Renee Montgomery: How to turn moments into momentum | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

What would make me quit my job during the pandemic?

ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ဘာက ကျွန်မကို အလုပ်က ထွက်စေမှာလဲ။

The short answer: injustice in America.

တိုတောင်းတဲ့ အဖြေကတော့ အမေရိကက မတရားမှုပါ။

But since I have a little time, let me give you the long version.

ဒါပေမဲ့ အချိန် နည်းနည်းရှိတော့ ရှည်တဲ့ ပုံစံတစ်ခုကို ပေးပါရစေ။

In May 2020, protests broke out across the United States.

၂၀၂၀ မေလမှာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အနှံ့မှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့တယ်။

George Floyd, a Minnesota man,

Minnesota ပြည်နယ်သား George Floyd ကို

was killed by a couple of police officers on camera

ရဲအရာရှိ တချို့က သတ်ခဲ့တာက ရုပ်သံမှာပါလာတော့

and hundreds of thousands of Americans had had enough.

သိန်းချီတဲ့ အမေရိကန်တွေက စိတ်ကုန်သွားခဲ့ကြတယ်။

Like so many others, I watched the protests on the news.

အခြားလူများစွာလိုပဲ ကျွန်မ ဆန္ဒပြပွဲကို သတင်းတွေမှာ ကြည့်ခဲ့တယ်။

I watched as the crowd moved from downtown Atlanta to Buckhead,

Atlanta မြို့လယ်ကနေ ကျွန်မ နေတဲ့ Buckhead အထိ လူစုရွေ့တာကို

where I live.

စောင့်ကြည့်ခဲ့တယ်။

The protesters were right outside of my house,

ဆန္ဒပြသူတွေက အိမ်ရှေ့တည့်တည့်မှာဆိုတော့

so in true millennial fashion,

တကယ့် ထောင်စုနှစ် ဖက်ရှင်အရ

I took out my phone so I could record it and post it to Twitter.

ရိုက်ပြီး Twitter မှာ တင်လို့ရအောင် ဖုန်းကို ထုတ်လိုက်တယ်။

အဖြစ်အပျက်တွေကို ရိုက်ပြီး မိဘတွေကို ဖုန်းဆက်ကာ

After logging the events, I called my parents,

and as I was talking to my snook, which is what I call my mom,

ဘွားတော်ကို စကားပြောနေစဉ်မှာ ဒါက အမေ့ကို ကျွန်မ ခေါ်တာပါ၊

I began to get a little worried.

ကျွန်မ နည်းနည်း စိတ်ပူလာခဲ့တယ်။

The energy of the crowd was growing

လူစုရဲ့ အားထုတ်မှုက တိုးလာနေတော့

and snook told me, "Don't worry, baby,

ဘွားတော်က ကျွန်မကို “မပူပါနဲ့ ကလေးရယ်။

when people feel that their voices aren't heard,

အသံတွေကို မကြားကြဘူးလို့ လူတွေ ခံစားရတဲ့အခါ

they have to make it felt."

ခံစားမိအောင်လုပ်ဖို့လိုတယ်“

Hm.

အင်း။

သူတို့တွေ ခံစားမိအောင် လုပ်ဖို့လိုတယ်။

They have to make it felt.

That statement hit me hard because, why weren't people being heard?

ဒီအဆိုက ကျွန်မကို ခပ်ပြင်းပြင်း ထိတာက ဘာ ကြောင့် လူတွေကို မကြားတာလဲဆိုတာကြောင့်ပါ။

I mean, if we're all watching the same thing,

ဆိုလိုတာက အားလုံး တူညီတဲ့အရာကို ကြည့်နေရင်

then why aren't we all upset?

ဘာကြောင့် အားလုံးက စိတ်မကောင်းမဖြစ်တာလဲ။

And how could I help make a difference?

ခြားနားမှုတစ်ခု ဖန်တီးဖို့ ကျွန်မ ဘယ်လို ကူညီနိုင်လဲ။

No, better yet, how could I make it felt?

