The power of the Afro pick | Small Thing Big Idea, a TED series

Transcriber: TED Translators admin Reviewer: Camille Martínez

Translator: Ayan Organization Reviewer: Ramyar Kamal

You don't really look at a toothbrush and say,

هەرگیز سەیری فڵچەی ددان ناکەیت و بڵێی،

"I'm great!"

"من مەزنم"!

But when you look at an Afro pick, which is a grooming tool,

بەڵام کاتێک سەیری شانەی ئافڕۆ دەکەیت، کە ئامرازێکی

it can remind you in your subconscious to, like,

ئارایشی قژە، بیرت دەهێنێتەوە کە،

really be proud and, like, "All right."

بەڕاستی هەست بە شانازی بکەیت،"ئەمە نایابە"

[Small thing.]

[شتی بچووک.]

[Big idea.]

[بیرۆکەی گەورە.]

An Afro pick is a utilitarian tool

شانەی ئافڕۆ ئامرازێکی سوود بەخشە،

used to maintain the Afro hairstyle.

کە بەکاردێت بۆ ڕێک خستنی شێوازی ستایلی ئافڕۆ.

I think the Afro pick was designed

پێموایە شانەی ئافڕۆ نەخشێندراوە

for the ergonomics of creating something

بۆ پێدانی ئەو بارودۆخە دەروونییەی

that felt like you were running fingers through your hair.

وا هەست بکەیت کە پەنجە بە ناو قژتدا دا بهێنرێت.

The shape, even the depth that it goes in -- it's like a hand.

شێوەکەی، تەنانەت قووڵیەکەی کە بە ناویدا دەڕوا وەک دەست وایە.

You have plastic or nylon teeth,

ددانەکانی لە پلاستیک یان نایلۆنن،

and then you have the stainless steel or the nickel teeth.

یانیش ددانەکانی لە پۆڵایی بێ خەوش یان نیکڵ دروست کراون.

I always prefer the metal tooth

من هەمیشە ددانی کانزایی بە باش دەزانم

just 'cause I like the sound

تەنها لەبەرئەوەی حەزم بە دەنگەکەیەتی

and the ones I know have the black power fist on the handle.

ئەو شتەی دەیزانم ئەو کۆڵە مستەی ڕەشە بەهێزەی بە دەسکەکەیەوەیە.

When I think of black hair in America,

کاتێک بیر لە قژی ڕەش دەکەمەوە لە ئەمریکا،

I think of something that's been policed.

ئەوەم بە مێشک دادێت کە جڵەو کراون.

Back in the days, it was expected for black people

لە پێشتردا وا پێشبینی دەکرا لە مرۆڤە ڕەشەکاندا

to chemically treat their hair.

چارەسەری کیمیایی هەیە بۆ ڕەش کردنەوەی قژیان.

Whether that's healthy for them is a secondary thing to blending in.

جگە لەوەش تەندروستی ئەوان لە پێشترین کار نییە.

In the 50s, dancer Ruth Beckford and a lot of jazz singers

لە ساڵانی ٥٠کان"روس "بیکۆفۆردی" سەماکەر لەگەڵ چەند گۆرانی بێژێکی جازدا

were tired of straightening their hair,

هەوڵیاندا قژیان ڕاست و ڕێک بکەنەوە،

so they said, all right, we're going to just let it grow naturally

گوتیان زۆر باشە، لێی دەگەڕێین کە بە سروشتی خۆی گەشە بکات

and started rocking natural, close-cropped hair.

بە شێوەیەکی سروشتی گەشەی کرد و قژیان بڕی.

And in the 60s, that style evolved

لە ساڵانی ٦٠کاندا ئەم شێوازە بڵاو بوویەوە و گەشەی سەند

with the formation of the Afro,

لەگەڵ هاتنی شێوازی ئافڕۆ،

which was the cropped hair, natural, picked out

کە گوزارشتی لە قژێکی کورت و سرووشتی دەکرد

into a more spherical shape.

بۆئەوەی زیاتر شێوەی گۆیی بدات.

You had civil rights leaders, activists, that adopted the hairstyle

دەستەی سەرۆکی مافی هاوڵاتیان و چالاکوانان پشتیان بەم شێوازە ستایلەی قژە دەبەست

as a means of rebellion and black pride.

کە بە مانای سەرکێشی و شانازی کردن بە ڕەشەوە دێت.

And then you had musicians like James Brown,

دواتریش موزیک ژەنانی وەک جەیمس بڕاون هەبوون،

who was infamously known for chemically straightening his hair,

کە بە بەکارهێنانی ئەم ماددە کیمیایانە بۆ ڕێکخستنی قژی بەناوبانگ بوو،

reject that and go natural.

واز بێنە لێ گەڕێ قژت بە سرووشتی گەشە بکات.

It went hand-in-hand with his music,

کە لەگەڵ موزیکی دەستاو دەست ڕۆیشتووە،

so he had songs like "Say it Loud, I'm Black and I'm Proud."

گۆرانیەکی هەیە دەڵێت"بە دەنگی بەرز بڵێ من ڕەشم و شانازی پێوە دەکەم."

