Bill Strickland: Rebuilding a neighborhood with beauty, dignity, hope

Tłumaczenie: Jakub Luberda Korekta: Anna Ułanowicz

It's a great honor to be here with you.

Czuję się bardzo zaszczycony tym, że mogę być tu z wami.

The good news is

Dobra wiadomość, jaką dla was mam to taka,

I'm very aware of my responsibilities to get you out of here

że mam świadomość obowiązku wypuszczenia was stąd na czas,

because I'm the only thing standing between you and the bar.

ponieważ jestem jedynym, co stoi wam na drodze do baru.

(Laughter)

(Śmiech)

And the good news is I don't have a prepared speech,

Dobrą wiadomością jest też to, że nie mam przygotowanej mowy,

but I have a box of slides.

ale mam za to pudełko slajdów.

I have some pictures that represent my life and what I do for a living.

Mam kilka zdjęć, które opisują moje życie i to, z czego się utrzymuję.

I've learned through experience

Z doświadczenia wiem,

that people remember pictures long after they've forgotten words,

że ludzie pamiętają obrazki długo po tym, jak zapomnieli słowa.

and so I hope you'll remember some of the pictures

Tak więc mam nadzieję, że zapamiętacie niektóre z obrazków,

I'm going to share with you for just a few minutes.

które będę wam pokazywał przez najbliższe kilka minut.

The whole story really starts

Właściwie to cała historia zaczęła się,

with me as a high school kid in Pittsburgh, Pennsylvania,

gdy chodziłem do szkoły średniej w Pitsburghu, w Pensylwanii,

in a tough neighborhood that everybody gave up on for dead.

w niebezpiecznej okolicy, którą wszyscy już spisali na straty.

And on a Wednesday afternoon,

Pewnego środowego popołudnia

I was walking down the corridor of my high school

szedłem sobie wzdłuż korytarza w mojej szkole,

kind of minding my own business. And there was this artist teaching,

zajęty swoimi własnymi sprawami, gdy nagle zobaczyłem nauczyciela-artystę,

who made a great big old ceramic vessel,

który wykonał duże, gliniane naczynie w starym stylu.

and I happened to be looking in the door of the art room --

Ja akurat patrzyłem w stronę drzwi prowadzących do pracowni artystycznej.

and if you've ever seen clay done, it's magic --

Jeżeli kiedykolwiek widzieliście, jak się wyrabia glinę,

and I'd never seen anything like that before in my life.

wiecie, że wygląda to jak magia, a ja w życiu czegoś podobnego nie widziałem.

So, I walked in the art room and I said, "What is that?"

Wszedłem więc do pracowni i zapytałem: "Co to jest?"

And he said, "Ceramics. And who are you?"

On powiedział: "Garncarstwo -- a kim ty jesteś?"

And I said, "I'm Bill Strickland. I want you to teach me that."

Powiedziałem: "Jestem Bill Strickland. Chciałbym, aby mnie Pan tego nauczył".

And he said, "Well, get your homeroom teacher to sign a piece of paper

A on powiedział: "Cóż, poproś swojego wychowawcę, aby podpisał zgodę

that says you can come here, and I'll teach it to you."

na to, że będziesz tutaj przychodził, a nauczę Cię tego".

And so for the remaining two years of my high school,

I tak przez pozostałe dwa lata, jakie pozostały do ukończenia szkoły

I cut all my classes.

uciekałem z wszystkich lekcji.

(Laughter)

(Śmiech)

But I had the presence of mind

Zachowałem jednak na tyle przytomny umysł,

to give the teachers' classes that I cut the pottery that I made,

aby obdarowywać nauczycieli, z których lekcji uciekałem wykonanymi przez siebie wyrobami garncarskimi --

(Laughter)

(Śmiech)

and they gave me passing grades.

a oni dawali mi oceny pozwalające mi przejść do następnej klasy.

And that's how I got out of high school.

W taki właśnie sposób przebrnąłem przez szkołę średnią.

And Mr. Ross said,

Natomiast pan Ross powiedział:

"You're too smart to die and I don't want it on my conscience,

"Jesteś zbyt mądry, aby źle skończyć, a ja nie chcę Cię mieć na swoim sumieniu,

so I'm leaving this school and I'm taking you with me."

więc odchodzę z tej szkoły i zabieram Cię ze sobą".

And he drove me out to the University of Pittsburgh

Zawiózł mnie na Uniwersytet w Pittsburghu,

where I filled out a college application and got in on probation.

gdzie wypełniłem formularz podaniowy i zostałem przyjęty na okres próbny.

Well, I'm now a trustee of the university,

Cóż, jestem obecnie członkiem zarządu uniwersytetu,

and at my installation ceremony I said,

a podczas inauguracji objęcia przeze mnie urzędu powiedziałem:

"I'm the guy who came from the neighborhood

"Jestem tym, który pochodzi z tego sąsiedztwa

who got into the place on probation.

i który został przyjęty na okres próbny.

Don't give up on the poor kids, because you never know

Nie spisujcie tych biednych dzieci na straty, bo nigdy

what's going to happen to those children in life."

nie możecie być pewni, co spotka je w życiu".

What I'm going to show you for a couple of minutes

To, co pokażę wam w ciągu najbliższych kilku minut

is a facility that I built in the toughest neighborhood in Pittsburgh

to ośrodek, który wybudowałem w najciężej dotkniętej biedą okolicy w Pittsburghu,

with the highest crime rate.

okręgu z najwyższym wskaźnikiem przestępczości.

One is called Bidwell Training Center; it is a vocational school

Jeden z nich nosi nazwę Centrum Szkoleniowe Bidwell - to szkoła zawodowa

for ex-steel workers and single parents and welfare mothers.

dla byłych hutników i samotnych rodziców oraz matek żyjących z opieki społecznej.

You remember we used to make steel in Pittsburgh?

Pamiętacie, jak produkowaliśmy w Pittsburghu stal?

Well, we don't make any steel anymore,

Cóż, czasy produkcji stali się skończyły,

and the people who used to make the steel

a ludzie, którzy pracowali niegdyś przy jej produkcji

are having a very tough time of it.

przeżywają teraz bardzo złą passę.

And I rebuild them and give them new life.

A ja robię z nich zupełnie nowych ludzi i daję im nowe życie.

Manchester Craftsmen's Guild is named after my neighborhood.

Swoją drogą, Cech Rzemieślników w Manchesterze nosi nazwę mojego rodzinnego okręgu.

I was adopted

Ja zaś zostałem adoptowany

by the Bishop of the Episcopal Diocese during the riots,

przez biskupa diecezji episkopalnej podczas zamieszek.

and he donated a row house. And in that row house

Ofiarował mi dom-szeregówkę i w tym bliźniaczym domu

I started Manchester Craftsmen's Guild,

otwarłem Cech Rzemieślników w Manchesterze

and I learned very quickly that wherever there are Episcopalians,

i prędko nauczyłem się, że gdziekolwiek są Episkopalianie,

there's money in very close proximity.

tam w bliskiej odległości są również pieniądze.

(Laughter)

(Śmiech)

And the Bishop adopted me as his kid.

Jak mówiłem, biskup przyjął mnie jako swoje dziecko.

And last year I spoke at his memorial service

Zeszłego roku przemawiałem na jego nabożeństwie żałobnym

and wished him well in this life.

i życzyłem mu wszystkiego najlepszego po drugiej stronie.

I went out and hired a student of Frank Lloyd Wright, the architect,

Wyszedłem na miasto i zatrudniłem kogoś, kogo uczył architekt Frank Lloyd Wright

and I asked him to build me a world class center

i poprosiłem go o to, aby wybudował ośrodek na światowym poziomie

in the worst neighborhood in Pittsburgh.

w najgorszej okolicy w Pittsburghu.

And my building was a scale model for the Pittsburgh airport.

Mój budynek przedstawiała makieta lotniska w Pittsburghu.

And when you come to Pittsburgh -- and you're all invited --

A kiedy przylecicie do Pittsburgha -- do czego was serdecznie zapraszam --

you'll be flying into the blown-up version of my building.

będziecie lecieć w kierunku powiększonej wersji mojego budynku.

That's the building.

To jest budynek, o którym mówię.

Built in a tough neighborhood where people have been given up for dead.

Zbudowany w ciężko dotkniętym sąsiedztwie, gdzie ludzi spisano na straty.

