What really happens when you mix medications? | Russ Altman

Translator: Smita Kantak Reviewer: Arvind Patil

So you go to the doctor and get some tests.

आपण डॉक्टरकडे जातो. चाचण्या करवून घेतो.

The doctor determines that you have high cholesterol

डॉक्टर आपलं कोलेस्टेरॉल वाढल्याचं अनुमान काढतात.

and you would benefit from medication to treat it.

त्यासाठी औषध घेतलं तर फायदा होईल, असंही म्हणतात.

So you get a pillbox.

मग आपल्याला गोळ्यांची डबी देतात.

You have some confidence,

आपल्याला आणि डॉक्टरांनाही

your physician has some confidence that this is going to work.

विश्वास वाटतो, की हा उपाय लागू पडणार आहे.

The company that invented it did a lot of studies, submitted it to the FDA.

हे औषध बनवणाऱ्या कंपनीने एफडीए ला अभ्यासपूर्ण निष्कर्ष सादर केले होते.

They studied it very carefully, skeptically, they approved it.

त्यांनी काळजीपूर्वक अभ्यास आणि चिकित्सा करून औषधाला मान्यता दिली.

They have a rough idea of how it works,

त्याचे गुणधर्म ते ढोबळमानाने जाणतात.

they have a rough idea of what the side effects are.

त्याचे दुष्परिणामही त्यांना ढोबळ मानाने माहीत आहेत.

It should be OK.

म्हणजे सगळं ठीक होईल.

You have a little more of a conversation with your physician

पण पुढच्या संभाषणाने डॉक्टर जरा काळजीत पडतात.

and the physician is a little worried because you've been blue,

कारण आपल्याला उदास वाटत असतं.

haven't felt like yourself,

काहीतरी बिनसल्यासारखं.

you haven't been able to enjoy things in life quite as much as you usually do.

नेहमीच्या आवडीच्या गोष्टींत पूर्वीसारखा आनंद वाटत नसतो.

Your physician says, "You know, I think you have some depression.

डॉक्टर म्हणतात, मला वाटतं, तुम्हांला थोडंसं नैराश्य सतावतं आहे.

I'm going to have to give you another pill."

मी तुम्हांला आणखी एक गोळी देतो.

So now we're talking about two medications.

तर आता आपण दोन औषधांविषयी बोलतो आहोत.

This pill also -- millions of people have taken it,

ही दुसरी गोळी देखील, लक्षावधी लोकांनी घेतली आहे.

the company did studies, the FDA looked at it -- all good.

कंपनीने अभ्यास केला होता, एफडीए ने निरीक्षण केलं होतं, अगदी व्यवस्थित.

Think things should go OK.

सगळं ठीक व्हायला हवं.

Think things should go OK.

सगळं ठीक व्हायला हवं.

Well, wait a minute.

पण, जरा एक मिनिट थांबा.

How much have we studied these two together?

आपण या दोन गोळ्यांचा एकत्रित अभ्यास किती केला?

Well, it's very hard to do that.

तसं करणं फार कठीण आहे.

In fact, it's not traditionally done.

खरं तर, तसं करण्याची पद्धतच नाही.

We totally depend on what we call "post-marketing surveillance,"

आपण पूर्णपणे विश्वास ठेवतो, तो औषधविक्री झाल्यानंतर केलेल्या निरीक्षणांवर.

after the drugs hit the market.

औषध बाजारात आल्यानंतर.

How can we figure out if bad things are happening

दोन औषधांचे एकमेकांवर विपरित परिणाम होत असतील,

between two medications?

तर ते आपण कसे ओळखणार?

Three? Five? Seven?

तीन औषधं? पाच? सात?

Ask your favorite person who has several diagnoses

अनेक व्याधी असलेल्या एखाद्या व्यक्तीला विचारा,

how many medications they're on.

की ते किती औषधं घेतात.

Why do I care about this problem?

मला या प्रश्नाविषयी

I care about it deeply.

कळकळ का वाटते?

I'm an informatics and data science guy and really, in my opinion,

कारण मी डाटा आणि माहिती तंत्रज्ञ आहे.

the only hope -- only hope -- to understand these interactions

माझ्या मते, या परस्परक्रिया जाणून घेण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे,

is to leverage lots of different sources of data

अनेक उगमस्थानांतून मिळणाऱ्या माहितीचा फायदा घेऊन

in order to figure out when drugs can be used together safely

त्यातून निष्कर्ष काढणे, की कोणती औषधं सुरक्षितपणे एकत्र वापरता येतील

and when it's not so safe.

आणि कोणती येणार नाहीत.

So let me tell you a data science story.

