Paul Ewald: Can we domesticate germs?

Tłumaczenie: Adam Stefaniak Korekta: Gabriela Bojanek

What I'd like to do is just drag us all down into the gutter,

Chciałbym zabrać nas wszystkich do rynsztoka,

and actually all the way down into the sewer

właściwie, aż w głębiny kanalizacji

because I want to talk about diarrhea.

ponieważ chcę pomówić o biegunce.

And in particular, I want to talk about

W szczególności o tym,

the design of diarrhea.

jak ją zaplanowano.

And when evolutionary biologists talk about design,

A kiedy biolog ewolucyjny mówi o planowaniu,

they really mean design by natural selection.

ma na myśli selekcję naturalną.

And that brings me to the title of the talk,

A to doprowadza nas do tematu tej rozmowy:

"Using Evolution to Design Disease Organisms Intelligently."

"Wykorzystywanie ewolucji do inteligentnego tworzenia organizmów chorobotwórczych".

And I also have a little bit of a sort of smartass subtitle to this.

Wymyśliłem też podtytuł. ("Darwin w świecie szlamu")

But I'm not just doing this to be cute.

Nie staram się tym przypodobać,

I really think that this subtitle explains

naprawdę myślę, że ten podtytuł wyjaśnia

what somebody like me, who's sort of a Darwin wannabe,

jak ktoś taki jak ja, taki naśladownik Darwina,

how they actually look at one's role in

widzi siebie po wkroczeniu

sort of coming into this field of health sciences and medicine.

na teren tej dziedziny nauk medycznych.

It's really not a very friendly field for evolutionary biologists.

To niezbyt przyjazna dziedzina dla biologów ewolucyjnych.

You actually see a great potential,

Widzi się wielki potencjał,

but you see a lot of people who are sort of defending their turf,

ale też wielu ludzi zawzięcie broniących swojego poletka,

and may actually be very resistant, when one tries

którzy potrafią opierać się wprowadzaniu

to introduce ideas.

nowych pomysłów.

So, all of the talk today is going to deal with two general questions.

Dzisiaj zajmę się dwoma ogólnymi pytaniami.

One is that, why are some disease organisms more harmful?

Dlaczego niektóre organizmy chorobotwórcze są bardziej szkodliwe?

And a very closely related question, which is,

I blisko spokrewnione pytanie,

how can we take control of this situation once we understand

jak przejąć nad tym kontrolę, kiedy już poznamy odpowiedź

the answer to the first question?

na pierwsze pytanie?

How can we make the harmful organisms more mild?

Jak możemy zmniejszyć ich szkodliwość?

And I'm going to be talking, to begin with, as I said,

Zacznę od, jak już wspominałem,

about diarrheal disease organisms.

organizmów powodujących biegunkę.

And the focus when I'm talking about the diarrheal organisms,

Warto skoncentrować się, kiedy będę mówił o nich,

as well as the focus when I'm talking about any organisms

lub o jakichkolwiek innych organizmach

that cause acute infectious disease,

powodujących ostre choroby zakaźne,

is to think about the problem from a germ's point of view,

na patrzeniu na problem z punktu widzenia zarazka,

germ's-eye view.

okiem zarazka.

And in particular, to think about a fundamental idea

W szczególności, na podstawowej idei,

which I think makes sense out of a tremendous amount of variation

która wyjaśnia, jak uważam, ogromne zróżnicowanie

in the harmfulness of disease organisms.

w szkodliwości organizmów chorobotwórczych.

And that idea is that from the germ's-eye point of view,

Według niej, patrząc okiem zarazka,

disease organisms have to get from one host to another,

organizmy chorobotwórcze potrzebują nowych nosicieli

and often they have to rely on the well-being of the host

często polegając na sprawności obecnego

to move them to another host.

aby przeniósł je do następnego.

But not always.

Ale nie zawsze.

Sometimes, you get disease organisms

Czasami, organizmy chorobotwórcze

that don't rely on host mobility at all for transmission.

nie polegają na przemieszczaniu się nosiciela.

And when you have that, then evolutionary theory tells us

Bazując na tym, teoria ewolucji mówi nam,

that natural selection will favor the more exploitative,

że selekcja naturalna wypromuje najzajadliwsze,

more predator-like organisms.

najbardzie drapieżne organizmy.

So, natural selection will favor organisms

Selekcja naturalna wybierze te,

that are more likely to cause damage.

które mogą bardziej zaszkodzić.

