The urgency of intersectionality | Kimberlé Crenshaw | TED

Tłumaczenie: Karol Pęczek

I'd like to try something new.

Chciałabym spróbować czegoś nowego.

Those of you who are able,

Ci z was, którzy mogą,

please stand up.

wstańcie, proszę.

OK, so I'm going to name some names.

Wymienię teraz kilka nazwisk.

When you hear a name that you don't recognize,

Kiedy usłyszycie nazwisko, którego nie kojarzycie,

you can't tell me anything about them,

o którym nic nie możecie powiedzieć,

I'd like you to take a seat

usiądźcie

and stay seated.

i pozostańcie w fotelach.

The last person standing, we're going to see what they know. OK?

Ostatnia osoba stojąca - sprawdzimy co wie, OK?

(Laughter)

(Śmiech)

All right.

Dobrze.

Eric Garner.

Eric Garner.

Mike Brown.

Mike Brown.

Tamir Rice.

Tamir Rice.

Freddie Gray.

Freddie Gray.

So those of you who are still standing,

Stojący wciąż,

I'd like you to turn around and take a look.

Obróćcie się i popatrzcie dookoła.

I'd say half to most of the people are still standing.

Na moje oko połowa lub większość wciąż stoi.

So let's continue.

Więc kontynuujmy.

Michelle Cusseaux.

Michelle Cusseaux.

Tanisha Anderson.

Tanisha Anderson.

Aura Rosser.

Aura Rosser.

Meagan Hockaday.

Meagan Hockaday.

So if we look around again,

Jeśli znów się rozejrzymy,

there are about four people still standing,

około cztery osoby wciąż stoją,

and actually I'm not going to put you on the spot.

i tak naprawdę nie zamierzam wywoływać was do tablicy.

I just say that to encourage transparency, so you can be seated.

Powiedziałam tak, żeby zachęcić was do szczerości, więc możecie usiąść.

(Laughter)

(Śmiech)

So those of you who recognized the first group of names know

Rozpoznający pierwszą grupę nazwisk wiedzą,

that these were African-Americans who have been killed by the police

że byli to Afroamerykanie, zabici przez policję

over the last two and a half years.

w ciągu ostatnich dwóch i pół roku.

What you may not know

Czego możecie nie wiedzieć

is that the other list is also African-Americans

to, że druga lista to także Afroamerykanie,

who have been killed within the last two years.

zabici w ciągu ostatnich dwóch lat.

Only one thing distinguishes the names that you know

Tylko jedna rzecz odróżnia nazwiska, które znacie

from the names that you don't know:

od tych, których nie znacie:

gender.

płeć.

So let me first let you know that there's nothing at all distinct

Na wstępie chcę wyjaśnić, że nie ma nic szczególnego

about this audience

w tej publiczności,

that explains the pattern of recognition that we've just seen.

tłumaczącego schemat rozpoznania, który właśnie widzieliśmy.

I've done this exercise dozens of times around the country.

Przerabiałam to ćwiczenie dziesiątki razy w całym kraju.

I've done it to women's rights organizations.

Przerabiałam je z organizacjami na rzecz praw kobiet.

I've done it with civil rights groups.

Z grupami zajmującymi się prawami człowieka.

I've done it with professors. I've done it with students.

Z profesorami. Ze studentami.

I've done it with psychologists. I've done it with sociologists.

Z psychologami. Z socjologami.

I've done it even with progressive members of Congress.

Nawet z postępowymi członkami Kongresu.

And everywhere, the awareness of the level of police violence

I wszędzie świadomość poziomu policyjnej przemocy

that black women experience

doświadczanej przez czarnoskóre kobiety

is exceedingly low.

jest niezmiernie niska.

Now, it is surprising, isn't it, that this would be the case.

Czy nie jest zaskakujące, że tak się dzieje?

I mean, there are two issues involved here.

Występują tutaj dwie kwestie.

There's police violence against African-Americans,

Jest policyjna przemoc wobec Afroamerykanów

and there's violence against women,

i przemoc wobec kobiet,

two issues that have been talked about a lot lately.

dwie kwestie szeroko omawiane w ostatnim czasie.

