David Kessler: How to find meaning after loss | TED

Transcriber:

Μετάφραση: Nora Kogka Επιμέλεια: Lucas Kaimaras

[ΠΩΣ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ ΔΥΣΚΟΛΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ]

Cloe Sasha Brooks: Hello, TED Community.

Γεια σας, μέλη της κοινότητας του TED!

You are watching a TED interview series

Βλέπετε μια σειρά συνεντεύξεων με τίτλο: «Πώς να αντιμετωπίσετε δύσκολα αισθήματα».

called How to Deal with Difficult Feelings.

I’m your host, Cloe Shasha Brooks, and a curator at TED.

Είμαι η Κλόι Σάσα Μπρουκς, παρουσιάστρια και επιμελήτρια του TED.

In this four-episode series, we've been talking with psychologists,

Σ′ αυτήν την σειρά τεσσάρων επεισοδίων είδαμε ψυχολόγους, συγγραφείς και ειδικούς

authors and other experts

who have shared insights and research about difficult feelings

που μοιράστηκαν τις ιδέες και έρευνές τους για τη διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων.

and how we can handle them.

So now I will be speaking with David Kessler,

Τώρα θα μιλήσω με τον Ντέιβιντ Κέσλερ,

an author who has written six books on grief and loss.

συγγραφέα έξι βιβλίων για το πένθος και την απώλεια.

Two of those books were co-authored with Elisabeth Kübler-Ross,

Δύο απ′ αυτά τα έγραψε μαζί με την Ελίζαμπεθ Κιούμπλερ-Ρος,

a Swiss American psychiatrist who was a pioneer in near-death studies.

μια Αμερικανο-Ελβετή ψυχίατρο,

που είναι πρωτοπόρος στη μελέτη προθανάτιων εμπειριών.

And his most recent book, published last year,

Το πιο πρόσφατο βιβλίο του που εκδόθηκε πέρυσι έχει τίτλο:

is called "Finding Meaning: The Sixth Stage of Grief."

«Εύρεση νοήματος, το έκτο στάδιο του πένθους».

So let's bring David on screen.

Ας φέρουμε τον Ντέιβιντ στην οθόνη.

Hey, David, thank you for joining us.

-Γεια! Ευχαριστώ που είσαι εδώ! -Γεια σας!

Let's dive right in.

Ας μπούμε κατευθείαν στο θέμα. Πολλοί βιώνουν πένθος αυτήν την εποχή.

So many people are struggling with grief right now

and the five stages of grief are kind of typically known to be denial,

Τα πέντε στάδια του πένθους είναι τα γνωστά:

άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και αποδοχή.

anger, bargaining, depression and acceptance.

But can you tell us about the sixth stage of grief?

Μπορείς να μας πεις για το έκτο στάδιο του πένθους;

David Kessler: Absolutely.

ΝΚ: Φυσικά! Θα ήθελα να τονίσω,

And I always like to point out

πως ήταν τιμή μου να δουλέψω με την Κιούμπλερ-Ρος πάνω στα στάδιά της.

I was honored to work with Kübler-Ross on her stages.

They're not linear,

Δεν είναι γραμμικά, δεν είναι χάρτης του πένθους.

they're not a map for grief, there's no one right way to do grief.

Δεν υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος να πενθήσετε.

And I think as people experience them,

Νομίζω πως καθένας το βιώνει διαφορετικά.

and also, as you know, and some people may know,

Όπως ίσως πολλοί από εσάς γνωρίζετε

I'm not only a grief specialist, but I'm a bereaved parent.

εκτός από ειδικός του πένθους είμαι και πενθών πατέρας

I had a younger son, David, die a few years ago.

Έχασα τον μικρότερο γιο μου, τον Ντέιβιντ, πριν μερικά χρόνια.

Once I and so many people experience acceptance,

Όταν εγώ και πολλοί άνθρωποι φτάσουμε στην αποδοχή,

we want more.

θέλουμε περισσότερα.

Acceptance isn't enough for our generation.

Η αποδοχή δεν είναι αρκετή για τη γενιά μας.

I think we want meaning.

Νομίζω ότι θέλουμε νόημα.

And I believe meaning is the sixth stage.

Πιστεύω πως το νόημα είναι το έκτο στάδιο.

