Gonzalo Vilariño: How Argentina's blind soccer team became champions (with English subtitles) | TED

Tłumaczenie: Żaneta Wełna Korekta: Karolina Ginalska

I opened a blind man's head.

Rozbiłem głowę niewidomemu mężczyźnie.

I didn't make him think or reflect -- I cracked his head open, literally.

Nie po to, żeby go zmusić do refleksji, ale dosłownie otworzyłem mu czaszkę.

We were walking with him holding onto my shoulder,

Szliśmy razem, trzymał się mojego ramienia.

I miscalculated how much space there was between us,

Źle oszacowałem dzielącą nas przestrzeń,

and I knocked him into a gate.

no i uderzył w bramę.

(Laughter)

(Śmiech)

Five stitches in his forehead.

Pięć szwów na czole.

At that moment, I felt like the worst teacher in the world.

Poczułem się jak najgorszy nauczyciel na świecie.

I really didn't know how to apologize.

Naprawdę nie wiedziałem, jak go przepraszać.

Luckily, El Pulga is one of those people who takes things quite well.

Na szczęście el Pulga jest człowiekiem,

który nie bierze do siebie takich rzeczy.

And to this day, he says that I was the coach

Do dzisiaj twierdzi, że byłem trenerem,

who left the most important mark on his career.

który odcisnął największy ślad na jego karierze.

(Śmiech)

(Laughter)

The truth is, when I started working at the institute for the blind,

Prawda jest taka, że jak zaczynałem pracę w instytucie dla niewidomych.

I was surprised by a lot of things.

wiele rzeczy mnie zaskoczyło.

A lot of the things they did, I never imagined they could:

Nie sądziłem, że mogą być tak samodzielni:

they swam, did exercise, played cards.

pływali, ćwiczyli, grali w karty, sami przygotowywali sobie mate

They drank mate, and could pour it

i nawet się przy tym nie parzyli.

without burning themselves in the process.

But when I saw them playing soccer --

Ale kiedy grali w piłkę nożną, to był niesamowity widok.

that was amazing.

They had a dirt field, rusty goalposts and broken nets.

Mieli boisko na polu, dwie zardzewiałe bramki i dziurawe siatki.

Niewidomi uczęszczający do instytutu organizowali tam swoje mecze,

The blind who attended the institute would play their games there,

podobnie jak ja na boisku obok domu,

just like I did at a field near my house.

But they played without being able to see.

z tą różnicą, że oni nic nie widzieli.

The ball made a sound so they could locate it.

Piłka wydawała dźwięk, żeby mogli ją zlokalizować.

Za bramką rywala znajdował się przewodnik, który mówił im, gdzie kopnąć piłkę,

They had a guide behind the rival team's goal

to know where to kick the ball.

And they used eye masks.

a na oczach mieli opaski.

Niektórzy jeszcze nie stracili wzroku do końca,

There were guys who could still see a little,

and they wore eye masks so everyone was equal.

a opaski miały zapewnić wszystkim równe szanse.

When I was more at ease with them, I asked for a mask myself.

Kiedy poczuli się swobodniej w mojej obecności,

poprosiłem o taką opaskę dla siebie, założyłem ją i próbowałem zagrać.

I put it on and tried to play.

I had played soccer all my life.

Całe życie grałem w piłkę nożną,

This is where it got even more amazing:

a mimo to, wrażenie było niesamowite.

within two seconds, I didn't know where I was standing.

Już po dwóch sekundach nie wiedziałem, gdzie jestem.

I had studied physical education because I loved high performance.

Studiowałem wychowanie fizyczne,

bo interesował mnie sport profesjonalny.

I started working at the institute by chance.

Praca w instytucie to czysty przypadek.

My other job was with the Argentinian National Rowing Team,

Pracowałem wtedy z reprezentacją Argentyny w wioślarstwie

and I felt that was my thing.

i tam się spełniałem.

Here, everything was twice as hard.

Tutaj wszystko było dwa razy trudniejsze.

I'll never forget the first day I did the warm-up with the team.

Nigdy nie zapomnę pierwszej rozgrzewki.