If instead transmission to another host requires host mobility,

Jeśli jednak zarażenie wymaga sprawności ruchowej nosiciela,

then we expect that the winners of the competition

oczekujemy, że zwycięzcami w konkurencji

will be the milder organisms.

będą łagodniejsze organizmy.

So, if the pathogen doesn't need the host to be healthy and active,

Jeśli patogen nie potrzebuje zdrowego, aktywnego nosiciela,

and actual selection favors pathogens

a selekcja naturalna faworyzuje patogeny

that take advantage of those hosts,

wykorzystujące swoich nosicieli,

the winners in the competition are those that exploit the hosts

to zwycięzcami są te, które ich wykorzystują

for their own reproductive success.

dla swojej reprodukcyjnej korzyści.

But if the host needs to be mobile in order to transmit the pathogen,

Ale jeśli nosiciel musi być w pełni sił, żeby przekazać patogen,

then it's the benign ones that tend to be the winners.

wtedy te łagodne zostają zwycięzcami.

So, I'm going to begin by applying this idea to diarrheal diseases.

Zacznę, używając tego toku myślenia do chorób biegunkowych.

Diarrheal disease organisms get transmitted in basically three ways.

Organizmy powodujące biegunkę przenoszą się na trzy sposoby.

They can be transmitted from person-to-person contact,

Przez bezpośredni kontakt z zarażoną osobą,

person-to-food-then-to-person contact,

kontakt z żywnością,

when somebody eats contaminated food,

gdy osoba zdrowa spożyje skażony pokarm,

or they can be transmitted through the water.

lub przez wodę.

And when they're transmitted through the water,

A kiedy przenoszą się drogą wodną,

unlike the first two modes of transmission,

w przeciwieństwie do innych dróg,

these pathogens don't rely on a healthy host for transmission.

takie patogeny nie potrzebują zdrowego nosiciela.

A person can be sick in bed and still infect tens, even hundreds

Można być przykutym do łóżka i zarazić dziesiątki,

of other individuals.

a nawet setki innych.

To sort of illustrate that, this diagram emphasizes that

Ten diagram ilustruje,

if you've got a sick person in bed,

że mając chorego w łóżku,

somebody's going to be taking out the contaminated materials.

ktoś będzie wynosił zakażone tkaniny,

They're going to wash those contaminated materials,

następnie prał je,

and then the water may move into sources of drinking water.

po czym zakażona woda może przedostać się do źródeł wody pitnej.

People will come in to those places where you've got

Ludzie udający się do miejsc

contaminated drinking water,

z zakażoną wodą pitną,

bring things back to the family,

zaniosą ją później do rodziny,

may drink right at that point.

lub napiją się jej od razu.

The whole point is that a person who can't move

Chodzi o to, że unieruchomiona osoba

can still infect many other individuals.

może wciąż zarażać innych.

And so, the theory tells us that

Teoria ewolucji mówi nam,

when diarrheal disease organisms are transported by water,

że kiedy patogeny biegunki są roznoszone przez wodę,

we expect them to be more predator-like, more harmful.

oczekujemy, że będą bardziej drapieżne, szkodliwe.

And you can test these ideas.

Co da się przetestować.

So, one way you can test is just look at all diarrheal bacteria,

Jednym ze sposobów jest porównanie bakterii biegunki

and see whether or not the ones that tend to be

i zobaczenie, czy te, które chętniej

more transmitted by water, tend to be more harmful.

przenoszą się drogą wodną są bardziej szkodliwe.

And the answer is -- yep, they are.

Okazuje się, że tak, są.

Now I put those names in there just for the bacteria buffs,

Te nazwy są tam specjalnie dla miłośników bakterii.

but the main point here is that --

Chodzi tu głównie o...

(Laughter)

(Śmiech)

there's a lot of them here, I can tell --

Słyszę, że mamy ich tu sporo...

the main point here is that those data points

Chodzi głównie o to, że te dane

all show a very strong, positive association between

wskazują na silną, pozytywną zależność między

the degree to which a disease organism is transmitted by water,

stopniem przenoszenia się drogą wodną

and how harmful they are,

i szkodliwością,

how much death they cause per untreated infection.

czyli ilością zgonów na nieleczoną infekcję.

So this suggests we're on the right track.

Co sugeruje, że jesteśmy na dobrym tropie.

But this, to me, suggests that we really need

Uważam jednak, że powinniśmy zadać

to ask some additional questions.

dodatkowe pytania.

Remember the second question that I raised at the outset was,

Pamiętacie drugie z pytań, które zadałem na początku:

how can we use this knowledge

Jak wykorzystać tę wiedzę

to make disease organisms evolve to be mild?

żeby zredukować szkodliwość organizmów?