The black is beautiful movement

دەستەی ڕەشپێستی جووڵانەوەیەکی جوانە

is just rejecting the notion that to be black

بیرۆکەی شەرم بە ڕەشبوون ڕەت دەکاتەوە

or to have darker skin, to have a curlier grade of hair,

یان ئەگەر خاوەن پێستێکی ڕەش و قژێکی لوول بیت،

was something to be ashamed of.

ئایا وای دەبینی شتێکە جێگەی شەرم بێت.

I have one of my favorite pictures of my mother

من وێنەیەکی دڵگیری دایکم

and my grandmother,

و دایە گەورەم هەیە،

and my grandmother had a small 'fro,

و دایە گەورەم شانەیەکی بچووکی" ئافڕۆی" هەبوو،

and that was in the 60s.

کە دەگەڕێتەوە بۆ ساڵێ ٦٠کان.

African hair combs date back to 3500 BCE.

مێژووی شانە کردنی قژ لە ئەفریقا دەگەڕێتەوە بۆ ٣٥٠٠ ساڵ پێش زاین.

The oldest African combs are found in ancient Egypt and Sudan,

کۆنترین شانەی ئەفریقی لە شارستانیەتی دێرینی مسڕ و سوودان دۆزراوەتەوە،

so they were making pyramids and combs.

ئەوان هەڕەم و شانەکانیان دروست دەکرد.

The way the ancient African combs were embellished

ئەو ڕێگەیەی ئەفریقیە کۆنەکان بەکاریان دێنا بۆ جوان کردنی شانە

represented status or tribal affiliation.

کە گوزارشتی لە بارودۆخەکان یان شوێنی هۆزەکان دەکرد.

It's no coincidence that the fist on the modern Afro pick

کۆڵە مستە بەهێزەکان شانەی نوێی ئافڕۆ جوان دەر دەخەن

also sets the tone for affiliation

هەروەها ئاوازێکیان بۆ داناوە

and what set you claim.

کە ئارامت دەکاتەوە.

And then there's the Black Power movement.

دواتر جووڵانەوەی ڕەش پێستەکان دەستی پێکرد.

Most movements need their icons, right?

زۆربەی جووڵانەوەکان پێوویستیان بە هێمایەک هەیە، وانییە؟

You have the fist, you have the 'fro.

تۆ کۆڵە مستەت هەیە، خاوەنی شانەی ئەفڕۆیت.

These things coincide with the Black Panther aesthetic,

ئەم شتانە لەگەڵ کۆمەڵەی پڵنگە ڕەش پێستە جوانەکاندا دەگونجێ،

where you could kind of spot your tribe from afar,

و دەتوانی گرینگی پێدانی هۆزەکەت بۆ شانەی ئافڕۆ ببینی،

because you're not just keeping a pick in, like, your beauty kit.

لەبەرئەوەی تۆ تەنها وەک کەرەستەیەکی جوانکاری هەڵی ناگریت.

It's in your back pocket,

بەڵکو دەیخەیتە گیرفانی دواوەت،

purposely with the first outside of it,

لەوانەیە هەر لە یەکەمین دەرچوونت ئەوە بکەیت.

and in your hair, you'll rock it in your 'fro.

هەروەها ئەم بایەخە لە قژ دەردەکەوێ بە داهێنانی بە شانەی ئافڕۆ.

If I think about iconic Afros,

کاتێک بیر لە هێمای ئافڕۆ دەکەمەوە،

I definitely think about Angela Davis.

ڕاستەوخۆ ئەنجلیلا دایڤسم بە مێشک دادێت.

Her 'fro personifies elegance, style,

بەکار هێنانی ئافڕۆ ڕێک پۆشی و کەشخەیی بەرجەستە دەکات،

freedom, rebellion.

ئازادیی خوازی، یاخیگەری.

You feel all of these feelings at once

بەیەکجار هەست بە هەموو ئەو هەستانە دەکەیت

when you see Angela Davis fighting for her life in federal court.

کاتێک دەبینیت ئەنجلێنا دایڤس شەڕ لە پێناو ژیانی خۆی لە دادگای فیدڕاڵی دەکات.

By the 80s, the Afro style became less radical.

لە ساڵانی ٨٠کانەوە شێوازی ئافڕۆ کەمتر باو بوو.

The Afro picks are still produced to this day

بەڵام شانەکانی ئافڕۆ هێشتا بەرهەم دەهێنرێن لە ڕۆژانی ئەمڕۆدا

with the clenched fist,

so it's the remnants of the movement

لەگەڵ کۆڵە مستێکی بەهێز،

کەواتە ئەوە بەرهەمی جوڵانەوە کەیە کە

in the everyday object.

لە ئامانجی هەموو ڕۆژێکدا لەبیرمانە،

کاتێک بچووک بووم، ئافرۆشم تەنها وەک هەر کەرەستەیەکی تر دەبینی.

When I was young, it was just, like, another object.

It was a comb.

تەنها شانەیەک بوو.

But as I became more enlightened

بەڵام کاتێک زیاتر چاوم کرایەوە

to really understand the roots and the origin

باشتر لە پێکهاتە و ڕەگ و ڕیشەکەی تێگەیشتم

and the intentionality of the design

و مەبەست لە نەخشاندنی

and why the fist and all of these things ...

و مەبەست لە کۆڵە مستە بەهێزەکەی و هەموو ئەو شتانەی تر...

I woke up.

بە ئاگا هاتمەوە.