Franco Sacchi: Welcome to Nollywood

23,999 views ・ 2008-11-20

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ewa Barycka Korekta: Marek Kasiak
00:18
I have a story, a story that I would like to share with you.
0
18330
4000
Chciałbym podzielić się z państwem pewną historią.
00:22
And it's an African story.
1
22330
2000
To historia o Afryce.
00:24
It is a story of hope, resilience and glamour.
2
24330
6000
To historia o nadziei, odporności i przepychu.
00:30
There was Hollywood.
3
30330
2000
Mieliśmy Hollywood.
00:32
Then came Bollywood.
4
32330
2000
Powstał Bollywood.
00:35
Today we have Nollywood, the third-largest film industry in the world.
5
35330
7000
Dziś mamy Nollywood, trzeci pod względem wielkości przemysł filmowy na świecie
00:42
In 2006 alone, almost 2,000 films were made in Nigeria.
6
42330
7000
W samym 2006 roku w Nigerii powstało prawie 2 tys. filmów.
00:49
Now, try to imagine 40, 50 films wrapped, distributed, every week
7
49330
8000
Wyobraźcie sobie 40, 50 filmów rozprowadzanych co tydzień
00:57
in the streets of Lagos, Nigeria and West Africa.
8
57330
5000
na ulicach Lagos w Nigerii, na zachodnim wybrzeżu Afryki.
01:02
Some estimates put the value of this industry at 250 million dollars.
9
62330
6000
Szacuje się, że przemysł ten wart jest 250 milionów dolarów.
01:08
It has created thousands, if not tens of thousands of jobs.
10
68330
6000
Stworzył tysiące, jeśli nie dziesiątki tysięcy miejsc pracy
01:14
And it's expanding.
11
74330
3000
i dalej się rozwija.
01:17
But keep in mind that this was a grassroots movement.
12
77330
8000
Należy jednak pamiętać, że powstał jako ruch oddolny.
01:25
This is something that happened without foreign investment,
13
85330
6000
Bez udziału żadnego inwestora zagranicznego,
01:31
without government aid, and actually, it happened against all odds,
14
91330
6000
bez pomocy ze strony rządu, właściwie wbrew wszelkim przeciwnościom
01:37
in one of the most difficult moments in Nigerian economy.
15
97330
6000
podczas jednego z najtrudniejszych okresów w gospodarce Nigerii.
01:43
The industry is 15 years old.
16
103330
2000
Przemysł filmowy w Nigerii ma 15 lat.
01:47
And so maybe you're thinking now,
17
107330
4000
Może zastanawia was,
01:51
why, how, an Italian filmmaker based in Boston
18
111330
4000
dlaczego włoski filmowiec działający w Bostonie
01:55
is so interested in this story?
19
115330
3000
interesuje się tą historią?
01:58
And so I think I have to tell you just a few words,
20
118330
3000
Myślę, że muszę opowiedzieć trochę
02:01
a few things about my personal life,
21
121330
3000
o wydarzeniach z mojego życia,
02:04
because I think there is a connection.
22
124330
6000
ponieważ myślę, że ma to związek.
02:10
My grandfather lived most of his life and is buried in Zambia.
23
130330
5000
Mój dziadek większość swojego życia spędził w Zambii i tam jest pochowany.
02:15
My father also lived most of his adult life in East Africa.
24
135330
6000
Mój ojciec również mieszkał w zachodnej Afryce przez większość swojego dorosłego życia.
02:21
And I was born in Zambia.
25
141330
4000
Urodziłem się w Zambii.
02:25
Even though I left when I was only three years old,
26
145330
2000
Mimo że opuściłem ją, gdy miałem trzy lata,
02:27
I really felt that Africa was this big part of my life.
27
147330
5000
to naprawdę czułem, że Afryka jest dużą częścią mojego życia.
02:32
And it really was a place where I learned to walk.
28
152330
5000
Tam przecież nauczyłem się chodzić.
02:37
I think I uttered the first words,
29
157330
4000
Myślę, że też powiedziałem pierwsze słowa,
02:41
and my family bought their first home.
30
161330
2000
a rodzice kupili pierwszy dom.
02:43
So when we came back to Italy,
31
163330
4000
Gdy wróciliśmy do Włoch,
02:47
and one of the things that I remember the most
32
167330
3000
najwyraźniej pamiętałem,
02:50
is my family having this hard time to share stories.
