The most dangerous elements on the periodic table - Shannon Odell

Translator: Trang Do Nu Gia

From 1952 to 1953, Sydney detectives investigated

Từ năm 1952 đến năm 1953, các thám tử Sydney đã phải tiến hành điều tra

a staggering number of murder and attempted murder cases

một số lượng đáng kinh ngạc các vụ giết người và cố ý giết người

that were unrelated yet shared a common element:

tuy không có mối liên quan với nhau nhưng lại có một điểm chung:

thallium poisoning.

đó là ngộ độc thallium.

The secret to thallium toxicity lies in its structural similarity to potassium—

Bí mật về độc tính của thallium nằm ở sự tương đồng về cấu trúc với kali—

một loại nguyên tố giúp điều hòa chất lỏng trong cơ thể,

an element that helps regulate the body's fluids,

initiate muscle contraction, and transmit nerve signals.

kích thích co cơ và truyền tín hiệu thần kinh.

If even a small amount of thallium sneaks its way into the body—

Ngay cả khi một lượng nhỏ thallium xâm nhập vào cơ thể—

for example, through a tainted tea or a slice of cake—

ví dụ, thông qua một tách trà bị nhiễm độc hoặc một lát bánh—

it easily supplants potassium,

thì nó có thể dễ dàng thay thế kali,

causing the body to slowly and painfully shut down.

khiến cơ thể ngừng hoạt động một cách từ từ và đau đớn.

Vào thời điểm đó, độ nguy hiểm của thallium đã được biết đến rộng rãi,

At the time, thallium's risks were well known,

so how were the perpetrators able to get their hands on such a lethal element?

vậy làm thế nào thủ phạm vẫn có thể có được loại nguyên tố gây chết người này?

And thallium isn't the only dangerous element on the periodic table.

Và thallium không phải là nguyên tố nguy hiểm duy nhất trong bảng tuần hoàn.

Từng hàng trong bảng nguyên tố này đều ẩn chứa những mối nguy hiểm tiềm tàng,

Within this tabular array loom several potential threats,

each with their own unique method of imposing destruction.

mỗi nguyên tố đều có phương thức gây hủy diệt riêng.

Some elements, like thallium, are dangerous due to their toxicity.

Một số nguyên tố, như thallium, nguy hiểm là do độc tính của chúng.

Một khi xâm nhập được vào cơ thể,

Once they enter the body,

they wreak havoc on the biological systems that keep us alive.

chúng sẽ tàn phá các hệ cơ quan sinh học giúp chúng ta sống.

Ví dụ như Chì, đổi vị trí với các kim loại thiết yếu của cơ thể như canxi,

Lead, for example, switches places with the body's essential metals like calcium,

do đó làm gián đoạn quá trình truyền tin giữa các tế bào thần kinh trong não bộ.

in turn disrupting neuronal communication in the brain.

Traveling through the bloodstream, it also generates toxic levels of molecules

Khi di chuyển trong các mạch máu,

nó còn sản sinh ra một nhóm độc tính tác động đến các phân tử

known as reactive oxygen species, which over time can stress and kill cells.

được gọi là các gốc tự do gây oxy hóa (ROS),

theo thời gian có thể gây căng thẳng và giết chết các tế bào.

Mercury's toxicity was made famous in the 19th century

Độc tính của thủy ngân đã trở nên nổi tiếng vào thế kỷ 19

due to its widespread use in felt hat production.

do nó được sử dụng rộng rãi trong ngành sản xuất mũ nỉ.

Việc tiếp xúc lâu dài với chất này khiến những người làm mũ mắc phải căn bệnh

Prolonged exposure made hat makers ill

with what was later known as "Mad Hatter" disease,

mà sau này được gọi là bệnh “Mad Hatter” (Thợ làm nón điên),

with symptoms that included personality changes,

với các triệu chứng bao gồm thay đổi tính cách,

emotional disturbances, and tremors.

rối loạn cảm xúc và run rẩy.

Mercury is quick to react with certain parts of proteins

Thủy ngân có thể phản ứng nhanh với một số đoạn nhất định trên protein

found throughout the body.

có trong cơ thể.

And upon binding, mercury twists the proteins into different shapes,

Và một khi đã gắn được thành công,

thủy ngân sẽ xoắn các protein thành các hình dạng khác nhau,

rendering them useless.

khiến chúng bị bất hoạt.

Some elements are dangerous because of how they respond, react, or even explode

Một số nguyên tố nguy hiểm vì cách chúng phản hồi, phản ứng hoặc thậm chí phát nổ

in the outside environment.

trong môi trường bên ngoài.

Top reactive elements reside in the first column of the periodic table

Các nguyên tố hoạt động mạnh nhất đều nằm ở cột đầu tiên trong bảng tuần hoàn

and are known as alkali metals.

và được gọi là kim loại kiềm.