But when we think about who is implicated by these problems,

Ale kiedy myślimy o tym, kogo dotyczą te problemy,

when we think about who is victimized by these problems,

kto jest przez nie poszkodowany,

the names of these black women never come to mind.

nazwiska tych czarnoskórych kobiet

nigdy nie przychodzą nam na myśl.

Now, communications experts tell us

Eksperci od komunikacji mówią nam,

that when facts do not fit with the available frames,

że gdy fakty nie pasują do dostępnych ram

people have a difficult time incorporating new facts

ludzie mają trudności z włączeniem nowych faktów

into their way of thinking about a problem.

do ich sposobu myślenia o problemie.

These women's names have slipped through our consciousness

Nazwiska tych kobiet umknęły naszej świadomości,

because there are no frames for us to see them,

bo nie ma dla nas żadnych ram, by je zobaczyć,

no frames for us to remember them,

żadnych ram, by je pamiętać,

no frames for us to hold them.

żadnych ram, by je uchwycić.

As a consequence,

W konsekwencji

reporters don't lead with them,

dziennikarze nie piszą o nich na pierwszych stronach,

policymakers don't think about them,

decydenci nie myślą o nich

and politicians aren't encouraged or demanded that they speak to them.

i politycy nie są zachęceni ani zmuszeni do mówienia do nich.

Now, you might ask,

Teraz moglibyście zapytać

why does a frame matter?

dlaczego rama ma znaczenie?

I mean, after all,

W końcu

an issue that affects black people and an issue that affects women,

czy kwestia dotycząca osób czarnoskórych i dotycząca kobiet

wouldn't that necessarily include black people who are women

nie powinna obejmować czarnoskórych, będących kobietami

and women who are black people?

i kobiet, które są czarnoskóre?

Well, the simple answer is that this is a trickle-down approach to social justice,

Odpowiedź jest prosta: to podejście do sprawiedliwości społecznej

na zasadzie ekonomii skapywania,

and many times it just doesn't work.

która w wielu przypadkach nie działa.

Without frames that allow us to see

Bez ram, pozwalających ujrzeć,

how social problems impact all the members of a targeted group,

jak problemy społeczne oddziałują na wszystkich członków grupy docelowej,

many will fall through the cracks of our movements,

wielu zostanie pominiętych przez nasze ruchy,

left to suffer in virtual isolation.

pozostawionych, by cierpieć w wirtualnym odosobnieniu.

But it doesn't have to be this way.

Ale nie musi tak być.

Many years ago, I began to use the term "intersectionality"

Wiele lat temu zaczęłam używać terminu „intersekcjonalność”,

to deal with the fact that many of our social justice problems

by zmierzyć się z faktem, że dużo naszych

problemów dotyczących sprawiedliwości społecznej,

like racism and sexism

jak rasizm czy seksizm,

are often overlapping,

często nakłada się na siebie

creating multiple levels of social injustice.

tworząc wiele poziomów społecznej niesprawiedliwości.

Now, the experience that gave rise to intersectionality

Doświadczeniem, które dało początek intersekcjonalności

was my chance encounter with a woman named Emma DeGraffenreid.

było moje przypadkowe spotkanie z kobietą nazwiskiem Emma DeGraffenreid.

Emma DeGraffenreid was an African-American woman,

Emma DeGraffenreid była Afroamerykanką,

a working wife and a mother.

pracującą żoną i matką.

I actually read about Emma's story from the pages of a legal opinion

Właściwie przeczytałam o historii Emmy ze stron opinii prawnej

written by a judge who had dismissed Emma's claim

napisanej przez sędziego, który odrzucił pozew Emmy

of race and gender discrimination

o dyskryminację ze względu na rasę i płeć

against a local car manufacturing plant.

skierowany przeciw miejscowej fabryce samochodów.

Emma, like so many African-American women,

Emma, jak wiele afroamerykańskich kobiet,

sought better employment for her family and for others.

szukała lepszego zatrudnienia dla swojej rodziny i innych.