33
170330
4000
że moja rodzina miała problemy z dzieleniem się swoimi opowieściami.
02:54
It seemed that for our neighbors and friends,
34
174330
3000
Wydawało się, że dla naszych sąsiadów lub przyjaciół
02:57
Africa was either this exotic place, this imaginary land
35
177330
6000
Afryka to miejsce albo egzotyczne,
03:03
that probably exists only in their imagination,
36
183330
3000
albo kraina istniejąca w ich wyobraźni
03:06
or the place of horror, famine.
37
186330
5000
lub miejsce okropności, głodu.
03:11
And so we were always caught in this stereotype.
38
191330
4000
Zawsze wpadamy w takie stereotypy.
03:15
And I remember really this desire to talk about Africa
39
195330
3000
Pamiętam to pragnienie opowiadania o Afryce jak o miejscu,
03:18
as a place where we lived and people live and go about their lives,
40
198330
4000
gdzie mieszkaliśmy i gdzie inni też żyją swoim życiem,
03:22
and have dreams like we all have.
41
202330
3000
i mają podobne do naszych marzenia.
03:25
So when I read in a newspaper in the business page
42
205330
6000
Gdy przeczytałem w gazecie na stronach o gospodarce
03:31
the story of Nollywood,
43
211330
2000
opowieść o Nollywood,
03:33
I really felt this is an incredible opportunity to tell a story
44
213330
5000
poczułem, że to nieprawdopodobna okazja do opowiedzenia historii,
03:38
that goes against all these preconceived notions.
45
218330
4000
która przeczy wszystkim tym uprzedzeniom.
03:42
Here I can tell a story of Africans making movies like I do,
46
222330
5000
Dziś mogę opowiedzieć historię o tym, jak Afrykańczycy robią filmy,
03:47
and actually I felt this was an inspiration for me.
47
227330
6000
właściwie poczułem, że to było dla mnie inspiracją.
03:53
I have the good fortune of being a filmmaker-in-residence
48
233330
4000
Mam to szczęście, że jestem filmowcem-rezydentem
03:57
at the Center of Digital Imaging Arts at Boston University.
49
237330
3000
w Center of Digital Imaging Arts na Boston University.
04:00
And we really look how digital technology is changing,
50
240330
4000
Przyglądamy się, jak technologia cyfrowa się zmienia
04:04
and how young, independent filmmakers
51
244330
3000
i jak młodzi niezależni filmowcy
04:07
can make movies at a fraction of the cost.
52
247330
3000
mogą robić filmy małym kosztem.
04:10
So when I proposed the story,
53
250330
2000
Gdy zaproponowałem tę opowieść,
04:12
I really had all the support to make this film.
54
252330
4000
miałem pełne wsparcie na zrobienie tego filmu.
04:16
And not only had the support,
55
256330
1000
Poza tym wsparciem
04:17
I found two wonderful partners in crime in this adventure.
56
257330
5000
miałem dwóch wspaniałych współpracowników:
04:22
Aimee Corrigan, a very talented and young photographer,
57
262330
3000
Aimee Corrigan - bardzo utalentowaną młodą fotografkę
04:25
and Robert Caputo, a friend and a mentor,
58
265330
3000
i Roberta Caputo - przyjaciela i mentora,
04:28
who is a veteran of National Geographic,
59
268330
4000
starego wyjadacza z National Geographic.
04:32
and told me, "You know, Franco, in 25 years of covering Africa,
60
272330
4000
Powiedział: - Wiesz, Franco, przez 25 lat zajmowania się Afryką
04:36
I don't know if I have come across a story
61
276330
3000
nie wiem, czy spotkałem się z historią,
04:39
that is so full of hope and so fun."
62
279330
4000
która jest tak pełna nadziei i taka zabawna.
04:43
So we went to Lagos in October 2005.
63
283330
7000
Pojechaliśmy do Lagos w październiku 2005 roku.
04:50
And we went to Lagos to meet Bond Emeruwa,
64
290330
3000
W Lagos spotkaliśmy się z Bondem Emeruwa,
04:53
a wonderful, talented film director who is with us tonight.
65
293330
5000
wspaniałym i utalentowanym reżyserem, który jest dziś tutaj.