माहितीशास्त्राची एक गोष्ट सांगतो.

And it begins with my student Nick.

ती सुरु होते माझा विद्यार्थी निक, याच्यापाशी.

Let's call him "Nick," because that's his name.

आपण त्याला निक म्हणू, कारण तेच त्याचं नाव आहे.

(Laughter)

(हशा)

Nick was a young student.

निक, एक तरुण विद्यार्थी.

I said, "You know, Nick, we have to understand how drugs work

मी म्हणालो,निक, आपल्याला औषधं कशी कार्य करतात, ते बघायचं आहे.

and how they work together and how they work separately,

ती एकत्रित, तसंच एकेकटी कशी कार्य करतात, ते बघायचं आहे.

and we don't have a great understanding.

आणि आपल्याजवळ काही फारशी माहिती नाही.

But the FDA has made available an amazing database.

पण एफडीए ने एक चांगला डेटाबेस उपलब्ध करून दिला आहे.

It's a database of adverse events.

औषधांच्या दुष्परिणामांचा डेटाबेस.

They literally put on the web --

त्यांनी तो इंटरनेटवर दिला आहे.

publicly available, you could all download it right now --

तो सार्वजनिक आहे. आपण सगळे तो या क्षणी डाउनलोड करू शकतो.

hundreds of thousands of adverse event reports

शेकडो हजारो दुष्परिणामकारक घटनांचे अहवाल,

from patients, doctors, companies, pharmacists.

रुग्ण, डॉक्टर्स, औषधकंपन्या आणि औषधविक्रेते यांच्याकडून आलेले.

And these reports are pretty simple:

आणि हे अहवाल अगदी साधे असतात.

it has all the diseases that the patient has,

त्यात रुग्णाच्या सर्व व्याधींची नावं असतात.

all the drugs that they're on,

त्याच्या सर्व औषधांची नावं असतात.

and all the adverse events, or side effects, that they experience.

आणि रुग्णाने अनुभवलेले सर्व दुष्परिणाम किंवा गौण परिणाम असतात.

It is not all of the adverse events that are occurring in America today,

अमेरिकेत सापडणारे एकूणएक गौण परिणाम यात आहेत, असं नव्हे.

but it's hundreds and hundreds of thousands of drugs.

पण यात शेकड्यामागून शेकडो हजार औषधं आहेत.

So I said to Nick,

मग मी निक ला म्हणालो,

"Let's think about glucose.

आपण ग्लुकोजचा विचार करू.

Glucose is very important, and we know it's involved with diabetes.

ग्लुकोज ही फार महत्त्वाची आहे. तिचा मधुमेहाशी संबंध आहे हे आपण जाणतो.

Let's see if we can understand glucose response.

ग्लुकोजवर होणारा परिणाम आपल्याला समजला आहे का, ते पाहू.

I sent Nick off. Nick came back.

असं म्हणून मी निक ला निरोप दिला. तो परत आला.

"Russ," he said,

तो म्हणाला, "रस, "

"I've created a classifier that can look at the side effects of a drug

मी एक वर्गवारी तयार केली आहे. ती या डेटाबेसच्या आधारे

based on looking at this database,

औषधाचे गौण परिणाम पाहते,

and can tell you whether that drug is likely to change glucose or not."

आणि ते औषध ग्लुकोजवर परिणाम करण्याचा संभव आहे की नाही, ते सांगते.

He did it. It was very simple, in a way.

तर त्याने हे करून दाखवलं. तसं ते साधं होतं.

He took all the drugs that were known to change glucose

ग्लुकोजवर परिणाम करणारी सर्व औषधं त्याने निवडली.

and a bunch of drugs that don't change glucose,

तशीच ग्लुकोजवर परिणाम न करणारीही काही निवडली.

and said, "What's the difference in their side effects?

त्याने विचार केला, "त्यांच्या गौण परिणामांत काय फरक आहे?"

Differences in fatigue? In appetite? In urination habits?"

थकव्यात, भुकेच्या प्रमाणात, किंवा मूत्रविसर्जनात फरक?

All those things conspired to give him a really good predictor.

या सर्व उत्तरांमुळे त्याला अटकळ बांधायला चांगली मदत झाली.

He said, "Russ, I can predict with 93 percent accuracy

तो म्हणाला, "रस, एखादं औषध ग्लुकोजवर परिणाम करेल का,

when a drug will change glucose."

हे मी ९३% अचूक सांगू शकतो."

I said, "Nick, that's great."

मी म्हणालो, "निक, उत्तम काम."

He's a young student, you have to build his confidence.

तो एक तरुण विद्यार्थी आहे. त्याचा आत्मविश्वास वाढवायला हवा.