She wanted to create a better life for her children and for her family.

Chciała stworzyć lepsze życie dla swoich dzieci i rodziny.

But she applied for a job,

Jednak złożyła podanie o pracę

and she was not hired,

i nie została zatrudniona,

and she believed that she was not hired because she was a black woman.

a sądziła, że nie dostała pracy, przez bycie czarnoskórą kobietą.

Now, the judge in question dismissed Emma's suit,

Sędzia, o którym mowa, odrzucił zarzuty Emmy,

and the argument for dismissing the suit was

a argumentem było,

that the employer did hire African-Americans

że pracodawca zatrudniał Afroamerykanów

and the employer hired women.

i zatrudniał kobiety.

The real problem, though, that the judge was not willing to acknowledge

Jednak rzeczywistym problemem, którego sędzia nie był skłonny uznać,

was what Emma was actually trying to say,

było, o co Emmie w istocie chodziło,

that the African-Americans that were hired,

że Afroamerykanie,

zatrudnieni głównie

usually for industrial jobs, maintenance jobs, were all men.

do prac przemysłowych i konserwacyjnych, byli wszyscy mężczyznami.

And the women that were hired,

A kobiety, które były zatrudnione

usually for secretarial or front-office work,

głównie do prac biurowych i obsługi klientów,

were all white.

były wszystkie białe.

Only if the court was able to see how these policies came together

Gdyby tylko sąd był w stanie dostrzec, jak te zasady łączą się,

would he be able to see the double discrimination

mógłby zobaczyć podwójną dyskryminację,

that Emma DeGraffenreid was facing.

która dotknęła Emmę.

But the court refused to allow Emma to put two causes of action together

Jednak sąd nie pozwolił, Emmie połączyć dwóch podstaw powództwa,

to tell her story

by przedstawiła swoją historię,

because he believed that, by allowing her to do that,

ponieważ uważał, że pozwolenie jej na to

she would be able to have preferential treatment.

byłoby jej preferencyjnym potraktowaniem.

She would have an advantage by having two swings at the bat,

Miałaby przewagę mając dwie „próby”,

when African-American men and white women only had one swing at the bat.

podczas gdy afroamerykańscy mężczyźni i białe kobiety tylko jedną.

But of course, neither African-American men or white women

Ale oczywiście ani afroamerykańscy mężczyźni, ani białe kobiety

needed to combine a race and gender discrimination claim

nie musieli łączyć zarzutu dyskryminacji rasowej i ze względu na płeć,

to tell the story of the discrimination they were experiencing.

aby przedstawić historię dyskryminacji, której doświadczali.

Why wasn't the real unfairness

Dlaczego prawdziwą niesprawiedliwością

law's refusal to protect African-American women

nie była sądowa odmowa ochrony afroamerykańskich kobiet

simply because their experiences weren't exactly the same

tylko dlatego, że ich doświadczenia nie były dokładnie takie same,

as white women and African-American men?

jak białych kobiet i afroamerykańskich mężczyzn?

Rather than broadening the frame to include African-American women,

Zamiast poszerzyć ramę, aby włączyć afroamerykańskie kobiety,

the court simply tossed their case completely out of court.

sąd po prostu odrzucił ich sprawę całkowicie pozasądownie.

Now, as a student of antidiscrimination law,

Jako badaczka prawa antydyskryminacyjnego,

as a feminist,

jako feministka,

as an antiracist,

jako antyrasistka,

I was struck by this case.

zwróciłam uwagę na tę sprawę.

It felt to me like injustice squared.

Była to dla mnie niesprawiedliwość do kwadratu.

So first of all,

Po pierwsze,

black women weren't allowed to work at the plant.

czarnoskóre kobiety nie mogły pracować w fabryce.

Second of all, the court doubled down on this exclusion

Po drugie, sąd spotęgował to wykluczenie,

by making it legally inconsequential.

czyniąc je prawnie niespójnym.

And to boot, there was no name for this problem.

I w dodatku nie było nazwy dla tego problemu.