04:58
The plan was to give you a portrait of Nollywood,
66
298330
4000
Chcieliśmy przedstawić dziś Nollywood,
05:02
of this incredible film industry,
67
302330
3000
ten nieprawdopodobny przemysł filmowy,
05:05
following Bond in his quest to make an action movie
68
305330
4000
podążając za Bondem i jego dążeniem do zrobienia filmu akcji
05:09
that deals with the issue of corruption,
69
309330
3000
na temat problemu korupcji
05:12
called "Checkpoint."
70
312330
2000
pod tytułem "Checkpoint"
05:14
Police corruption.
71
314330
2000
Korupcji w policji.
05:16
And he had nine days to make it.
72
316330
2000
Miał na ten film 9 dni.
05:18
We thought this was a good story.
73
318330
2000
Pomyśleliśmy, że to jest niezła opowieść.
05:20
In the meantime, we had to cover Nollywood,
74
320330
3000
W tym samym czasie mieliśmy zbierać materiał o Nollywood,
05:23
and we talked to a lot of filmmakers.
75
323330
2000
rozmawialiśmy z wieloma filmowcami.
05:25
But I don't want to create too many expectations.
76
325330
2000
Nie chcę jednak podsycać oczekiwań.
05:27
I would like to show you six minutes.
77
327330
4000
Chciałbym pokazać 6 minut materiału.
05:31
And these are six minutes they really prepared for the TED audience.
78
331330
4000
Te 6 minut zostały przygotowane specjalnie dla widowni TED.
05:35
There are several themes from the documentary,
79
335330
3000
Oto kilka motywów z materiałów dokumentalnych,
05:38
but they are re-edited and made for you, OK?
80
338330
2000
zostały one przemontowane na dzisiejszą prezentację.
05:40
So I guess it's a world premier.
81
340330
3000
To chyba ich premiera światowa.
05:43
(Video)
82
343330
2000
(materiał wideo)
05:46
Man: Action.
83
346330
1000
Akcja.
05:54
Milverton Nwokedi: You cut a nice movie with just 10,000 dollars in Nigeria here.
84
354330
7000
Niezły film robi się za 10 tys. dolarów w Nigerii.
06:01
And you shoot in seven days.
85
361330
2000
Kręci się w 7 dni.
06:08
Peace Piberesima: We're doing films for the masses.
86
368330
2000
Robimy filmy dla odbiorców masowych.
06:10
We're not doing films for the elite
87
370330
2000
Nie dla elit,
06:12
and the people in their glass houses.
88
372330
2000
czy ludzi mieszkających w szklanych domach.
06:14
They can afford to watch their "Robocop" and whatever.
89
374330
2000
Ich stać na oglądanie "Robocopa" lub podobnych filmów.
06:19
Mahmood Ali Balogun: I think filmmaking in Nigeria, for those who work in it,
90
379330
2000
Uważam, że kręcenie filmów w Nigerii dla tych, którzy się tym zajmują,
06:21
is a kind of subsistence filmmaking -- what they do to make a living.
91
381330
4000
to rodzaj zarabiania na utrzymanie się przy życiu.
06:25
It's not the fancy filmmaking where you say,
92
385330
3000
To nie jest finezyjne robienie filmów,
06:28
oh, you want to put all the razzmatazz of Hollywood,
93
388330
3000
czy wszystkie te sztuczki, jakie robią w Hollywood,
06:31
and where you have big budgets.
94
391330
2000
gdzie mają ogromne budżety.
06:33
Here is that you make these films,
95
393330
2000
Tutaj robi się filmy,
06:35
it sells, you jump onto the location again to make another film,
96
395330
4000
sprzedaje i jedzie dalej na kolejny plan zdjęciowy,
06:39
because if you don't make the next film, you're not going to feed.
97
399330
3000
bo bez kolejnego filmu nie będzie na jedzenie.
06:49
Bond Emeruwa: So while we're entertaining, we should be able to educate.
98
409330
4000
Gdy zapewniamy rozrywkę, powinniśmy móc też edukować.
06:53
I believe in the power of audiovisuals.
99
413330
4000
Wierzę w moc materiałów audiowizualnych.
06:57
I mean, 90 percent of the population will watch Nollywood.
100
417330
3000
Chodzi mi o to, że 90% ludności ogląda produkcje z Nollywood.
07:00
I think it's the most viable vehicle right now
101
420330
2000
Moim zdaniem to dziś najbardziej opłacalny środek
07:02
to pass information across a dedicated cable.
102
422330
3000
przekazywania informacji przy użyciu prądu.