My view is that if you want to involve yourself

W moim przekonaniu, jeśli chcesz zaangażować się

in the life of people who have been given up on,

w życie ludzi, których spisano na straty,

you have to look like the solution and not the problem.

musisz wyglądać, jak rozwiązanie - a nie, jak problem.

As you can see, it has a fountain in the courtyard.

Jak widzicie, na dziedzińcu znajduje się fontanna,

And the reason it has a fountain in the courtyard is I wanted one

a powód tego, że na dziedzińcu jest fontanna jest taki, że chciałem mieć fontannę.

and I had the checkbook, so I bought one and put it there.

Miałem książeczkę czekową, więc kupiłem fontannę i umieściłem tam.

(Laughter)

(Śmiech)

And now that I'm giving speeches at conferences like TED,

A teraz, gdy przemawiam na konferencjach jak TED,

I got put on the board of the Carnegie Museum.

uczyniono mnie członkiem zarządu Muzeum Carnegie

At a reception in their courtyard, I noticed that they had a fountain

i podczas uroczystego przyjęcia na dziedzińcu zauważyłem, że mieli tam fontannę,

because they think that the people who go to the museum deserve a fountain.

ponieważ sądzą, że ludzie, którzy idą do muzeum, zasługują na fontannę.

Well, I think that welfare mothers and at-risk kids

Cóż, ja sądzę, że matki żyjące z opieki społecznej, trudna młodzież

and ex-steel workers deserve a fountain in their life.

i byli hutnicy zasługują na fontannę w życiu.

And so the first thing that you see in my center in the springtime

Tak więc pierwszą rzeczą, jaką wiosną widzisz w moim ośrodku,

is water that greets you -- water is life and water of human possibility --

jest woda... wita cię widok wody -- woda to życie i woda na młyn ludzkich możliwości.

and it sets an attitude and expectation

Określa to nastawienie i oczekiwania

about how you feel about people before you ever give them a speech.

odnośnie tego, jak odnosisz się do ludzi, jeszcze zanim do nich przemówisz.

So, from that fountain I built this building.

Tak więc zacząłem budować ten budynek od fontanny.

As you can see, it has world class art, and it's all my taste

Jak widzicie, zawiera światowej klasy sztukę, całkowicie w moim guście,

because I raised all the money.

ponieważ zdobyłem na to pieniądze.

(Laughter)

(Śmiech)

I said to my boy, "When you raise the money,

Powiedziałem mojemu studentowi: "Jeśli ty zdobędziesz pieniądze,

we'll put your taste on the wall."

to umieścimy na ścianach to, co jest w Twoim guście".

That we have quilts and clay and calligraphy

W każdym razie mamy kołdry, przedmioty z gliny czy kaligrafię

and everywhere your eye turns,

i gdzie byś nie spojrzał,

there's something beautiful looking back at you,

tam twój wzrok pada na coś pięknego.

that's deliberate.

Zrobiłem to umyślnie.

That's intentional.

To jest zamierzony efekt.

In my view, it is this kind of world

W moim przekonaniu jest to taki świat,

that can redeem the soul of poor people.

który może wykupić dusze biednych ludzi z materialnej niewoli.

We also created a boardroom,

Stworzyliśmy również salę posiedzeń.

and I hired a Japanese cabinetmaker from Kyoto, Japan,

Wynająłem japońskiego stolarza z Kioto, zajmującego się wyrobem mebli artystycznych

and commissioned him to do 60 pieces of furniture for our building.

i zleciłem mu wykonanie 60 sztuk mebli na potrzeby budynku.

We have since spun him off into his own business.

Rozkręciliśmy jego działalność na tyle, że zaczął swój własny biznes.

He's making a ton of money doing custom furniture for rich people.

Zarabia mnóstwo pieniędzy, wykonując meble na zamówienie dla bogatych ludzi.

And I got 60 pieces out of it for my school

A ja zdobyłem aż 60 sztuk mebli na potrzeby szkoły,

because I felt that welfare moms and ex-steel workers

bo w moim odczuciu matki żyjące z opieki społecznej, byli hutnicy

and single parents deserved to come to a school

i samotni rodzice zasługiwali na to, aby przychodzić do szkoły,

where there was handcrafted furniture that greeted them every day.

gdzie każdego dnia witał ich widok ręcznie wykonanych mebli,

Because it sets a tone and an attitude about how you feel about people

ponieważ to nadaje ton i określa nastawienie odnośnie tego, jak traktujesz ludzi

long before you give them the speech.

na długo przed tym, jak usłyszą, co masz im do powiedzenia.

We even have flowers in the hallway, and they're not plastic.

Mamy nawet kwiaty w korytarzu i nie są one plastikowe --

Those are real and they're in my building every day.

one są prawdziwe i widać je w moim budynku każdego dnia.

And now that I've given lots of speeches,

W związku z tym, że przemawiałem już niezliczoną ilość razy,

we had a bunch of high school principals come and see me,

kilkoro dyrektorów szkół średnich przyszło się ze mną zobaczyć

and they said, "Mr. Strickland,

i powiedzieli mi oni: "Panie Strickland,

what an extraordinary story and what a great school.

co za niezwykła opowieść i co za świetna szkoła.

And we were particularly touched by the flowers

Szczególnie poruszyły nas te kwiaty

and we were curious as to how the flowers got there."

i zastanawialiśmy się, skąd one się tutaj wzięły".

I said, "Well, I got in my car and I went out to the greenhouse

Powiedziałem: "Cóż, wsiadłem do swojego samochodu, poszedłem do szklarni,

and I bought them and I brought them back and I put them there."

kupiłem je, pojechałem z nimi z powrotem i umieściłem je tutaj".

You don't need a task force or a study group to buy flowers for your kids.

Nie potrzebujesz oddziału specjalnego czy grupy z kółka zainteresowań do tego, aby kupić kwiaty dla swych dzieci.

What you need to know is that the children

Chcę, abyście wiedzieli, że dzieci

and the adults deserve flowers in their life.

i dorośli zasługują na kwiaty.

The cost is incidental but the gesture is huge.

Koszty tego są nieznaczne, ale to wielki gest.

And so in my building, which is full of sunlight and full of flowers,

Tak więc na terenie mojego ośrodka, w którym jest dużo światła słonecznego i pełno w nim kwiatów,

we believe in hope and human possibilities.

wierzymy w nadzieję i ludzkie możliwości.

That happens to be at Christmas time.

To miało miejsce w okresie Bożego Narodzenia.

And so the next thing you'll see is a million dollar kitchen

Następną rzeczą, jaką zobaczycie jest kuchnia za milion dolarów,

that was built by the Heinz company -- you've heard of them?

którą zbudowała firma Heinz -- słyszeliście o niej?

They did all right in the ketchup business.

Odnieśli sukces w branży produkcji keczupów.

And I happen to know that company pretty well

Tak się składa, że znam tę firmę bardzo dobrze,

because John Heinz, who was our U.S. senator --

ponieważ John Heinz, który był naszym senatorem --

who was tragically killed in a plane accident --

a który poniósł tragiczną śmierć w wypadku samolotu --

he had heard about my desire to build a new building,

usłyszał o tym, że pragnę postawić nowy budynek,

because I had a cardboard box and I put it in a garbage bag

ponieważ miałem karton i włożyłem go do worka na śmieci

and I walking all over Pittsburgh trying to raise money for this site.

i chodziłem z nim po całym Pittsburghu, próbując zebrać fundusze na ten cel.

And he called me into his office --

No i wezwał mnie do swojego biura --

which is the equivalent of going to see the Wizard of Oz

co jest równoznaczne z audiencją u Czarnoksiężnika z krainy Oz --

(Laughter) --

(Śmiech)

and John Heinz had 600 million dollars, and at the time I had about 60 cents.

John Heinz miał 600 milionów dolarów, a ja miałem wtedy około 60 centów.

And he said, "But we've heard about you.

Powiedział: "Ależ my o Tobie już słyszeliśmy.

We've heard about your work with the kids and the ex-steel workers,

Słyszeliśmy o Twojej pracy z dziećmi, jak też z byłymi hutnikami

and we're inclined to want to support your desire to build a new building.

i jesteśmy chętni wesprzeć Twoje dążenie do zbudowania nowego budynku.

And you could do us a great service

Mógłbyś wyświadczyć nam wielką przysługę.

if you would add a culinary program to your program."

włączając program kulinarny do Twojego programu nauczania" --

Because back then, we were building a trades program.

wtedy jeszcze tworzyliśmy program branżowy.