"But Nick, there's a problem.

"पण निक, एक अडचण आहे. "

It's that every physician in the world knows all the drugs that change glucose,

जगातला प्रत्येक डॉक्टर, ग्लुकोजवर परिणाम करणारी औषधं कोणती, ते जाणतो.

because it's core to our practice.

कारण हा त्यांच्या व्यवसायाचा गाभा आहे.

So it's great, good job, but not really that interesting,

तर, हे उत्तम आहे, पण तितकंसं महत्त्वाचं नाही.

definitely not publishable."

प्रसिद्ध करण्यासारखं तर नाहीच.

(Laughter)

(हशा)

He said, "I know, Russ. I thought you might say that."

तो म्हणाला, "रस, मला वाटलंच होतं तुम्ही असं म्हणाल."

Nick is smart.

हुशार आहे निक.

"I thought you might say that, so I did one other experiment.

तुम्ही असं म्हणाल, म्हणूनच मी आणखी एक प्रयोग केला.

I looked at people in this database who were on two drugs,

या डेटाबेसमध्ये दोन औषधं घेणारे जे लोक होते, ते पाहिले.

and I looked for signals similar, glucose-changing signals,

आणि ग्लुकोज पातळीतल्या बदलाच्या खुणा पाहिल्या,

for people taking two drugs,

दोन औषधं घेणाऱ्यांमध्ये समान अशा.

where each drug alone did not change glucose,

जिथे प्रत्येक औषध एकटं ग्लुकोजवर परिणाम करीत नव्हतं,

but together I saw a strong signal."

पण एकत्रित असताना मला अगदी प्रबळ खूण दिसली.

And I said, "Oh! You're clever. Good idea. Show me the list."

मी म्हणालो, "ओह! हुशार आहेस. कल्पना चांगली आहे. तुझी यादी दाखव."

And there's a bunch of drugs, not very exciting.

यादीतली औषधं फार दखल घेण्याजोगी नव्हती.

But what caught my eye was, on the list there were two drugs:

पण त्यातल्या दोन औषधांनी माझी नजर वेधून घेतली.

paroxetine, or Paxil, an antidepressant;

पेरॉक्सेटिन किंवा पॅक्सील हे निराशारोधक,

and pravastatin, or Pravachol, a cholesterol medication.

आणि प्रावास्टॅटिन किंवा प्रावाकॉल हे कोलेस्टेरॉलसाठी.

And I said, "Huh. There are millions of Americans on those two drugs."

आणि मी म्हटलं, "हो, लक्षावधी अमेरिकन्स ही औषधं घेताहेत. "

In fact, we learned later,

खरं तर, आम्हाला नंतर कळलं,

15 million Americans on paroxetine at the time, 15 million on pravastatin,

त्यावेळी १५ दशलक्ष लोक पेरॉक्सेटिन आणि १५ दशलक्ष लोक प्रावास्टॅटिन घेत होते.

and a million, we estimated, on both.

आमच्या अंदाजाप्रमाणे एक दशलक्ष लोक दोन्ही औषधं घेत असावेत.

So that's a million people

म्हणजे, एक दशलक्ष लोकांना

who might be having some problems with their glucose

ग्लुकोजच्या पातळीची समस्या असू शकते.

if this machine-learning mumbo jumbo that he did in the FDA database

म्हणजे याने एफडीए चा डेटाबेस वापरून जो काही तांत्रिक जादूटोणा केला,

actually holds up.

तो खरा असेल तर.

But I said, "It's still not publishable,

मी म्हणालो, हे प्रकाशित करणं शक्य नाही.

because I love what you did with the mumbo jumbo,

कारण तुझा जादूटोणा मला आवडला असला,

with the machine learning,

संगणकाची हुशारी देखील,

but it's not really standard-of-proof evidence that we have."

तरी हा काही प्रमाण पुरावा नव्हे.

So we have to do something else.

काहीतरी वेगळं करावं लागेल.

Let's go into the Stanford electronic medical record.

आपण स्टॅनफर्ड मेडिकल रेकॉर्ड पाहू.

We have a copy of it that's OK for research,

त्याची ही एक प्रत संशोधनासाठी वापरता येईल.

we removed identifying information.

त्यातली ओळख पटवणारी माहिती काढून टाकली आहे.

And I said, "Let's see if people on these two drugs

मी म्हटलं, "ही दोन औषधं घेणाऱ्या लोकांना

have problems with their glucose."

ग्लुकोजची समस्या आहे का, ते पाहू."

Now there are thousands and thousands of people

स्टॅनफर्ड मेडिकल रेकॉर्डस् मध्ये

in the Stanford medical records that take paroxetine and pravastatin.