And we all know that, where there's no name for a problem,

A jak wszyscy wiemy, tam gdzie nie ma nazwy problemu

you can't see a problem,

nie widać problemu,

and when you can't see a problem, you pretty much can't solve it.

a kiedy nie widać problemu, praktycznie nie można go rozwiązać.

Many years later, I had come to recognize

Wiele lat później zdałam sobie sprawę,

that the problem that Emma was facing was a framing problem.

że problem, którego doświadczała Emma, był związany z ramą.

The frame that the court was using

Rama, której używał sąd,

to see gender discrimination or to see race discrimination

aby zobaczyć dyskryminację rasową lub ze względu na płeć,

was partial, and it was distorting.

była częściowa, co powodowało wypaczenie.

For me, the challenge that I faced was

Wyzwaniem, przed którym stanęłam

trying to figure out whether there was an alternative narrative,

było dowiedzieć się czy istniała alternatywna wersja,

a prism that would allow us to see Emma's dilemma,

pryzmat, który pozwoliłby nam zobaczyć dylemat Emmy,

a prism that would allow us to rescue her from the cracks in the law,

pryzmat, który pozwoliłby nam uratować ją od luk prawnych,

that would allow judges to see her story.

który pozwoliłby sędziom ujrzeć jej historię.

So it occurred to me,

Przyszło mi wtedy do głowy,

maybe a simple analogy to an intersection

że może prosta analogia do skrzyżowania

might allow judges to better see Emma's dilemma.

pozwoliłaby sędziom lepiej dostrzec dylemat Emmy.

So if we think about this intersection, the roads to the intersection would be

Jeśli pomyślimy o tym skrzyżowaniu, drogi prowadzące do niego mogłyby być

the way that the workforce was structured by race and by gender.

na wzór tego, jak siła robocza była strukturyzowana przez rasę i płeć.

And then the traffic in those roads would be the hiring policies

I wtedy ruchem na tych drogach mogłaby być polityka zatrudniania

and the other practices that ran through those roads.

i inne praktyki, które nimi przebiegały.

Now, because Emma was both black and female,

Jako że Emma była czarnoskórą kobietą,

she was positioned precisely where those roads overlapped,

znajdowała się dokładnie tam, gdzie drogi się pokrywały,

experiencing the simultaneous impact

doświadczając jednoczesnego wpływu

of the company's gender and race traffic.

ruchu płci i rasy w przedsiębiorstwie.

The law -- the law is like that ambulance that shows up

Prawo - prawo jest jak karetka, która pojawia się

and is ready to treat Emma only if it can be shown

i jest gotowa uleczyć Emmę, tylko jeśli można wykazać,

that she was harmed on the race road or on the gender road

że została poszkodowana na drodze rasy lub na drodze płci,

but not where those roads intersected.

ale nie w miejscu przecięcia się tych dróg.

So what do you call being impacted by multiple forces

Jak nazwać doświadczanie oddziaływania ze strony wielu sił,

and then abandoned to fend for yourself?

zostając opuszczonym i zdanym tylko na siebie?

Intersectionality seemed to do it for me.

Wydaje się, że intersekcjonalność zrobiła to za mnie.

I would go on to learn that African-American women,

Poszłabym dalej, aby dowiedzieć się, że afroamerykańskie kobiety,

like other women of color,

jak inne kobiety o odmiennym kolorze skóry,

like other socially marginalized people all over the world,

jak inni społecznie wykluczeni ludzie na całym świecie,

were facing all kinds of dilemmas and challenges

doświadczali wszystkich rodzajów dylematów i wyzwań

as a consequence of intersectionality,

jako konsekwencji intersekcjonalności,

intersections of race and gender,

skrzyżowań rasy i płci,

of heterosexism, transphobia, xenophobia, ableism,

heteroseksizmu, transfobii, ksenofobii, ableizmu,

all of these social dynamics come together

wszystkie je łączy dynamika społeczna,

and create challenges that are sometimes quite unique.

i tworzy wyzwania, które są czasem dość wyjątkowe.