Now, this suggests that if you could just block waterborne transmission,

To sugeruje, że blokując przekazywanie drogą wodną,

you could cause disease organisms to shift from

można zmusić organizmy do przejścia

the right-hand side of that graph to the left-hand side of the graph.

z prawej strony wykresu na lewą.

But it doesn't tell you how long.

Ale nie wiemy jak szybko.

I mean, if this would require thousands of years,

Bo jeśli zajmuje to tysiąclecia,

then it's worthless in terms of controlling of these pathogens.

to jest to dla nas nieprzydatne.

But if it could occur in just a few years,

Ale jeśli wystarcza tylko kilka lat,

then it might be a very important way to control

wtedy ta metoda może pomóc w rozwiązaniu

some of the nasty problems that we haven't been able to control.

wielu problemów, z którymi się borykamy.

In other words, this suggests that we could

Innymi słowy, to sugeruje, że możemy

domesticate these organisms.

udomowić te organizmy.

We could make them evolve to be not so harmful to us.

Możemy zmusić je do ewoluowania ku łagodności.

And so, as I was thinking about this, I focused on this organism,

Rozmyślając nad tym, skupiłem się na jednym organizmie,

which is the El Tor biotype of the organism called Vibrio cholerae.

biotypie El Tor organizmu zwanego przecinkowiec cholery.

And that is the species of organism that is responsible

Jest to gatunek odpowiedzialny

for causing cholera.

za cholerę.

And the reason I thought this is a really great organism to look at

Powodem, dla którego spodobał mi się ten organizm,

is that we understand why it's so harmful.

jest nasza wiedza o jego szkodliwości.

It's harmful because it produces a toxin,

Jest szkodliwy, bo produkuje toksynę,

and that toxin is released when the organism

którą wydziela kiedy dostaje się

gets into our intestinal tract.

do jelit.

It causes fluid to flow from the cells that line our intestine

Powoduje ona wydzielanie płynów przez komórki ścian jelit

into the lumen, the internal chamber of our intestine,

do światła, czyli przestrzeni wewnątrz,

and then that fluid goes the only way it can, which is out the other end.

które potem wypływają jedyną możliwą drogą, czyli tylnymi drzwiami.

And it flushes out thousands of different other competitors

To wypłukuje tysiące konkurentów,

that would otherwise make life difficult for the Vibrios.

którzy mogliby utrudniać przecinkowcom cholery życie.

So what happens, if you've got an organism,

Tak więc, mamy organizm,

it produces a lot of toxin.

produkujący masę toksyn.

After a few days of infection you end up having --

Po kilku dniach infekcji otrzymujemy...

the fecal material really isn't so disgusting as we might imagine.

odchody, które nie są aż tak odpychające jak może się wydawać.

It's sort of cloudy water.

Są jak mętna woda.

And if you took a drop of that water,

Jeśli wziąć kroplę tej wody,

you might find a million diarrheal organisms.

można znaleźć w niej miliony bakterii biegunki.

If the organism produced a lot of toxin,

Przy dużym wydzielaniu toksyn

you might find 10 million, or 100 million.

można znaleźć 10, lub 100 milionów.

If it didn't produce a lot of this toxin,

Jeśli toksyn wyprodukowano mało,

then you might find a smaller number.

można znaleźć mniejszą liczbę.

So the task is to try to figure out

Naszym zadaniem jest wymyślenie

how to determine whether or not you could get an organism like this

jak sprawdzić, czy da się zmusić tego typu organizm

to evolve towards mildness by blocking waterborne transmission,

żeby ewoluował ku łagodności blokując transmisję drogą wodną,

thereby allowing the organism only to be transmitted

tym samym dopuszczając przekazywanie jedynie

by person-to-person contact,

przez kontakt z zarażonym,

or person-food-person contact --

lub z pokarmem,

both of which would really require that people be

które potrzebują względnego zdrowia

mobile and fairly healthy for transmission.

i mobilności chorego do przeniesienia.

Now, I can think of some possible experiments.

Chcąc to sprawdzić eksperymentalnie,

One would be to take a lot of different strains of this organism --

moglibyśmy wziąć różne szczepy tego organizmu,

some that produce a lot of toxins, some that produce a little --

część produkującą dużo toksyn, część niewiele,

and take those strains and spew them out in different countries.

i rozsiać je w różnych krajach.

Some countries that might have clean water supplies,

W krajach gdzie woda pitna jest czysta,

so that you can't get waterborne transmission:

więc nie ma przenoszenia tą drogą,

you expect the organism to evolve to mildness there.

organizmy powinny ewoluować ku łagodności.

