Are you more likely to explode or freeze in space? - Tejal Gala

Translator: Ho Anh Reviewer: My Den

Due to an unfortunate teleportation malfunction,

Do trục trặc trong quá trình dịch chuyển tức thời,

this mad scientist has just found himself in the vacuum of space.

nhà khoa học điên này đã bất ngờ thấy mình rơi vào chân không ngoài không gian.

With no oxygen, he might be tempted to hold his breath,

Thiếu oxy, anh ta có thể muốn nín thở,

but this would only accelerate his demise.

nhưng điều này chỉ khiến anh sớm bỏ mạng.

The air in his lungs is desperate to expand,

Không khí trong phổi của anh ta đang cố gắng giãn nở,

so if he doesn't release it right away, his lungs will rupture.

nên nếu anh ta không thở ra ngay lập tức, phổi sẽ bị vỡ.

Our poor professor quickly exhales,

Vị giáo sư tội nghiệp nhanh chóng thở ra,

and his skin’s tensile strength prevents the rest of his body from bursting,

và độ bền kéo của da ngăn phần còn lại của cơ thể không bị nổ tung,

but things are still looking grim.

nhưng tình hình vẫn rất tồi tệ.

Without surrounding air pressure,

Thiếu áp suất không khí xung quanh,

his bodily fluids begin to vaporize in a process called ebullism.

các chất lỏng trong cơ thể bắt đầu bốc hơi trong quá trình gọi là hiện tượng bốc hơi.

His skin swells, moist surfaces like his eyes start to boil,

Da của anh ta sưng lên, các bề mặt ẩm ướt như mắt bắt đầu sôi,

and bubbles form within his vessels, obstructing blood flow.

và bọt khí hình thành trong các mạch máu, cản trở dòng chảy của máu.

This is all exceptionally painful,

Tất cả những điều này đều vô cùng đau đớn,

but while these nightmarish effects will take roughly 90 seconds

nhưng dù những tác động kinh khủng này sẽ mất khoảng 90 giây

to reach their deadly conclusion,

để đạt đến kết thúc chết người,

he’ll mercifully pass out from lack of oxygen

anh ta sẽ hạ mình bất tỉnh vì thiếu oxy

within about 15 seconds of arriving.

chỉ sau khoảng 15 giây khi đến nơi.

And even though space is barely above the temperature of absolute zero,

Và mặc dù không gian chỉ nhỉnh hơn nhiệt độ tuyệt đối không đáng kể,

our scientist won’t die by freezing.

nhà khoa học sẽ không chết vì đóng băng.

Because unlike on Earth, where body heat can transfer to molecules

Vì khác với trên Trái Đất, nơi nhiệt độ cơ thể có thể truyền sang các phân tử

in the environment,

trong môi trường,

in space it can only leave by slowly radiating away.

trong không gian, nhiệt độ chỉ có thể rời khỏi cơ thể bằng cách tỏa nhiệt chậm rãi.

It'll take hours before our professor becomes a human popsicle,

Sẽ mất vài giờ trước khi vị giáo sư trở thành một cây kem đông lạnh,

and by then, he’ll have perished a long time ago.

và đến lúc đó, anh ta đã chết từ lâu.

Now, had our scientist planned his teleportation to space,

Nếu nhà khoa học đã lên kế hoạch cho việc dịch chuyển tức thời ra không gian,

he certainly would have dressed for the occasion.

chắc chắn anh ta đã chuẩn bị trang phục phù hợp.

Let's imagine he arrived in a spacesuit instead.

Hãy tưởng tượng nếu anh ta đến trong một bộ đồ không gian thay vào đó.

The suit’s pressurized air protects his body from ebullism,

Không khí nén trong bộ đồ bảo vệ cơ thể anh ta khỏi hiện tượng bốc hơi,

its oxygen tank keeps him breathing,

bình oxy giúp anh ta thở,

and the insulation prevents him from freezing.

và lớp cách nhiệt ngăn anh ta bị đóng băng.

But although these features thwart an immediate tragedy,

Nhưng mặc dù những tính năng này ngăn chặn một thảm họa ngay lập tức,

space is still an incredibly dangerous place.

không gian vẫn là một nơi cực kỳ nguy hiểm.

Outside the shield of Earth's atmosphere and magnetosphere,

Ra ngoài lớp chắn của bầu khí quyển và từ trường của Trái Đất

our scientist is bombarded by galactic cosmic rays—

nhà khoa học của chúng ta bị tấn công bởi các tia vũ trụ galactic

a form of radiation believed to come from distant supernovas.

một dạng bức xạ được cho là xuất phát từ những siêu tân tinh xa xôi.

If he's exceptionally unlucky,

Nếu anh ta đặc biệt không may mắn,

he might be hit by solar energetic particles expelled from the Sun.

có thể anh ta sẽ va trúng các hạt năng lượng mặt trời phóng ra từ Mặt Trời.

