How AI can help shatter barriers to equality | Jamila Gordon

Translator: omer zrar Reviewer: Daban Q. Jaff

باوکم پێشتر بە جەمیلە بانگی ئەکردم،“جەبار نەسیب بادەن،”

کە بە مانای “بە بەخت، کچە بە بەختەکە.” دێت.

و من زۆر بەبەخت بووم لە ژیاندمدا.

My father used to call me Jamila "Gabar Nasiib Nasiib Badan,"

خێزانەکەم کەسانی دەشتەکی بوون.

which means Jamila "The Lucky, Lucky Girl."

و کاتێک باران دەباری لەو شەوەی من لەدایک بووم،

And I have been very fortunate in my life.

لە گوندێکی بچووکدا وەستان کە لەمە دەچوو،

My family were originally nomads.

بۆ ماوەی ١١ ساڵ تێیدا ژیاین،

And when it rained the night I was born,

تا وشکەساڵی و شەڕەکانی ئثۆپیا دەستی پێکرد و

they stopped in a tiny village that looked a bit like this,

ئێمەی ناچارکرد تا بچین بۆ پایتەختی سۆماڵیا، مۆگادیش.

where we lived in the next 11 years

کاتێک کە ١٨ ساڵ بووم،

until drought and a war with Ethiopia

باوکم هەستی کرد کە شەڕی ناوخۆ لە سۆماڵیا دروستدەبێت

forced us to move to Somali's capital, Mogadishu.

و هەمومان مەترسی کوژرانمان لەسەر هەیە.

When I was 18,

بە هەموو توانایەوە

my father realized Somalia was headed for a civil war

هەوڵیدا تا من برا ١٣ ساڵانەکم ببات بۆ دەرەوەی وڵاتەکە.

and we are all at risk of being killed.

بۆ یە خێزانەکە پەرت بوو.

He did his best

to get me and my 13 brothers and sisters out of the country.

من بە بەخت بووم.

من بە تەنیا لە کینیا جێمام،

The family was scattered to the wind.

و شایەنی باسە کە توانیم بگەم بە ئوستڕاڵیا،

I was lucky.

سوپاس بۆ قاچاخچیەکە کە من لە وێوە چاوم پێکەوت.

I ended up on my own as a displaced person in Kenya,

من زۆر سوپاسگوزار بووم کاتێک کە

and I was fortunate to come to Australia

ئوستوڕاڵیا یارمەتی دام بە پێدانی کەمێک لە پارەی وەک یارمەتێک بۆ بێکاران

thanks to a backpacker who I met there.

لەکاتێکدا کە فێری ئینگلیزی بووم،

I was incredibly grateful

بەڵام دەمویست بەخێرایی کارێک بدۆزمەوە.

when the Australian government gave me unemployment benefits

بیستم کە چێشخانەێکی ژاپۆنی داوای دەستی کار دەکات،

while I learned English,

بیرمکردەوە، “دەکرێت چ لەدەست بدەم؟”

but I wanted to find work as soon as I could.

مامی، ئەو ئافرەتەی کە چێشتخانەکەی بەڕێوە دەبرد،

I learned about a Japanese restaurant that was hiring,

پێی وابوو کە ئنگلیزیە خرەپەکەی من دەکرێت ببێت بە کێشە،

and I thought, "What do I have to lose?"

بۆیە ئەو منی نارد بۆ لای هاوسەرەکەی، یۆش.

Mami, the woman who ran front of house,

ئێستا، یۆشیش بە ئنگلیزێکی باش قسەی نەدەکرد،

figured my poor English might be a problem,

بەڵام ئێـمە توانیمان لەگەڵ یەکتری بدوێن.

so she sent me to the kitchen to meet her husband, Yoshi.

ئەو منی وەک قاپشۆرێک دامەزراند و وردە وردە فێری خواردن ئامادەکردنیش کردم.

Now, Yoshi didn't speak much English either,

ئێستاش، میهرەبانی ئەم دوو کەسە یارمەتیان دام بۆ گەشتن بە ئاواتەکەم.

but we managed to communicate with one another.

