Addiction is a disease. We should treat it like one | Michael Botticelli

Translator: Namuun Tsog Reviewer: Batchansaa Batzorig

Twenty-eight years ago, I was a broken man.

Хорин жилийн өмнө би зүгээр л нэг ядарсан эр байлаа.

And you probably wouldn't be able to tell that if you met me.

Та тэр үед намайг харсан бол тэс өөрөөр бодох байсан байх.

I had a good job at a well-respected academic institution.

Би нэр хүндтэй сургуульд ажилладаг байсан.

I dressed well, of course.

Гоё хувцаслалгүй яахав.

But my insides were rotting away.

Гэхдээ миний дотор авах юмгүй байв.

You see, I grew up in a family riddled with addiction,

Би донтолтонд өртсөн гэр бүлд өссөн.

and as a kid, I also struggled

Хүүхэд байхаасаа л би

with coming to terms with my own sexuality.

бэлгийн чиг хандлагаа хүлээн зөвшөөрөх гэж хичээдэг байсан.

And even though I couldn't name it then,

Яг энэ гээд хэлж чадахгүй ч

growing up as a gay kid

гей болж өсөж торних нь

just compounded my issues of isolation and insecurities.

ганцаардал, итгэлгүй байдлыг минь улам дэврээж байв.

But drinking took all of that away.

Архи ууж энэ бүгдээс зугтдаг байлаа

Like many, I drank at an early age.

Бусадтай л адил, би залуудаа ууж эхэлсэн.

I continued to drink my way through college.

Бүр их сургуульд ч энэ үргэлжилсэн.

And when I finally did come out in the early 1980s,

Тэгээд 1980 онд анх өөрийн бэлгийн чиг баримжаагаа

about the only places to meet other gay people,

хүлээн зөвшөөрснөөр, гей залуустай уулзаж,

to socialize,

нийгэмшиж,

өөрийнхөөрөө байж болох ганц газар нь гей бар байв.

to be yourself, were gay bars.

And what do you do in gay bars?

Чи гей баранд юу хийж болох вэ?

You drink.

Ууна.

And I did --

Би харин

a lot.

их уудаг байсан.

My story is not unique.

Миний түүх тийм ч содон биш.

Like millions of Americans, my disease progressed undiagnosed.

Сая сая Америкчуудынх шиг миний өвчин оношлогдолгүй явсан.

It took me to people and places and things

Энэ л өвчин намайг хэзээ ч үл сонгох

that I never would have chosen.

хүмүүс, газар, юмс руу хөтөлсөн.

It wasn't until an intersection with the law

Хуультай орооцолдсон тэр өдөр

gave me an "opportunity" to get care,

эдгэрэх боломж олдсон бөгөөд

that I began my journey of recovery.

тэр л үеэс миний аялал эхэлсэн.

My journey of recovery has been filled with love and with joy,

Тэрхүү эдгэрэх аялал минь хайр, аз жаргалаар дүүрэн байсан ч

but it hasn't been without pain.

бас мэдээж зовлонгүй зүйл биш байлаа.

Like many of you, I've lost too many friends and family to this disease.

Та нарын л нэгэн адилаар энэ өвчинд болж би найз нөхөд гэр бүлээ алдсан.

I've heard too many heartbreaking stories

Хайртай нэгнээ донтолтонд алдсан

of people who've lost loved ones to addiction.

маш олон зүрх шимшрэм түүх сонссон.

And I've also lost countless friends to HIV and AIDS.

Би өөрөө ХДХВ, ДОХ өвчнүүдэд олон найзаа ч алдсан.

Our current opioid epidemic and the AIDS epidemic

Мансууруулах бодисны донтолт, ДОХ өвчний тархалт харамсалтай нь бидний

tragically have much in common.

дунд түгээмэл маш түгээмэл байна.

Right now, we are in the midst of one of the greatest health crises of our time.

Яг одоо, бид энэ цаг үеийн нэгэн том эрүүл мэндийн хямралын дунд үед байна.