He said, "That way we could fulfill our affirmative action goals

Powiedział: "W ten sposób moglibyśmy osiągnąć cele, jakie

for the Heinz company."

w afirmacjach stawiamy przed ludźmi z firmy Heinz".

I said, "Senator, I'm reluctant to go into a field

Powiedziałem: "Senatorze, jestem niechętny wchodzeniu w branżę,

that I don't know much about, but I promise you

o której nie mam wielkiego pojęcia, ale obiecuję Panu,

that if you'll support my school, I'll get it built

że jeśli wesprze Pan moją szkołę, to dopilnuję, by ją wybudowano,

and in a couple of years, I'll come back

a za kilka lat powrócę

and weigh out that program that you desire."

i rozważę ten program, którego Pan pragnie".

And Senator Heinz sat very quietly and he said,

A Senator Heinz siedział bardzo cicho, po czym powiedział:

"Well, what would your reaction be

"Cóż, powiedz mi, jakbyś zareagował,

if I said I'd give you a million dollars?"

gdybym powiedział, że dałbym Ci milion dolarów?"

I said, "Senator, it appears that we're going into the food training business."

Powiedziałem: "Senatorze, wydaje mi się, że wejdziemy w branżę szkoleń w zakresie produkcji i przyrządzania jedzenia".

(Laughter)

(Śmiech)

And John Heinz did give me a million bucks.

I John Heinz rzeczywiście dał mi milion dolarów.

And most importantly,

A co najważniejsze,

he loaned me the head of research for the Heinz company.

przydzielił mi kierownika działu badań z firmy Heinz.

And we kind of borrowed the curriculum from the Culinary Institute of America,

A my, powiedzmy, że pożyczyliśmy program nauczania od Kulinarnego Instytutu Ameryki,

which in their mind is kind of the Harvard of cooking schools,

który w ich mniemaniu był Harwardem pośród szkół kucharskich.

and we created a gourmet cooks program for welfare mothers

I stworzyliśmy program gotowania dla smakoszy przeznaczony dla matek żyjących z opieki społecznej

in this million dollar kitchen in the middle of the inner city.

w tej kuchni za milion dolarów w samym środku zaniedbanej części śródmieścia.

And we've never looked back.

I nigdy tego nie żałowaliśmy.

I would like to show you now some of the food

Chciałbym wam teraz pokazać jedzenie,

that these welfare mothers do in this million dollar kitchen.

jakie te matki żyjące z opieki społecznej przyrządzają w tej kuchni za milion dolarów.

That happens to be our cafeteria line.

A to jest nasza stołówka.

That's puff pastry day. Why?

A to jest dzień ciasta francuskiego. Dlaczego?

Because the students made puff pastry

Ponieważ studenci przyrządzili ciasto francuskie,

and that's what the school ate every day.

więc to było tym, co ludzie w szkole jedli każdego dnia.

But the concept was that I wanted to take the stigma out of food.

Moim zamysłem było zdjęcie pewnego piętna z jedzenia.

That good food's not for rich people --

Przekonania, że dobre jedzenie jest tylko dla bogatych.

good food's for everybody on the planet,

Uważam, że dobre jedzenie jest dla każdego na Ziemi

and there's no excuse why we all can't be eating it.

i że nic nie usprawiedliwienia tego, że nie możemy go jeść wszyscy.

So at my school, we subsidize a gourmet lunch program

Tak więc w szkole dopłacamy do programu dożywiania jedzeniem dla smakoszy

for welfare mothers in the middle of the inner city

dla matek żyjących z opieki społecznej w centrum zaniedbanej części śródmieścia,

because we've discovered that it's good for their stomachs,

ponieważ odkryliśmy, że to dobrze robi ich żołądkom,

but it's better for their heads.

ale jeszcze lepszy wpływ ma na ich głowy.

Because I wanted to let them know every day of their life

A to dlatego, że chciałem, by wiedzieli każdego dnia, przez resztę ich życia,

that they have value at this place I call my center.

że w miejscu, które nazywam swoim ośrodkiem, są cenni jako osoby.

We have students who sit together, black kids and white kids,

Mamy uczniów, którzy siedzą razem, czarnoskóre i białoskóre dzieci,

and what we've discovered is you can solve the race problem

bo odkryliśmy, że można rozwiązać problemy rasowe

by creating a world class environment,

przez stworzenie środowiska na światowym poziomie,

because people will have a tendency to show you world class behavior

ponieważ ludzie będą mieli skłonność zachowywać się wobec Ciebie na światowym poziomie,

if you treat them in that way.

jeśli Ty będziesz traktować ich w taki sposób.

These are examples of the food that welfare mothers are doing

To są przykłady posiłków, jakie matki żyjące z opieki społecznej przyrządzają

after six months in the training program.

po sześciu miesiącach uczestnictwa w programie szkoleniowym.

No sophistication, no class, no dignity, no history.

Bez wykształcenia, bez klasy, bez stanowiska, bez historii zatrudnienia w branży.

What we've discovered is the only thing wrong with poor people

Odkryliśmy, że jedynym, co jest nie tak z biednymi ludźmi to

is they don't have any money, which happens to be a curable condition.

fakt, że nie mają żadnych pieniędzy - co okazuje się być "uleczalną" dolegliwością.

It's all in the way that you think about people

Często wyłącznie od sposobu, w jaki myślisz o ludziach

that often determines their behavior.

zależy to, jak będą się zachowywać.

That was done by a student after seven months in the program,

To zostało przyrządzone przez studentkę, która brała udział w programie od siedmiu miesięcy,

done by a very brilliant young woman

przyrządzone przez niezwykle błyskotliwą młodą kobietę,

who was taught by our pastry chef.

którą szkolił nasz kucharz, specjalizujący się w cieście francuskim.

I've actually eaten seven of those baskets and they're very good.

Właściwie to zjadłem siedem takich koszyków i są one naprawdę dobre.

(Laughter)

(Śmiech)

They have no calories.

Nie mają kalorii.

That's our dining room.

A to jest nasza jadalnia.

It looks like your average high school cafeteria

Wygląda, jak przeciętna stołówka w szkole średniej

in your average town in America.

w przeciętnym miasteczku w Ameryce.

But this is my view of how students ought to be treated,

To jest jednak mój pogląd na to, jak ludzi powinno się traktować,

particularly once they have been pushed aside.

szczególnie tych, którzy zostali odepchnięci przez społeczeństwo.

We train pharmaceutical technicians for the pharmacy industry,

Szkolimy techników farmaceutycznych na potrzeby przemysłu farmaceutycznego.

we train medical technicians for the medical industry,

Szkolimy techników medycznych na potrzeby przemysłu medycznego.

and we train chemical technicians for companies

Szkolimy też techników chemicznych na potrzeby firm takich,

like Bayer and Calgon Carbon and Fisher Scientific and Exxon.

jak Bayer, Calgon Carbon, Fisher Scientific i Exxon.

And I will guarantee you that if you come to my center in Pittsburgh --

I mogę was zapewnić, że jeśli przyjedziecie do mojego ośrodka w Pittsburghu --

and you're all invited --

do czego was wszystkich zapraszam --

you'll see welfare mothers doing analytical chemistry

ujrzycie matki żyjące z O.S., zajmujące się chemią analityczną

with logarithmic calculators

z kalkulatorami logarytmicznymi w ręku

10 months from enrolling in the program.

i to już dziesięć miesięcy od początku uczestnictwa w programie.

There is absolutely no reason why poor people

Nie ma absolutnie żadnego powodu, dla którego biedni ludzie

can't learn world class technology.

mieliby nie móc uczyć się obsługi światowej klasy technologii.

What we've discovered is you have to give them flowers

Odkryliśmy, że jeśli dasz im kwiaty,

and sunlight and food and expectations and Herbie's music,

światło słoneczne, jedzenie, oczekiwania i muzykę Herbie'ego,

and you can cure a spiritual cancer every time.

to w każdej chwili możesz wyleczyć duchowego raka.

We train corporate travel agents for the travel industry.

Szkolimy agentów biura podróży dla klientów biznesowych na potrzeby branży turystycznej.

We even teach people how to read.

Uczymy ludzi nawet czytania.

The kid with the red stripe was in the program two years ago --

Dzieciak z czerwonym paskiem brał udział w programie dwa lata temu --

he's now an instructor.

teraz jest instruktorem.