Other countries, in which you've got a lot of waterborne transmission,

W innych krajach, z dużą ilością zakażeń drogą wodną,

there you expect these organisms to evolve

spodziewalibyśmy się ewolucji

towards a high level of harmfulness, right?

ku wyższej szkodliwości, prawda?

There's a little ethical problem in this experiment.

Jest z tym pewien problem natury etycznej.

I was hoping to hear a few gasps at least.

Oczekiwałem przynajmniej odrobiny wzburzenia.

That makes me worry a little bit.

Zaczynam się martwić.

(Laughter)

(Śmiech)

But anyhow, the laughter makes me feel a little bit better.

Śmiech trochę poprawia sytuację.

And this ethical problem's a big problem.

Ten problem etyczny jest dużym problemem.

Just to emphasize this, this is what we're really talking about.

Żeby to podkreślić, mówimy o czymś takim:

Here's a girl who's almost dead.

Oto dziewczyna bliska śmierci.

She got rehydration therapy, she perked up,

Po terapii nawadniającej wróciła do zdrowia,

within a few days she was looking like a completely different person.

po kilku dniach wyglądała jak zupełnie inna osoba.

So, we don't want to run an experiment like that.

Raczej nie chcemy robić takich eksperymentów.

But interestingly, just that thing happened in 1991.

Co ciekawe, właśnie to stało się w 1991.

In 1991, this cholera organism got into Lima, Peru,

W 1991 takie same bakterie cholery dostały się do Limy w Peru,

and within two months it had spread to the neighboring areas.

w dwa miesiące rozprzestrzeniając się na sąsiednie tereny.

Now, I don't know how that happened,

Nie wiem jak do tego doszło,

and I didn't have anything to do with it, I promise you.

i nie miałem z tym nic wspólnego, przyrzekam.

I don't think anybody knows,

Chyba nikt nie wie.

but I'm not averse to, once that's happened,

Ale nie mam oporów, kiedy to już zaszło,

to see whether or not the prediction that we would make,

przed zobaczeniem, czy przewidywania,

that I did make before, actually holds up.

które wcześniej zrobiłem, się sprawdzą.

Did the organism evolve to mildness in a place like Chile,

Czy bakterie ewoluowały ku łagoności w Chile,

which has some of the most well protected water supplies

którego źródła wody należą do najlepiej chronionych

in Latin America?

w Ameryce Łacińskiej?

And did it evolve to be more harmful in a place like Ecuador,

I czy stały się bardziej szkodliwe w Ekwadorze,

which has some of the least well protected?

którego zasoby są najgorzej chronione?

And Peru's got something sort of in between.

Peru jest gdzieś pośrodku.

And so, with funding from the Bosack-Kruger Foundation,

Dzięki wsparciu z Fundacji Bosacka-Krugera,

I got a lot of strains from these different countries

zdobyłem szczepy z tych trzech krajów,

and we measured their toxin production in the lab.

i zmierzyliśmy ich toksyczność w laboratorium.

And we found that in Chile -- within two months of the invasion of Peru

Okazało się, że w Chile, gdzie pojawiły się w przeciągu dwóch miesięcy

you had strains entering Chile --

od pojawienia się w Peru...

and when you look at those strains,

Kiedy spojrzeć na szczepy

in the very far left-hand side of this graph,

po lewej stronie wykresu

you see a lot of variation in the toxin production.

widać duże zróżnicowanie w produkcji toksyn.

Each dot corresponds to an islet from a different person --

Każdy punkt odpowiada próbce od innej osoby.

a lot of variation on which natural selection can act.

To duże pole do działania dla doboru naturalnego.

But the interesting point is, if you look over the 1990s,

Co ciekawe, jeśli spojrzeć na lata 90,

within a few years the organisms evolved to be more mild.

w ciągu paru lat bakterie stały się łagodniejsze.

They evolved to produce less toxin.

Produkowały mniej toksyn.

And to just give you a sense of how important this might be,

Żeby uzmysłowić wam jakie to znaczące,

if we look in 1995, we find that there's only one case of cholera,

patrząc na 1995, widzimy w Chile tylko jeden przypadek cholery,

on average, reported from Chile every two years.

średnio, raz na dwa lata.

So, it's controlled.

Jest więc pod kontrolą.

That's how much we have in America,

Tyle samo mamy w Ameryce,

cholera that's acquired endemically,

lokalnych zarażeń cholerą,

and we don't think we've got a problem here.

i nikt nie uważa, żeby to był problem.

They didn't -- they solved the problem in Chile.