ပိုကောင်းသေးတာက ခံစားမိအောင် ဘယ်လိုလုပ်နိုင်လဲပေါ့။

That was the moment I began to think about opting out ...

ဒါက ဘေးဖယ်နေဖို့ စတင်တွေးမိတဲ့ တဒင်္ဂပါ၊

opting out of a career I dreamed of my entire life.

ကျွန်မ တစ်ဘဝလုံး အိပ်မက်မက်ခဲ့တဲ့ အလုပ်တစ်ခုကနေ ဘေးဖယ်နေခြင်းပါ။

ကျွန်မဟာ ၂၀၀၉ ကတည်းက WNBA မှာ ကစားနေခဲ့တာပါ။

I've been playing in the WNBA since 2009,

most recently as a guard for the Atlanta Dream.

သိပ်မကြာသေးခင်ကတော့ Atlanta Dream ရဲ့ အစောင့်အဖြစ်နဲ့ပေါ့။

Basketball has been one of the biggest parts of my life,

ဘတ်စကက်ဘောက ဘဝရဲ့ အကြီးဆုံး အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့

and yet I decided to give it up,

ကမ္ဘာပိုကောင်းဖို့ ပြောင်းရာမှာ

trying to focus on changing the world for the better.

ကြိုးစားအာရုံစိုက်ရင်း စွန့်လွှတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တာပါ။

I wanted to make it felt.

ခံစားမိအောင် ကျွန်မ လုပ်ချင်တယ်။

Some people thought I was crazy, but honestly, most people got it,

လူတချိုကတော့ ကျွန်မ ရူးတာပဲလို့ ထင်ပေမဲ့ ဝနိခံရရင် အများစုက နားလည်ပါတယ်။

and even though I was filled with fear,

ကျွန်မဟာ အကြောက်တရားနဲ့ ပြည့်နေတယ်ဆိုတာတောင်

I took that leap of faith and did it anyway.

ယုံကြည်မှုနဲ့ ခုန်လွှားပြီး ဘာဖြစ်ဖြစ် လုပ်ခဲ့တယ်။

I opted out not knowing how I was going to pay my bills.

ကျွန်မရဲ့ ကျသင့်ငွေတွေ ဘယ်လိုပေးရမလဲ မသိတာကို ဘေးဖယ်ထားတယ်။

I opted out not knowing

နောက်ထပ် ကျွမ်းကျင် WNBA ကစားသမား

if I would ever be a professional WNBA player again.

တစ်ယောက် ဖြစ်ဦးမှာလားလို့ မသိတာကို ဘေးဖယ်ထားခဲ့တယ်။

I opted out of my comfort zone,

ကျွန်မရဲ့အနေကျတဲ့ နေရာကို ဖယ်ပြီး

and in doing so, I truly opted in.

ဒီလိုလုပ်ရင်းနဲ့ ကျွန်မ စစ်မှန်စွာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။

I gained a completely different perspective

တဒင်္ဂတွေကို အဟုန်အဖြစ် ပြောင်းလဲခြင်းနဲ့

and the confidence that comes with turning moments into momentum.

လုံးဝ မတူတဲ့ အမြင်တစ်ခုနဲ့ ယုံကြည်မှုကို ကျွန်မ ရရှိခဲ့တယ်။

The next day I threw a Juneteenth event,

နောက်နေ့မှာ Juneteenth ပွဲတစ်ပွဲ လုပ်တယ်။

and Juneteenth is a day to commemorate the official end of slavery.

Juneteenth က ကျွန်စနစ် တရားဝင် အဆုံးသတ်မှုကို အမှတ်တရကျင်းပတဲ့ နေ့ပါ။

At the event, people were telling me they heard my story,

ဒီပွဲမှာ လူတွေက သူတို့ကြားခဲ့တဲ့ ကျွန်မဇာတ်လမ်းကို ပြောပြပြီး

they were coming up to me like, "Yo, you opted out! That's so dope!"