Chúng hiếm khi được tìm thấy ở dạng nguyên chất,

They're rarely found in their pure elemental form,

as alkalis readily donate the single electron in their outer shell

vì kiềm dễ dàng nhường chiếc electron duy nhất ở lớp ngoài cùng

cho bất cứ nguyên tố nào xung quanh chúng để tạo thành các hợp chất ion ổn định hơn.

to whatever's around to form more stable ionic compounds.

This can lead to violent results—

Điều này có thể dẫn đến những kết quả vô cùng dữ dội—

pure cesium, for example, bursts into flames when exposed to air,

chẳng hạn như cesium nguyên chất sẽ bốc cháy khi tiếp xúc với không khí

and explodes when dropped in water.

và phát nổ khi rơi vào nước.

Francium is likely the most reactive alkali

Francium có thể được xem là kiềm phản ứng mạnh nhất

based on its position in the periodic table,

dựa trên vị trí của nó trong bảng tuần hoàn,

but we don't know for sure.

nhưng chúng ta vẫn chưa chắc cho lắm.

With a half-life of 22 minutes at most,

Với thời gian bán hủy tối đa là 22 phút,

it's thought that less than an ounce exists on Earth at any one time.

người ta cho rằng luôn có ít hơn một ounce (oz) nguyên tố này

tồn tại trên Trái đất tại bất kỳ thời điểm nào.

But perhaps the most threatening elements are those that silently emit.

Nhưng có lẽ gây nguy hiểm nhất

chính là những nguyên tố có thể âm thầm giải phóng năng lượng.

Known as radioactive elements,

Được biết đến với tên gọi “nguyên tố phóng xạ“,

the substances readily release energy, or decay,

các chất này dễ dàng giải phóng năng lượng, hoặc phân rã,

due to their highly unstable nuclear composition.

do cấu tạo hạt nhân cực kỳ không ổn định bên trong chúng.

Bản chất phản ứng của các nguyên tố này chính là thứ được khai thác để tạo ra

This reactive nature is what's harnessed to create

some of the world's most dangerous nuclear weapons.

một số vũ khí hạt nhân nguy hiểm nhất thế giới.

Radioactive elements typically emit energy in the form of alpha particles,

Các nguyên tố phóng xạ thường phát ra năng lượng dưới dạng hạt alpha,

beta particles, neutrons, or electromagnetic radiation.

beta, neutron hoặc bức xạ điện từ.

While all dangerous,

Mặc dù tất cả loại hạt đều nguy hiểm,

alpha particles, which consist of two neutrons and protons

nhưng hạt alpha, bao gồm hai neutron và proton

bound tightly together,

liên kết chặt chẽ với nhau,

can be particularly hazardous.

lại được xem là vô cùng nguy hiểm.

Heavy and positively charged,

Nặng và tích điện dương,

nếu các hạt alpha tìm được đường vào cơ thể,

if alpha particles find their way into the body,

they can easily bombard and kill any cell in their path.

chúng có thể dễ dàng bắn phá và tiêu diệt bất kỳ tế bào nào trên đường đi của chúng.

In fact, it's theorized that a single gram of one alpha emitter, polonium,

Trên thực tế, đã có giả thuyết cho rằng một gram chất phóng xạ hạt alpha,

polonium, có thể giết chết hơn 50 triệu người.

could kill upwards of 50 million people.

Polonium was first discovered by Marie Curie,

Polonium lần đầu tiên được phát hiện bởi Marie Curie,

and tragically her daughter, researcher Irene Joliot-Curie,

và bi thảm thay, con gái của bà, nhà nghiên cứu Irene Joliot-Curie,

có lẽ chính là một trong những nạn nhân đầu tiên của chất phóng xạ này

may have been one of its first victims after she was exposed in a lab accident.

sau khi cô bị phơi nhiễm trong một tai nạn phòng thí nghiệm.

Polonium is rare in nature with few commercial uses,

Polonium rất hiếm trong tự nhiên và ít được sử dụng trong thương mại,

so only a small amount is synthesized each year.

vậy nên chỉ có một lượng nhỏ chất này được tổng hợp mỗi năm.

Thallium, on the other hand, wasn't so difficult to find

Trong khi đó, Thallium thì lại không quá khó để tìm thấy

in the early 1950s in Austalia.

vào đầu những năm 1950 ở Úc.

At the time, Sydney was plagued with chronic rat infestations.

Vào thời điểm đó, Sydney đang phải đối mặt với nạn chuột hoành hành kinh niên.

And thallium was the main ingredient in the popular and cheap

Và thallium là thành phần chính trong loại thuốc diệt chuột phổ biến và rẻ tiền

rat poison called Thall-Rat.

có tên là Thall-Rat.

Thankfully, detectives were able to connect the dots,

May mắn thay, các thám tử đã có thể lần theo các dấu vết,

and in 1953 Australian Parliament effectively banned all sale of thallium.

và vào năm 1953, Quốc hội Úc đã cấm hoàn toàn việc bán thallium.