But in the same way

Ale w ten sam sposób,

that intersectionality

w jaki intersekcjonalność

raised our awareness to the way that black women live their lives,

podniosła naszą świadomość do tego stopnia,

że czarnoskóre kobiety wiodą normalne życie,

it also exposes the tragic circumstances

ujawnia ona również tragiczne okoliczności,

under which African-American women die.

w których umierają afroamerykańskie kobiety.

Police violence against black women

Przemoc policji wobec czarnoskórych kobiet

is very real.

jest bardzo realna.

Poziom przemocy, doświadczanej przez czarnoskóre kobiety

The level of violence that black women face

is such that it's not surprising

jest taki, że trudno się dziwić,

that some of them do not survive their encounters with police.

że niektóre z nich nie wychodzą cało ze spotkań z policją.

Black girls as young as seven,

Czarnoskóre dziewczynki w wieku siedmiu lat,

great grandmothers as old as 95

prababcie w wieku 95 lat

have been killed by the police.

ginęły z rąk policji.

They've been killed in their living rooms,

Były zabijane w swoich salonach,

in their bedrooms.

w swoich sypialniach.

They've been killed in their cars.

Były zabijane w swoich samochodach.

They've been killed on the street.

Były zabijane na ulicach.

They've been killed in front of their parents

Były zabijane na oczach swoich rodziców

and they've been killed in front of their children.

i na oczach swoich dzieci.

They have been shot to death.

Były śmiertelnie postrzeliwane.

They have been stomped to death.

Były śmiertelnie kopane.

They have been suffocated to death.

Były śmiertelnie duszone.

They have been manhandled to death.

Były śmiertelnie maltretowane.

They have been tasered to death.

Były śmiertelnie rażone paralizatorem.

They've been killed when they've called for help.

Były zabijane, kiedy wołały o pomoc.

They've been killed when they were alone,

Były zabijane, kiedy były same

and they've been killed when they were with others.

i były zabijane, kiedy były z innymi.

They've been killed shopping while black,

Były zabijane podczas zakupów,

driving while black,

podczas prowadzenia samochodu,

having a mental disability while black,

będąc niepełnoprawnymi umysłowo,

having a domestic disturbance while black.

podczas domowej kłótni.

They've even been killed being homeless while black.

Były nawet zabijane, będąc bezdomnymi.

They've been killed talking on the cell phone,

Były zabijane rozmawiając przez komórkę,

laughing with friends,

śmiejąc się z przyjaciółmi,

sitting in a car reported as stolen

siedząc w samochodzie zgłoszonym jako skradziony

and making a U-turn in front of the White House

i zawracając przed Białym Domem

with an infant strapped in the backseat of the car.

z niemowlęciem przypiętym w tylnym siedzeniu auta.

Why don't we know these stories?

Dlaczego nie znamy tych historii?

Why is it that their lost lives

Dlaczego to, że straciły życie

don't generate the same amount of media attention and communal outcry

nie generuje takiej samej uwagi mediów i społecznego sprzeciwu,

as the lost lives of their fallen brothers?

jak utracone życia ich poległych braci?

It's time for a change.

Czas na zmianę.

So what can we do?

Co więc możemy zrobić?

In 2014, the African-American Policy Forum began to demand

W 2014 roku Afroamerykańskie Forum Polityczne zaczęło postulować,

that we "say her name"

abyśmy „wymawiali jej imię”

at rallies, at protests,

na wiecach, na protestach,

at conferences, at meetings,

na konferencjach, na spotkaniach,

anywhere and everywhere

wszędzie, gdzie omawiana jest

that state violence against black bodies is being discussed.

przemoc państwa wobec czarnoskórych.

But saying her name is not enough.

Ale wymawianie jej imienia nie wystarczy.

We have to be willing to do more.

Musimy być gotowi zrobić więcej

We have to be willing to bear witness,

Musimy być gotowi zaświadczać,

to bear witness to the often painful realities

Zaświadczać o często bolesnej rzeczywistości,

that we would just rather not confront,

z którą wolelibyśmy się nie konfrontować,

the everyday violence and humiliation that many black women have had to face,

o codziennej przemocy i poniżaniu,

z którymi musi mierzyć się wiele czarnoskórych kobiet,

black women across color,

czarnoskórych kobiet o różnym kolorze,

age, gender expression,

wieku, tożsamości płciowej.

sexuality and ability.

seksualności i sprawności.