And I have children with high school diplomas that they can't read.

Mam również młodzież ze świadectwami ukończenia szkoły średniej, których nie potrafią przeczytać.

And so you must ask yourself the question:

W takiej sytuacji musimy sobie zadać następujące pytanie --

how is it possible in the 21st century

jak to możliwe, że w XXI wieku

that we graduate children from schools

wypuszczamy ze szkoły młodzieńców,

who can't read the diplomas that they have in their hands?

którzy nie potrafią przeczytać świadectwa, które trzymają w rękach.

The reason is that the system gets reimbursed

Powód tego jest taki, że szkołom płaci się

for the kids they spit out the other end, not the children who read.

za ilość dzieci, które "wypluwają" ze świadectwem, a nie ilość dzieci, które umieją czytać.

I can take these children and in 20 weeks,

Mogę wziąć te dzieci do siebie i w 20 tygodni

demonstrated aptitude; I can get them high school equivalent.

będą w stanie pokazać, że osiągnęli poziom rówieśników ze szkoły średniej.

No big deal.

Wielkie mi rzeczy.

That's our library with more handcrafted furniture.

To jest nasza biblioteka, gdzie jest jeszcze więcej wykonanych ręcznie mebli.

And this is the arts program I started in 1968.

A to jest program artystyczny, jaki zapoczątkowałem w 1968.

Remember I'm the black kid from the '60s who got his life saved with ceramics.

Jak pamiętacie, jestem tym czarnym dzieckiem z lat 60tych, któremu życia uratowało garncarstwo.

Well, I went out and decided to reproduce my experience

Cóż, wtedy postanowiłem spróbować pomóc innym dzieciom

with other kids in the neighborhood,

w sąsiedztwie doświadczyć tego samego,

the theory being if you get kids flowers and you give them food

bazując na teorii, że jeśli dasz dzieciom kwiaty, jedzenie,

and you give them sunshine and enthusiasm,

światło słoneczne i entuzjazm,

you can bring them right back to life.

możesz przywrócić im radość życia.

I have 400 kids from the Pittsburgh public school system

400 dzieci ze szkół państwowych w Pittsburghu

that come to me every day of the week for arts education.

przychodzi do mojego ośrodka po to, by zdobyć wykształcenie artystyczne.

And these are children who are flunking out of public school.

I to są dzieci, które zawalają półrocza czy siedzą drugi rok w tej samej klasie.

And last year I put 88 percent of those kids in college

W zeszłym roku posłałem 88 procent tych dzieci na studia

and I've averaged over 80 percent for 15 years.

i utrzymałem średnią 80 procent przez 15 lat.

We've made a fascinating discovery:

Dokonaliśmy fascynującego odkrycia --

there's nothing wrong with the kids

Tym dzieciom nie brakuje i nie dolega nic,

that affection and sunshine and food and enthusiasm

czego czułość, światło słoneczne, jedzenie, entuzjazm

and Herbie's music can't cure.

i muzyka Herbie'go nie potrafiłyby wyleczyć.

For that I won a big old plaque -- Man of the Year in Education.

Za to wygrałem taką wielką plakietkę -- "Człowiek Roku w Dziedzinie Edukacji".

I beat out all the Ph.D.'s

Pobiłem wszystkich z doktoratami,

because I figured that if you treat children like human beings,

ponieważ odkryłem, że jeśli będziesz traktował dzieci jak istoty ludzkie,

it increases the likelihood they're going to behave that way.

zwiększy to szansę na to, że zaczną się zachowywać zgodnie z tym poglądem.

And why we can't institute that policy

A to, dlaczego nie możemy zastosować takiego podejścia

in every school and in every city and every town

w każdej szkole, w każdym mieście i w każdym miasteczku,

remains a mystery to me.

pozostaje dla mnie zagadką.

Let me show you what these people do.

Pozwólcie mi, że pokażę wam, co ci ludzie potrafią zrobić.

We have ceramics and photography and computer imaging.

Mamy zajęcia z garncarstwa, fotografii, grafiki komputerowej

And these are all kids with no artistic ability, no talent,

i wszystkie dzieci, które w nich uczestniczą, nie mają umiejętności artystycznych, talentu,

no imagination. And we bring in the world's greatest artists --

wyobraźni. Sprowadzamy dla nich najlepszych artystów na świecie --

Gordon Parks has been there, Chester Higgins has been there --

Gordon Parks tutaj był, Chester Higgins tutaj był --

and what we've learned

Tym, czego nas to nauczyło jest to,

is that the children will become like the people who teach them.

że dzieci zaczną przypominać ludzi, którzy ich uczyli.

In fact, I brought in a mosaic artist from the Vatican,

Właściwie to nawet sprowadziłem z Watykanu artystkę wykonującą mozaiki,

an African-American woman

afroamerykankę,

who had studied the old Vatican mosaic techniques,

która studiowała stare techniki, jakimi wykonywano mozaiki w Watykanie

and let me show you what they did with the work.

i pozwólcie, że pokażę wam, co z tego wyszło.

These were children who the whole world had given up on,

To wykonały dzieci, które spisał na straty cały świat,

who were flunking out of public school,

które zawalały półrocza i zostawały w tej samej klasie -

and that's what they're capable of doing

oto, czego są w stanie dokonać,

with affection and sunlight and food and good music and confidence.

jeśli obdarzy się ich czułością, światłem słonecznym, jedzeniem, dobrą muzyką i zaszczepi się w nich pewność siebie.

We teach photography.

Uczymy ich fotografii.

And these are examples of some of the kids' work.

A to są przykłady prac niektórych z tych dzieci.

That boy won a four-year scholarship

Tamten chłopak wygrał czteroletnie stypendium

on the strength of that photograph.

tylko dlatego, że to zdjęcie tak silnie oddziaływało na ludzi.

This is our gallery.

To jest nasza galeria.

We have a world class gallery

Mamy galerię na światowym poziomie,

because we believe that poor kids need a world class gallery,

bo wierzymy, że biedne dzieci potrzebują galerii na światowym poziomie.

so I designed this thing.

Więc zaprojektowałem to w taki sposób.

We have smoked salmon at the art openings,

Podajemy wędzonego łososia podczas wystaw.

we have a formal printed invitation,

Mamy wydrukowane zaproszenia.

and I even have figured out a way to get their parents to come.

Nawet wykombinowałem sposób, w jaki można ściągnąć ich rodziców.

I couldn't buy a parent 15 years ago

15 lat temu nie byłem w stanie "kupić" sobie żadnego z rodziców,

so I hired a guy who got off on the Jesus big time.

więc wynająłem faceta, który czerpał ogromną przyjemność z głoszenia nauk Jezusa.

He was dragging guys out of bars

Wyciągał facetów z barów

and saving those lives for the Lord.

i ratował ich życie w imieniu Pana.

And I said, "Bill, I want to hire you, man.

Powiedziałem: "Bill, chcę Cię zatrudnić, kolego.

You have to tone down the Jesus stuff a little bit,

Musisz troszeczkę złagodzić całą tą gadkę o Jezusie,

but keep the enthusiasm.

ale zachowaj swój entuzjazm.

(Laughter) (Applause)

(Śmiech)

I can't get these parents to come to the school."

Bo widzisz, ja nie mogę nakłonić rodziców, by przyszli do szkoły".

He said, "I'll get them to come to the school."

Powiedział: "Już ja się postaram, żeby przyszli do szkoły".

So, he jumped in the van, he went to Miss Jones' house and said,

Wskoczył więc do vana, poszedł do domu pani Jones

"Miss Jones, I knew you wanted to come to your kid's art opening

i powiedział: "Pani Jones, wiedziałem, że chce Pani przyjść na wystawę Pani dziecka,

but you probably didn't have a ride.

ale najprawdopodobniej nie miała pani, jak tam dojechać.

So, I came to give you a ride."

Więc przyjechałem, aby Panią podwieźć".

And he got 10 parents and then 20 parents.

Najpierw ściągnął 10ciu rodziców, potem 20tu.

At the last show that we did, 200 parents showed up

Na ostatniej z wystaw pojawiło się 200 rodziców,

and we didn't pick up one parent.

a nie udało nam się sprowadzić tylko jednego.

