A 3-minute guide to the Bill of Rights - Belinda Stutzman

Transcriber: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Nguyen Tung Reviewer: Linh Lê

The first 10 amendments to the U.S. Constitution --

10 tu chính án đầu tiên của Hiến Pháp Mỹ -

also known as the Bill of Rights --

còn được gọi là Đạo luật Nhân quyền

were ratified or passed over 200 years ago.

đã được phê chuẩn từ hơn 200 năm qua.

But even though they're a bit, well, old,

Mặc dù các tu chính án này cô đọng, tốt và có từ rất lâu,

these first 10 amendments are still the most debated and discussed section

10 tu chính án đầu tiên vẫn là những phần được bàn cãi nhiều nhất

trong Hiến pháp chúng ta ngày nay.

of our Constitution today.

So, can you remember what they are?

Bạn có nhớ các tu chính án này không? Hãy cùng nhau xem lại.

Let's take a look.

The First Amendment is the freedom of speech,

Tu chính án thứ nhất là quyền tự do ngôn luận,

press, religion, assembly and petition.

tự do báo chí, tôn giáo, hội họp và quyền được kiến nghị.

This may be the most revered of the amendments.

Đây là quyền được xem trọng nhất của các tu chính án này.

The First Amendment protects our rights to say and write our opinions,

Tu chính án thứ nhất bảo vệ quyền được nói và viết ra những suy nghĩ,

worship how we please, assemble together peacefully

được cầu nguyện để an lòng, được nhóm họp trong an bình

and petition our government, if we feel the need.

và kiến nghị đến chính phủ, nếu cảm thấy cần thiết.

The Second Amendment is the right to bear arms.

Tu chính án thứ hai bàn về quyền sở hữu vũ khí.

The original intent of the Second Amendment

Mục đích ban đầu của tu chính án này

was to protect colonists from the invading British soldiers,

là để bảo vệ cư dân thuộc địa trước sự xâm lược của quân Anh,

but it now guarantees that you have the right

còn bây giờ, nó đảm bảo

quyền được trang bị súng để bảo vệ bản thân và tài sản của mình.

to own a gun to defend yourself and your property.

The Third Amendment is called the "Quartering" amendment.

Tu chính án thứ ba được gọi là "Luật Trú quân",

It was written in response to the British occupation,

được thông qua để đáp trả sự chiếm đóng của quân Anh,

and as a result of the colonists having to house -- or quarter --

và là kết quả của việc cư dân thuộc địa phải chứa chấp

soldiers in their homes during the American Revolution.

quân lính ở nhà mình trong Cách mạng Mỹ.

Because of this amendment,

Cũng chính vì sửa đổi này,

our government can never force us to house soldiers in our home.

chính phủ không bao giờ được cho phép quân đội trú quân tại nhà dân.

The Fourth Amendment is the right to search and seizure.

Tu chính án thứ tư là quyền về khám xét và tịch thu.

The police can't come into our home without a search warrant

Nếu không có lệnh khám xét, cảnh sát không thể vào nhà dân, tịch thu tài sản.

and take our personal property.

Today, many concerns have arisen about our rights to privacy in technology.

Ngày nay, có rất nhiều lo ngại về quyền riêng tư khi sử dụng công nghệ.

For example, can the government track your location with your smartphone,

Ví dụ, chính phủ có thể theo dõi vị trí của bạn qua điện thoại di động

or can social media postings such as on Facebook and Twitter

hay trên mạng xã hội như Facebook và Twitter mà không cần giấy phép?

be used without a warrant?

On to the Fifth: It's all about due process.

Tu chính án thứ năm là về thủ tục tố tụng.

You've probably heard the phrase "I plead the Fifth"

Hẳn bạn đã nghe câu: "Tôi viện đến Tu chính án thứ 5'' trong phim ảnh.

in movies or on TV.

Họ đang nói về Tu chính án thứ năm,

They're talking about the Fifth Amendment,

which says that you don't have to take the witness stand against yourself

bảo rằng bạn không cần chỉ ra nhân chứng chống lại bạn

if you may end up incriminating yourself.

nếu cuối cùng bạn buộc phải thú tội.

OK, we're halfway done.

OK, chúng ta đã đi được 1/2 chặng đường.

The Sixth and Seventh Amendments are about how the legal system works.

Tu chính án thứ sáu và bảy đều bàn về hệ thống pháp lý.

If you're accused of a crime,

Nếu bị buộc tội, bạn có quyền

you have the right to a speedy public trial and an impartial jury.

được xét xử công khai nhang chóng với bồi thẩm đoàn công tâm.

You also have the right to a lawyer,

Bạn cũng có quyền có luật sư và quyền tự bào chữa, theo mong muốn.

and the right to take the stand if you choose.

This is important because it will prevent the accused from sitting in prison forever

Đây là việc rất quan trọng để ngăn ngừa việc nghi can bị bắt giam mãi mãi,

and insists that the prosecution proceed with undue delay.

làm cho việc truy tố bị quá hạn.

The Seventh says you have the right to a jury trial,

Tu chính án thứ bảy đảm bảo bạn có quyền có bồi thẩm đoàn

where 12 impartial peers decide your innocence or guilt in the courtroom,

gồm 12 vị công tâm quyết định bạn vô tội hay có tội tại tòa,

để tránh thẩm phán phải quyết định một mình.

as opposed to a judge doing it all alone.

The Eight Amendment prohibits cruel and unusual punishment.

Tu chính án thứ tám ngăn cấm xử phạt bất thường và tàn bạo.

Is the death penalty cruel? Is it unusual?

Luật tử hình có tàn bạo? Và bất thường?

It's hard for Americans to agree on the definitions of cruel and unusual.

Rất khó để người Mỹ đồng tình về định nghĩa của tàn bạo và bất thường.

The Ninth and Tenth Amendments are called the non-rights amendments.

Tu chính án chín và thứ mười được gọi là các tu chính án không-quyền.

They say that the rights not listed in the Bill of Rights

Chúng quy định những quyền không có trong Đạo luật Nhân quyền,

are retained by the people in the states.

được giữ lại cho người dân các bang.

We have other rights that are not listed in the Constitution,

Các quyền khác không được nêu trong Hiến pháp,

and the states have the right to make their own policies,

và các bang có quyền tự quyết chính sách của mình như việc thu thuế

like instituting state taxes.

So now you know all 10 amendments.

Bạn đã biết về 10 tu chính án. Vậy bạn có thể nhớ hết không?

Can you remember them all?

Nếu không, hãy nhớ lấy điều này:

If not, remember this:

the Bill of Rights is a crucial piece of American history,

Đạo luật Nhân quyền là một phần quan trọng trong lịch sử nước Mỹ,

and though society has undergone many changes

dù xã hội Mỹ đã trải qua rất nhiều thay đổi trong hơn 200 năm qua.

these past 200 and some years,

the interpretation and application of these amendments are as vital today

Ngày nay, việc hiểu và áp dụng những tu chính án này là vô cùng quan trọng

as they were when they were written.

như chính khi chúng được soạn thảo.