He hired me as a dishwasher and trained me as a kitchen hand.

و بەردەوامبونیش وای کرد کە لە زانکۆ دەربچم

وەک ئەندازیاری کۆمپوتەر

Now, that couple's kindness set me on a path

و داتر بوم بە جێبەجێکار لە IBM ی جیهانی

where hard work and persistence led me to my graduation

و پاشان بۆ سەرۆکی فرمانبەران لە کانتەس ئەیروەیس.

as a software developer

and went on to become a global executive with IBM

ئێستاش لە بواری رۆبۆتات کاردەکەم

بۆ دووبارەکردنەوەی هەمان ئەو شتەی کە دوو خۆشەویستەکە بۆ منیان کرد :

and later, chief information officer of Qantas Airways.

Now I want artificial intelligence

دەستم کرد بە پێدانی پێداویستی بە کەسانی لاواز تا کارێک بدۆزنەوە،

to do at a massive scale what that couple did for me:

و پێدانی شارەزایی تا لە کارەکانیان باشبن،

و تا کارەکانیان بە سەلامەتی ئەنجامبدەن،

give disadvantaged people tools to find work,

و پشوێکیش وەربگرن.

give them the skills to be great at their jobs,

کە گوێت لە چیرۆکی

زیرەکی دەستکرد دەبێت بەوەی کە کار لە مرۆڤەکان زەوتدەکات و هەموو

get them to do their jobs safely,

to give them a break.

شتێک بۆ ئۆتۆماتیکی دەگۆڕێت.

You hear stories

و لە هەندێک شت دەکرێت ئەمە ڕاستبێت،

about how artificial intelligence is going to take away jobs

بەڵام من دەکرێت لە جیهانە ڕاستەکەی ئێستا پێت بڵێم ،

and automate everything.

AI شتی سەرنج ڕاکێش بەدیدەهێنت بۆ ڕێکخراوەکان

And in some cases that might be true,

but I can tell you in the real world right now,

و بۆ خەڵکی کە ئەگەر نەبووایە ئەوا ئەو کەسانە پشتگوێ دەخران.

زمان، پەروەردە، و شوێن هیچکە نابنە بەربەست وەک جاران.

AI is making amazing things possible for organizations

and for people who otherwise would have been left behind.

و تا ئەم بەربەستانەش نەهێڵین

یەکێک بوو لە هۆکارەکان بۆ دامەزراندنی کۆمپانیاکەم.

Language, education and location are no longer the barriers they once were.

زۆرێک لە کارەکەمان بریتیە لە دابینکردنی پێداویستی خۆراکی نێودەوڵەتی،

And to help break down those barriers

بە تایبەتیش لە پیشەسازی گۆشتدا.

is one of the reasons I founded my company.

ئێمە کۆمپوتەر بەکادێنین بە سیستەمی AI

Much of our work is in global food supply chains,

تا بەرچاو ڕونی بۆ بەکارهێنەرەکانمان دروستبکات

و و پاداشتی ئەو بەرهەمهێنانەش بکات کە بە جوانی و بەردەوامی کارەکانیان دەکەن.

especially in the meat industry.

We use computer vision-based AI

بەڵام AI ەکە دەتوانێت لەمە زیاتریش بکات.

to create transparency for consumers

and to reward producers who operate ethically and sustainably.

بۆنمونە، دەتوانێت کرداری ناتەواو لە کەسەکان دیاریبکات،

بۆنمونە، گەر یەکێک جل و بەرگەکانی خۆپاراستنی بە باشی نەبەستبێت،

But AI can do much more than that.

For example, it can notice unsafe behaviors,

یان گەر کەسێک پەیوەست نەبێت بە ڕێنماکانی پاک و خاوێنی،

like if someone is not wearing their personal protective gear correctly,

و یان کاتێک کەسێک پێویستی بە یارمەتی هێیە بۆ جێبەجێکردنی کارێک

or someone not following the hygiene procedures,

چونکە هەندێک جار کەسەکان ڕەچاوی ڕەچەتەکە ناکەن.

or if someone needs help on how to carry out a specific task

و دەتوانین دڵنیابین لەوەی کە خەڵکی لە یەکتری دوردەکەونەوە

کە دەتوانێت ئاگاداریان بکاتەوە.

because they're not following the recipe correctly.

