyby nie prywatni sponsorzy,

it wasn't going to happen.

nigdy by to się nie udało.

And we also, frankly, knew that if it didn't happen

Szczerze mówiąc, wiedzieliśmy, że jeśli nam się nie uda

by the end of the Giuliani administration,

przed końcem kadencji Giulianiego,

then everyone who we were dealing with at the DOT

wszyscy z którymi współpracowaliśmy z wydziału komunikacji i transportu,

and the Police Department and all of the --

z Policji i wszyscy,

we were meeting with 20 or 30 people with the city at a time,

spotykaliśmy się nawet z 30 osobami naraz

and it was set up by the Office of Emergency Management.

w Wydziale Zarządzania Kryzysowego.

This incredible act on their part, because they really wanted this,

To niesamowite poświęcenie z ich strony. Naprawdę tego chcieli

and they sensed that this needed to happen.

i czuli, że musi to zostać zrobione.

KA: And there was therefore this ticking clock,

Zegar cały czas tykał,

because Giuliani was obviously out three months after that.

ponieważ Giuliani miał odejść za trzy miesiące.

DR: Yeah. So the first thing we had to do was find a way to get this --

Musieliśmy najpierw odpowiednio do tego podejść.

we had to work with the families of the victims,

Mieliśmy współpracować z rodzinami ofiar

through the city, to make sure that they knew this was happening.

pośrednio przez ratusz, by mieć pewność, że są o wszystkim informowani.

Because this didn't want to be a surprise.

Nie chcieliśmy, żeby było to dla nich zaskoczeniem.

And we also had to be as under the radar screen as we could be in New York,

Musieliśmy również nie wzbudzać zainteresowania, na tyle, ile jest to możliwe w Nowym Jorku

because the key was not raising a lot of objection

ponieważ najważniejszym było niewzbudzanie zbyt wielu głosów sprzeciwu

and sort of working as quietly as possible.

oraz pracowanie po cichu.

We came up with the idea of setting up a foundation,

Wpadliśmy na pomysł, by założyć fundację,

mainly because when we found a contractor who would build this,

głównie ponieważ kiedy znaleźliśmy wykonawcę, który miałby możliwość zbudowania platformy,

he would not agree to do this, even if we would pay him the money.

nie zrobiłby tego, nawet jeśli byśmy mu zapłacili.

There needed to be a foundation in place.

Musiała być fundacja.

So we came up with a foundation, and actually what happened was

Postanowiliśmy ją założyć i wtedy

one major developer in New York --

jeden z największych deweloperów w Nowym Jorku,

KA: Who shall remain nameless, I guess?

Który pewnie powinien pozostać anonimowy?

DR: Yeah. His initials are JS, and he owns Rockefeller Center,

Tak. Jego inicjały to JS i, jeśli to kogoś interesuje, jest właścicielem

if that helps anyone -- volunteered to help.

Rockefeller Center i zdecydował się pomóc.

And we met with him.

Spotkaliśmy się z nim.

The prices from the contractors were between five to 700,000 dollars.

Ceny zaproponowanie przez wykonawców wahały się pomiędzy 5 a 700 tys. dolarów.

And Atlantic-Heydt, who's the largest scaffolding contractor in the country,

Do wolontariatu zgłosiła się również Atlantic-Heydt,

volunteered to do it at cost.

największa w kraju firma zajmująca się rusztowaniami.

So this developer said, "You know what, we'll underwrite the entire expense."

Ten więc deweloper powiedział: "Wiecie co? Pokryjemy całą inwestycję."

And we said, "That's incredible!"

Odpowiedzieliśmy, że to niesamowite.

And I think this was the 21st,

Był dzień 21-szego,

and we knew this had to be built and up by the 28th.

a my wiedzieliśmy, że trzeba to wykonać do 28-go.

And we had to start construction the next day.

Następnego dnia musieliśmy rozpocząć prace budowlane.