I lined them up in front of me --

Ustawiłem zawodników przed sobą, w linii, tak jak w drużynie wioślarskiej,

I used to do that with the rowing team --

i powiedziałem: "Dobra, schylamy się",

and I said, "OK, everyone bend down," going like this.

coś w tym rodzaju.

When I looked up, two guys were seated,

Jak uniosłem wzrok, dwóch siedziało, trzech leżało, a pozostali - w kuckach.

three were lying down and others were squatting.

(Laughter)

(Śmiech)

How could I do here the same things I was doing there?

Zastanawiałem się, jak osiągnąć z nimi to samo, co z wioślarzami.

It took me a while.

Zabrało mi to dużo czasu.

I started looking for tools to learn from them,

Zacząłem szukać sposobów, uczyć się od samych zawodników

from the teachers who worked with them.

i trenerów, którzy z nimi pracowali.

I learned I couldn't explain a play on a chalkboard like a coach does,

Zrozumiałem, że nie da się wytłumaczyć gry na tablicy, jak to się zwykle robi.

Pomogła mi plastikowa tacka i nakrętki od butelek, żeby mogli mnie zrozumieć

but I could use a plastic tray and some bottle caps

so they could follow me by way of touch.

przez dotyk.

I also learned they could run on a track

Przekonałem się też, że nie mają problemów z bieżnią,

if I ran with them, holding a rope.

jeśli biegną ze mną trzymając się liny.

So we started looking for volunteers to help us run with them.

Zaczęliśmy więc szukać wolontariuszy do wspólnego biegania.

I was enjoying it,

Zacząłem się wciągać i dostrzegać

and finding purpose and meaning in what we were doing.

cel i sens w tym, co robimy.

It was hard at first, it was uncomfortable,

Na początku czułem się niezręcznie, ale postanowiłem przezwyciężyć dyskomfort.

but I decided to overcome the discomfort.

W pewnym momencie zdałem sobie sprawę z tego,

And there came a time

when it became the most fascinating job I'd ever had.

że jest to najbardziej fascynująca praca w moim życiu.

Zacząłem rozważać

I think that's when I wondered:

Why couldn't we be a high-performance team as well?

zorganizowanie

profesjonalnej drużyny niewidomych.

Of course, one thing was missing:

Musiałem najpierw sprawdzić, czy sami zawodnicy byli tym zainteresowani,

I needed to find out what they wanted,

the real protagonists of this story.

prawdziwi bohaterowie tej opowieści.

Three hours of training, playing soccer on that field,

Tu nie wystarczyły trzy godziny treningu na skrawku ziemi,

were not going to be enough.

który nazywaliśmy boiskiem.

We would have to train differently.

Musieliśmy zmienić podejście do treningów.

We started to train harder, and the results were great;

Zaczęliśmy trenować ciężej, a reakcja była niesamowita: prosili o więcej.

they asked for more.

I came to understand that they, too, wondered

Widocznie sami zastanawiali się, dlaczego nie mogą stać się drużyną profesjonalną.

why they couldn't do high-performance.

When we felt ready, we knocked at CENARD's door.

Jak już byliśmy gotowi, zapukaliśmy do drzwi CENARD-u,

CENARD is the National Center for High-Performance Sports

Centralnego Ośrodka Sportów Profesjonalnych.

here in Argentina.

Ciężko było skłonić ich do współpracy,

It was hard to get them to hear what we had to say.

But it was considerably more difficult

a jeszcze trudniej przekonać innych sportowców,

to get the other athletes training there to consider us their equals.

aby traktowali nas jak równych sobie.

In fact, they would let us use the field

Pozwolono nam korzystać z boiska tylko wtedy, gdy było zupełnie wolne.

only when no other teams were using it.

And we were known as "the blind ones."

Byliśmy znani jako "ci niewidomi".

Not everyone knew exactly what we were doing there.

Nie rozumieli, czego tam szukamy.

The 2006 World Championship was a turning point in the team's history.

Mistrzostwa Świata w 2006 roku były punktem zwrotnym w historii drużyny.