So we have the opportunity right now --

Mamy teraz okazję -

bearing in mind that some of the images that I'm about to share with you

biorąc pod uwagę, że niektóre z obrazków, którymi mam zamiar się z wami podzielić

may be triggering for some --

mogą być poruszające dla niektórych -

to collectively bear witness to some of this violence.

aby wspólnie unieść ciężar bycia świadkami jakiejś części tej przemocy.

We're going to hear the voice of the phenomenal Abby Dobson.

Usłyszymy teraz głos fenomenalnej Abby Dobson.

And as we sit with these women,

Kiedy poznajemy te kobiety,

some who have experienced violence and some who have not survived them,

które doświadczyły przemocy i niektóre tego nie przeżyły,

we have an opportunity

mamy okazję

to reverse what happened at the beginning of this talk,

naprawić to, co miało miejsce na początku tego wykładu,

when we could not stand for these women

kiedy nie mogliśmy opowiedzieć się za tymi kobietami,

because we did not know their names.

ponieważ nie znaliśmy ich nazwisk.

So at the end of this clip, there's going to be a roll call.

Na końcu tego klipu będzie wyczytanie listy.

Several black women's names will come up.

Pojawi się kilka nazwisk czarnoskórych kobiet.

I'd like those of you who are able to join us in saying these names

Chciałabym, aby ci, którzy mogą, włączyli się w wyczytywanie tych imion

as loud as you can,

tak głośno jak potraficie,

randomly, disorderly.

losowo, w nieuporządkowany sposób.

Let's create a cacophony of sound

Stwórzmy kakofonię dźwięków,

to represent our intention

by zaprezentować nasza intencję,

to hold these women up,

by wesprzeć je,

to sit with them,

by być z nimi,

to bear witness to them,

by być dla nich świadkami,

to bring them into the light.

by doprowadzić je do światła.

(Singing) Abby Dobson: Say,

(Śpiewa) Abby Dobson: Powiedz,

say her name.

powiedz jej imię.

Say,

Powiedz,

say her name.

powiedz jej imię.

(Audience) Shelly!

(Publiczność) Shelly!

(Audience) Kayla!

(Publiczność) Kayla!

AD: Oh,

AD: Och,

say her name.

powiedz jej imię.

(Audience shouting names)

(Publiczność wykrzykuje imiona)

Say, say,

Powiedz, powiedz

say her name.

powiedz jej imię.

Say her name.

Powiedz jej imię.

For all the names

Za wszystkie imiona,

I'll never know,

których nigdy nie poznam,

say her name.

powiedz jej imię.

KC: Aiyanna Stanley Jones, Janisha Fonville,

KC: Aiyanna Stanley Jones, Janisha Fonville,

Kathryn Johnston, Kayla Moore,

Kathryn Johnston, Kayla Moore,

Michelle Cusseaux, Rekia Boyd,

Michelle Cusseaux, Rekia Boyd,

Shelly Frey, Tarika, Yvette Smith.

Shelly Frey, Tarika, Yvette Smith.

AD: Say her name.

AD: Powiedz jej imię.

KC: So I said at the beginning,

KC: Powiedziałam na początku,

if we can't see a problem,

że jeśli nie możemy dostrzec problemu,

we can't fix a problem.

nie możemy go rozwiązać.

Together, we've come together to bear witness

Wspólnie zjednoczyliśmy się, aby dać świadectwo

to these women's lost lives.

dla ich utraconych istnień.

But the time now is to move

Ale nadeszła pora, aby przejść

from mourning and grief

od żałoby i smutku

to action and transformation.

do działań i przemian.

This is something that we can do.

To coś, co możemy zrobić.

It's up to us.

Wszystko zależy od nas.

Thank you for joining us.

Dziękuję za przybycie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Oklaski)