During 2014 alone, 28,000 people

2014 онд л 28,000 хүн мансууруулах бодисны хэтрүүлэн хэрэглэлт

died of drug overdoses associated with prescription drugs and heroin.

буюу жороор олгодог эм, герионоос болж нас барсан байна.

During the 1980s, scores of people were dying from HIV and AIDS.

1980 онд, ХДХВ болон ДОХ-ын өвчлөлөөс болж маш олон хүмүүс үхсэн байдаг.

Public officials ignored it.

Төрийн албаныхан үл тоосон.

Some wouldn't even utter the words.

Зарим нь өвчний тухай юу ч хэлдэггүй.

They didn't want treatment.

Тэд эмчлүүлэхийг хүсээгүй.

And tragically, there are many parallels with our current epidemic.

Харамсалтай нь бидэнд тохиолдож буй энэхүү тархцад ижил тал байгаа.

Some called it the gay plague.

Зарим нь үүнийг гей тахал гэдэг.

They called for quarantines.

Тэд хориг тавих уриалга гаргасан.

They wanted to separate the innocent victims from the rest of us.

Тэд гэмгүй хохирогчдыг биднээс холдуулахыг хүссэн.

I was afraid we were losing this battle

Энэ тэмцэлд бид хожигдох нь гэж би айж байлаа.

because people were blaming us for being sick.

Учир нь хүмүүс биднийг өвчтэй гэж буруутгаж байв.

Public policy was being held hostage by stigma and fear,

Төрийн бодлого хүмүүсийн айдас, жигшүүр, тэр ч байтугай

өрөвдөх сэтгэл, анхаарал халамж,

and also held hostage

were compassion, care, research, recovery and treatment.

эмчилгээ, эдгэх хүслийг дэнчин тавьж байв.

But we changed all that.

Бид үүнийг өөрчилсөн.

Because out of the pain of those deaths,

Амиа олдсон олон хүний шаналалаас бид

we saw a social and political movement.

нийгэм, улс төрийн хөдөлгөөнийг олж харсан.

AIDS galvanized us into action;

ДОХ биднийг бусдад нөлөөлөх зүйлс,

to stand up, to speak up and to act out.

тэмцэж, ярьж, ажиллаж эхлэх шалтгаан болсон.

And it also galvanized the LGBT movement.

Мөн ЛГБТ хүмүүсийн төлөөх үйл ажиллагаанд хүргэсэн.

We knew we were in a battle for our lives

Бид амьдралын төлөө тэмцэж байсан.

because silence equaled death,

Учир нь чимээгүй байх нь үхэлтэй тэнцүү.

but we changed, and we made things happen.

Гэхдээ бид өөрчлөгдөж, арга хэмжээ авсан.

And right now, we have the potential

Яг одоо ХДХВ болон ДОХ өвчний тархалт

to see the end of HIV/AIDS in our lifetime.

эцэс болгох чадамжтай болж байна.

These changes came in no small part

Эдгээр өөрчлөлтөнд тэдгээр хүмүүсийн

by the courageous, yet simple decision

зоригтой боловч энгийн шийдвэрүүд болох

for people to come out

хэрхэн хөрш, найзууд,

to their neighbors, to their friends, to their families

гэр бүл, хамт ажиллагсаддаа өөрсдийгөө илэн далангүй нээсэн нь

чухал нөлөөтэй.

and to their coworkers.

Years ago, I was a volunteer for the Names Project.

Хэдэн жилийн өмнө би Names төсөлд сайн дурын ажилтан байлаа.

This was an effort started by Cleve Jones in San Francisco

Энэхүү ажлыг Сан Франциско дахь Клев Жонс

to show that people who died of AIDS

ДОХ өвчинтэй хүмүүст ч гэсэн

had names

нэр төр,

and faces and families

гэр бүл, тэднийг хайрладаг хүмүүс байдаг

and people who loved them.

гэдгийг харуулахын тулд эхлүүлсэн.