It was held in Buenos Aires for the first time.

Po raz pierwszy odbyły się one w Buenos Aires.

It was our chance to show everyone

Mieliśmy szansę zademonstrować,

what we had been doing all that time.

co nam się udało to tej pory osiągnąć .

We made it to the finals.

Dotarliśmy do finału, dojrzeliśmy jako zespół.

We were growing as a team.

It was us against Brazil in the finals.

W finale graliśmy przeciwko Brazylii,

They were the best team in the tournament.

najlepszej drużynie turnieju,

They won every game by a landslide.

która wygrała każdy mecz z ogromną przewagą.

Hardly anyone believed we could win that game.

Prawie nikt nie wierzył, że wygramy to spotkanie.

Hardly anyone -- except for us.

Tylko my.

During pre-game meetings,

W czasie spotkań przedmeczowych, w szatni,

in the locker room,

during each warm-up,

podczas każdej rozgrzewki, pachniało zwycięstwem.

it smelled of victory.

I swear that smell exists.

Przysięgam, ten zapach naprawdę istnieje.

I smelled it several times with the team,

Pracując z drużyną, poczułem go kilka razy,

ale szczególnie w dniu przed finałem.

but I remember it in particular, the day before we played that final.

The Argentine Football Association had opened their doors to us.

Argentyński Związek Piłki Nożnej otworzył nam podwoje

i tam też trenowaliśmy, podobnie jak niegdyś Verón, Higuaín, Messi.

We were training at AFA,

where Verón, Higuain and Messi trained.

For the first time ever,

Pierwszy raz w życiu czuliśmy się jak drużyna z prawdziwego zdarzenia.

we felt like a true national team.

At 7:30pm, the day before the game,

Dzień przed meczem, 19:30, omawiamy taktykę,

we were in the lounge discussing strategy,

siedzimy sobie w salonie,

and a waiter knocks on the door, interrupting our conversation.

kiedy nagle rozlega się pukanie do drzwi, przerywając nam rozmowę.

He suggested we go to church.

Jakiś chłopak proponuje pójście do kościoła.

He came to invite us to church.

Przyszedł nas zaprosić do kościoła.

Próbowałem się go pozbyć, tłumacząc, że to nie najlepszy moment,

I tried to get rid of him, saying it wasn't a good time,

that we better leave it for another day.

że może kiedy indziej,

He kept insisting, asking me to please let him take the guys to church,

a ten nalega i prosi, żebym pozwolił mu zabrać chłopaków do kościoła,

because that day, a pastor who performed miracles would be there.

bo właśnie jest tam pastor, który dokonuje cudów.

I was slightly afraid to ask what type of miracles he meant,

Nieśmiało zapytałem jakie cuda ma na myśli,

and he replied nonchalantly,

a on na to spokojnie: "Trenerze, pozwól mi zabrać drużynę do kościoła,

"Coach, let me take the team to the church,

and when we return, I guarantee that half of them will be able to see."

bo gwarantuję, że po powrocie połowa z nich będzie widzieć".

(Laughter)

(Śmiech)

Some of the guys laughed,

Niektórzy się śmiali, ale wyobraźcie sobie reakcję osoby niewidomej.

but imagine being a blind person and someone says that to you.

I didn't know what to say.

Nie wiedziałem, co powiedzieć. Zapadła niezręczna cisza.

I said nothing; it was an awkward silence.

I didn't want to make him feel bad,

Nie chciałem sprawić mu przykrości, bo naprawdę w to wierzył.

because he truly believed this could happen.

One of the players saved me,

Uratował mnie jeden z zawodników, który wstał i pewnym głosem powiedział:

when he stood up and confidently said,

"Juan," -- that was the kid's name --

"Juan", tak miał na imię ten chłopak,

Gonza already told you it's not the best time to go to church.

"Słyszałeś, że to nie najlepszy moment na kościół.

Besides, let me make this clear:

Poza tym, postawmy sprawę jasno: jeśli pójdziemy do tego kościoła

if we go to that church, and I end up being able to see when we return,

i będę jednym z tych, którzy odzyskają wzrok,

I will beat you so hard if I can't play tomorrow."

wtłukę ci, bo nie będę mógł jutro zagrać".