And when we talk about meaning,

Όταν μιλάμε για το νόημα θέλω πάντα να τονίζω

I always like to point out there's no meaning in a horrible death

πως δεν υπάρχει νόημα σ′ έναν θλιβερό θάνατο, σε μια πανδημία,

or in a pandemic

or in a wedding being canceled or a job being lost.

στη ματαίωση ενός γάμου ή στην απώλεια μιας δουλειάς.

The meaning isn't in the horrible event.

Το νόημα δεν βρίσκεται στο θλιβερό γεγονός.

The meaning is in us.

Το νόημα βρίσκεται μέσα μας.

It's what we find afterwards.

Είναι αυτό που βρίσκουμε μετά.

CSB: I mean, I just think that's such a helpful perspective

ΚΣΜ: Είναι μια πολύ βοηθητική οπτική απ′ την οποία μπορεί κανείς να πιαστεί.

for people to hold on to.

And I also really appreciate, you know,

Έχεις επίσης γράψει για τους επτά διαφορετικούς παράγοντες

you've written about these seven different factors

που κατευθύνουν την έννοια «νόημα» όσον αφορά το πένθος.

that guide the concept of meaning when it comes to grief.

Can you tell us about those seven factors?

Πες μας γι′ αυτούς τους επτά παράγοντες.

DK: They are, first, meaning is relative and personal.

ΝΚ: Πρώτον, το νόημα είναι σχετικό και προσωπικό.

Two, meaning takes time.

Δεύτερον, η εύρεση νοήματος θέλει χρόνο.

You may not find it until months or even years after loss

Μπορεί να περάσουν μήνες ή χρόνια απ′ την απώλεια κι ακόμα να μην βρεθεί.

because you can't rush the meaning.

Διότι δεν μπορείς να βιάσεις το νόημα. Δεν μπορείς να πεις...

You can't say someone died or a dream died or there's a pandemic,

Όταν ένας άνθρωπος ή ένα όνειρο πέθανε ή υπάρχει πανδημία,

"What's the meaning?" right away, it often takes time.

δεν μπορείς αμέσως να πεις, «Ποιο το νόημα;»

Παίρνει χρόνο.

And three, meaning doesn't require understanding.

Τρίτον, το νόημα δεν απαιτεί να το κατανοήσεις.

You know, we may not understand why a relationship ends,

Μπορεί να μην ξέρουμε γιατί τελείωσε μια σχέση,

why a divorce happens,

ή γιατί προέκυψε ένα διαζύγιο,

why a pet died, why a pandemic happens.

ή γιατί πέθανε ένα κατοικίδιο ή γιατί συνέβη μια πανδημία.

But we can still find meaning.

Κι όμως μπορούμε να βρούμε νόημα.

And four, even when you do find meaning, you won't feel it was worth the cost.

Τέταρτον, ακόμα κι όταν βρεις νόημα δεν θα νιώσεις ότι άξιζε ο κόπος.

We'd always rather have the person we loved.

Αν μπορούσαμε, θα διαλέγαμε να είχαμε τον αγαπημένο μας ζωντανό.

And the fifth one -- and the fifth is a big one --

Πέμπτο, και πολύ σημαντικό,

your loss is not a test, a lesson, something to handle,

Η απώλεια δεν είναι μια δοκιμασία,

δεν είναι ένα μάθημα ή κάτι προς διαχείριση.

a gift or a blessing.

ούτε είναι ένα δώρο ή μια ευλογία.

Loss is simply what happens in life.

Η απώλεια είναι απλώς κάτι που συμβαίνει στη ζωή.

And the meaning is in us afterwards.

Και το νόημα μένει μαζί μας μετά απ′ αυτήν.

And six, only you can find your meaning.

Έκτο, μόνο εσύ μπορείς να βρεις το δικό σου νόημα.

And seven,

Και έβδομο, οι ουσιαστικοί δεσμοί

meaningful connections can replace those painful memories in time.

μπορούν εν καιρώ ν′ αντικαταστήσουν τις επώδυνες αναμνήσεις.

The post-traumatic stress that's going on in the pandemic,

Για το μετατραυματικό στρες της πανδημίας πάντα θυμίζω δύο πράγματα:

I always remind people, one, we're not post,

Πρώτον, τίποτα δεν έχει τελειώσει.

and two, we can also not just go through this,

Δεύτερον, μπορούμε όχι μόνο να ξεπεράσουμε αλλά και να ωριμάσουμε μέσα απ′ αυτό.

but grow through this.