Because now it's become socially not acceptable not to show up

Ponieważ teraz niepojawienie się w Cechu Rzemieślników w Manchesterze w celu wspierania własnych dzieci

to support your children at the Manchester Craftsmen's Guild

jest czymś społecznie nieakceptowanym,

because people think you're bad parents.

bo ludzie pomyśleliby, że jesteście złymi rodzicami.

And there is no statistical difference

I nie ma żadnej statystycznej różnicy

between the white parents and the black parents.

pomiędzy białoskórymi a czarnoskórymi rodzicami.

Mothers will go where their children are being celebrated,

Matki pójdą tam, gdzie ich dzieci święcą tryumfy -

every time, every town, every city.

zawsze i wszędzie.

I wanted you to see this gallery because it's as good as it gets.

Chciałem, abyście zobaczyli tę galerię, bo lepiej już być nie może.

And by the time I cut these kids loose from high school,

Kiedy z moją pomocą uwalniają się od szkoły średniej

they've got four shows on their resume

mają już cztery wystawy w swoim portfolio,

before they apply to college because it's all up here.

i to jeszcze zanim złożą podania na studia. Wszystko zaczyna się w głowie.

You have to change the way that people see themselves

Musisz zmienić sposób, w jaki ludzie postrzegają siebie samych,

before you can change their behavior.

a dopiero wtedy będziesz w stanie zmienić ich zachowanie.

And it's worked out pretty good up to this day.

Jak dotąd, taka filozofia sprawdzała się w praktyce i to całkiem dobrze.

I even stuck another room on the building, which I'd like to show you.

Dobudowałem nawet kolejne pomieszczenie do tego budynku, które chciałbym wam zresztą pokazać.

This is brand new.

To powstało niedawno.

We just got this slide done in time for the TED Conference.

Udało nam się wykonać ten slajd na czas, przed samą konferencją TED.

I gave this little slide show at a place called the Silicon Valley

Zrobiłem taki pokaz slajdów w tak zwanej Dolinie Krzemowej

and I did all right.

i poszło mi całkiem nieźle.

And the woman came out of the audience,

Podeszła do mnie kobieta, która siedziała na widowni

she said, "That was a great story

i powiedziała: "To była świetna opowieść

and I was very impressed with your presentation.

i Pańska prezentacja zrobiła na mnie duże wrażenie.

My only criticism is your computers are getting a little bit old."

Jedyne zastrzeżenie, jakie mam to to, że Pana komputery są już trochę za stare".

And I said, "Well, what do you do for a living?"

A ja zapytałem: "A czym się Pani zajmuje zawodowo?"

She said, "Well, I work for a company called Hewlett-Packard."

Powiedziała: "Pracuję dla firmy o nazwie Hewlett Packard".

And I said, "You're in the computer business, is that right?"

A ja na to: "Pracuje Pani w branży komputerowej, czyż nie tak?"

She said, "Yes, sir."

Powiedziała: "Tak, proszą Pana".

And I said, "Well, there's an easy solution to that problem."

A ja na to: "Cóż, przychodzi mi na myśl dosyć proste rozwiązanie".

Well, I'm very pleased to announce to you that HP

Z wielką przyjemnością ogłaszam, że firma Hewlett Packard

and a furniture company called Steelcase

i firma meblarska Steelcase

have adopted us as a demonstration model for all of their technology

przyjęli nas jako model demonstracyjny dla całej swej technologii

and all their furniture for the United States of America.

i wszystkich mebli przeznaczonych na amerykański rynek.

And that's the room

A oto pomieszczenie, o którym mówiłem.

that's initiating the relationship.

Od tego zaczęła się nasza relacja.

We got it just done in time to show you,

Załatwiliśmy to na czas - tak, aby móc wam to pokazać.

so it's kind of the world debut of our digital imaging center.

Więc jest to w pewnym sensie debiut dla naszego ośrodka grafiki komputerowej.

(Applause)

(Brawa)

(Music)

(Muzyka)

I only have a couple more slides,

Mam jeszcze tylko kilka slajdów

and this is where the story gets kind of interesting.

i w tym miejscu robi się całkiem ciekawie.

So, I just want you to listen up for a couple more minutes

Tak więc, chciałbym, abyście posłuchali jeszcze przez kilka minut,

and you'll understand why he's there and I'm here.

a zrozumiecie dlaczego oni tam są i dlaczego ja tutaj jestem.

In 1986, I had the presence of mind to stick a music hall

W 1986 zachowałem wystarczająco przytomny umysł, by zbudować salę koncertową

on the north end of the building while I was building it.

w północnej części tego budynku, gdy jeszcze go budowałem.

And a guy named Dizzy Gillespie showed up to play there

Pojawił się Dizzy Gillespie, aby tam zagrać,

because he knew this man over here, Marty Ashby.

ponieważ znał niejakiego Marty'ego Ashby'ego.

And I stood on that stage with Dizzy Gillespie on sound check

I stałem na tej scenie z Dizzy'm Gillespie'm, kontrolując jakość dźwięku.

on a Wednesday afternoon, and I said,

Było to w środę popołudniu. Zapytałem go wtedy:

"Dizzy, why would you come to a black-run center

"Dizzy, co sprowadza Cię do prowadzonego przez czarnego ośrodka,

in the middle of an industrial park with a high crime rate

leżącego w samym środku parku przemysłowego z wysokim wskaźnikiem przestępczości,

that doesn't even have a reputation in music?"

który nie jest nawet znany z dobrej muzyki?"

He said, "Because I heard you built the center

Powiedział: "Bo słyszałem, że zbudowałeś ten ośrodek

and I didn't believe that you did it, and I wanted to see for myself.

i nie mogłem uwierzyć, że tego dokonałeś, więc chciałem zobaczyć to na własne oczy.

And now that I have, I want to give you a gift."

A teraz, gdy przekonałeś się sam, chcę ofiarować Ci coś w darze".

I said, "You're the gift."

Powiedziałem: "Ty jesteś tym darem".

He said, "No, sir. You're the gift.

Powiedział: "Nie. To ty jesteś darem.

And I'm going to allow you to record the concert

Zamierzam pozwolić ci nagrać ten koncert

and I'm going to give you the music,

i ofiaruję ci prawa do mojej muzyki.

and if you ever choose to sell it, you must sign an agreement

Jeśli kiedykolwiek zdecydujesz się to sprzedawać, musisz podpisać umowę,

that says the money will come back and support the school."

która zapewni to, że pieniądze wrócą tutaj i pójdą na rozwój szkoły".

And I recorded Dizzy. And he died a year later,

Nagrałem więc Dizzy'ego, a on zmarł rok później,

but not before telling a fellow named McCoy Tyner what we were doing.

lecz zdążył wcześniej powiedzieć koledze, McCoy'owi Tyner'owi, co takiego robimy.

And he showed up and said,

Odwiedził mnie więc i powiedział:

"Dizzy talking about you all over the country, man,

"Człowieku! Dizzy mówił o Tobie w całym kraju,

and I want to help you."

a ja chcę Tobie pomóc".

And then a guy named Wynton Marsalis showed up.

Potem zjawił się u mnie facet, który nazywał się Wynton Marsalis.

Then a bass player named Ray Brown,

A następnie basista - Ray Brown

and a fellow named Stanley Turrentine,

i niejaki Stanley Turrentine,

and a piano player named Herbie Hancock,

a potem pianista nazywający się Herbie Hancock,

and a band called the Count Basie Orchestra,

a potem zespół o nazwie Orkiestra Hrabiego Basie [Count Basie Orchestra],

and a fellow named Tito Puente,

a później facet, który nazywał się Tito Puente,

and a guy named Gary Burton, and Shirley Horn, and Betty Carter,

a następnie Gary Burton, Shirley Horn, Betty Carter,

and Dakota Staton and Nancy Wilson

a potem jeszcze Dakota Staton i Nancy Wilson -

all have come to this center in the middle of an industrial park

wszyscy oni przybyli do tego ośrodka w samym środku parku przemysłowego,

to sold out audiences in the middle of the inner city.

aby zagrać przed pełnymi widowniami w samym środku zaniedbanej części śródmieścia.

And I'm very pleased to tell you that, with their permission,

Miło jest mi mówić, że - za ich przyzwoleniem -

I have now accumulated 600 recordings

zgromadziłem do tej pory 600 nagrań

of the greatest artists in the world,

najlepszych artystów na świecie,

including Joe Williams, who died,

do których zaliczał się Joe Williams - niestety już zmarł,

but not before his last recording was done at my school.

ale zdążył swoją ostatnią płytę nagrać w mojej szkole.