We had a meeting that evening with his contractor of choice,

Tamtego wieczora mieliśmy spotkanie z wybranym przez niego wykonawcą,

and the contractor showed up with the drawings of the platform

który pojawił się z rysunkami platformy

about half the size that we had drawn it.

połowę mniejszej niż na naszych planach.

KA: Sort of like the Spinal Tap scene where you get

Coś jak w teledysku zespołu Spinal Tap,

the tiny little Stonehenge, I guess?

gdzie użyta jest mała replika Stonehenge.

(Laughter)

(Śmiech)

DR: In fact, it was as if this was going to be window-washing scaffolding.

W rzeczywistości ta platforma przypominała rusztowanie do mycia okien.

There was no sense of the fact that this is next to Saint Paul --

Nie wzięli pod uwagę, że obok znajduje się kościół św. Pawła,

that this is really a place that needs to be kind of dignified,

któremu to miejscu powinno się oddać godność.

and a place to reflect and remember.

Miejsce zadumy i miejsce godne zapamiętania.

And I've got to say that we spent a lot of time

Muszę przyznać, że spędziliśmy dużo czasu

in putting this together, watching the crowds that gathered at Saint Paul --

na organizowaniu wszystkiego, oglądaniu tłumów zbierających się pod kościołem i poruszających się wokół Strefy Zero.

which is just to the right -- and moving around the site.

i poruszających się wokół Strefy Zero. Kościół jest na prawo.

And I live down there, so we spent a lot of time looking at the need.

Również ja tam mieszkam. Spędziliśmy dużo czasu przyjrzeniu się jakie są potrzeby.

And I think people were amazed at two things --

Sądzę, że ludzie byli zdziwieni dwoma rzeczami.

I think they were amazed at the destruction,

Zniszczeniem oraz, w pewnym sensie, niedowierzaniem

but I think there was a sense of disbelief

Zniszczeniem oraz, w pewnym sensie, niedowierzaniem

about the heroics of New Yorkers that I found very moving.

w heroiczność nowojorczyków, które bardzo mnie poruszyło.

Just the sort of everyday heroics of New Yorkers.

Ten typ codziennej ich heroiczności.

So we were in this meeting and the contractor literally said,

Byliśmy na tym spotkaniu i ten wykonawca dosłownie powiedział:

"I'm going to lock the door, because this developer

"Zamknę drzwi, ponieważ ten deweloper

will not agree to have you leave till you've signed off on this."

nie zgodzi się, żebyście wyszli bez podpisania tego."

And we said, "Well, this is half the size,

Odpowiedzieliśmy: "Jest o połowę mniejsza,

it doesn't have any of the design features

nie ma opcji przez nas zaprojektowanych,

that have been agreed upon by everyone -- everyone in the city.

które wszyscy w ratuszu zaakceptowali.

We'd have to go back to the beginning to do this."

Będziemy musieli zacząć wszystko od początku."

And I convinced him that we should leave the room

Przekonałem go, żebyśmy podpisali umowę,

with the agreement to build it as designed.

na budowę zaprojektowanej wcześniej platformy.

The next day I got an email from the developer

Na drugi dzień, deweloper poinformował mnie w mailu,

saying that he was withdrawing all funding.

że wycofuje swoje dofinansowanie.

So we didn't know what to do,

Nie wiedzieliśmy co dalej robić,

but we decided to cast a very wide net.

ale zdecydowaliśmy się zarzucić wielką sieć.

We emailed out letters to as many people as we could --

Wysłaliśmy masę e-maili, to tylu ludzi, ilu zdołaliśmy,

several people in the audience here -- who were very helpful.

którzy bardzo nam pomogli. Niektórzy są tu, na tej sali.

KA: There was no thought of abandoning ship at that point?

Nie rozważaliście "opuszczenia statku" na tamtym etapie?

DR: No. In fact I told the contractor to go ahead.

Nie. Nawet powiedziałem wykonawcy, że ruszamy naprzód.

He had already ordered materials based on my go-ahead.

Opierając się na moim "ruszamy naprzód" zamówił materiały.

We knew that one way or another this was going to happen.

Wiedzieliśmy, że tak czy inaczej zrealizujemy ten plan.