पेरॉक्सेटिन आणि प्रावास्टॅटिन घेणाऱ्या हजारो लोकांची नावं आहेत.

But we needed special patients.

पण आम्हांला काही खास रुग्ण हवे होते,

We needed patients who were on one of them and had a glucose measurement,

ज्यांनी यातलं एक औषध घेत असताना ग्लुकोजची मोजणी केली,

then got the second one and had another glucose measurement,

नंतर दुसरं औषधही घेऊ लागल्यावर पुन्हा ग्लुकोजची मोजणी केली,

all within a reasonable period of time -- something like two months.

आणि हे सगळं थोडक्या काळात, समजा दोन महिन्यांत.

And when we did that, we found 10 patients.

याप्रमाणे शोधल्यावर आम्हांला असे १० रुग्ण सापडले.

However, eight out of the 10 had a bump in their glucose

परंतु या १० पैकी ८ रुग्णांच्या ग्लुकोजची पातळी, "दुसरा प" सुरु केल्यावर--

when they got the second P -- we call this P and P --

या औषधांना आद्याक्षरांप्रमाणे आम्ही "प आणि प" म्हणतो.

when they got the second P.

---वाढली होती.

Either one could be first, the second one comes up,

यापैकी कोणतंही औषध प्रथम घेतलं असलं, तरी त्याबरोबर

glucose went up 20 milligrams per deciliter.

दुसरं औषध घेताच, ग्लुकोज २० मिलिग्रॅम/ डेसिलिटरने वाढलं.

Just as a reminder,

आपल्याला आठवण करून देतो,

you walk around normally, if you're not diabetic,

मधुमेही नसाल, तर सामान्यतः आपली ग्लुकोजची पातळी

with a glucose of around 90.

साधारण ९० मिलिग्रॅम असते.

And if it gets up to 120, 125,

ती जर १२० - १२५ पर्यंत गेली, तर

your doctor begins to think about a potential diagnosis of diabetes.

डॉक्टर तुम्हांला मधुमेही ठरवण्याची शक्यता विचारात घेऊ लागतात.

So a 20 bump -- pretty significant.

म्हणजे, २० ची वाढ बरीच महत्त्वाची आहे.

I said, "Nick, this is very cool.

मी म्हणालो, " निक, हे छान आहे,

But, I'm sorry, we still don't have a paper,

पण सॉरी, प्रसिद्ध करण्याइतकं नाही.

because this is 10 patients and -- give me a break --

कारण, यात फक्त १०च रुग्ण आहेत.

it's not enough patients."

आणि तितके पुरेसे नाहीत."

So we said, what can we do?

आता काय बरं करावं?

And we said, let's call our friends at Harvard and Vanderbilt,

आम्ही ठरवलं, हार्वर्ड आणि वॉंडरबिल्ट मधल्या मित्रांशी बोलू.

who also -- Harvard in Boston, Vanderbilt in Nashville,

बॉस्टनमध्ये हार्वर्ड आणि नॅशव्हिलमध्ये वॉंडरबिल्ट,

who also have electronic medical records similar to ours.

दोघांकडेही इलेक्ट्रॉनिक स्वरूपातल्या वैद्यकीय नोंदी आहेत.

Let's see if they can find similar patients

त्यात असे रुग्ण सापडतात का पाहू.

with the one P, the other P, the glucose measurements

पहिला प, दुसरा प आणि आम्हाला हवी त्या कक्षेतली

in that range that we need.

ग्लुकोजची मोजणी असणारे.

God bless them, Vanderbilt in one week found 40 such patients,

वॉंडरबिल्टला - देव त्यांचं भलं करो - एका आठवड्यात असे ४० रुग्ण सापडले.

same trend.

त्याच प्रकारचे.

Harvard found 100 patients, same trend.

हार्वर्डला १०० रुग्ण सापडले, त्याच प्रकारचे.

So at the end, we had 150 patients from three diverse medical centers

अखेरीस तीन वेगळ्या वैद्यकीय संस्थांमधून आम्हांला एकूण १५० रुग्ण सापडले होते.

that were telling us that patients getting these two drugs

ते दाखवून देत होते, की ही दोन औषधं घेणाऱ्यांचं ग्लुकोज

were having their glucose bump somewhat significantly.

जरा जास्त प्रमाणात वाढत होतं.

More interestingly, we had left out diabetics,

त्याहूनही गम्मत म्हणजे, आम्ही मधुमेही निवडलेच नव्हते.

because diabetics already have messed up glucose.

कारण त्यांच्या ग्लुकोजचा तर गोंधळच झालेला असतो.