دواتر، ڕاهێنان بە کەسەکان دەکەین بەگوێرەی زمانیان تا فێری کارەکە ببن بە چاکی

We can make sure people are socially distancing

and can provide contact tracing if needed.

ئەمەش بە نوسین و دەنگ بەردەستە

We then deliver individualized training to that person's preferred language

ئێستا، توانای خوێندنەوە و نوسین و قسەکردنی زمانە ناوخۆیەکان

both in written and audio formats.

هیچیتر نابنە بەربەست وەک جاران.

Now, ability to read or write or to speak the local language

زۆرێک لە کارمەندانی پیشەسازی خۆراک

زۆربەیان پەنابەرن یان بێکارن

are no longer the obstacles they once were.

Many of the employees in the food industry

کە ناتوانن بەزمانی ناوەخۆ قسەبکەن

are often migrants, refugees or people from disadvantaged backgrounds

و زۆر کاتیش ناتوانن بخوێنەوە یان بنوسن بەباشی.

لەڕاستیدا، یەکێک لە بەکارهێنەرەکانمان

who might not be able to speak the local language

٤۹ زمانی جیاوازی لە کارگەکانیدا هەیە،

and often might not be able to read or write well.

کە ئینگلیزی بە ڕێژەێکی کەمە تێدایە.

In fact, one of our customers

کاتێک کە هەلێک دەبینن بۆ بەرەوپێشبردن

has 49 languages spoken in some of their facilities,

و بە زمانی ئارەزومەندی کەسەکە ڕاهێنانی پێبکرێت،

with English long way down the list.

ئەوا جیاوازیێکی گەورە دروستدەکات بۆ ڕێکخراو و خەڵکی.

When we can see opportunities for improvements

and then deliver training with that person's preferred language,

و ئەمەش تەنیا سەرەتایە.

it makes huge difference to the organization and to its people.

کاتێک گەنج بووم،

پێنج تا شەش ساڵ بووم، و لەو گوندە بچوکە دەژیام

And that is only the beginning.

یەکێک لە کارەکانم بریتی بوو لە هەڵگرتنی سەتڵە ئاوێک

When I was very young --

about five or six years old, living in that tiny village --

لە بیرەکەوە تا ماڵەکەمان.

و ئێستاش بیرم ماوە کە لە هەر ۲۰ م سەتڵەکەم دادەنا

one of my jobs was to carry buckets of water

from the well to the huts.

هەر کە ئازاری بەر دەستم دەگەیاند.

And I remember putting the buckets down in every 20 meters or so

سەتڵەکانیش قورس بوون،

و من زۆر لاواز بووم چونەکە خواردنی پێویستمان نەبوو.

and how the handles digged into my hands.

هەرچەندە ئەم ڕوداوانە فێری خۆگریان کردم،

They were so heavy,

بەڵام شتێک نییە کە بمەوێت هیچ یەکێکی تر پێیدا تێپەڕێت.

and I was so scrawny because we didn't have enough to eat.

دەمەوێت لە ژیانێکدا بژیم کە خەڵکی بێتوانا

Even though that experience taught me resilience,

it's not something I want any other child to go through.

نزمی زمانی ناوخۆ، و جوگرافی،

کەمی زانیاری و شارەزاییان نەبێت،

I want to live in a world where people are not limited

و هەموو کەسێک دڵنیابێت لە کارەکەی،

by local language, by geography,

هیج یەکێک بێبەش نەکرێت بەهۆی خوێندنەوە یان نوسین،

by lack of access to knowledge and training,

کە گشت کەسێک بتوانێی توانای خۆی بەکاربێنێت.

where everyone is safe at work,

when nobody's excluded because they cannot read or write,

ئێستا AI دەتوانێت جیهان بگۆڕێت.

سوپاس بۆ ئێوە.

where everyone can fulfill their potential.

Now AI can deliver this world.

Thank you.