And there's the possibility of post-traumatic growth also

Υπάρχει πάντα η δυνατότητα της μετατραυματικής ανάπτυξης,

that I think is so important during these tough times.

που πιστεύω πως είναι πολύ σημαντική σ′ αυτούς τους δύσκολους καιρούς.

CSB: Yeah, yeah, yeah.

ΚΣΜ: Ναι, βέβαια. Ας πάρουμε μια ερώτηση απ′ το κοινό.

Let's bring up a question from our audience.

OK, so someone asked,

Κάποιος ρωτάει: «Έχοντας χάσει μια κόρη,

"Having lost a daughter,

how do I explain my grieving process to those who don't understand

πώς να εξηγήσω τη διαδικασία πένθους μου σ′ όσους δεν καταλαβαίνουν αλλά θέλουν;»

but want to?"

DK: You know, the reality is,

ΝΚ: Η αλήθεια είναι

people often, as hard as they try,

ότι πολλές φορές οι άνθρωποι, όσο κι αν προσπαθούν,

may not understand our grief.

δεν μπορούν να αντιληφθούν το πένθος μας.

You know, I don't know what it's like for you to lose your job,

Εγώ δεν ξέρω πώς νιώθεις εσύ που έχασες τη δουλειά σου

you don't know what it's like for me to have a child die.

κι εσύ δεν ξέρεις πώς νιώθω εγώ που πέθανε το παιδί μου.

And I think one of the important things is for us not to compare griefs

Και θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να μην κάνουμε συγκρίσεις

and to know the world is big enough for all our losses.

και να ξέρουμε πως ο κόσμος χωράει τις απώλειες όλων μας.

So I think sometimes we have to let go of the expectation that they get it.

Νομίζω πως, μερικές φορές, δεν πρέπει να έχουμε την απαίτηση να καταλάβουν.

And we have to go, "I know you can't get it.

Πρέπει να τους πούμε, «Ξέρω ότι δεν μπορείς να καταλάβεις,

So let me tell you what this grief feels like to me."

οπότε άσε με να σου πω πώς αισθάνομαι εγώ το πένθος μου».

And share our grief.

Να μοιραστούμε το πένθος μας.

CSB: Yeah. And you, kind of, have talked a lot about that,

ΚΣΜ: Έχετε μιλήσει αρκετά γι′ αυτό.

how there's big losses and little losses,

Ότι υπάρχουν μικρές και μεγάλες απώλειες, αλλά είναι όλες αποδεκτές

but they're all valid, right?

και τελικά όλες συνυπάρχουν.

And they all get to coexist.

DK: I remember that I was walking back in April, in front of my house

ΝΚ: Θυμάμαι, μια μέρα, τον Απρίλιο, περπατούσαμε

μπροστά στο σπίτι μου μ′ έναν φίλο σε δύο μέτρα απόσταση φορώντας μάσκες

with a friend, six feet apart with our masks on.

And a young woman walked up to me and said, "Oh, my gosh," you know,

και μια νεαρή γυναίκα ήρθε και μου είπε,

«Άκουσα πως ασχολείστε με το πένθος.

"I heard you do something in grief.

My wedding's just been postponed."

Ο γάμος μου αναβλήθηκε», μου είπε και αναλύθηκε σε δάκρυα.

And she burst into tears.

And I talked to her, we --

Της μίλησα.

You know, she shared her experience and everything, and I consoled her.

Μοιράστηκε την εμπειρία της μαζί μου, εγώ την παρηγόρησα.

And after she walked away, my friend said, "Oh, my gosh,

Και αφού απομακρύνθηκε, μου είπε ο φίλος μου,

I can't believe she was going on and on about her wedding,

“Πω πω, δεν μπορώ να πιστέψω ότι φλυαρούσε έτσι για τον γάμο της,

when your child has died.

σ′ εσένα που έχεις χάσει το παιδί σου.

She's going to get to have another wedding."

Εκείνη θα κάνει άλλον γάμο.»

And I said, "No, no, no, we don't compare in grief.

Και του είπα, «Όχι! Δεν συγκρίνουμε το πένθος.