When we looked at the glucose of diabetics,

मधुमेही रुग्णांची ग्लुकोज पाहिली असता,

it was going up 60 milligrams per deciliter, not just 20.

ती २० नव्हे, तर ६० मिलिग्रॅम/ डेसिलिटरने वर जात होती.

This was a big deal, and we said, "We've got to publish this."

हा मोठाच शोध होता. आता हा प्रसिद्ध करायलाच हवा.

We submitted the paper.

आम्ही पेपर पाठविला.

It was all data evidence,

आमच्याजवळ केवळ आकडेवारीचे पुरावे होते.

data from the FDA, data from Stanford,

एफडीएमधले, स्टॅनफर्डमधले,

data from Vanderbilt, data from Harvard.

वॉंडरबिल्टमधले, हार्वर्डमधले.

We had not done a single real experiment.

पण आम्ही प्रत्यक्षात एकही प्रयोग केला नव्हता.

But we were nervous.

आम्हांला चिंता वाटू लागली.

So Nick, while the paper was in review, went to the lab.

म्हणून मग, पेपरचं परीक्षण चालू असतानाच, निक प्रयोगशाळेत गेला.

We found somebody who knew about lab stuff.

तिथलं काम जाणणारा माणूस शोधला.

I don't do that.

मी ते काम जाणत नाही.

I take care of patients, but I don't do pipettes.

मी रुग्णांची काळजी घेतो, पण पिपेटस् वापरत नाही.

They taught us how to feed mice drugs.

उंदरांना औषध कसं द्यायचं, ते त्यांनी आम्हांला शिकवलं.

We took mice and we gave them one P, paroxetine.

आम्ही काही उंदरांना पहिला प दिला, पेरॉक्सेटिन.

We gave some other mice pravastatin.

दुसऱ्या काही उंदरांना दिलं प्रावास्टॅटिन.

And we gave a third group of mice both of them.

आणि उंदरांच्या तिसऱ्या गटाला दिली ही दोन्ही औषधं.

And lo and behold, glucose went up 20 to 60 milligrams per deciliter

आणि उंदरांच्या ग्लुकोजची पातळी २० ते ६० मिलिग्रॅम/ डेसिलिटरने वाढली.

in the mice.

अहो आश्चर्यम्!

So the paper was accepted based on the informatics evidence alone,

आमच्या पेपरला केवळ माहितीजन्य पुराव्यांमुळे मान्यता मिळाली.

but we added a little note at the end,

पण आम्ही शेवटी एक तळटीप जोडली.

saying, oh by the way, if you give these to mice, it goes up.

त्यात लिहिलं, "तसंच, उंदरांना ही औषधें दिल्यास, पातळी वाढते."

That was great, and the story could have ended there.

हे छान झालं, आणि ही गोष्ट तिथेच संपली असती.

But I still have six and a half minutes.

पण माझ्याजवळ अजून साडेसहा मिनिटं आहेत.

(Laughter)

(हशा)

So we were sitting around thinking about all of this,

तर आम्ही एकत्र जमून याविषयी विचार करीत होतो.

and I don't remember who thought of it, but somebody said,

आणि हे कोणाला सुचलं ते आठवत नाही, पण कोणीतरी म्हणालं,

"I wonder if patients who are taking these two drugs

"मला प्रश्न पडला आहे, ही दोन औषधं घेणाऱ्या रुग्णांना

are noticing side effects of hyperglycemia.

वाढलेल्या ग्लुकोजचे गौण परिणाम जाणवत असतील का?

They could and they should.

शक्य आहे, जाणवत असलेच पाहिजेत.

How would we ever determine that?"

ते कसं ठरवता येईल?"

We said, well, what do you do?

विचार करा, "आपण काय करू?"

You're taking a medication, one new medication or two,

एक औषध घेताघेताच, त्याबरोबर एकदोन नवीन औषधं सुरु झाली,

and you get a funny feeling.

आणि काहीतरी विचित्र होऊ लागलं,

What do you do?

तर आपण काय करू?

You go to Google

आपण गूगल वर जाऊ.

and type in the two drugs you're taking or the one drug you're taking,

आपण घेत असलेल्या एक किंवा दोन औषधांची नावं तिथे घालू.

and you type in "side effects."

आणि गौण परिणाम शब्दही तिथे घालू.

What are you experiencing?

आपण अनुभवलेले गौण परिणामही.

So we said OK,

मग आम्ही ठरवलं,

let's ask Google if they will share their search logs with us,

गूगलला विचारायचं, शोधप्रश्नांच्या नोंदी आम्हांला पाहू द्याल का?

so that we can look at the search logs

म्हणजे त्या नोंदी पाहून,

and see if patients are doing these kinds of searches.