(Laughter)

(Śmiech)

(Brawa)

(Applause)

Juan left, laughing in resignation,

Juan odpuścił, ze śmiechem, ale i rezygnacją,

and we continued with our pregame talk.

a my kontynuowaliśmy przedmeczowe przygotowania.

That night when I went to sleep,

Przed snem

I began to dream about the next day's game,

zacząłem wyobrażać sobie jutrzejszy mecz,

imagining what could happen, how we would play.

co się wydarzy, jak zagramy.

And that's when I noticed that smell of victory

Właśnie wtedy poczułem ten zapach zwycięstwa, o którym mówiłem wcześniej.

I mentioned a while ago.

And it's because at that moment, I thought:

Poczułem, że jeśli pozostali zawodnicy

if the other players had the same desire as Diego going into the game,

chcąc zagrać ten mecz tak bardzo jak Diego,

it was impossible for us not to win.

przegrana nie wchodzi w grę.

The next day was going to be wonderful.

Następny dzień zapowiadał się wspaniale.

We got up at 9am, the game was at 7pm,

Wstaliśmy o godzinie 9 rano,

mecz był o 7 wieczorem, ale nie mogliśmy się doczekać.

and we were already eager to play.

We left AFA, and the bus was full of flags that people had given to us.

Wyruszyliśmy z AFA, autobus był pełen flag,

które podarowali nam ludzie.

We were talking about the game,

Rozmawiając o meczu,

and we could hear people honking and cheering,

słyszeliśmy klaksony i doping:

"Go Murciélagos! Today's the day! The final challenge!"

"Do boju, 'Múrcielagos'! Ostatni dzień! Ostatnia prosta!".

The guys asked me, "Do they know us? Do they know we're playing?"

Chłopaki pytali mnie: "To oni nas znają? Wiedzą, że gramy?".

Some people followed the bus to CENARD.

Niektórzy jechali za nami aż do samego CENARD-u.

We arrived and found an amazing scene.

Miejsce meczu było niesamowite.

In the corridor leading from the locker room to the game field,

W korytarzu wiodącym z szatni na boisko

I was walking with Silvio,

Silvio trzymał się mojego ramienia,

who was holding onto my shoulder, so I could guide him.

prowadziłem go.

Fortunately, there were no gates along the way.

Na szczęście nie było po drodze żadnych bram.

(Laughter)

When we reached the field, he asked me about everything.

Kiedy dotarliśmy na boisko,

o wszystko mnie pytał, żeby żaden szczegół mu nie umknął.

He didn't want to miss a single detail.

He said, "Tell me what you see, tell me who's playing the drums."

"Mów, co widzisz, kto gra na bębnach?".

I tried to explain what was happening with as much detail as possible.

Próbowałem szczegółowo mu wszystko opisać.

I told him, "The stands are packed, a lot of people couldn't get in,

"Trybuny pękają w szwach, mnóstwo ludzi nadal na zewnątrz,

there are blue and white balloons all over the field,

wszędzie niebieskie i białe balony,

they're opening a giant Argentine flag that covers the entire grandstand."

rozwijają ogromną flagę Argentyny, która zakrywa całą trybunę...".

Suddenly, he cuts me off and says,

Nagle mi przerwał i zapytał:

"Do you see a flag that says 'San Pedro'?"

"Widzisz flagę z napisem 'San Pedro'?".

That's the city where he lives.

To jego miasto.

I started looking into the stands

Zacząłem sprawdzać trybuny

and I spotted a little white flag

i dostrzegłem małą, białą flagę z napisem wykonanym czarną farbą w sprayu,

with lettering done in black spray paint, that read:

brzmiącym: "Silvio, rodzina i całe San Pedro są z tobą".

"Silvio, your family and all of San Pedro are here."

I told him that and he replied,

Opisałem mu ten widok, a on na to: "Moja mama też tu jest.

"That's my mom, tell me where she is, I want to I wave at her."

Powiedz mi gdzie, chcę jej pomachać".