And we just felt it had to happen.

Po prostu czuliśmy, że trzeba to zrobić.

KA: You were funding it yourself and with contributions and this foundation.

Ty to finansowałeś, z pomocą datków i fundacji.

Richard, I think very correctly,

Richard, o ile się nie mylę,

made the point at the beginning --

wspomniał na samym początku

before all the chair designers came out --

zanim pojawili się projektanci krzeseł,

about the history of chair designers imposing aesthetic solutions

historię projektantów, którzy próbowali narzucić ograniczenia

on this kind of universal, banal, common problem of sitting.

na tak uniwersalną, banalną i powszechną sprawę, jaką jest siedzenie.

It seems to me with this,

Mam wrażenie, że z tym projektem

that it was the opposite of that.

było zupełnie odwrotnie.

This was an unprecedented, singular design problem.

To był bezprecedensowy i pojedynczy problem designerski.

DR: Well here's the issue:

Chodzi o to,

we knew that this was not in the sense of --

że nie powinniśmy traktować

we think about the site, and think about the need for a memorial.

Strefy Zero, jako miejsca, które należy upamiętnić.

It was important that this not be categorized as a memorial.

Nie powinniśmy go tak kategoryzować.

That this was a place for people to reflect, to remember --

To miejsce do refleksji, wspomnień.

a kind of quiet place.

Miejsce do wyciszenia.

So it led us to using design solutions

Doprowadziło nas to do zastosowania rozwiązań architektonicznych,

that created as few filters between the viewer --

stanowiących filtry pomiędzy oglądającym,

as we said about the families' platform -- and the experience as possible.

a doświadczeniem.

It's all incredibly humble material.

Wszystko z bardzo skromnych materiałów.

It's scaffolding and plywood.

Rusztowanie i sklejka.

And it allows -- by sort of the procession of the movement,

Dzięki platformie można wyjść ku górze

up by Saint Paul's and down the other side --

przy kościele św. Pawła i zejść w dół z drugiej strony.

it gives you about 300 feet to go up 13 feet from the ground

Na odcinku 300 stóp (ok. 90 m), platforma wznosi się na 13 stóp (ok. 4 m),

to where you get the 360 degree view.

gdzie można oglądać panoramę całego miejsca.

But the design was driven by a need to be quick, cheap, safe, respectful, flexible.

Z założenia, projekt miał być szybki, tani, bezpieczny, pełen szacunku i elastyczny.

One of the other things is this is designed to be moveable.

Innym założeniem jest to, że platforma ma być ruchoma.

Because when we looked at the four platforms around the site,

Patrząc na 4 platformy wokół Strefy Zero,

one of which is an upgrade of the families' platform,

jedna z nich jest w ulepszonej wersji,

we knew that these had to be moveable

wiedzieliśmy, że muszą być ruchome,

to respond to changing conditions,

by dostosowywały się do różnych warunków

and the changing definition of what Ground Zero is.

i zmieniającego się oblicza Strefy Zero.

KA: Your work -- I mean, we've talked about this before --

Twoja praca, jak wspomnieliśmy wcześniej,

a lot of your work, I think, is informed by your belief in, or your focus on

według mnie może być uzasadniona twoim przeświadczeniem, czy skoncentrowaniem się

the temporariness of all things and the evanescence of things,

na przemijalności i przelotności wszystkich rzeczy.

and a kind of "Eat, drink, and be merry, for tomorrow we die,"

Coś jak: "Jedz, pij i bądź szczęśliwy, bo jutro umrzesz."

sort of sense of existence.

Taki sens życia.

This is clearly not a work for the ages.

To na pewno nie jest dzieło na wieki.

You know, a couple of years this thing isn't going to be here.

Za kilka lat, platformy już tu nie będzie.

Did that require, as an architect,

Czy wymagało to od ciebie jako architekta

a new way of thinking about what you were doing?

nowego podejścia do wykonywanej pracy?

To think of it as this purely temporary installation?

Traktować to, jako czysto tymczasową instalację?

DR: No, I don't think so.

Nie, nie sądzę.