07:05
So if you're making a movie, no matter what your topic is,
103
425330
3000
Bez względu na to, jaki jest temat filmu,
07:08
put in a message in there.
104
428330
2000
musi on zawierać przekaz.
07:10
Woman: You still have to report the incident.
105
430330
3000
Należy zgłosić wypadek.
07:15
He needs proper medical attention.
106
435330
3000
On potrzebuje odpowiedniej opieki lekarskiej.
07:18
PP: I keep trying to explain to people,
107
438330
2000
Staram się wytłumaczyć to innym,
07:20
it's not about the quality at the moment -- the quality is coming.
108
440330
3000
że nie chodzi jakość w tym momencie - to się stanie.
07:23
I mean, there are those films that people are making for quality,
109
443330
4000
Chodzi mi o to, że są filmy dobre jakościowo,
07:27
but the first thing you have to remember about this society
110
447330
3000
ale wpierw należy pamiętać o społeczeństwie.
07:30
is that Africa still has people that live on one dollar a day,
111
450330
4000
W Afryce, gdzie nadal ludzie żyją za 1 dolara dziennie
07:34
and these are the people that really watch these films.
112
454330
2000
i takie właśnie filmy są przez nich oglądane.
07:41
Sonny McDon W: Nollywood is a fantastic industry
113
461330
5000
Nollywood to fantastyczny przemysł,
07:46
that has just been born in this part of the world.
114
466330
4000
który się dopiero narodził w tej części świata.
07:54
Because nobody believed that Nollywood can come out of Africa.
115
474330
6000
Nikt nie wierzył, że Nollywood narodzi się w Afryce.
08:01
Lancelot Imasen: But our films,
116
481330
2000
Nasze filmy
08:03
they are stories that our people can relate to themselves.
117
483330
3000
to historie, które przemawiają do widzów.
08:06
They are stories about our people, for our people.
118
486330
3000
Te historie mówią naszym ludziom o nich samych.
08:09
And consistently, they are glued to their screen
119
489330
4000
I ciągle są jakby przeklejeni do ekranu,
08:13
whenever they see the story.
120
493330
2000
kiedykolwiek oglądają film z opowieścią o sobie samych.
08:18
Narrator: Suspense, fun and intrigue.
121
498330
3000
Napięcie, zabawa i intryga.
08:21
It's the blockbuster comedy.
122
501330
2000
Jak w kasowej komedii.
08:23
You'll crack your ribs.
123
503330
2000
Połamiesz sobie żebra.
08:32
Bernard Pinayon Agbaosi: We have been so deep into the foreign movies.
124
512330
3000
Zachwycamy się zagranicznymi filmami.
08:35
It's all about the foreign movies.
125
515330
2000
Nic, tylko filmy z zagranicy.
08:37
But we can do something too.
126
517330
2000
Ale my też możemy coś zrobić.
08:39
We can do something, something that when the world sees it,
127
519330
3000
Coś, co zobaczy świat,
08:42
they say, wow, this is Nigeria.
128
522330
3000
i powie: no! no! to Nigeria.
08:48
Man: Just arrest yourself, sergeant.
129
528330
2000
Sam się zaaresztuj sierżancie.
08:50
Don't embarrass yourself.
130
530330
2000
Nie ośmieszaj się.
08:55
Come on. Don't run away. Come back. Come back.
131
535330
3000
Weź, nie uciekaj, wracaj, wracaj.
09:02
SMW: You can now walk the street and see a role model.
132
542330
2000
Idąc ulicą można zobaczyć wzór do naśladowania.
09:04
It’s not just what you see in picture.
133
544330
2000
To nie to samo, co ogląda się w filmie.
09:06
You see the person live.
134
546330
2000
Widzisz taką osobę na żywo.
09:08
You see how he talks. You see how he lives.
135
548330
3000
Widzisz, jak mówi, jak mieszka.
09:11
He influences you really good, you know.
136
551330
2000
Ma to dobry wpływ na nas.
09:13
It’s not just what you see in the picture.
137
553330
2000
To nie to, co oglądamy,
09:15
It is not what you hear, you know, from the Western press.
138
555330
5000
słyszymy w prasie zachodniej.
09:20
Man: See you. Bye.
139
560330
2000
Na razie, cześć.
09:24
Action.
140
564330
2000
Akcja.