Oni też nie - w Chile go rozwiązali.

But, before we get too confident, we'd better look at some of those other countries,

Zanim spoczniemy na laurach, spójrzmy lepiej na pozostałe kraje,

and make sure that this organism doesn't just always evolve toward mildness.

i upewnijmy się, że organizmy nie zawsze ewoluują ku łagoności.

Well, in Peru it didn't.

W Peru tak się nie stało.

And in Ecuador -- remember, this is the place where it has

A w Ekwadorze - pamiętacie, to tam jest najwyższy

the highest potential waterborne transmission --

potencjał zarażenia drogą wodną

it looked like it got more harmful.

- stały się szkodliwsze.

In every case there's a lot of variation,

Wszędzie widać duży rozstrzał,

but something about the environment the people are living in,

ale coś w środowisku życia ludzi,

and I think the only realistic explanation is that it's

i sądzę, że jedynym dobrym wytłumaczeniem

the degree of waterborne transmission,

jest stopień transmisji drogą wodną,

favored the harmful strains in one place, and mild strains in another.

faworyzowało szkodliwe szczepy w jednym miejscu, a łagodne w innym.

So, this is very encouraging,

To bardzo budujące,

it suggests that something that we might want to do anyhow,

bo sugeruje, że robiąc coś, co i tak chcielibiśmy zrobić,

if we had enough money, could actually give us a much bigger bang for the buck.

mając na to pieniądze, dostalibyśmy więcej za tę samą cenę.

It would make these organisms evolve to mildness,

Kierując ewolucję ku mniejszej szkodliwości,

so that even though people might be getting infected,

mimo możliwych nowych infekcji,

they'd be infected with mild strains.

byłyby to łagodne szczepy.

It wouldn't be causing severe disease.

Nie powodowałyby ciężkiej choroby.

But there's another really interesting aspect of this,

Kolejnym interesującym aspektem

and this is that if you could control the evolution of virulence,

jest fakt, że kontrolując ewolucję zjadliwości,

evolution of harmfulness,

ewolucję szkodliwości,

then you should be able to control antibiotic resistance.

powinniśmy móc ograniczyć odporność na antybiotyki.

And the idea is very simple.

Pomysł jest prosty.

If you've got a harmful organism,

Szkodliwy organizm spowoduje

a high proportion of the people are going to be symptomatic,

pojawienie się symptomów u dużej liczby osób,

a high proportion of the people are going to be going to get antibiotics.

z których wiele otrzyma antybiotyki.

You've got a lot of pressure favoring antibiotic resistance,

Pojawia się silna selekcja na odporność na antybiotyki.

so you get increased virulence leading to

Zatem zwiększona zjadliwość prowadzi

the evolution of increased antibiotic resistance.

do zwiększenia odporności na antybiotyki.

And once you get increased antibiotic resistance,

Zwiększona odporność powoduje,

the antibiotics aren't knocking out the harmful strains anymore.

że antybiotyki nie likwidują szkodliwych szczepów.

So, you've got a higher level of virulence.

Zatem zwiększa się poziom zjadliwości.

So, you get this vicious cycle.

Mamy więc błędne koło.

The goal is to turn this around.

Chcemy to odwrócić.

If you could cause an evolutionary decrease in virulence

Powodując ewolucyjne zmniejszenie się zjadliwości

by cleaning up the water supply,

przez oczyszczenie źródeł wody,

you should be able to get an evolutionary decrease

powinniśmy otrzymać ewolucyjne zmniejszenie

in antibiotic resistance.

odporności na atybiotyki.

So, we can go to the same countries and look and see.

Wracając do tamtych krajów, możemy sprawdzić,

Did Chile avoid the problem of antibiotic resistance,

czy w Chile uniknięto problemu odporności na antybiotyki,

whereas did Ecuador actually have the beginnings of the problem?

oraz czy w Ekwadorze pojawiły się zalążki tego problemu?

If we look in the beginning of the 1990s,

Patrząc na początki lat 90,

we see, again, a lot of variation.

widzimy, znowu, duży rozstrzał.

In this case, on the Y-axis, we've just got a measure of antibiotic sensitivity --

Na osi Y mamy stopień podatności na antybiotyki...

and I won't go into that.

ale nie będę się w to zagłębiał.

But we've got a lot of variation in antibiotic sensitivity in Chile,

Widzimy duże zróżnicowanie w podatności w Chile,

Peru and Ecuador, and no trend across the years.

Peru i Ekwadorze, bez widocznych tendencji.