သူတို့က ဒီလိုမျိုး လာပြောကြတယ်။ “ဟေး၊ နင် ဖယ်နေလိုက်တယ်၊ တုံးလိုက်တာ။”

But then they began to vent to me,

ဒါပေမဲ့ အကြောင်းပြချက်မရှိ မောင်းဖြုတ်ခံရတဲ့

telling me about uncles pulled over for no reason,

ဦးလေးတွေ၊ ရဲက သတ်လိုက်တဲ့ ဝမ်းကွဲတွေအကြောင်းပြောရင်း

cousins killed by the police.

သူတို့က ကျွန်မကို စပြီး ရင်ဖွင့်တယ်။

They wanted me to know their stories so I could represent their voices,

သူတို့အသံတွေကို ကိုယ်စားပြုနိုင်အောင် သူတို့ဇာတ်လမ်းတွေကို ကျွန်မ သိစေချင်တယ်။

and in that moment,

ဒီအခိုက်အတန့်မှာပဲ

I felt so connected with helping them.

ကျွန်မဟာ သူတို့ကို ကူညီရင်း ဆက်သွယ်မိသလို ခံစားရတယ်။

They felt that I was the person that could make their stories felt,

သူတို့ ဇာတ်လမ်းတွေကို ခံစားမိအောင် သူတို့ လုပ်နိုင်တဲ့လူက ကျွန်မလို့ထင်ကြတယ်။

and honestly,

ဝန်ခံရရင်

I was committed to doing whatever I needed to make that happen.

ဒါကို ဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့ ဘာပဲလိုလို လုပ်ဖို့ ရည်စူးခဲ့တာပါ။

I don't know how to cure racism, fix police brutality

လူမျိုးခွဲခြားမှုဝါဒကို ကုစားဖို့၊ ရဲ လူမဆန်မှု (သို့) အမေရိကမှာ

or any of the other problems plaguing America.

ဖိစီးနေတဲ့အခြား ပြဿနာတွေကို ပြင်ဆင်ပုံကို မသိဘူး။

ဘယ်လူတစ်ယောက်ကမှ မလုပ်နိုင်ဘူးလေ။

No one person can do that.

But we all can do what we can to make it felt.

ဒါပေမဲ့ ခံစားမိအောင် အားလုံး လုပ်နိုင်တယ်လေ။

Making it felt for me is an action.

ခံစားမိအောင် လုပ်တာက လုပ်ဆောင်မှုပါ။

It's not just protesting and raising your voice,

ဒါက ဆန္ဒပြတာ လေသံကို မြှင့်တာပဲမဟုတ်ဘူး။

but also doing something to show your intention.

ကိုယ့်ရည်ရွယ်ကို ပြသဖို့ တစ်ခုခု လုပ်တာရောပါ။

I opted out and now you feel me.

ကျွန်မ ရှောင်ဖယ်လိုက်တော့ အခု ကျွန်မကို ခံစားမိတာပေါ့။

Honestly, that was a big move for me,

ဝန်ခံရရင် ကျွန်မအတွက် အရွေ့ကြီးတစ်ခု

but now that I've done it,

ဆိုပေမဲ့ အခု လုပ်ပြီးသွားပါပြီ။

it feels like it was almost inevitable.

ဒါက ရှောင်လွှဲမရနီးပါးလိုမျိုး ခံစားခဲ့ရတယ်။

ခံစားမိအောင်လုပ်တာက အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ ဒုက္ခရဲ့ အပျက်သဘော

And while making it felt can have a negative connotation

of violence and trouble,

ဂယက်အနက်တစ်ခု ရှိနိုင်ပေမဲ့

I wanted to show that it could also have a really positive form.

ဒါက တကယ့် အပြုသဘော ပုံစံတစ်ခု ရှိနိုင်တာကိုလည်း ပြချင်ပါတယ်။

Playing in the WNBA has afforded me a platform,

WNBA မှာ ကစားတာက ကျွန်မကို ပလက်ဖောင်းတစ်ခု ပေးပြီး

and with that platform, I want to create positive change.