09:27
Saint Obi: I was so fascinated, you know, with those cowboy movies.
141
567330
5000
Byłem zafascynowany filmami o kowbojach.
09:32
But then when I discovered the situation in my country,
142
572330
4000
Ale gdy dowiedziałem się o sytuacji w moim kraju,
09:36
at that time there was so much corruption.
143
576330
4000
wtedy tam szalała korupcja.
09:40
For a young man to really make it out here,
144
580330
3000
By dać sobie radę, młody człowiek
09:43
you got to think of some negative things and all that,
145
583330
4000
musi myśleć o rzeczach negatywnych, itp.
09:47
or some kind of vices.
146
587330
2000
o jakichś przeciwnościach.
09:49
And I didn't want that, you know.
147
589330
3000
Nie chciałem tego robić.
09:52
And I discovered that I could be successful in life as an actor,
148
592330
5000
Wtedy odkryłem, że mogę odnieść sukces w życiu jako aktor,
09:57
without doing crime, without cheating nobody, without telling no lies.
149
597330
4000
żadnego popełniania przestępstw, oszukiwania, kłamania.
10:01
Just me and God-given talent.
150
601330
2000
Tylko ja i talent od Boga.
10:14
Man: Let's go.
151
614330
1000
Dalej,
10:15
OK, it's time to kick some ass.
152
615330
3000
Ok, czas skopać komuś dupę.
10:20
Cover this. It's your own.
153
620330
2000
Przykryj to, to twoje.
10:23
Move it.
154
623330
1000
Weź to.
10:27
Roboger Animadu: In big countries, when they do the movies,
155
627330
2000
W wielkich krajach, gdy robią filmy,
10:29
they have all these things in place.
156
629330
2000
mają wszystkie te rzeczy do dypozycji.
10:31
But here, we improvise these items, like the gunshots.
157
631330
4000
A tutaj improwizujemy, np. strzały z broni.
10:35
Like they go, here, now, now, you see the gun there,
158
635330
2000
Tak jak tutaj, widać spluwę,
10:37
but you won't see any guns shot, we use knock-out.
159
637330
2000
ale nie ma strzelaniny, tylko nokaut.
10:41
Kevin Books Ikeduba: What I'm scared of is just the explosion will come up in my face.
160
641330
3000
Boję się tylko, że uszkodzę sobie twarz.
10:44
Woman: That's why I use enough masking tape.
161
644330
2000
Dlatego też używamy dużo brązowej taśmy klejącej.
10:46
The masking tape will hold it.
162
646330
2000
Taka taśma spełni swoją rolę.
10:48
Wat, wait. Just hold this for me.
163
648330
2000
Zaczekaj, przytrzymaj mi to.
10:53
KBI: I'm just telling her to make sure she places it well
164
653330
2000
Instruuję ją, by upewniła się, czy dobrze to mocuje,
10:55
so that it won't affect my face -- the explosion, you know.
165
655330
2000
bym nie uszkodził sobie twarzy przez ten wybuch.
10:57
But she's a professional. She knows what she’s doing.
166
657330
3000
To zawodowiec, ona wie, co robi.
11:00
I'm trying to protect my face too.
167
660330
2000
Swoją twarz też staram się chronić.
11:02
This ain't going to be my last movie.
168
662330
2000
To nie będzie mój ostatni film.
11:09
You know, this is Nollywood, where the magic lives.
169
669330
2000
To jest Nollywood, tam jest magia.
11:13
RA: So now you're about to see how we do our own movies here,
170
673330
3000
Teraz zobaczycie, jak robimy filmy,
11:16
with or without any assistance from anybody.
171
676330
4000
z lub bez czyjejkolwiek pomocy.
11:20
Man: Action.
172
680330
1000
Akcja.
11:25
Cut.
173
685330
2000
Cięcie.
11:27
(Applause)
174
687330
6000
(oklaski)
11:33
Franco Sacchi: So many things to say, so little time.
175
693330
2000
Franco Sacchi: Tyle do opowiedzenia, tak mało czasu.
11:35
So many themes in this story.
176
695330
2000
Tyle wątków w tej historii.
11:37
I just can't tell you -- there’s one thing I want to tell you.
177
697330
3000
Jedną rzecz chciałbym powiedzieć.