I pointed him toward the flag

Ustawiłem go i uniosłem mu ramię w kierunku flagi,

and showed him with his arm where they were sitting,

żeby mógł pomachać.

and he waved his arms in that direction.

About 20 or 30 people stood up and gave him an ovation.

20-30 osób wstało i zaczęło bić mu brawo.

When that happened,

Widziałem, jak zmienia mu się twarz, wzruszył się.

I saw how his face changed, how moved he was.

It was moving for me, too;

Dla mnie to też był wzruszający moment,

two seconds later, I had a lump in my throat.

ścisnęło mnie w gardle.

It was strange -- I felt both the excitement of what was happening,

Ogarnęło mnie dziwne uczucie, ogromne emocje,

and the anger and the anguish that he could not see it.

w tym także złość i niemoc, że on sam nie może tego zobaczyć.

A few days later when I told him what I had experienced,

Opowiedziałem mu później o tym, czego doświadczyłem,

he tried to reassure me, saying,

ale uspokoił mnie słowami: "Gonza, nie przejmuj się.

"Gonza, don't feel bad, I could see them.

Ja to wszystko widziałem, w inny sposób, ale przysięgam, że wszystko widziałem".

Differently, but I swear to you that I saw them all."

The game started.

Rozpoczął się mecz.

We could not fail; it was the final.

Nie wolno nam było się poddać, był to w końcu finał.

The audience was quiet, like here,

Publiczność musiała być cicho, tak jak tutaj,

because in soccer for the blind,

bo w piłce nożnej dla niewidomych

the public has to be quiet so the players can hear the ball.

kibice muszą być cicho, żeby zawodnicy słyszeli piłkę.

They're only allowed to cheer when the game is over.

Można kibicować tylko w przerwach.

And when there were eight minutes to go,

Osiem minut przed końcem meczu, kibice nadrobili dopingiem poprzednie 32 minuty.

the crowd did all the cheering they hadn't done in the first 32 minutes.

Kiedy szpotawy Silvio wybił piłkę na rzut rożny, wiwatowali z całego serca,

When pigeon-toed Silvio nailed the ball at an angle,

they cheered with all their heart,

tak naprawdę to wykrzyczeli tego gola.

in an incredible way.

Today, if you go to CENARD, you'll see a huge poster on the door,

Obecnie na drzwiach CENARD-u znajduje się

ogromny plakat ze zdjęciem naszej drużyny, 'Murciélagos'.

with a photo of our team, Los Murciélagos.

They're a model national team, everyone in CENARD knows who they are,

Są wzorem do naśladowania, wszyscy w CENARD-zie ich znają.

and after having won two World Championships

Po zdobyciu dwukrotnego mistrzostwa świata i dwóch medali paraolimpijskich

and two Paralympic medals,

no one doubts they are high-performance athletes.

nie ma wątpliwości, że to zawodowcy.

(Applause)

(Brawa)

(Applause ends)

I was lucky to train this team for 10 years,

Miałem szczęście prowadzić ten zespół

first as a trainer and later as their coach.

najpierw jako trener, a potem dyrektor techniczny

przez 10 lat.

Nie mam wątpliwości, że otrzymałem od ich dużo więcej, niż sam zaoferowałem.

I feel that they've given me much more

than what I've given them.

Last year, they asked me to coach another national team, Power Soccer.

W zeszłym roku otrzymałem propozycję pracy

jako trener reprezentacji Powerchair Fútbol.

It's a national team of young men who play soccer in wheelchairs.

Jest to drużyna chłopaków, którzy grają w piłkę nożną na wózkach inwalidzkich.

They use motorized wheelchairs that they drive with a joystick,

Używają elektrycznych wózków, sterowanych joystickiem,

because they don't have enough strength in their arms

bo nie mają tyle siły w rękach, by korzystać ze standardowych wózków.

to use conventional chairs.

They added a bumper to the chair, a safeguard that protects their feet,

Jako zabezpieczenie wózki wyposażone są w zderzaki,

które chronią im stopy i umożliwiają kopanie piłki.

while allowing them to kick the ball.