I think this is, obviously, substantially different

To zdecydowanie zupełnie coś innego,

from anything we'd ever thought about doing before, just by the nature of it.

niż to co do tej pory robiliśmy. Takie jest samo w sobie.

Where it overlaps with thoughts about our work in general is,

To, co pokrywa się z naszymi wyobrażeniami o naszej pracy,

number one -- the notion of collaboration as a sort of way to get things done.

to, po pierwsze, poczucie współpracy, jako sposób osiągnięcia celu.

And Kevin Kennon, Rick Scofidio, Liz Diller

Kevin Kennon, Rick Scofidio, Liz Diller

and all the people within the city --

i wszyscy z ratusza,

Norman Lear, who I spoke to four hours before our deadline for funding,

Norman Lear, z którym rozmawiałem przez 4 godziny przed upłynięciem terminu płatności,

offered to give us a bridge loan to help us get through it.

zaoferował nam kredyt pomostowy.

So the notion of collaboration --

Myślę, że poczucie współpracy

I think this reinforces how important that is.

zwiększa powagę tego przedsięwzięcia.

And in terms of the temporary nature of it,

Ze względu na jego tymczasowość,

our goal was not to create something

naszym celem nie było stworzenie czegoś,

that would be there longer than it needed to be.

co miałoby tam być dłużej, niż to tylko konieczne.

I think what we were most interested in was promoting a kind of dialogue

Myślę, że najbardziej zależało nam w promowaniu dialogu,

that we felt may not have been happening enough in this city,

który w tym mieście, był według nas niewystarczający.

about what's really happening there.

który w tym mieście, był według nas niewystarczający.

And a day or two before it opened was Giuliani's farewell address,

Dzień, czy dwa przed otwarciem, miała miejsce mowa pożegnalna Giulianiego,

where he proposed the idea of all of Ground Zero being a memorial.

kiedy to przedstawił pomysł, by cała Strefa Zero była pomnikiem,

Which was very controversial, but it resonated with a lot of people.

co wywołało wiele kontrowersji, ale dotarło do wielu ludzi.

And I think regardless of what the position is about how

Myślę, że bez względu na to, jak to święte miejsce

this sacred piece of land is to be used,

zostanie wykorzystane,

having it come out of actually seeing it in a real encounter,

to jak je teraz widzimy,

I think makes it a more powerful dialogue.

jeszcze bardziej wzmacnia ten dialog.

And that's what we were interested in.

Tym właśnie jesteśmy zainteresowani.

So that, very much, is in the realm of things

Jest to w zakresie naszych

I've been interested in before.

wcześniejszych zainteresowań.

KA: It seems to me, among other things, a lovely piece of civic infrastructure.

Platforma wydaje się pięknym elementem miejskiej infrastruktury.

It enables that conversation to get serious.

Dzięki niej, dialog będzie poważniejszy.

And six months after the fact --

Sześć miesięcy po atakach

and only a few months away from the site being cleaned --

i kilka miesięcy od uprzątnięcia miejsca tragedii,

we are very quickly, now, getting to the point

bardzo szybko zbliżamy się do etapu,

where those conversations about what should go there are getting serious.

kiedy te rozmowy nabierają powagi.

Do you have -- having been as physically involved in the site

Będąc tak zaangażowanym w ten projekt,

as you have been doing this project -- have any ideas about

czy masz jakieś pomysły, odnośnie do tego,

what should or shouldn't be done?

co powinno lub nie powinno być zrobione?

DR: Well, I think one thing that shouldn't be done is evaluate --

Na pewno nie powinniśmy niczego jeszcze oceniać.

I think right now the discussion is a very closed discussion on the master plan.

Na tym etapie, prowadzimy bardzo szczegółowe rozmowy o głównym projekcie.

The Protetch Gallery recently had a show on ideas for buildings,

Galeria Protetch urządziła ostatnio wystawę projektów budynków

which had some sort of inventive ideas of buildings.

z pewnymi innowacyjnymi pomysłami.

KA: But it had some really terrible ideas.