We don't have a broken head, we have a broken heart."

Δεν είναι το μυαλό που υποφέρει, είναι η καρδιά».

And everyone gets to have their own unique grief.

Και καθένας δικαιούται να πενθήσει με τον δικό του μοναδικό τρόπο.

And, you know, she's been dreaming about her wedding since she was five.

Εκείνη ονειρευόταν τον γάμο της από τότε που ήταν πέντε ετών.

It doesn't take away from my grief.

Δεν μειώνει το δικό μου πένθος.

All these losses live in the world together.

Όλες αυτές οι απώλειες συμβιώνουν στον ίδιο κόσμο.

CSB: Let's bring another question from the audience.

ΚΣΜ: Άλλη μια ερώτηση από το ακροατήριο.

Κάποιος ρωτάει,

Someone is asking, "Can you tell us more about post-traumatic growth?

«Μπορείς να μας μιλήσεις για την μετατραυματική ανάπτυξη;

How can I start to grow from a loss?"

Πώς μπορώ ν′ αρχίσω να εξελίσσομαι μέσα από μια απώλεια;»

DK: It’s such a great question,

ΝΚ: Πολύ καλή ερώτηση! Πάντα ακούμε για το μετατραυματικό στρες.

because we always hear about post-traumatic stress,

But post-traumatic growth actually occurs more.

Αλλά η μετατραυματική ανάπτυξη, στην πραγματικότητα, συμβαίνει συχνότερα.

And that is the finding meaning.

Αυτό είναι η εύρεση νοήματος.

Here's one of the myths:

Υπάρχει ένας κοινός μύθος.

We think we make our grief get smaller, that that's the goal.

Νομίζουμε πως ο στόχος είναι εμείς να μειώσουμε το πένθος.

The goal isn't to make our grief smaller.

Ο στόχος δεν είναι να μικρύνει το πένθος.

The goal is for us to become bigger, to grow around this grief.

Ο στόχος είναι εμείς να μεγαλώσουμε, να εξελιχθούμε στα πλαίσια του πένθους.

It's not "what are we going to do after this pandemic,"

Το ερώτημα δεν είναι, «Τι θα κάνουμε μετά την πανδημία;»

but "who are we going to be?"

αλλά «Ποιοι θα είμαστε;»

It's not, "what are we going to do after this loss?"

Το ζήτημα δεν είναι «Τι θα κάνουμε μετά την απώλεια;»

But "Who are we going to be?"

Αλλά, «Ποιοι θα είμαστε;»

How can we honor the person who died?

Πώς μπορούμε να τιμήσουμε τον άνθρωπο που πέθανε;

How can we make a life and a world that's more meaningful,

Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο και μια ζωή με περισσότερο νόημα,

where maybe the bad thing that happened to you

όπου το άσχημο πράγμα που μας συνέβη δεν θα συμβεί και σε άλλους στο μέλλον;

doesn't happen to other people in the future.

Or you shape someone's legacy.

Πώς θα διαμορφώσουμε την κληρονομιά του; Να μην πάψουμε να μιλάμε γι′ αυτόν.

Or we keep talking about them.

As long as we talk about our loved ones who are no longer physically with us,

Όσο μιλάμε για τους αγαπημένους μας που δεν είναι πια εδώ

they don't really die fully.

δεν πεθαίνουν ποτέ εντελώς.

So just allowing ourselves to continue in life

Το να επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να συνεχίσουν να ζουν

is a bit of post-traumatic growth and not shutting down.

είναι μια μετατραυματική ανάπτυξη και να μην κλεινόμαστε στον εαυτό μας.

And we need support.

Και χρειαζόμαστε υποστήριξη. Είναι ενδιαφέρον!

You know, it's interesting, if something's going on with our car,

Εάν κάτι πάει στραβά με το αυτοκίνητό μας, ζητάμε υποστήριξη.

we get support.

If something's going on with our apartment,

Αν κάτι συμβεί στο διαμέρισμά μας, ζητάμε υποστήριξη.

we get support.

Sometimes we think we just have to fight our way through grief

Συχνά νομίζουμε ότι πρέπει να παλέψουμε για να βγούμε απ′ το πένθος.

and it's OK to ask for support and for help.

Αλλά είναι καλό να ζητάμε βοήθεια και υποστήριξη.