रुग्ण अशा प्रकारचे शोध घेताहेत का, ते समजेल.

Google, I am sorry to say, denied our request.

सांगण्यास खेद होतो, की गूगलने आमची विनंती नाकारली.

So I was bummed.

मी निराश झालो.

I was at a dinner with a colleague who works at Microsoft Research

मायक्रोसॉफ्ट रीसर्च मधल्या सहकाऱ्याबरोबर मी डिनरला गेलो होतो.

and I said, "We wanted to do this study,

त्याला म्हणालो, "एक संशोधन करायचं होतं,

Google said no, it's kind of a bummer."

पण गूगलने नकार देऊन मला निराश केलं."

He said, "Well, we have the Bing searches."

तो म्हणाला, "आमच्याकडे बिंगचे शोध आहेत."

(Laughter)

(हशा)

Yeah.

हं.

That's great.

छान आहे.

Now I felt like I was --

आता मला वाटू लागलं,

(Laughter)

(हशा)

I felt like I was talking to Nick again.

की मी पुन्हा निक शी बोलतो आहे.

He works for one of the largest companies in the world,

तो जगातल्या एका मोठ्या कंपनीत काम करतो,

and I'm already trying to make him feel better.

आणि इथे मी त्याची समजूत घालतो आहे.

But he said, "No, Russ -- you might not understand.

पण तो म्हणाला, "तसं नव्हे रस, तुला ठाऊक नसेल,

We not only have Bing searches,

आमच्याकडे बिंग शिवाय

but if you use Internet Explorer to do searches at Google,

इतर नोंदीही आहेत. गूगल, याहू, बिंग साठी जेव्हा

Yahoo, Bing, any ...

इंटरनेट एक्सप्लोरर वापरला जातो,

Then, for 18 months, we keep that data for research purposes only."

तेव्हा केवळ संशोधनासाठी म्हणून आम्ही तो डाटा १८ महिने ठेवतो. "

I said, "Now you're talking!"

मी म्हणालो, "आता कसं बोललास!"

This was Eric Horvitz, my friend at Microsoft.

हा एरिक हॉरविट्झ, माझा मायक्रोसॉफ्टमधला मित्र.

So we did a study

मग आम्ही एक प्रयोग केला.

where we defined 50 words that a regular person might type in

एखाद्या साधारण व्यक्तीची ग्लुकोज पातळी वाढली तर ती गूगलवर शोधेल,

if they're having hyperglycemia,

असे ५० शब्द निश्चित केले.

like "fatigue," "loss of appetite," "urinating a lot," "peeing a lot" --

जसे, थकवा, भूक मंदावणे, जास्त मूत्र, लघवीत वाढ ...

forgive me, but that's one of the things you might type in.

माफ करा, पण हेही एक लक्षण शोधलं जाईल.

So we had 50 phrases that we called the "diabetes words."

तर आम्ही असे ५० "मधुमेही शब्द" गोळा केले.

And we did first a baseline.

प्रथम शोधप्रश्नांची एक मूलभूत पातळी ठरवली.

And it turns out that about .5 to one percent

त्यावेळी सिद्ध झालं, की इंटरनेटवरील एकूण शोधांपैकी

of all searches on the Internet involve one of those words.

साधारण अर्धा ते एक टक्का प्रश्नांमध्ये यापैकी एक शब्द असतो.

So that's our baseline rate.

हे झालं मूलभूत प्रमाण.

If people type in "paroxetine" or "Paxil" -- those are synonyms --

जर लोकांनी पेरॉक्सेटिन किंवा पॅक्सील - दोन्ही एकच - शोधलं, आणि

and one of those words,

त्या शब्दांपैकी एक शब्द,

the rate goes up to about two percent of diabetes-type words,

तर ते प्रमाण होतं मधुमेही शब्दांच्या २ टक्के.

if you already know that there's that "paroxetine" word.

जर "पेरॉक्सेटिन" शब्द शोधला तर.

If it's "pravastatin," the rate goes up to about three percent from the baseline.

जर "प्रावास्टॅटिन" शब्द शोधला, तर ते मूलभूत प्रमाणाच्या तीन टक्के इतकं होतं.

If both "paroxetine" and "pravastatin" are present in the query,

जर "पेरॉक्सेटिन आणि प्रावास्टॅटिन" दोन्ही शब्द शोधले,

it goes up to 10 percent,

तर ते १० टक्क्यांपर्यंत जातं.

a huge three- to four-fold increase

म्हणजे ही तीन ते चार पटीने वाढ झाली.

in those searches with the two drugs that we were interested in,

आपल्याला स्वारस्य असलेली दोन्ही औषधं

and diabetes-type words or hyperglycemia-type words.