And Joe Williams came up to me and he put his hand on my shoulder

Joe Williams podszedł do mnie, położył mi rękę na ramieniu

and he said, "God's picked you, man, to do this work.

i powiedział: "Bóg Cię wybrał, kolego, żebyś robił to, co robisz

And I want my music to be with you."

i chcę, aby moja muzyka Ci towarzyszyła w Twojej drodze".

And that worked out all right.

Powiem, że nawet się to udało.

When the Basie band came, the band got so excited about the school

Kiedy przybył do nas zespół Basie, członkowie zespołu byli pod takim wrażeniem,

they voted to give me the rights to the music.

że głosowali nad tym, czy ofiarować mi prawa do ich muzyki.

And I recorded it and we won something called a Grammy.

Nagrałem ich muzykę, a potem wygraliśmy coś, co nazywają nagrodą Grammy.

And like a fool, I didn't go to the ceremony

I jak prawdziwy idiota nie poszedłem na ceremonię rozdania nagród,

because I didn't think we were going to win.

ponieważ nie sądziłem, że wygramy.

Well, we did win,

Ale wygraliśmy.

and our name was literally in lights over Madison Square Garden.

Nasza nazwa była dosłownie w świetle jupiterów nad Madison Square Garden.

Then the U.N. Jazz Orchestra dropped by and we recorded them

Potem wpadła do nas U.N. Jazz Orchestra [Orkiestra Jazzowa Narodów Zjednoczonych] i nagraliśmy ich.

and got nominated for a second Grammy back to back.

i została nominowana do drugiej nagrody Grammy.

So, we've become one of the hot, young jazz recording studios

Staliśmy się jednym z tych młodych, a popularnych studiów nagraniowych w Stanach Zjednoczonych,

in the United States of America

gdzie nagrywa się muzykę jazzową.

(Laughter)

(Śmiech)

in the middle of the inner city with a high crime rate.

w samym środku zaniedbanej części śródmieścia z wysokim wskaźnikiem przestępczości.

That's the place all filled up with Republicans.

To jest miejsce po brzegi wypełnione republikanami.

(Laughter)

(Śmiech)

(Applause)

(Brawa)

If you'd have dropped a bomb on that room,

Gdybyś zrzucił bombę na to jedno pomieszczenie,

you'd have wiped out all the money in Pennsylvania

pozbyłbyś się wszystkich pieniędzy, jakie pracowały na stan Pensylwanii,

because it was all sitting there.

ponieważ wszystkie trafiły właśnie tam.

Including my mother and father, who lived long enough

Była tam też moja matka z ojcem, którzy żyli wystarczająco długo,

to see their kid build that building.

by zobaczyć, że ich dziecko zbudowało ten budynek.

And there's Dizzy, just like I told you. He was there.

A tutaj widzicie Dizzy'ego. Był tam, tak jak wam mówiłem.

And he was there, Tito Puente.

Był tam także Tito Puente,

And Pat Metheny and Jim Hall were there

Pat Metheny, Jim Hall także tam byli

and they recorded with us.

i nagrali z nami płytę.

And that was our first recording studio, which was the broom closet.

To było naszym pierwszym studiem nagraniowym, a mieściło się w pomieszczeniu dla mioteł czy mopów.

We put the mops in the hallway and re-engineered the thing

Wystawiliśmy mopy na korytarz i przekształciliśmy to pomieszczenie

and that's where we recorded the first Grammy.

i to właśnie tutaj nagraliśmy to, co przyniosło nam pierwszą nagrodę Grammy.

And this is our new facility, which is all video technology.

A to jest nasz nowy ośrodek, poświęcony technologii wideo.

And that is a room that was built for a woman named Nancy Wilson,

A to jest pomieszczenie, które zostało zbudowane dla Nancy Wilson,

who recorded that album at our school last Christmas.

która nagrała ten album w naszej szkole w ostatnie Święta Bożego Narodzenia.

And any of you who happened to have been watching Oprah Winfrey

A ci z was, którzy akurat oglądali Oprah Winfrey Show

on Christmas Day, he was there and Nancy was there

w dzień Bożego Narodzenia, wiedzą, że był tam on i była tam Nancy,

singing excerpts from this album,

gdzie zaśpiewała część utworów z tego albumu --

the rights to which she donated to our school.

a prawa do tego albumu przyznała naszej szkole.

And I can now tell you with absolute certainty

Mogę wam powiedzieć z całkowitą pewnością,

that an appearance on Oprah Winfrey will sell 10,000 CDs.

że wystąpienie w Oprah Winfrey Show przyczyni się do sprzedaży 10 000 płyt CD.

(Laughter)

(Śmiech)

We are currently number four on the Billboard Charts,

W chwili obecnej zajmujemy czwarte miejsce na liście przebojów Billboardu,

right behind Tony Bennett.

tuż za utworem Tony'ego Bennett'a.

And I think we're going to be fine.

I sądzę, że pójdzie nam całkiem świetnie.

This was burned out during the riots -- this is next to my building --

Ten budynek został spalony podczas zamieszek -- leży tuż obok mojego budynku.

and so I had another cardboard box built

Tak więc zleciłem komuś stworzenie kolejnej kartonowej makiety

and I walked back out in the streets again.

i wyszedłem z nią na ulice.

And that's the building, and that's the model,

To jest ten budynek, a to jest makieta,

and on the right's a high-tech greenhouse

a po prawej widzicie zaawansowaną technologicznie szklarnię,

and in the middle's the medical technology building.

zaś ten w środku to budynek z technologią medyczną.

And I'm very pleased to tell you that the building's done.

I bardzo miło jest mi ogłosić, że budynek jest już gotowy.

It's also full of anchor tenants at 20 dollars a foot --

Jest także pełen głównych sklepów, ściągających ruch dla innych sklepów, którzy płacą niecałe 20 dolarów za metr.

triple that in the middle of the inner city.

jest trzykrotnie większe niż to w zaniedbanej części śródmieścia.

And there's the fountain.

A tutaj mamy fontannę.

(Laughter)

(Śmiech)

Every building has a fountain.

Każdy budynek ma fontannę.

And the University of Pittsburgh Medical Center are anchor tenants

Centrum Medyczne Uniwersytetu w Pittsburghu jest najważniejszym z najemców

and they took half the building,

który zajął połowę budynku.

and we now train medical technicians through all their system.

A my szkolimy teraz techników medycznych za pomocą rozwiniętych przez nich systemów.

And Mellon Bank's a tenant.

Również Mellon Bank wynajmuje tutaj lokal.

And I love them because they pay the rent on time.

A ja ich kocham, ponieważ płacą czynsz na czas.

(Laughter)

(Śmiech)

And as a result of the association,

W wyniku tej współpracy

I'm now a director of the Mellon Financial Corporation

jestem teraz kierownikiem Korporacji Finansowej Mellon,

that bought Dreyfus.

która wykupiła firmę Dreyfus.

And this is in the process of being built as we speak.

A to jest w tej chwili w trakcie budowy.

Multiply that picture times four and you will see the greenhouse

Powiększcie to, co jest na zdjęciu czterokrotnie, a zobaczycie szklarnię,

that's going to open in October this year

jaka zostanie oddana do użytku w październiku tego roku,

because we're going to grow those flowers

bo mamy zamiar hodować te kwiaty

in the middle of the inner city.

w samym środku zaniedbanej części śródmieścia.

And we're going to have high school kids

Młodzież chodząca do szkoły średniej

growing Phalaenopsis orchids in the middle of the inner city.

będzie hodować storczyki w samym środku zaniedbanej części miasta.

And we have a handshake with one of the large retail grocers

Osiągnęliśmy wstępne porozumienie z jedną z wielkich sieci sklepów,

to sell our orchids in all 240 stores in six states.

dzięki czemu moglibyśmy sprzedawać nasze storczyki we wszystkich 240 sklepach w sześciu stanach.

And our partners are Zuma Canyon Orchids of Malibu, California,

Naszym partnerem jest także Zuma Canyon Orchids z Malibu w Kalifornii,

who are Hispanic.

którym kierują Latynosi.

So, the Hispanics and the black folks have formed a partnership

Tak więc Latynosi i czarnoskórzy stworzyli partnerstwo biznesowe

to grow high technology orchids in the middle of the inner city.

po to, by hodować wysokiej jakości orchidee w samym środku zaniedbanej części śródmieścia.