Both these forms of ionizing radiation

Cả hai dạng bức xạ ion hóa này

effortlessly pass through the scientist’s suit,

đều dễ dàng xuyên qua bộ đồ của nhà khoa học,

damaging his DNA and increasing his risk of cancer.

gây tổn thương DNA của anh ta và làm tăng nguy cơ mắc ung thư.

But let's say our mad scientist isn't so mad at all.

Nhưng giả sử nhà khoa học điên của ta không thực sự điên chút nào.

He’s planned a month-long research expedition,

Anh ta lên kế hoạch cho chuyến thám hiểm kéo dài một tháng

complete with a cutting-edge spacecraft to live in.

với một tàu vũ trụ hiện đại để sống trong đó.

This structure protects him from low air pressure and temperature,

Cấu trúc này bảo vệ anh ta khỏi áp suất không khí thấp và nhiệt độ,

as well as some of the radiation bouncing around space.

cũng như một phần bức xạ trong không gian.

But even here, he's vulnerable to certain changes.

Nhưng ngay cả ở đây, anh ta vẫn bị ảnh hưởng bởi một số thay đổi.

In addition to experiencing motion sickness and sleep disturbances,

Ngoài việc trải qua chứng say tàu và rối loạn giấc ngủ,

microgravity changes the distribution of his blood and cerebrospinal fluid,

vi trọng lực làm thay đổi sự phân phối máu và dịch não tủy của anh ta,

shifting roughly half a gallon of internal fluids to his upper body.

khiến khoảng nửa gallon dịch nội bộ dồn lên phần trên cơ thể.

As the weeks pass, his brain engorges and the sheath of his optic nerve swells.

Qua các tuần, não bị sưng to và bao myelin của dây thần kinh thị giác cũng sưng lên

This not only compresses his pituitary gland, but flattens the back of his eyes,

Điều này không chỉ nén tuyến yên của anh ta mà còn làm phẳng mặt sau của mắt,

impairing close distance vision.

gây suy giảm thị lực ở khoảng cách gần.

Having very little gravity to work against also causes muscles and bones

Việc gần như không có trọng lực để chống lại cũng khiến cơ và xương

all over his body to gradually lose mass.

trên khắp cơ thể anh ta dần dần mất khối lượng.

And when bones break down, they release minerals like calcium.

Và khi xương bị phá hủy, chúng giải phóng các khoáng chất như canxi.

So our professor might get kidney stones too.

Vì vậy, vị giáo sư của ta có thể bị sỏi thận nữa.

Diet and exercise can help reduce the deterioration of his bones and muscles,

Chế độ ăn uống và tập thể dục có thể giúp giảm sự suy thoái của xương và cơ,

but it’s harder to address the potential damage to his mental health

nhưng rất khó để xử lí các tổn hại tiềm ẩn đối với sức khỏe tinh thần

that comes from being confined to a tiny spacecraft,

do bị giam cầm trong một con tàu vũ trụ nhỏ bé,

far away from his loved ones.

xa cách người thân.

Thankfully, this isn’t a one-way trip, and after a month in space,

May mắn thay, đây không phải chuyến đi 1 chiều, và sau 1 tháng trong không gian,

our adventurer happily teleports home.

nhà thám hiểm vui vẻ dịch chuyển về nhà.

However, his journey has left him with some lasting effects.

Tuy nhiên, hành trình đã để lại cho anh ta một số di chứng.

Back under Earth’s gravity, it’s initially hard to stand without fainting.

Trở lại dưới tác động trọng lực Trái Đất, ban đầu rất khó để đứng mà không bị ngất.

It takes a few days for his fluids to redistribute back to normal,

Mất vài ngày để các chất lỏng trong cơ thể anh ta phân bố lại bình thường,

and it'll be months before his muscles completely regain their strength.

và sẽ mất vài tháng trước khi cơ bắp hoàn toàn phục hồi sức mạnh.

Meanwhile, full restoration of bone density will take at least a year.

Trong khi đó, việc phục hồi hoàn toàn mật độ xương sẽ mất ít nhất một năm.

His vision might take several years to recover,

Thị lực của anh ta có thể mất vài năm để hồi phục,

and it may never return to normal.

có thể không bao giờ trở lại bình thường.

There’s still a lot waiting to be discovered about how space travel

Còn nhiều điều cần khám phá về cách du hành vũ trụ

impacts human health in the short and long term.

ảnh hưởng đến sức khỏe con người trong ngắn hạn và dài hạn.

So for now, our scientist is content to use his teleporter for its original—

Vì vậy, hiện tại, nhà khoa học hài lòng sử dụng thiết bị dịch chuyển của mình

and much safer— intended purpose.

cho mục đích ban đầu và an toàn hơn nhiều.