आणि मधुमेही शब्दांचा शोध घेतल्यावर.

We published this,

आम्ही हे प्रसिद्ध केलं.

and it got some attention.

त्याकडे थोडं लक्ष वेधलं गेलं.

The reason it deserves attention

याकडे लक्ष द्यायला हवं, कारण

is that patients are telling us their side effects indirectly

लोक आपल्या शोधप्रश्नांमधून अप्रत्यक्षपणे आपण अनुभवलेले गौण परिणाम

through their searches.

सांगत आहेत.

We brought this to the attention of the FDA.

हे आम्ही एफडीएच्या लक्षात आणून दिलं.

They were interested.

त्यांना कुतूहल वाटलं.

They have set up social media surveillance programs

त्यांनी सोशल मीडिया निरीक्षण प्रोग्रॅम्स बनवले आहेत,

to collaborate with Microsoft,

मायक्रोसॉफ्टशी सहकार्य करणारे. कारण

which had a nice infrastructure for doing this, and others,

मायक्रोसॉफ्टपाशी यासाठी चांगली यंत्रणा आहे.

to look at Twitter feeds,

काही ट्विटरसाठी,

to look at Facebook feeds,

काही फेसबुक फीड्स साठी,

to look at search logs,

शोधांच्या नोंदी बघणारे.

to try to see early signs that drugs, either individually or together,

औषधं एकेकटी किंवा एकत्र घेतल्याने होऊ शकणाऱ्या दुष्परिणामांची लक्षणं

are causing problems.

लवकर समजून घेण्याचा हा प्रयत्न.

What do I take from this? Why tell this story?

यातून काय समजलं? ही गोष्ट सांगायचा हेतू काय?

Well, first of all,

पहिलं कारण, आता आपल्याजवळ

we have now the promise of big data and medium-sized data

बिग डेटा आणि माध्यम डेटा यांची मदत आहे.

to help us understand drug interactions

त्यांच्यामुळे औषधांमधल्या परस्परक्रिया समजतील.

and really, fundamentally, drug actions.

खरं तर, औषधांचे मूलभूत परिणाम समजतील.

How do drugs work?

औषधं कशी काम करतात? ते समजेल.

This will create and has created a new ecosystem

यामुळे एक नवीन परिसंस्था तयार होईल, नव्हे, झाली आहे.

for understanding how drugs work and to optimize their use.

ज्यात औषधांची कार्यपद्धती समजते आणि तिचा सुयोग्य वापर करून घेता येतो.

Nick went on; he's a professor at Columbia now.

निक आता कोलंबिया मध्ये प्रोफेसर आहे.

He did this in his PhD for hundreds of pairs of drugs.

त्याने त्याच्या पीएचडी साठी शेकडो औषधांच्या जोड्या निवडून हेच काम केलं.

He found several very important interactions,

त्यातून काही महत्त्वाच्या परस्परक्रिया सापडल्या.

and so we replicated this

याची पुनरावृत्ती करून,

and we showed that this is a way that really works

आम्ही दाखवून दिलं, की

for finding drug-drug interactions.

अशा रीतीने औषधांच्या परस्परक्रिया शोधता येतात.

However, there's a couple of things.

परंतु हेही लक्षात घ्या:

We don't just use pairs of drugs at a time.

आम्ही एका वेळी दोनच औषधं वापरतो, असं नव्हे.

As I said before, there are patients on three, five, seven, nine drugs.

मी पूर्वी म्हणालो तसं, काही रुग्ण एका वेळी ३, ५, ७, ९ औषधं घेतात.

Have they been studied with respect to their nine-way interaction?

त्यांच्या नऊ पदरी परस्परक्रियेचा अभ्यास झाला आहे का?

Yes, we can do pair-wise, A and B, A and C, A and D,

हो, आपण जोड्यांचं संशोधन करू शकतो. अ आणि ब, अ आणि क, अ आणि ड,

but what about A, B, C, D, E, F, G all together,

पण मग अ, ब, क, ड, इ, फ,ग सगळे

being taken by the same patient,

एखादा रुग्ण एकत्र घेत असेल,

perhaps interacting with each other

आणि त्यांच्या परस्परक्रियांमुळे

in ways that either makes them more effective or less effective

त्यांचे प्रभाव वाढत किंवा कमी होत असतील,

or causes side effects that are unexpected?

किंवा अनपेक्षित गौण परिणाम होत असतील तर?

We really have no idea.

याविषयी आम्हांला काही कल्पना नाही.