And I told my United States senator

Powiedziałem reprezentującemu mój region senatorowi,

that there was a very high probability

istnieje duże prawdopodobieństwo, że

that if he could find some funding for this,

jeśli udałoby się znaleźć na to fundusze,

we would become a left-hand column in the Wall Street Journal,

moglibyśmy trafić na łamy Wall Street Journal'u.

to which he readily agreed.

Na co zresztą bardzo chętnie przystał.

And we got the funding and we open in the fall.

Dostaliśmy fundusze na ten cel i będzie gotowa na jesień.

And you ought to come and see it -- it's going to be a hell of a story.

Powinniście przyjść to zobaczyć -- będzie to wielkie wydarzenie.

And this is what I want to do when I grow up.

A to jest to, co chcę robić, gdy dorosnę.

(Laughter)

(Śmiech)

The brown building is the one you guys have been looking at

Ten brązowy budynek to ten, na który patrzyliście

and I'll tell you where I made my big mistake.

i powiem wam, na czym polegał mój wielki błąd.

I had a chance to buy this whole industrial park --

Miałem okazję kupić ten cały park przemysłowy --

which is less than 1,000 feet from the riverfront --

znajdujący się mniej niż 300 metrów od brzegu rzeki --

for four million dollars and I didn't do it.

za cztery miliony dolarów i nie zrobiłem tego.

And I built the first building, and guess what happened?

Zbudowałem pierwszy budynek i... zgadnijcie, co się stało?

I appreciated the real estate values beyond everybody's expectations

Wyceniłem wartość nieruchomości wyżej, niż ktokolwiek inny.

and the owners of the park turned me down for eight million dollars last year,

a właściciele parku odrzucili w zeszłym roku moją ofertę w wysokości ośmiu milionów dolarów.

and said, "Mr. Strickland,

Powiedzieli mi: "Panie Strickland,

you ought to get the Civic Leader of the Year Award

powinien Pan był dostać nagrodę 'Lider-społecznik roku',

because you've appreciated our property values

ponieważ wycenił Pan wartość naszych posiadłości

beyond our wildest expectations.

na więcej, niż śmieliśmy oczekiwać.

Thank you very much for that."

Bardzo Panu za to dziękujemy".

The moral of the story is you must be prepared to act on your dreams,

Morał tej opowieści jest taki, że musisz być przygotowany na to, by działać z myślą o własnych marzeniach

just in case they do come true.

na wypadek, gdyby rzeczywiście miały się spełnić.

And finally, there's this picture.

A na koniec mam jeszcze ten obrazek.

This is in a place called San Francisco.

To jest miasto, które nazywa się San Francisco.

And the reason this picture's in here is

Powód, dla którego ten obrazek się tutaj znalazł jest taki,

I did this slide show a couple years ago at a big economics summit,

że pokazałem te slajdy kilka lat temu na wielkim szczycie ekonomicznym

and there was a fellow in the audience who came up to me.

i pośród widzów był taki jeden facet, który podszedł do mnie i

He said, "Man, that's a great story.

powiedział: "Rany, ależ to wspaniała historia.

I want one of those."

Chcę mieć takie coś u siebie".

I said, "Well, I'm very flattered. What do you do for a living?"

Powiedziałem: "No, bardzo mi z tego powodu miło. Czym się Pan zajmuje?"

He says, "I run the city of San Francisco.

A on na to: "Jestem burmistrzem miasta San Francisco.

My name's Willie Brown."

Nazywam się Willie Brown".

And so I kind of accepted the flattery and the praise

Więc grzecznie przyjąłem jego pochwały i komplementy,

and put it out of my mind.

a potem zapomniałem o tym całym zajściu.

And that weekend, I was going back home

Pod koniec tamtego tygodnia wracałem do domu,

and Herbie Hancock was playing our center that night --

a tamtej nocy w naszym ośrodku grał akurat Herbie Hancock --

first time I'd met him.

spotkałem go wtedy po raz pierwszy.

And he walked in and he says, "What is this?"

Wszedł do środka i zapytał: "Co to jest?"

And I said, "Herbie, this is my concept of a training center

Powiedziałem: "Herbie, to jest mój projekt ośrodka szkoleniowego

for poor people."

dla biednych ludzi".

And he said, "As God as my witness,

I powiedział: "Jak Bóg mi świadkiem,

I've had a center like this in my mind for 25 years and you've built it.

chodził mi taki ośrodek po głowie przez 25 lat, a ty go zbudowałeś.

And now I really want to build one."

A teraz naprawdę chcę taki zbudować".

I said, "Well, where would you build this thing?"

Zapytałem: "No, to gdzie byś postawił taki budynek?"

He said, "San Francisco."

Powiedział: "W San Francisco".

I said, "Any chance you know Willie Brown?"

Powiedziałem: "Czy nie znasz przypadkiem Willie'ego Brown'a?"

(Laughter)

(Śmiech)

As a matter of fact he did know Willie Brown,

Okazało się, że faktycznie znał Willie'ego Brown'a.

and Willie Brown and Herbie and I had dinner four years ago,

Ja i Herbie spotkaliśmy się z Willie Brown'em na kolacji jakieś cztery lata temu

and we started drawing out that center on the tablecloth.

i zaczęliśmy szkicować ten ośrodek na obrusie.

And Willie Brown said, "As sure as I'm the mayor of San Francisco,

Willie Brown powiedział: "Dopóki będę burmistrzem San Francisco,

I'm going to build this thing

dopóty będę dążył do tego, by zbudować to

as a legacy to the poor people of this city."

jako dziedzictwo dla biednych ludzi tego miasta".

And he got me five acres of land on San Francisco Bay

Załatwił mi pięć akrów pod budowę przy wybrzeżu w San Francisco,

and we got an architect and we got a general contractor

zatrudniliśmy architekta i głównego wykonawcę,

and we got Herbie on the board,

a członkami zarządu uczyniliśmy Herbie'ego,

and our friends from HP, and our friends from Steelcase,

naszych przyjaciół z Hewlett-Packard, naszych przyjaciół ze Steelcase,

and our friends from Cisco, and our friends from Wells Fargo

naszych przyjaciół z Cisco, naszych przyjaciół z Wells Fargo

and Genentech.

i z Genentech.

And along the way, I met this real short guy

W międzyczasie poznałem pewnego naprawdę niskiego faceta,

at my slide show in the Silicon Valley.

gdy pokazywałem swoje slajdy w Krzemowej Dolinie.

He came up to me afterwards,

Gdy skończyłem, podszedł do mnie i

he said, "Man, that's a fabulous story.

powiedział: "Rany, to wspaniała historia.

I want to help you."

Chcę Ci pomóc".

And I said, "Well, thank you very much for that.

A ja powiedziałem: "No to wielki dzięki, bardzo to doceniam.

What do you do for a living?"

Czym się zajmujesz?"

He said, "Well, I built a company called eBay."

Powiedział: "No, stworzyłem firmę o nazwie eBay".

I said, "Well, that's very nice.

Powiedziałem: "No, to naprawdę fajnie.

Thanks very much, and give me your card and sometime we'll talk."

Wielkie dzięki. Daj mi jeszcze swoją wizytówkę, a kiedyś się zgadamy".

I didn't know eBay from that jar of water sitting on that piano,

Nie wiedziałem nic o eBay i nie potrafiłbym jej odróżnić od chociażby tego słoika, co na fortepianie stoi.

but I had the presence of mind to go back

Ale zachowałem wystarczającą przytomność umysłu,

and talk to one of the techie kids at my center.

by pogadać o tym z jednym z obeznanych technicznie dzieciaków z mojego ośrodka.

I said, "Hey man, what is eBay?"

Powiedziałem: "Hej kolego, co to jest eBay?"

He said, "Well, that's the electronic commerce network."

Powiedział: "A więc jest to jest elektroniczna sieć handlowa".

I said, "Well, I met the guy who built the thing

Powiedziałem: "Cóż, spotkałem tego, który to stworzył

and he left me his card."

i zostawił mi swoją wizytówkę".

So, I called him up on the phone and I said, "Mr. Skoll,

Zadzwoniłem więc do niego i powiedziałem: "Panie Skoll,

I've come to have a much deeper appreciation of who you are

poznałem bliżej to, czym się Pan zajmuje i zyskałem dla Pana jeszcze większy szacunek.