Było kilka naprawdę okropnych pomysłów.

DR: And it also felt a little bit like a kind of competition of ideas,

To było coś jak konkurs pomysłów,

where I think the focus of ideas should be on master planning and uses.

które według mnie obracać się powinny wokół głównego projektu i zastosowań.

And I think there should be a broader -- which there's starting to be --

Według mnie powinien być szerszy dialog,

the dialogue is really opening up to,

i już się on powoli pojawia,

what does this site really want to be?

na temat tego czym ma być Strefa Zero.

And I truly believe until the issue of memorial is sorted out,

Wierzę, że dopóki kwestia upamiętnienia nie zostanie rozwiązana,

that it's going to be very hard to have an intelligent discussion.

ciężko będzie prowadzić inteligentną dyskusję.

There's a few discussions right now that I think are very positive,

Prowadzi się już pewne rozmowy, które według mnie są bardzo pozytywne.

about depressing the West Side Highway and connecting this over,

Dotyczą one przebiegu autostrady West Side Highway,

so that there's one uninterrupted piece of land.

tak by zostawić nietknięty obszar ziemi.

KA: Well, I think that's interesting.

Uważam, że to interesujące.

And it gets to another issue that was probably inappropriate

Prowadzi nas to do innej kwestii, być może

to discuss six months ago, but perhaps isn't now,

niestosownej pół roku temu, ale teraz niekonieczne.

which is, not many of us love the World Trade Center as a piece of architecture,

Mowa o tym, że WTC jako budynki, nie musiały się wszystkim podobać,

as what it had done to this city and that huge plaza.

i tym jak wyglądały na tle miasta i placu na którym się znajdowały.

Is this an opportunity, is the silver lining --

Czy jest to okazja, możliwość przebudowy

a silver lining, here -- to rebuild

Czy jest to okazja, możliwość przebudowy

some more traditional city grid, or not?

bardziej tradycjonalnej części miasta, czy nie?

DR: I think there's a real opportunity to engage

Uważam, że istnieje realna możliwość

in a discussion of why we live in cities.

omówienia powodów, dla których żyjemy w miastach.

And why do we live in places where such dissimilar people

Dlaczego mieszkamy w miejscach, gdzie tak różni od siebie ludzie

collide up against us each day?

każdego dnia na siebie trafiają?

I don't think it has much to do with 50 or 60 or 70 or 80 thousand new office spaces,

Myślę, że nie ma to nic wspólnego z 80 tys. nowych biur.

regardless of what the number is.

Myślę, że nie ma to nic wspólnego z 80 tys. nowych biur.

So yeah, I think there is a chance to re-look at how we think about cities.

Jest szansa, że ponownie przyjrzymy się naszym miastom.

And in fact, there's a proposal on the table now for building number seven.

Jest już pomysł na wybudowanie numeru 7.

KA: Which was the building just north of the Towers?

Który był budynkiem, od razu na północ od WTC?

DR: Right, which the towers fell into.

Tak. Na który zawaliły się wieże.

And the reason that's been held up is essentially by community outrage

Dyskusję podjęto z uwagi na niezadowolenia społeczności,

that they're not re-opening the street

wywołane tym, że nie otwarto ponownie ulicy,

to connect that back to the rest of the city.

łączącej przedmieścia z resztą miasta.

I think a public dialogue -- I think, you know,

Ważny jest dialog publiczny.

I'd like to see an international competition,

Chciałbym zobaczyć rywalizację międzynarodową

and a call for ideas for uses.

spowodowaną potrzebą różnych pomysłów i zastosowań.

KA: Whether it's arts, whether it's housing,

Bez względu na to, czy mowa o sztuce, mieszkalnictwie,

whether it's what amount of shopping?

czy zakupach?

DR: Right. And we're looking for other things.

Tak. Czekamy również na inne rzeczy.

This small foundation we put together is looking for other ways to help.