I still recall unfolding the AIDS memorial quilt

Би одоо ч ДОХ өвчтэй хүмүүст зориулсан дурсгалын хэлхээнүүдийг

on the National Mall on a brilliant day in October, 1988.

1988 оны 10 сарын нэгэн гайхалтай өдөр Үндэсний моллд задалж байснаа санаж байна.

So fast forward to 2015.

2015 он боллоо.

The Supreme Court's decision to strike down the ban on same-sex marriage.

Дээд шүүхийн ижил хүйстний гэрлэлтэнд хориг тавьсан шийдвэр цуцлагдсан.

My husband, Dave, and I walk over to the steps of the Supreme Court

Миний нөхөр Дейв бид хоёр Дээд шүүхийн гадаах шатан дээр

to celebrate that decision with so many other people,

олон хүмүүстэй энэхүү баярыг тэмдэглэн алхаж байхдаа

and I couldn't help but think how far we came around LGBT rights

бид ЛГБТ эрхийг хамгаалан энэ хүртэл ирснээ, мөн донтолт өвчнийг

and yet how far we needed to go around issues of addiction.

тойрсон асуудлуудыг шийдэхийн тулд хэр хол явах хэрэгтэйгээ бодсоор байсан.

When I was nominated by President Obama

Ерөнхийлөгч Обама намайг Мансууруулах Бодисны

to be his Director of Drug Policy,

Бодлогын даргад нэр дэвшүүлэхэд

I was very open about my recovery and about the fact that I was a gay man.

би өөрийн сэргээн засалд хамрагдсан, гей гэдгээ нээлттэй илэрхийлж байсан.

And at no point during my confirmation process --

Өрсөлдөх эрхээ баталгаажуулах явцад минь

at least that I know of --

миний мэдэж байгаагаар

did the fact that I was a gay man come to bear on my candidacy

гей гэдэг минь миний нэр дэвших,

энэ ажилд тохирор эсэхт огт нөлөөлөөгүй.

or my fitness to do this job.

But my addiction did.

Харин донтолт нөлөөлсөн.

At one point, a congressional staffer said that there was no way

Нэг конгрессын гишүүн надад

миний өнгөрснөөс болж

that I was going to be confirmed by the United States Senate

намайг АНУ-ын сената болж хэзээ ч чадахгүй гэсэн.

because of my past,

despite the fact that I had been in recovery for over 20 years,

Хэдий би 20 гаруй жил эмчилгээнд байсан ч,

and despite the fact

хэдий энэ ажилд

that this job takes a little bit of knowledge around addiction.

донтолтын талаар бага зэрэг мэдлэг хэрэгтэй ч тэр.

(Инээд)

(Laughter)

So, you know, this is the stigma

Тэгэхээр таны мэдэж байгаагаар, энэ бол мансууруулах

that people with substance use disorders

бодисны хэрэглээнд донтсон хүмүүсийн

face every single day,

өдөр бүр тулгардаг асуудал.

and you know, I have to tell you

Мөн би та бүхэнд яагаад өөрийгөө

it's still why I'm more comfortable coming out as a gay man

гей гэдгээр нийгэмд гарч ирэх нь донтолттой нүүр тулсан түүхээс

than I am as a person with a history of addiction.

Nearly every family in America is affected by addiction.

Бараг Америк гэр бүл болгон донтолтод нэрвэгдсэн.

Yet, unfortunately, too often, it's not talked about openly and honestly.

Харамсалтай нь одоохондоо энэ асуудлыг нээлттэй, шударга журмаар хэлэлцдэггүй.

It's whispered about.

Битүүхэн л шивнэлддэг юм.

It's met with derision and scorn.

Бас тохуурхал, зэвүүцэлтэй тулгардаг.

We hear these stories, time and time again, on TV, online,

Бид тэдгээр түүхүүдийг байнга зурагт, интернэт,

we hear it from public officials, and we hear it from family and friends.

төрийн удирдлагуудаас, бас гэр бүл найзуудаасаа сонсдог.