ဒီပလက်ဖောင်းနဲ့အတူ အပြုသဘော ပြောင်းလဲမှုကို ဖန်တီးနိုင်တယ်။

So big picture,

ပုံရိပ်က သိပ်ကြီးတော့

I want to level the playing field

လူမျိုးကို ပဓာနမထားဘဲ

so that everyone has access to the same opportunities,

တူညီတဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေဆီ လူတိုင်း ရောက်ခွင့်ရှိအောင်

regardless of race.

ကစားကွင်းကို ညှိချင်တယ်။

To do this I know I need to increase exposure

ဒါကိုလုပ်ဖို့ လူမည်း၊လူညို လူငယ်တွေအတွက်

to the young Black and brown youth,

ထိတွေ့မှု တိုးပွားဖို့ လိုတာသိတယ်။

showing them explosive fields like tech

နည်းပညာလို ပေါက်ကွဲတဲ့ နယ်ပယ်တွေကို

and creating ways for them to develop those skills

ပြတာနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေကို ဖမ်းယူနိုင်အောင် ကျွမ်းကျင်မှုတွေ

so they can seize the opportunities.

တိုးတက်ဖို့ ဖန်တီးတာပါ။

We're creating a workshop

အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ကာ

and partnering with organizations already doing the work,

ဒီအလုပ်ကို လုပ်နေပြီဖြစ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ တွဲလုပ်နေပါတယ်။

taking small steps now

အနာဂတ်မှာ သက်ရောက်မှုကြီး

that I know will have a big impact in the future.

တစ်ခုရှိစေမယ့် ခြေလှမ်းလေးတွေကို အခု လှမ်းနေတယ်။

A lot of times we underestimate what we can do --

အကြိမ်အတော်များစွာမှာ ကိုယ်လုပ်နိုင်တာ၊ သက်ရောက်မှု

the effect we can have.

ရှိနိုင်တာကို ကျွန်မတို့ လျှော့တွက်တယ်။

Imagine if we all started to think about "How can I make it felt?"

“ငါ ဘယ်လို ခံစားမိအောင် လုပ်နိုင်လဲ“ ဆိုတာကို စတွေးတယ်လို့ စိတ်ကူးကြည့်ပါ။

If we all took that leap of faith to stand for what we believe is right,

ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ထဲမှာ စွဲခိုင်နေတဲ့ တကယ့် အကြောက်တရားကို ပဓာဏမထားဘဲ

regardless of the very real fear embedded in that decision,

ကိုယ်မှန်တယ်လို့ ယုံကြည်တာအတွက် ရပ်တည်ဖို့ ယုံကြည်မှု ခြေလှမ်း လှမ်းရင်

I think we would then start to fulfill the title of the United States of America

အခု ကျွန်မတို့ မြင်နေတဲ့ ပိုင်းခြားနေတဲ့ ပြည်နယ်တွေအစား အမေရိကန်

instead of the divided states that we're seeing right now.

ပြည်ထောင်စုရဲ့ ခေါင်းစီးကို စတင်ဖြည့်ဆည်းပေးမယ်လို့ ထင်တယ်။

I know from basketball that all it takes is a single moment,

ဘတ်စကက်ဘောကနေ ကျွန်မ သိတာက အရာရာကို ပြောင်းလဲဖို့ လိုတာက

a second, to change everything.

တဒင်္ဂလေးတစ်ခု၊ တစ်စက္ကန့်ဆိုတာပါ။

So let's choose to turn our moments into momentum.

ဒီတော့ တဒင်္ဂတွေကို အဟုန်အဖြစ် ပြောင်းဖို့ ရွေးချယ်ကြရအောင်။

I'm making it felt,

ကျွန်မ ခံစားမိအောင်လုပ်တယ်။

are you?

သင်ရော။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။