11:40
I spent, you know, several weeks with all these actors, producers,
178
700330
5000
Spędziłem kilka tygodni z tymi aktorami, producentami,
11:45
and the problems they have to go through are unimaginable
179
705330
3000
problemy, z jakimi muszą sobie radzić są nie do wyobrażenia
11:48
for, you know, a Westerner, a filmmaker who works in America or in Europe.
180
708330
4000
dla człowieka z zachodu, filmowca działającego w Ameryce lub Europie.
11:52
But always with a smile, always with an enthusiasm,
181
712330
4000
I zawsze z uśmiechem, entuzjazmem,
11:56
that is incredible.
182
716330
2000
to niesamowite.
11:58
Werner Herzog, the German filmmaker said,
183
718330
2000
Werner Herzog - niemiecki filmowiec powiedział:
12:00
"I need to make movies like you need oxygen."
184
720330
5000
"Dla mnie robienie filmów to jak oddychanie."
12:05
And I think they’re breathing.
185
725330
2000
Myślę, że oni oddychają.
12:07
The Nigerian filmmakers really, really, are doing what they like.
186
727330
4000
Nigeryjscy filmowcy naprawdę robią to, co lubią.
12:11
And so it's a very, very important thing for them,
187
731330
4000
Jest to dla nich niezmiernie ważne,
12:15
and for their audiences.
188
735330
1000
i dla ich widzów.
12:16
A woman told me, "When I see a Nollywood film,
189
736330
3000
Pewna kobieta powiedziała - Gdy oglądam film z Nollywood,
12:19
I can relax, I really -- I can breathe better."
190
739330
4000
mogę się zrelaksować, oddycham pełną piersią.
12:23
There is also another very important thing
191
743330
2000
Kolejna ważna rzecz,
12:25
that I hope will resonate with this audience.
192
745330
2000
mam nadzieję, że to przemawia do widowni tu zebranej.
12:27
It’s technology. I’m very interested in it
193
747330
3000
Technologia, bardzo się nią interesuję
12:30
and I really think that the digital non-linear editing has slashed, you know,
194
750330
7000
i myślę, że cyfrowy montaż nieliniowy zmienił ten biznes.
12:37
the cost now is a fraction of what it used to be.
195
757330
2000
Dziś koszty to dziś jedynie ułamek tego, co ile to dawniej kosztowało.
12:39
Incredible cameras cost under 5,000 dollars.
196
759330
4000
Rewelacyjne kamery są za mniej niż 5 tys. dolarów.
12:43
And this has unleashed tremendous energy.
197
763330
3000
To wyzwoliło niesamowitą energię.
12:46
And guess what?
198
766330
2000
I wiecie co?
12:48
We didn’t have to tell to the Nigerian filmmakers.
199
768330
2000
Nie musieliśmy tego mówić nigeryjskim filmowcom.
12:50
They understood it, they embraced the technology
200
770330
3000
Oni to rozumieli, technologia nie była problemem,
12:53
and they run with it, and they’re successful.
201
773330
2000
dalej z niej korzystają i odnoszą sukcesy.
12:55
I hope that the Nollywood phenomenon will go both ways.
202
775330
5000
Mam nadzieję, że fenomen Nollywood podąży w oba kierunki.
13:00
I hope it will inspire other African nations to embrace the technology,
203
780330
5000
Mam nadzieję, że to zainspiruje inne kraje afrykańskie do tego samego.
13:05
look at the Nigerian model, make their films, create jobs,
204
785330
3000
Model afrykański - kręcenie filmów, stwarzanie miejsc pracy,
13:08
create a narrative for the population, something to identify,
205
788330
4000
tworzenie fabuł dla populacji, coś do identyfikacji,
13:12
something positive, something that really is psychological relief
206
792330
3000
coś pozytywnego, coś co jest psychologiczną pomocą,
13:15
and it's part of the culture.
207
795330
2000
to jest część naszej kultury.
13:17
But I really think this is a phenomenon that can inspire us.
208
797330
5000
Naprawdę uważam, że ten fenomen może nas zainspirować.
13:22
I really think it goes both ways.
209
802330
2000
Myślę, że to może pójść dwutorowo.
13:24
Filmmakers, friends of mine, they look at Nollywood and they say,
210
804330
4000
Filmowcy, moi przyjaciele obserwują Nollywood i mówią:
13:28
"Wow, they are doing what we really want to do,
211
808330
2000
"Oni robią to, co chcą robić,
13:30
and make a buck and live with this job."
212
810330
3000
zarabiają i żyją tą pracą."