CSB: It's so important to remember that.

ΚΣΜ: Είναι πολύ σημαντικό να το θυμόμαστε.

When it's not tangible we forget how to ask for help.

Όταν το πρόβλημα δεν είναι απτό και υλικό, δεν ξέρουμε πώς να ζητήσουμε βοήθεια.

Along those lines,

Με το ίδιο σκεπτικό,

do you believe there's a time line for grief?

πιστεύεις ότι υπάρχει χρονικό όριο στο πένθος;

DK: Absolutely not.

ΝΚ:Φυσικά και όχι.

You know, when people ask me,

Όταν με ρωτάνε,

"How long is my wife, my husband, my best friend going to grieve,"

«Πόσον καιρό θα πενθεί η γυναίκα μου, ο άντρας μου, ο φίλος μου;»

I always say, "How long is the person going to be dead?

Απαντώ, «Για πόσον καιρό θα μείνει νεκρός αυτός που χάσατε;

Because if they're going to be dead for a long time,

Γιατί, αν πρόκειται να παραμείνει νεκρός για πολύ καιρό, θα πενθήσετε πολύ καιρό».

you're going to grieve for a long time."

It doesn't mean you will always grieve with pain.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πάντα θα πενθούμε με πόνο.

Hopefully in time you can grieve with more love than pain.

Ελπίζω πως μετά από λίγο θα πενθούμε πιο πολύ με αγάπη παρά πόνο.

But there is no time line,

Αλλά δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα.

and I always say we don't get over loss.

Πάντα λέω ότι δεν ξεπερνάμε μια απώλεια.

We don't recover from loss.

Δεν συνερχόμαστε από την απώλεια.

Our loved one was not a cold or a flu.

Ο εκλιπών δεν ήταν ένα κρύωμα ή μια γρίπη.

We learn to live with it.

Μαθαίνουμε να ζούμε μαζί της.

CSB: And for those who are maybe ready to start on the path of meaning

ΚΣΜ: Και γι′ αυτούς που είναι έτοιμοι να αρχίσουν να αναζητούν νόημα

as they move through their grief,

προχωρώντας μέσα απ′ τη θλίψη τους,

how does one start that process?

πώς μπορούν να ξεκινήσουν τη διαδικασία;

DK: It's actually a decision.

ΝΚ: Στην ουσία είναι θέμα απόφασης.

Are you willing to find meaning in time?

Είστε διατεθειμένοι να βρείτε νόημα, με τον καιρό;

Are you willing to let yourself just live a little more?

Είστε διατεθειμένοι ν′ αφήσετε τον εαυτό σας να ζήσει λίγο πιο πολύ;

Are you willing to try to think of a way

Είστε διατεθειμένοι να προσπαθήσετε να βρείτε έναν τρόπο να τιμήσετε

that might honor what's happened in our world

αυτό που συνέβη στον κόσμο, σ′ αυτό που σας συνέβη στην απώλειά σας;

or what's happened in the loss in your life?

It's a small decision.

Είναι μια μικρή απόφαση.

Am I willing to grow?

Είμαι διατεθειμένος να εξελιχθώ;

Am I willing to live past this in a way that honors what I've lost?

Είμαι διατεθειμένος να συνεχίσω να ζω και να τιμήσω αυτό που έχασα;

CSB: Let's bring up another question from the audience.

ΚΣΜ: Ας δούμε άλλη μια ερώτηση από το κοινό.

"How can we help our children when they experience grief?"

«Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας, όταν βιώνουν πένθος;»

DK: Such a good question.

ΝΚ: Πολύ καλή ερώτηση.

You know, our children are often the forgotten grievers,

Τα παιδιά μας γίνονται συχνά οι ξεχασμένοι πενθώντες.

And it's so important --

Κι είναι τόσο σημαντικό...

Here's one of the things:

Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι πως ο θρήνος είναι κάτι που κάνουμε έξω.

Mourning is what we do on the outside.

Grief is what's inside of us.

Το πένθος είναι μέσα μας.

I can't make you grieve.

Δεν μπορώ εγώ να αναγκάσω εσένα να πενθήσεις.

I can't make my kids grieve.

Δεν μπορώ εγώ να αναγκάσω τα παιδιά μου να πενθήσουν.