It's the first time that, instead of being the spectators,

Po raz pierwszy w życiu, to oni są głównymi bohaterami, nie tylko widzami.

they're now the main characters.

It's the first time their parents, friends and siblings can see them play.

Po raz pierwszy w życiu ich rodzice, przyjaciele i rodzeństwo

mogą zobaczyć ich w akcji.

For me, it's a new challenge,

Jest to dla mnie nowe wyzwanie.

with the same discomfort, insecurity, and fear I had

Towarzyszy mi ten sam dyskomfort, niepewność i strach jak przedtem.

when I started working with the blind.

But I approach it all from a more experienced position.

Oczywiście, startuję z bardziej doświadczonej pozycji.

That's why from day one, I treat them as athletes on the field,

Właśnie dlatego od samego początku traktuję ich na boisku jak sportowców

and off the field, I try to put myself in their shoes

i próbuję postawić się w ich sytuacji,

and behave without prejudice,

bez uprzedzeń, bo normalne traktowanie bardziej im służy.

because treating them naturally feels best to them.

Both teams play soccer; something once unthinkable for them.

Obie drużyny grają w piłkę nożną, kiedyś coś nie do pomyślenia.

They had to adapt the rules to do so.

Żeby im to umożliwić, trzeba było dostosować przepisy,

And both teams broke the same rule --

dzięki czemu oba zespoły mogły złamać tę samą zasadę,

the one that said they couldn't play soccer.

mówiącą, że nie mogą grać w piłkę nożną.

When you see them play, you see competition, not disability.

Patrząc na ich grę,

widać umiejętności, a nie niepełnosprawność.

The problem starts when the game is over,

Problem zaczyna się wtedy, gdy mecz się kończy i opuszczają boisko.

and they leave the field.

Then they step in to play our game,

Zmuszeni są do gry w naszym meczu,

in a society whose rules don't really take them into account

w społeczeństwie, którego zasady

nie liczą się z nimi, nie dbają o nich.

or care for them.

I learned from sports

Poprzez sport nauczyłem się,

that disability greatly depends on the rules of the game.

że niepełnosprawność w dużej mierze zależy od reguł gry.

I believe that if we change some of the rules of our game,

Wierzę, że jeśli zmienimy niektóre zasady naszej gry,

we can make life a little easier for them.

ich życie stanie się trochę łatwiejsze.

We all know there are people with disabilities; we see them daily.

Wszyscy wiemy o istnieniu osób niepełnosprawnych, widzimy je codziennie.

But by having no direct contact with them,

Ale nie mając z nimi bezpośredniego kontaktu,

we're not aware of the problems they face every day,

nie jesteśmy świadomi problemów, z jakimi borykają się każdego dnia,

like how hard it is for them to get on a bus,

jak trudno jest im wsiąść do autobusu,

find a job,

znaleźć pracę, korzystać z metra, czy przejść przez ulicę.

take the subway

or cross the street.

It's true that there is an increasing social responsibility

Co prawda rośnie odpowiedzialność społeczna

regarding the inclusion of people with disabilities.

dotycząca integracji osób niepełnosprawnych,

But I think it's still not enough.

ale uważam, że to wciąż za mało.

I think change needs to come from every one of us.

Każdy z nas powinien wziąć odpowiedzialność za tę zmianę.

First, by leaving behind our indifference toward the disabled,

Najpierw musimy wyzbyć się obojętności w stosunku do niepełnosprawnych,

and then by respecting the rules that do take them into account.

a później postępować według zasad, które ich nie marginalizują.

They are few, but they do exist.

Nie jest ich wiele, ale istnieją.

Rozbiłem głowę niewidomemu Puldze.

I cracked a blind man's head open -- El Pulga's head.

I can assure you these two teams opened mine as well.

Zapewniam was, że te dwie drużyny zrobiły ze mną dokładnie to samo.

They taught me that above all,

Nauczyły mnie, że potrzeba odwagi, żeby zagrać każdy mecz

you have to get out there and play every game

w tym pięknym turnieju, jakim jest życie.

in this beautiful tournament that we call life.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)