But if we look at the end of the 1990s, just half a decade later,

Ale patrząc na koniec lat 90, zaledwie pięć lat później,

we see that in Ecuador they started having a resistance problem.

widzimy, że w Ekwadorze zaczął pojawiać się problem odporności.

Antibiotic sensitivity was going down.

Podatność na antybiotyki spadała.

And in Chile, you still had antibiotic sensitivity.

Natomiast w Chile, podatność utrzymywała się.

So, it looks like Chile dodged two bullets.

Wygląda na to, że w Chile rozwiązano dwa problemy.

They got the organism to evolve to mildness,

Spowodowano ewolucję bakterii ku łagodności,

and they got no development of antibiotic resistance.

i uniknięto rozwinięcia się odporności antybiotykowej.

Now, these ideas should apply across the board,

Te zasady powinny działać wszędzie,

as long as you can figure out why some organisms evolved to virulence.

zakładając, że wiemy dlaczego dany organizm ewoluuje ku wirulencji.

And I want to give you just one more example,

Pokażę wam jeszcze jeden przykład,

because we've talked a little bit about malaria.

bo wspomnieliśmy wcześniej o malarii.

And the example I want to deal with is,

Konkretnie, chodzi o przykład,

or the idea I want to deal with, the question is,

czy raczej pytanie, które chcę zadać, to: co możemy zrobić,

what can we do to try to get the malarial organism to evolve to mildness?

aby zmusić zarodźce malarii do złagodnienia?

Now, malaria's transmitted by a mosquito,

Malaria jest przenoszona przez komary,

and normally if you're infected with malaria, and you're feeling sick,

i zwykle będąc zarażonym malarią z widocznymi objawami,

it makes it even easier for the mosquito to bite you.

jest się łatwym celem dla kolejnych komarów.

And you can show, just by looking at data from literature,

Można pokazać, patrząc tylko na dane z literatury,

that vector-borne diseases are more harmful

że choroby przenoszone przez wektory

than non-vector-borne diseases.

są szkodliwsze od innych.

But I think there's a really fascinating example

Istnieje fascynujący przykład na to,

of what one can do experimentally to try to actually demonstrate this.

co można eksperymentalnie zrobić aby to zademonstrować.

In the case of waterborne transmission,

W przypadku przenoszenia przez wodę,

we'd like to clean up the water supplies,

chcemy oczyścić źródła wody,

see whether or not we can get those organisms to evolve towards mildness.

i zobaczyć, czy organizmy ewoluują ku łagodności.

In the case of malaria, what we'd like to do is mosquito-proof houses.

W przypadku malarii, chcemy uszczelnić domy przed komarami.

And the logic's a little more subtle here.

Zależność jest tutaj nieco subtelniejsza.

If you mosquito-proof houses,

Uszczelniwszy domy,

when people get sick, they're sitting in bed --

chorzy leżą w swoich łóżkach...

or in mosquito-proof hospitals, they're sitting in a hospital bed --

lub w łóżkach w uszczelnionych szpitalach...

and the mosquitoes can't get to them.

a komary nie mogą się do nich dostać.

So, if you're a harmful variant

Będąc szkodliwą odmianą

in a place where you've got mosquito-proof housing, then you're a loser.

w okolicy z uszczelnionymi domami, przegrywasz.

The only pathogens that get transmitted

Rozsiane zotaną tylko te patogeny,

are the ones that are infecting people that feel healthy enough

których nosiciele czują się wystarczająco zdrowo

to walk outside and get mosquito bites.

żeby wyjść z domu i dać się ukąsić komarom.

So, if you were to mosquito proof houses,

Uszczelniając domy przeciw komarom,

you should be able to get these organisms to evolve to mildness.

powinniśmy móc zmusić te organizmy do złagodnienia.

And there's a really wonderful experiment that was done

Został przeprowadzony wspaniały eksperyment

that suggests that we really should go ahead and do this.

sugerujący, że powinniśmy tak właśnie robić.

And that experiment was done in Northern Alabama.

Eksperyment przeprowadzono w Północnej Alabamie.

Just to give you a little perspective on this,

Naszkicuję szybko tło sytuacji.

I've given you a star at the intellectual center of the United States,

Postawiłem gwiazdkę na intelektualnym centrum USA,

which is right there in Louisville, Kentucky.

które znajduje się w Louisville w Kentucky.

And this really cool experiment was done

Ten eksperyment został przeprowadzony

about 200 miles south of there, in Northern Alabama,

jakieś 300 kilometrów na południe, w Północnej Alabamie,

by the Tennessee Valley Authority.

przez Tennessee Valley Authority. organizacja rządowa non-profit

They had dammed up the Tennessee River.