All we can do is model healthy grief.

Μπορούμε μόνο να δώσουμε το παράδειγμα για ένα υγιές πένθος.

And how do we model healthy grief for our children?

Πώς δίνουμε παράδειγμα υγειούς πένθους στα παιδιά μας;

We tell them part of our work is to grieve fully.

Τους λέμε πως μέρος της διαδικασίας είναι να πενθήσουν ολοκληρωτικά.

It's OK to be sad.

Η θλίψη δεν είναι κακό πράγμα. Δεν είναι κακό να σου λείπει ο άνθρωπος.

It's OK to miss that person.

And to live fully.

Αλλά και να ζουν ολοκληρωτικά.

Life also has to go on.

Η ζωή πρέπει να συνεχιστεί.

I've still got to go to work, you still got to go to school.

Πρέπει να συνεχίσω να πηγαίνω στη δουλειά κι εσύ στο σχολείο.

So it's the grieving and the living is what we model for them.

Έτσι τους δίνουμε το παράδειγμα για το πένθος αλλά και για τη ζωή.

CSB: And it's so hard to with kids

ΚΣΜ: Κι είναι τόσο δύσκολο για τα παιδιά, γιατί, κατά κάποιον τρόπο, φαίνεται

because it seems like, in some ways,

they may not even know what they're feeling, right?

σαν να μην ξέρουν καν πώς νιώθουν, σωστά;

So, like, how much of grief with children

Όσον αφορά το πένθος στα παιδιά σε μεγάλο βαθμό απαιτεί

involves helping them understand definitions

να τα βοηθήσεις να καταλάβουν ορισμούς,

or even identifying feelings and all that?

ή να αναγνωρίσουν συναισθήματα;

DK: Yeah, and to just name it and open the conversation

ΝΚ: Ναι, πρέπει απλά να μιλάτε, ν′ ανοίγετε διάλογο και να τους λέτε

and just to let them know,

you know, you can always talk about it with me.

πως πάντα μπορούν να σας μιλήσουν.

You know, kids actually understand more than we give them credit for.

Τα παιδιά καταλαβαίνουν περισσότερα απ′ ό,τι νομίζουμε εμείς.

CSB: That is true.

ΚΣΜ: Όντως.

DK: And euphemisms don't work.

ΝΚ: Και οι ευφημισμοί δεν βοηθούν.

Don't tell them Grandpa's gone to sleep or Grandpa's on a long trip.

Μην τους λέτε ότι ο παππούς κοιμήθηκε ή ότι πήγε ένα μακρινό ταξίδι.

You want to be honest.

Να είστε ειλικρινείς.

CSB: So, OK, here we are in a new time.

ΚΣΜ: Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή. Βγαίνουμε από μια πανδημία.

We're starting to come out of this pandemic,

at least in some countries in the world.

Τουλάχιστον κάποιες χώρες του κόσμου.

How do you think our collective grief might shift

Προς τα πού πιστεύεις ότι θα κινηθεί το συλλογικό μας πένθος

in the next few months to years from here?

στους επόμενους μήνες ή ακόμα και χρόνια;

DK: Well, the one thing I hope we don't do is

Το μόνο που εύχομαι είναι

I hope we don't lose this ability to have these conversations,

να μην χάσουμε την ικανότητά μας να κάνουμε αυτές τις συζητήσεις.

because that's been one of the pieces of meaning

Γιατί ένα μεγάλο κομμάτι του νοήματος που έχει αποδειχθεί σημαντικό,

that's been important,

is for the first time we're naming these feelings we're having.

είναι ότι για πρώτη φορά κατονομάζουμε αυτά που νιώθουμε.

We're understanding grief, we're talking more about grief.

Καταλαβαίνουμε το πένθος και μιλάμε γι′ αυτό περισσότερο.

And I hope we don't lose that after this.

Ελπίζω να μην το χάσουμε αυτό.

I hope we understand grief is such a natural part of life,

Ελπίζω να κατανοήσουμε ότι το πένθος είναι φυσικό μέρος της ζωής.

that everyone you've ever admired,

Πως κάθε άνθρωπος που θαυμάσατε,

every amazing person in the world, has gone through tough grief.

κάθε υπέροχος άνθρωπος στον κόσμο έχει βιώσει βαρύ πένθος.