And those of us with an addiction, we hear those voices,

Донтолттой бид нар тэдгээр хоолойг сонсоод

and somehow we believe that we are less deserving of care and treatment.

өөрсдийгөө халамж, эмчилгээ хүртэх эрхгүй гэж бодох ч бий.

Today in the United States, only one in nine people

Өнөөдөр АНУ-д есөн хүний нэг нь л

get care and treatment for their disorder.

өвчнийхөө төлөө халамж, эмчилгээ авч байна.

One in nine.

Есны нэг.

Think about that.

Үүнийг бодоод үз дээ.

Generally, people with other diseases get care and treatment.

Ер нь өөр өвчинтэй хүмүүс эмчилгээн хамрагддаг.

If you have cancer, you get treatment,

Хорт хавдартай бол чи эмчлүүлнэ.

if you have diabetes, you get treatment.

Чихрийн шижинтэй бол эмчлүүлнэ.

If you have a heart attack,

Зүрхний шигдээстэй бол

you get emergency services, and you get referred to care.

чи яаралтай эмчилгээгээ аваад халамжинд орно.

But somehow people with addiction have to wait for treatment

Харин донтолттой хүмүүс эмчлүүлэх гэж хүлээх хэрэгтэй болдог.

or often can't get when they need it.

Ихэнхдээ хэрэгтэй үедээ тусламж авч чаддаггүй.

And left untreated, addiction has significant, dire consequences.

Эмчлэхгүй бол донтолт аймшигтай үр дагавруудтай.

And for many people that means death or incarceration.

Олон хүмүүсийн хувьд энэ нь үхэл эсвэл шоронгоор дуусдаг.

We've been down that road before.

Бид өмнө нь энэ замыг дагасан.

For too long our country felt

Бид олон жилийн турш

like we could arrest our way out of this problem.

энэ асуудлыг баривчлаад шийднэ гэж бодсон.

But we know that we can't.

Гэвч чадахгүй.

Decades of scientific research has shown

Олон арван жилийн шинжлэх ухааны судалгаа

that this is a medical issue --

донтолт бол эрүүл мэндийн асуудал,

that this is a chronic medical condition

хүмүүс удамшиж, олж авч болдог

that people inherit and that people develop.

архаг эрүүл мэндийн байдал гэдгийг харуулж байна.

So the Obama administration has taken a different tack on drug policy.

Обамагийн удирдлага мансууруулах бодисны бодлогод өөр чиг тавьсан.

We've developed and implemented a comprehensive plan

Бид урьдчилан сэргийлэх үйлчилгээ, эмчилгээг өргөжүүлэх,

to expand prevention services, treatment services,

урьдчилан сэргийлэх, эмчлэх арга хэмжээний талаар

early intervention and recovery support.

дэлгэрэнгүй тайланг хөгжүүлж, засаж найруулсан.

We've pushed criminal justice reform.

Бид эрүүгийн эрх зүйл шинэчлэх гэсэн.

We've knocked down barriers to give people second chances.

Хүмүүсийн хоёр дахь боломжийн хаалтыг нураасан.

We see public health and public safety officials working hand in hand

Төрийн нийтийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлын ажилчид

хэрхэн иргэдтэй тулж ажиллаж буйг бид харсан.

at the community level.

We see police chiefs across the country guiding people to treatment

Улс даяарх цагдаагийн дарга нар хүмүүсийг шоронд хорих биш харин

instead of jail and incarceration.

эмчилгээ хийлгэхэд нь тусалсан.

We see law enforcement and other first responders

Хуулийн шаардлагууд, тусламжийн ажилчид

reversing overdoses with naloxone to give people a second chance for care.

тунгаа хэтрүүлсэн хүмүүст хоёр дахь боломж өгөх гэж налоксон өгч байгааг харсан.

The Affordable Care Act is the biggest expansion

Affordable Care Act бол ерөнхийдөө мансууруулах бодис

of substance use disorder treatment in a generation,

хэрэглээний эмгэгийн эмчилгээ, үндсэн халамжийн үйлчилгээний

and it also calls for the integration of treatment services within primary care.