13:33
So I really think it’s a lesson
213
813330
1000
Uważam, że jest to lekcja,
13:34
that we're actually learning from them.
214
814330
2000
jakiej oni nam udzielają.
13:36
And there's one thing, one small challenge that I have for you,
215
816330
3000
Małe wyzwanie mam dla was,
13:39
and should make us reflect on the importance of storytelling.
216
819330
4000
to pozwoli nam zastanowić się nad znaczeniem opowiadania historii.
13:43
And I think this is really the theme of this session.
217
823330
3000
Moim zdaniem jest to temat przewodni dzisiejszej sesji.
13:46
Try to imagine a world where the only goal is food and a shelter, but no stories.
218
826330
12000
Wyobraźcie sobie świat, gdzie jedynym celem jest zdobycie jedzenia i schronienia,
13:58
No stories around the campfire.
219
838330
2000
Żadnych opowieści przy ognisku.
14:00
No legends, no fairytales.
220
840330
2000
Żadnych legend, bajania.
14:02
Nothing.
221
842330
2000
Nic.
14:04
No novels.
222
844330
2000
Żadnych powieści.
14:09
Difficult, eh? It's meaningless.
223
849330
2000
Trudno, co nie? Pozbawione sensu.
14:11
So this is what I really think.
224
851330
3000
Otóż moim zdaniem,
14:14
I think that the key to a healthy society
225
854330
4000
kluczem do tworzenia zdrowego społeczeństwa
14:18
is a thriving community of storytellers,
226
858330
2000
jest kwitnąca społeczność opowiadaczy historii,
14:20
and I think that the Nigerian filmmakers really have proved this.
227
860330
5000
myślę, że filmowcom z Nigerii to się właśnie udało.
14:25
I would like you to hear their voices.
228
865330
5000
Chciałbym byście usłyszeli ich głosy.
14:30
Just a few moments.
229
870330
3000
Kilka chwil.
14:33
It’s not an added sequence, just some voices from Nollywood.
230
873330
5000
To nie dodane zdania, tylko parę głosów z Nollywood.
14:38
(Video) Toyin Alousa: Nollywood is the best thing that can happen to them.
231
878330
2000
Nollywood to najlepsze, co może ich spotkać.
14:40
If you have an industry that puts a smile on people's face,
232
880330
4000
Przemysł, który powoduje, że ludzie się uśmiechają,
14:44
that’s Nollywood.
233
884330
2000
to Nollywood.
14:46
SO: I believe very soon, we’re not only going to have better movies,
234
886330
3000
Uważam, że wkrótce nie będzie nic lepszego,
14:49
we'll have that original Nigerian movie.
235
889330
3000
będziemy mieli oryginalne kino nigeryjskie.
14:52
BE: It’s still the same basic themes.
236
892330
2000
Te same podstawowe motywy:
14:54
Love, action.
237
894330
3000
miłość, akcja.
14:58
But we're telling it our own way, our own Nigerian way, African way.
238
898330
5000
Ale opowiadamy je we własny sposób - nigeryjski, afrykański.
15:04
We have diverse cultures, diverse cultures, there are so many,
239
904330
5000
Mamy zróżnicowane kultury, wiele kultur,
15:09
that in the natal lifetimes,
240
909330
3000
które dopiero się narodziły.
15:12
I don't see us exhausting the stories we have.
241
912330
4000
Myślę, że to niewyczerpane źródło opowieści.
15:16
FS: My job ends here, and the Nollywood filmmakers really have now to work.
242
916330
7000
Moje zadanie tutaj się kończy, a filmowcy nigeryjscy muszą zabrać się do roboty.
15:23
And I really hope that there will be many, many collaborations,
243
923330
3000
Mam nadzieję, że powstanie wiele projektów we współpracy,
15:28
where we teach each other things.
244
928330
2000
gdzie będziemy uczyć innych rzeczy.
15:30
And I really hope that this will happen.
245
930330
3000
Mam nadzieję, że to się stanie.
15:33
Thank you very much.
246
933330
1000
Dziękuję bardzo.
15:34
(Applause)
247
934330
4000
(oklaski)
15:38
Chris Anderson: Stop. I've got two questions.
248
938330
4000
Chciałbym zdać dwa pytania.
15:42
Franco, you described this as the world's third largest film industry.