And there's nothing wrong with you when it happens to you.

Κι ότι δεν κάνετε εσείς κάτι λάθος, όταν συμβαίνει σ′ εσάς.

It is part of our lives.

Αποτελεί μέρος της ζωής μας.

CSB: Yeah.

We're coming close to the end,

ΚΣΜ: στο τέλος, οπότε ως τελευταία ερώτηση σ′ εσένα είναι:

so just as a final question for you, you know,

«Για κάποιον που αυτήν τη στιγμή παλεύει να βγει από το βαθύ πένθος,

if someone is really struggling through the depths of their grief right now,

what's just the most important thing for them to remember?

ποιο είναι το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμούνται;»

DK: Reach out and get support, talk to someone,

ΝΚ: Ανοιχτείτε και ζητήστε υποστήριξη.

Μιλήστε σε κάποιον που έχει περάσει πένθος και που μπορεί να το μοιραστεί μαζί σας.

maybe someone who's been in grief themselves

that can share that with you.

It can be the family member, the coworker

Μπορεί να είναι συγγενής ή συνεργάτης.

and get support from an organization,

Και βρείτε στήριξη από κάποιον οργανισμό.

grief.com, as well as so many other sites,

Το grief.com καθώς και άλλες ιστοσελίδες

have lots of free resources that people can find.

έχουν πολλές δωρεάν πηγές που μπορούν να βρουν οι άνθρωποι.

And I also want to remind people,

Επίσης, θέλω να υπενθυμίσω το εξής:

Φοβόμαστε τα συναισθήματά μας τόσο πολύ,

we get so afraid of our feelings,

like if I start crying, I'll never stop.

λέμε, «Αν αρχίσω να κλαίω, δεν θα σταματήσω ποτέ».

I remind people no feeling is final, no feeling is forever.

Θυμίζω ότι κανένα συναίσθημα δεν είναι οριστικό ή για πάντα.

You do stop crying eventually,

Κάποια στιγμή θα σταματήσετε να κλαίτε,

but release those feelings in a healthy way.

εκτονώστε, όμως, αυτά τα συναισθήματα με υγιή τρόπο.

CSB: Yeah, that's really helpful.

ΚΣΜ: βοηθητικό.

I think that's one of the things that growing up has shown me the most,

Νομίζω πως το σημαντικότερο πράγμα που έμαθα μεγαλώνοντας,

is you know, any emotion is not permanent.

είναι ότι κανένα συναίσθημα δεν είναι μόνιμο.

And so that's a source of relief, right?

Κι αυτό είναι πηγή ανακούφισης, σωστά;

DK: And we get so stuck in thinking "This is it forever."

ΝΚ: Παγιδευόμαστε τόσο πολύ, πιστεύοντας ότι τα πράγματα θα είναι πάντα έτσι.

But we don't know what tomorrow is going to look like.

Δεν ξέρουμε, όμως, πώς θα είναι το αύριο.

I always say take the word -- always --

Όπως λέω πάντα - «πάντα!» (γελάει με την αντίφαση)

I say take the word "always" and "never" out of our vocabulary.

«Βγάλτε το ‘πάντα’ και το ‘ποτέ’ από το λεξιλόγιό σας.»

When we go, "I'm always going to be sad,"

Λέμε, «Πάντα θα νιώθω θλίψη»

or "I'm never going to be happy again."

ή, «Δεν θα ξανανιώσω ευτυχία ποτέ».

No, you don't know what tomorrow is like,

Δεν ξέρετε πώς θα είναι το αύριο αλλά σήμερα νιώθετε θλίψη.

but today you're feeling sad.

Just name your feelings for today.

Φτάνει να αναγνωρίστε τα συναισθήματά σας την κάθε μέρα.

CSB: Yeah.

Thank you, David, this has been really, really meaningful,

Σ′ ευχαριστώ, Ντέιβιντ. Όλα αυτά είναι πραγματικά γεμάτα νόημα.

and we've learned so much from you.

Μάθαμε πολλά από ’σένα. Σ′ ευχαριστούμε που ήσουν εδώ μαζί μας.

So thanks for joining us.

DK: Thank you.

-Εγώ ευχαριστώ! -Καλή συνέχεια.

CSB: Have a great day.

ΚΣΜ: Σας ευχαριστώ!