нэгдлээр хангагдсан хамгийн том ахиц юм.

But fundamentally, all of this work is not enough.

Гэхдээ эдгээр ажлууд хангалтгүй.

Unless we change the way that we view people with addiction

Америкууд донтолтоос болон хохирч буй хүмүүсийг

in the United States.

өөрөөр харж сурах хүртэл энэ бүгд хангалтгүй.

Years ago when I finally understood that I had a problem

Олон жилийн өмнө би өөрт байгаа асуудлаа ухаарч, хэдий надад тусламж

and I knew that I needed help,

хэрэгтэйг мэдэж байсан ч бусдаас тусламж

I was too afraid to ask for it.

гуйхаасаа маш их айж байлаа.

I felt that people would think I was stupid, that I was weak-willed,

Хүмүүс намайг тэнэг, сул дорой, ёс суртахуунгүй гэж бодох вий

гэж би эмээсэн.

that I was morally flawed.

But I talk about my recovery because I want to make change.

Гэвч хүмүүсийг өөрчлөхийг тулд би өөрийн сэргээн заслын тухай ярьдаг.

I want us to see that we need to be open and candid about who we are

Хүмүүсийг хэн гэдгээ, юу чаддагаа нээлттэй хэлээсэй

гэж би хүссэн.

and what we can do.

I am public about my own recovery

Би өөрийнхөө сэргээн засалтыг

not to be self-congratulatory.

бахархал болгох гэж ил задлаагүй.

I am open about my own recovery to change public opinion,

Олон нийтийн санаа бодлыг,

төрийн бодлогыг,

энэ өвчний тархалтын үйл явцыг өөрчлөх гэж,

to change public policy

and to change the course of this epidemic and empower the millions of Americans

хэн гэдгээ нээлттэй хэлж чадахгүй

who struggle with this journey

сая сая Америкчуудад зориулсан юм.

to be open and candid about who they are.

People are more than their disease.

Хүмүүст өвчнөөс нь илүү зүйл бий.

And all of us have the opportunity to change public opinion

Хүн бүрт олон нийтийн санаа бодол,

and to change public policy.

төрийн бодлогыг өөрчлөх боломжтой.

All of us know someone who has an addiction,

Бид бүгд л донтолттой ядаж нэг хүн таньдаг.

Иймээс л тэдгээр хүмүүсийг АНУ хэрхэн

and all of us can do our part

to change how we view people with addiction in the United States.

хардгийг өөрчлөхөд бид өөрсдийнхөө хийж чадах зүйлээ хийхэд л болно.

So when you see someone with an addiction,

Одоо та донтолт өвчинтэй хэн нэгнийг харвал

don't think of a drunk or a junkie or an addict or an abuser --

согтуу, арчаагүй, донтсон, хүчирхийлэгч гэж битгий бодоорой.

see a person;

Хүн байна гэж хар,

offer them help;

туслахыг санал болго,

give them kindness and compassion.

тэдэнд хайр халамжийг мэдрүүлээрэй.

And together, we can be part

Бид хамтдаа АНУ-ын донтолт өвчинтэй

of a growing movement in the United States

хүмүүсийг зөвөөр ойлгоход чиглэсэн

to change how we view people with addiction.

хөдлөх хүчний томоохон хэсэг байж болно.

Together we can change public policy.

Бид хамтдаа төрийн бодлогыг өөрчилж чадна.

We can ensure that people get care when they need it,

Өөр өвчинүүд шиг хэрэгтэй үедээ эмчилгээ авч чаддаг

just like any other disease.

хэмжээнд хүргэж чадна.

We can be part of a growing, unstoppable movement

Бид сая сая Америкчуудыг эмчилгээнд хамруулж,

to have millions of Americans enter recovery,

энэ аймшигт тархалтыг зогсоох

and put an end to this epidemic.

хөдөлгөөний нэгээхэн хэсэг болох юм шүү.

Thank you very much.

Маш их баярлалаа.

(Applause)

(Алга ташилт)