249
942330
5000
Franco, powiedziałeś, że jest to trzeci pod względem wielkości przemysł filmowy.
15:47
What does that translate to in terms of numbers of films, really?
250
947330
3000
Jak to się ma do liczby filmów?
15:50
FS: Oh, yes. I think I mentioned briefly -- it's close to 2,000 films.
251
950330
4000
Chyba o tym już wspomniałem - prawie 2 tys. filmów.
15:54
There is scientific data on this.
252
954330
2000
Zebraliśmy dane.
15:56
CA: 2,000 films a year?
253
956330
2000
2 tys. filmów rocznie?
15:58
FS: 2,000 films a year. 2005 or 6,
254
958330
3000
2 tys. filmów powstało w 2005 lub 2006 roku,
16:01
the censor board has censored 1,600 films alone.
255
961330
6000
1600 filmów zostało ocenzurowanych przez Komisję Cenzury.
16:07
And we know that there are more.
256
967330
2000
Wiemy, że więcej się kręci,
16:09
So it’s safe to say that there are 2,000 films.
257
969330
2000
ale bez wątpienia można powiedzieć, że to 2 tys. filmów.
16:11
So imagine 45 films per week.
258
971330
2000
Czyli 45 filmów tygodniowo.
16:13
There are challenges. There are challenges.
259
973330
2000
To są wyzwania.
16:15
There is a glut of film,
260
975330
2000
Jest ich niezmiernie dużo,
16:17
the quality has to be raised, they need to go to the next level,
261
977330
3000
jakość tych filmów musi być lepsza, muszą wejść na kolejny pozom,
16:20
but I’m optimistic.
262
980330
2000
jestem optymistą.
16:22
CA: And these aren’t films that are primarily seen in cinemas?
263
982330
3000
Te filmy nie są pokazywane w kinach?
16:25
FS: Oh yes, of course. This is very important.
264
985330
3000
A tak, jest to bardzo ważne.
16:28
Maybe, you know, for you to try to imagine this,
265
988330
2000
Może, proszę sobie wyobrazić,
16:30
these are films that are distributed directly in markets.
266
990330
6000
że te filmy rozprowadzane są bezpośrednio na rynku.
16:36
They are bought in video shops.
267
996330
2000
Są do kupienia w sklepach z filmami,
16:38
They can be rented for pennies.
268
998330
2000
lub do wypożyczenia za drobne pieniądze.
16:40
CA: On what format?
269
1000330
1000
W jakim formacie?
16:41
FS: Oh, the format -- thank you for the question. Yes, it's VCDs.
270
1001330
3000
Dziękuję za to pytanie. Na płytach VCD.
16:44
It's a CD, it's a little bit more compressed image.
271
1004330
3000
To są płyty CD ze skompresowanym obrazem.
16:47
They started with VHS.
272
1007330
2000
Zaczynali z taśmami VHS.
16:49
They actually didn't wait for, you know, the latest technology.
273
1009330
3000
Nie chcieli czekać na najnowszą technologię.
16:52
They started in '92, '94.
274
1012330
2000
Zaczynali w latach 1992, 1994.
16:54
So there are 57 million VCRs in Nigeria
275
1014330
6000
Jest około 57 milionów płyt VCD w Nigerii,
17:00
that play, you know, VHS and these VCDs.
276
1020330
4000
te kasety VHS i płyty VCD krążą wśród ludzi.
17:04
It's a CD basically. It's a compact disc.
277
1024330
2000
To są w zasadzie płyty CD.
17:06
CA: So on the streets, are film casts ... ?
278
1026330
2000
Ulica zapewnia obsadę filmową...?
17:08
FS: You can be in a Lagos traffic jam
279
1028330
3000
Można znaleźć się w korku ulicznym w Lagos,
17:11
and you can buy a movie or some bananas or some water. Yes.
280
1031330
5000
kupić tam filmy, banany, wodę. Tak.
17:16
(Laughter)
281
1036330
2000
(śmiech)
17:18
And I have to say, this really proves that storytelling,
282
1038330
4000
Muszę powiedzieć, że to udowadnia, że opowiadanie historii
17:22
it's a commodity, it's a staple.
283
1042330
2000
to towar, to podstawowe pożywienie.
17:24
There is no life without stories.
284
1044330
3000
Nie ma życia bez opowieści.
17:27
CA: Franco, thank you so much.
285
1047330
2000
Franco, dziękuję ci bardzo.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7