Zbudowano tamy na rzece Tennessee.

They'd caused the water to back up,

W efekcie tworząc zalewy,

they needed electric, hydroelectric power.

w celu produkcji energii elektrycznej.

And when you get stagnant water, you get mosquitoes.

Ze stojącą wodą pojawiły się komary.

They found in the late '30s -- 10 years after they'd made these dams --

W latach 30, 10 lat po budowie tam, okazało się,

that the people in Northern Alabama were infected with malaria,

że mieszkańcy Północnej Alabamy są zarażeni malarią.

about a third to half of them were infected with malaria.

Około 30% do 50% było zainfekowanych malarią.

This shows you the positions of some of these dams.

Tu widać lokalizację niektórych z tam.

OK, so the Tennessee Valley Authority was in a little bit of a bind.

Tennessee Valley Authority było w kropce.

There wasn't DDT, there wasn't chloroquines: what do they do?

Nie było DDT, nie było chlorochiny - co zrobić?

Well, they decided to mosquito proof every house in Northern Alabama.

Zdecydowali uszczelnić wszystkie domy w Północnej Alabamie.

So they did. They divided Northern Alabama into 11 zones,

I tak zrobili. Podzielili Północną Alabamę na 11 stref,

and within three years, about 100 dollars per house,

i po trzech latach, za około 100 dolarów na dom,

they mosquito proofed every house.

uszczelnili wszystkie domy.

And these are the data.

To są te dane.

Every row across here represents one of those 11 zones.

Każdy z poprzecznych rzędów odpowiada jednej z 11 stref.

And the asterisks represent the time at which

Gwiazdką oznaczono moment

the mosquito proofing was complete.

zakończenia uszczelniania.

And so what you can see is that

Jak widać,

just the mosquito-proofed housing, and nothing else,

samo uszczelnienie domów, nic więcej,

caused the eradication of malaria.

zlikwidowało malarię.

And this was, incidentally, published in 1949,

Nawiasem mówiąc, te dane opublikowano w 1949,

in the leading textbook of malaria, called "Boyd's Malariology."

w wiodącym podręczniku nt. malarii, pt."Malariologia Boyd'a".

But almost no malaria experts even know it exists.

Jednak większość badaczy malarii nie wie o ich istnieniu.

This is important,

To ważne, bo mówi nam,

because it tells us that if you have moderate biting densities,

że przy średniej częstotliwości ugryzień,

you can eradicate malaria by mosquito proofing houses.

można zlikwidować malarię poprzez uszczelnianie domów.

Now, I would suggest that you could do this in a lot of places.

Powiedziałbym, że można to zrobić na wielu obszarach.

Like, you know, just as you get into the malaria zone,

Właściwie, aż do granic strefy malarycznej,

sub-Saharan Africa.

czyli Czarnej Afryki.

But as you move to really intense biting rate areas, like Nigeria,

Ale na obszarach o dużej intensywności ukąszeń, jak Nigeria,

you're certainly not going to eradicate.

likwidacja staje się niemożliwa.

But that's when you should be favoring evolution towards mildness.

Dlatego tam powinniśmy skupiać się na ewolucji ku łagodności.

So to me, it's an experiment that's waiting to happen,

Dla mnie, to eksperyment czekający na wykonanie,

and if it confirms the prediction, then

jeśli potwierdziłby przewidywania,

we should have a very powerful tool.

otrzymalibyśmy potężne narzędzie.

In a way, much more powerful than the kind of tools we're looking at,

Dużo potężniejsze od narzędzi którymi dysponujemy,

because most of what's being done today is

gdyż większość obecnych działań

to rely on things like anti-malarial drugs.

opiera się na preciwmalarycznych lekach.

And we know that, although it's great to make those

A wiemy, że chociaż dobrze jest mieć te leki

anti-malarial drugs available at really low cost and high frequency,

przeciw malarii dostępne bardzo tanio i łatwo,

we know that when you make them highly available

wiemy, że za ich dużą dostępnością

you're going to get resistance to those drugs.

idzie rosnąca na nie odporność.

And so it's a short-term solution.

Więc są doraźnym rozwiązaniem.

This is a long-term solution.

To, jest długoterminowym rozwiązaniem.

What I'm suggesting here is that we could get evolution

Sugeruję tutaj, że możemy wykorzystać ewolucję

working in the direction we want it to go,

do pracy dla naszych celów,

rather than always having to battle evolution as a problem

zamiast zawsze walczyć z nią jak z problemem

that stymies our efforts to control the pathogen,

przeszkadzającym nam w opanowaniu patogenu,

for example with anti-malarial drugs.

jak to się dzieje z lekami na malarię.