(Laughter)

(Śmiech)

and I'd like to become your friend."

Chciałbym więc zostać Pańskim przyjacielem".

(Laughter)

(Śmiech)

And Jeff and I did become friends,

Tak więc Jeff i ja rzeczywiście zostaliśmy przyjaciółmi,

and he's organized a team of people

a on zorganizował grupę ludzi

and we're going to build this center.

i jestem pewien, że razem wybudujemy ten ośrodek.

And I went down into the neighborhood called Bayview-Hunters Point,

Następnie wybrałem się wgłąb sąsiedztwa, które nazywają Punktem Bayview-Hunters.

and I said, "The mayor sent me down here to work with you

Powiedziałem: "Burmistrz wysłał mnie tutaj, aby z wami współpracować

and I want to build a center with you,

i chcę z waszą pomocą wybudować ośrodek,

but I'm not going to build you anything if you don't want it.

ale nie śmiem niczego wybudować, jeśli nie będziecie tego chcieli.

And all I've got is a box of slides."

Wszystko, co przy sobie mam to pudełko slajdów".

And so I stood up in front of 200 very angry, very disappointed people

Tak więc stałem przed 200ma rozgniewanymi, rozgoryczonymi ludźmi

on a summer night, and the air conditioner had broken

pewnej letniej nocy, gdy klimatyzacja nie działała,

and it was 100 degrees outside,

a na zewnątrz panowała temperatura 37,7 stopni Celsjusza...

and I started showing these pictures.

i zacząłem im pokazywać te zdjęcia.

And after about 10 pictures they all settled down.

Po tym, jak pokazałem im jakieś dziesięć zdjęć, wszyscy się uspokoili,

And I ran the story and I said, "What do you think?"

a gdy skończyłem opowiadać, powiedziałem: "Co o tym sądzicie?"

And in the back of the room, a woman stood up and she said,

Gdzieś tam z tyłu pomieszczenia jakaś kobieta wstała i powiedziała:

"In 35 years of living in this God forsaken place,

"W ciągu 35 lat życia w tym zapomnianym przez Boga miejscu

you're the only person that's come down here and treated us with dignity.

nie było przed tobą człowieka, który by do nas przyszedł i potraktował nas z godnością.

I'm going with you, man."

Ja jestem z tobą, kolego".

And she turned that audience around on a pin.

Odwróciła nastroje na widowni tak, jakby kijem Wisłę zawróciła.

And I promised these people that I was going to build this thing,

Obiecałem tym ludziom, że wprowadzę swój zamiar w życie

and we're going to build it all right.

i to, że uda nam się to wybudować.

And I think we can get in the ground this year

Sądzę, że możemy stworzyć podwaliny pod ten ośrodek już w tym roku

as the first replication of the center in Pittsburgh.

i będzie to pierwsza "kopia" ośrodka w Pittsburghu.

But I met a guy named Quincy Jones along the way

W międzyczasie spotkałem niejakiego Quincy'ego Jones'a

and I showed him the box of slides.

i pokazałem mu te slajdy.

And Quincy said, "I want to help you, man.

Quincy powiedział: "Człowieku, chcę Ci w tym pomóc.

Let's do one in L.A."

Zbudujmy taki jeden w Los Angeles".

And so he's assembled a group of people.

Tak więc zaangażował do tego grupę ludzi,

And I've fallen in love with him,

a ja pokochałem go jako człowieka tak,

as I have with Herbie and with his music.

jak Herbie'ego i jego muzykę.

And Quincy said, "Where did the idea for centers like this come from?"

Quincy zapytał mnie: "Skąd się wziął pomysł na takie ośrodki?"

And I said, "It came from your music, man.

A ja powiedziałem: "Zaszczepiła go we mnie Twoja muzyka, kolego,

Because Mr. Ross used to bring in your albums

gdyż pan Ross zwykł przynosić Twoje albumy

when I was 16 years old in the pottery class,

do pracowni artystycznej, gdy miałem 16 lat i

when the world was all dark,

kiedy moja przyszłość malowała się w ciemnych barwach,

and your music got me to the sunlight."

Twoja muzyka przynosiła mi światło nadziei".

And I said, "If I can follow that music,

Powiedziałem sobie: "Jeśli pójdę za tą muzyką,

I'll get out into the sunlight and I'll be OK.

wyjdę jak po sznurku z labiryntu, dojdę do światła na końcu tunelu

And if that's not true, how did I get here?"

i nic mi nie będzie. A jeśli to nieprawda, to jakim cudem stoję tutaj przed wami?"

I want you all to know

Chcę, abyście wszyscy wiedzieli,

that I think the world is a place that's worth living.

że uważam ten świat za miejsce, w którym warto żyć.

I believe in you.

Wierzę w was.

I believe in your hopes and your dreams,

Wierzę w wasze nadzieje i w wasze marzenia.

I believe in your intelligence

Wierzę w waszą inteligencję.

and I believe in your enthusiasm.

Wierzę też w wasz entuzjazm.

And I'm tired of living like this,

Jestem jednak zmęczony takim życiem i

going into town after town with people standing around on corners

odwiedzaniem jednego miasteczka po drugim, gdzie ludzie stoją bezczynnie, nie wiedząc, co ze sobą zrobić,

with holes where eyes used to be, their spirits damaged.

a ich oczy nie wyrażają nadziei, tylko bezgraniczną pustkę - co jest oznaką złamanego ducha.

We won't make it as a country unless we can turn this thing around.

Nie zdołamy przetrwać jako kraj, jeśli czegoś z tym nie zrobimy.

In Pennsylvania it costs 60,000 dollars to keep people in jail,

W Pensylwanii utrzymywanie ludzi w więzieniu kosztuje 60 000 dolarów,

most of whom look like me.

a w większości są to ludzie, którzy wyglądają jak ja.

It's 40,000 dollars to build the University of Pittsburgh Medical School.

Potrzeba było 40 000 dolarów, by wybudować Uniwersytecką Szkołę Medyczną w Pittsburghu.

It's 20,000 dollars cheaper to build a medical school than to keep people in jail.

Zbudowanie szkoły medycznej kosztuje 20 000 dolarów mniej niż utrzymywanie ludzi w więzieniu.

Do the math -- it will never work.

Pomyśl sam. To nigdy się nie sprawdzi.

I am banking on you

Liczę na was

and I'm banking on guys like Herbie and Quincy and Hackett and Richard

i liczę na ludzi takich, jak Herbie i Quincy, Hackett i Richard

and very decent people who still believe in something.

i porządnych ludzi, którzy wciąż jeszcze w coś wierzą.

And I want to do this in my lifetime, in every city and in every town.

Chcę tego dokonać jeszcze za życia - w każdym mieście i każdym miasteczku...

And I don't think I'm crazy.

i nie sądzę, że jestem szalony.

I think we can get home on this thing

Sądzę, że możemy to doprowadzić do szczęśliwego zakończenia

and I think we can build these all over the country

i sądzę, że jesteśmy w stanie zbudować takie ośrodki w całym kraju

for less money than we're spending on prisons.

za mniejsze pieniądze niż te, które wydajemy na więzienia.

And I believe we can turn this whole story around

I wierzę, że możemy ten smutny przypadek przeistoczyć

to one of celebration and one of hope.

w coś, co będzie można świętować i co da ludziom nadzieję.

In my business it's very difficult work.

W mojej branży to bardzo ciężka praca --

You're always fighting upstream like a salmon --

idąc pod prąd, jak łosoś, zawsze musisz się z czym zmagać,

never enough money, too much need --

bo nigdy nie wystarcza pieniędzy, a potrzeb jest zbyt wiele.

and so there is a tendency

W związku z tym pojawiła się u mnie

to have an occupational depression that accompanies my work.

skłonność do depresji zawodowej, która wiąże się z tym, co robię.

And so I've figured out, over time, the solution to the depression:

Tak więc, z czasem, wpadłem na rozwiązanie tego problemu --

you make a friend in every town and you'll never be lonely.

jeśli zaprzyjaźnisz się z kimś w każdej miejscowości, nigdy nie będziesz sam.

And my hope is that I've made a few here tonight.

Mogę mieć tylko nadzieję, że zyskałem przyjaciela choć w kilku z was.

And thanks for listening to what I had to say.

I dzięki za to, że wysłuchaliście tego, co miałem do powiedzenia.

(Applause)

(Brawa)