Ta mała fundacja, którą założyliśmy, będzie pomagać na różne sposoby,

Including taking a small piece adjacent to the site

np. zakup terenu przy Strefie Zero

and inviting 10 architects who currently don't have a voice

i zaproszenie 10 obecnie mniej znaczących architektów

in New York to do artist housing.

w Nowym Jorku, do przedstawienia artystycznych pomysłów zabudowy.

And find other ways to encourage the discussion

Szukamy różnych sposobów zmotywowania do dyskusji,

to be against sort of monolithic, single solutions,

by nie być monolitycznym. Szukamy rozwiązań

and more about a multiplicity of things.

wykorzystania różnych rzeczy w różnoraki sposób.

KA: Before we end, I know you have a piece of digital video

Zanim skończymy, wiem że przyniosłeś do studia nagranie

of the experience of being on this platform?

z platformy?

DR: John Kamen -- who's here, actually -- put together

To John Kamen, który jest tutaj,

a two and a half minute piece that shows the platform in use.

złożył 2,5 minutowy film ukazujący platformę w użyciu.

So I thought that would be good to end with.

Sądzę, że to dobry pomysł na zakończenie.

DR: We're looking from Fulton Street, west.

To widok z Fulton Street, zachodniej jej części.

One of the tricky issues we had with the Giuliani administration

Miałem trudną sprawę z administracją Giulianiego,

was I had forgotten how anti-graffiti he was.

ponieważ zapomniałem jak bardzo jest przeciwny graffiti.

And essentially our structure was designed to be written on.

Projekt zabudowy stworzony był tak, by można na nim pisać.

KA: As you say, it's not a memorial.

Jak wspomniałeś, to nie pomnik.

But were you conscious of memorials? The Vietnam Memorial?

Ale brałeś pod uwagę pomniki? Vietnam Memorial?

Those kinds of forms?

Tego typu formy?

DR: We certainly did as much research as we could,

Zbadaliśmy ten problem bardzo dokładnie

and we were conscious of other memorials.

i braliśmy pod uwagę inne pomniki.

And also the complexity and length of time they really take to do.

Jak i czas i pieniądze, potrzebne na ich stworzenie.

It's 350 people on the committee for Oklahoma City,

W radzie miasta Oklahoma City zasiada 350 osób,

which is why we thought of this as a sort of ad-hoc, spontaneous solution

dlatego traktowaliśmy to, jako szybkie i spontaniczne rozwiązanie,

that expanded on Union Square

przeniesione na Union Square

and the places that were ad-hoc memorials in the city already.

i podobne pomniki, które już istniały w mieście.

The scaffolding you can see built up over the street is de-mountable.

Konstrukcję, którą widzicie wzdłuż ulicy, można zdemontować.

What's interesting now is the nature of the site has totally changed,

Interesujące jest to, że charakter Strefy Zero całkowicie się zmienił.

so that what you're aware of

Nie myślimy już tylko

is not just the destruction of the buildings in Ground Zero,

o zniszczeniu budynków w Strefie Zero,

but all of the buildings around it --

ale i o wszystkich zabudowaniach dookoła

and the scars on the building around it, which are enormous.

oraz ogromnym piętnie pozostawionym na okolicznych budynkach.

This shows Saint Paul's on the left.

Tu, na lewo, widać kościół św. Pawła.

KA: I just want to thank you on behalf of New Yorkers

W imieniu nowojorczyków, chciałbym podziękować

for making this happen and getting this done.

za to, co zrobiłeś.

But the kind of virtually instantaneous nature of its erection,

Charakter tej konstrukcji, jej natychmiastowe wykonanie,

and its being there,

to że tam jest,

almost before you could believe

jeszcze zanim pomyśleliśmy,

that a response of this magnitude could be accomplished,

że można coś takiego wykonać,

is part of its extraordinary --

jest niesamowity.

I don't know if beauty is the word --

Nie wiem, czy piękno będzie odpowiednim słowem.

but presence.

Nie wiem, czy piękno będzie odpowiednim słowem.

DR: It was an honor to do.

To był prawdziwy zaszczyt.

And we were thrilled to be able to show it here.

Jesteśmy podekscytowani, że mogliśmy to tutaj zaprezentować.