So, this table I've given just to emphasize

Tą tabelą chciałem podkreślić,

that I've only talked about two examples.

że opowiedziałem tylko o dwóch przykładach.

But as I said earlier, this kind of logic applies across the board

Ale jak wspominałem, to rozumowanie działa dla wszystkich

for infectious diseases, and it ought to.

chorób zakaźnych - jak powinno.

Because when we're dealing with infectious diseases, we're dealing with living systems.

Bo mając do czynienia z chorobami zakaźnymi, mamy do czynienia

We're dealing with living systems;

z żywymi systemami,

we're dealing with systems that evolve.

które ewoluują.

And so if you do something with those systems,

Jeśli wprowadzimy do nich zmiany,

they're going to evolve one way or another.

będą ewoluować w jakimś kierunku.

And all I'm saying is that we need to figure out how they'll evolve,

Chcę powiedzieć, że musimy zrozumieć jak wyewoluują,

so that -- we need to adjust our interventions

abyśmy mogli wprowadzać takie zmiany,

to get the most bang for the intervention buck,

które będą najskuteczniejsze,

so that we can get these organisms to evolve in the direction we want them to go.

aby zmusić te organizmy do ewoluowania w kierunku, w którym chcemy.

So, I don't really have time to talk about those things,

Nie mam dość czasu aby to wszystko omówić,

but I did want to put them up there,

ale chciałem wam to pokazać,

just to give you a sense that there really are solutions

żeby uzmysłowić wam, że naprawdę istnieją drogi

to controlling the evolution of harmfulness

kontrolowania ewolucji szkodliwości

of some of the nasty pathogens that we're confronted with.

części nieprzyjemnych patogenów, z którymi się borykamy.

And this links up with a lot of the other ideas that have been talked about.

To łączy się z wieloma innymi pomysłami o których mówiono.

So, for example, earlier today there was discussion of,

Przykładowo, dzisiaj była dyskusja na temat możliwości

how do you really lower sexual transmission of HIV?

obniżenia transmisji HIV drogą płciową.

What this emphasizes is that we need to figure out how it will work.

Podkreślam, że musimy zrozumieć jak by to działało.

Will it maybe get lowered if we alter the economy of the area?

Może obniży się kiedy zmienimy sytuację ekonomiczną obszaru?

It may get lowered if we intervene in ways that

Może obniżyć się jeśli zadziałamy na sposoby,

encourage people to stay more faithful to partners, and so on.

które promują wierność partnerom, i tak dalej.

But the key thing is to figure out how to lower it,

Kluczem jest zrozumienie jak ją obniżyć,

because if we lower it, we'll get an evolutionary change in the virus.

bo wtedy otrzymamy ewolucyjne zmiany w wirusie.

And the data really do support this:

Dane to silnie popierają:

that you actually do get the virus evolving towards mildness.

wirusy rzeczywiście ewoluują ku łagodności.

And that will just add to the effectiveness of our control efforts.

To pomoże nam zwiększyć efektywność naszych starań.

So the other thing I really like about this,

Podoba mi się w tym jeszcze,

besides the fact that it brings a whole new dimension

poza zupełnie nowym podejściem

into the study of control of disease,

do badań nad kontrolą chorób,

is that often the kinds of interventions that you want,

że często zmiany które chcielibyśmy wprowadzić,

that it indicates should be done,

które należy według tego wprowadzić,

are the kinds of interventions that people want anyhow.

są zmianami, których ludzie i tak by chcieli,

But people just haven't been able to justify the cost.

ale nie byli w stanie uzasadnić wydatków.

So, this is the kind of thing I'm talking about.

Mówię o czymś takim.

If we know that we're going to get extra bang for the buck from providing clean water,

Jeśli dostarczanie czystej wody daje nam dodatkowe korzyści,

then I think that we can say,

to myślę, że mogę powiedzieć:

let's push the effort into that aspect of the control,

skupmy nasze starania na tym aspekcie kontroli,

so that we can actually solve the problem,

żebyśmy w końcu rozwiązali ten problem.

even though, if you just look at the frequency of infection,

Nawet jeśli, patrząc na częstotliwość infekcji,

you would suggest that you can't solve the problem well enough

ktoś mógłby twierdzić, że nie da się go rozwiązać

just by cleaning up water supply.

oczyszczaniem źródeł wody.

Anyhow, I'll end that there, and thank you very much.

Na tym zakończę, i dziękuję bardzo.

(Applause)

(Oklaski)