It's a blue sky, open field for us to use data

आकडेवारी वापरून परस्परक्रिया समजून घेण्यासाठी मैदान खुलं आहे,

to try to understand the interaction of drugs.

आभाळ मोकळं आहे.

Two more lessons:

आणखी दोन विचार:

I want you to think about the power that we were able to generate

आम्ही ही आकडेवारी वापरून मोठाच परिणाम साधू शकलो.

with the data from people who had volunteered their adverse reactions

दुष्परिणामांची माहिती रुग्णांनी स्वेच्छेने पुरवली

through their pharmacists, through themselves, through their doctors,

स्वतः किंवा फार्मासिस्ट वा डॉक्टरद्वारे.

the people who allowed the databases at Stanford, Harvard, Vanderbilt,

हार्वर्ड, स्टॅनफर्ड, वॉंडरबिल्ट यांचे डेटाबेस तिथल्या लोकांनी

to be used for research.

संशोधनासाठी वापरू दिले.

People are worried about data.

लोक डाटा विषयी सावध असतात.

They're worried about their privacy and security -- they should be.

त्यांना तो गुप्त आणि सुरक्षित राहील का, याची काळजी असते.

We need secure systems.

यंत्रणा सुरक्षित हवी.

But we can't have a system that closes that data off,

पण डाटा पूर्णपणे बंदिस्त ठेवणारी यंत्रणा नको.

because it is too rich of a source

कारण तो एक अत्यंत संपन्न असा स्रोत आहे,

of inspiration, innovation and discovery

वैद्यकीय क्षेत्रातील नवीन शोधांसाठी स्फूर्ती, नवनिर्माण

for new things in medicine.

आणि संशोधन यांचा.

And the final thing I want to say is,

अखेरची गोष्ट सांगतो,

in this case we found two drugs and it was a little bit of a sad story.

या उदाहरणात आम्हांला दोन औषधं सापडली, ही तशी खेदाचीच गोष्ट आहे.

The two drugs actually caused problems.

दोन्ही औषधांनी समस्या निर्माण केल्या.

They increased glucose.

त्यांनी ग्लुकोज पातळी वाढविली.

They could throw somebody into diabetes

एरवी मधुमेही नसणाऱ्यांना

who would otherwise not be in diabetes,

त्यांनी मधुमेही ठरवलं असतं.

and so you would want to use the two drugs very carefully together,

तर, तुम्ही ही दोन औषधं एकत्र घेताना काळजी घ्या.

perhaps not together,

शक्यतो ती एकत्र घेऊ नका.

make different choices when you're prescribing.

तुम्ही डॉक्टर असाल, तर निराळे उपचार निवडा.

But there was another possibility.

परंतु दुसरीही एक शक्यता होती.

We could have found two drugs or three drugs

हितकारक परस्परक्रिया असणारी दोन किंवा तीन औषधं

that were interacting in a beneficial way.

आम्हांला सापडू शकली असती.

We could have found new effects of drugs

दोहोंपैकी कोणत्याच औषधाला एकट्यानं साधता न येणारा

that neither of them has alone,

असा नवीन परिणाम दोन्ही एकत्र येऊन साधू शकतील.

but together, instead of causing a side effect,

दुष्परिणामाऐवजी सापडेल,

they could be a new and novel treatment

एक नवा अकल्पित उपाय

for diseases that don't have treatments

दुर्धर आजारांवर, किंवा

or where the treatments are not effective.

उपचार लागू पडत नसतील तेथे.

If we think about drug treatment today,

आजची औषधोपचारपद्धती पाहता,

all the major breakthroughs --

सर्व महत्त्वाच्या उपचारांत -

for HIV, for tuberculosis, for depression, for diabetes --

एचआयव्ही, क्षयरोग, नैराश्य, मधुमेह यांत -

it's always a cocktail of drugs.

नेहमीच अनेक औषधं एकत्र दिली जातात.

And so the upside here,

यातल्या चांगल्या बाजूवर

and the subject for a different TED Talk on a different day,

आणखी एके दिवशी एक टेड भाषण देता येईल.

is how can we use the same data sources

ती बाजू म्हणजे, हीच माहिती वापरून

to find good effects of drugs in combination

एकत्र घेतलेल्या औषधांचे चांगले परिणाम शोधणे.

that will provide us new treatments,

त्यातून नवीन उपचार सापडतील.

new insights into how drugs work

औषधांच्या कार्याबद्दल नवं ज्ञान होईल,

and enable us to take care of our patients even better?

आणि आपण रुग्णांची काळजी चांगल्या प्रकारे घेऊ शकू.

Thank you very much.

आपले खूप खूप आभार.

(Applause)

(टाळ्या)