How do executive orders work? - Christina Greer

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Can Boysan

On January 1, 1863,

1 Ocak 1863 tarihinde,

Abraham Lincoln legally changed the status of over 3 million enslaved blacks

Abraham Lincoln, 10 eyalette yaşayan

3 milyondan fazla siyahinin yasal statüsünü köleden özgüre dönüştürdü.

across ten states from slave to free.

His Emancipation Proclamation wasn't a law,

Yayımladığı Özgürlük İlanı,

or a presidential decree.

bir kanun veya başkanlık kararnamesi değildi

It was an executive order.

Bir yürütme emriydi.

The framers of the American Constitution made the power of executive order

Amerikan Anayasası'nın çerçevelerini çizenler

available to the executive branch.

yürütme organına bu yürütme yetkisini verdiler.

But what exactly is this tool?

Peki bu tam olarak nedir?

How does it work?

Nasıl çalışır?

And what is the extent of its power?

Gücünün kapsamı nedir?

Well, an executive order isn't a law, but it can carry the weight of one.

Yürütme emri kanun değildir ama bir kanun ağırlığında olabilir.

Passing laws involves a fairly lengthy process.

Kanunların meclisten geçmesi bir hayli uzun bir süreçtir.

First, a member of Congress proposes a piece of legislation

İlk olarak, bir kongre üyesi, bir mevzuatı yasa tasarısı olarak

in the form of a bill.

teklif eder.

After many committees and revisions,

Birçok kurul ve revizyondan sonra

if the bill is approved by a majority votes in Congress,

yasa Mecliste ve Senatoda

that is both the House and Senate,

çoğunluk tarafından kabul edilirse

the bill is then sent to the president for signature.

onay için başkana gönderilir.

If the president signs the bill, it then becomes a law.

Tasarı, ancak başkan tarafından onaylandığında yasaya dönüşür.

An executive order, on the other hand,

Öte yandan, bir yürütme emri,

is something the president issues without consultation

başkanın, Kongre ile istişare etmeden ya da izin almadan

or permission from Congress.

çıkarabileceği bir şeydir.

They are, however, enforced like laws,

Yasalar gibi uygulanır,

and are subject to judicial review by the court system

Anayasa'ya uygunluğu için

to make sure they're within the limits of the Constitution.

hukuki değerlendirmeye tabi tutulurlar.

That means the courts have the power to invalidate any executive decisions

Bu, mahkemelerin başkanın yetkisini aştığı bir durum tespit etmeleri halinde

that they determine are an overreach of the president in trying to assert power.

yürütme emrini feshetme güçlerinin olduğu anlamına gelir.

And once the president leaves office,

Başkan görevi bıraktıktan sonra,

if his or her successor wants to eliminate the executive order,

yeni gelen başkan

yürütme emrini iptal etme yetkisine sahiptir.

they can do so.

So when does a president use an executive order?

Peki, bir başkan ne zaman yürütme emri yayınlar?

Sometimes a president feels the need to exert power without working with Congress,

Başkan, Kongreyle birlikte çalışmadan güç kullanmaya ihtiyaç duyduğunda

and in times of crisis, quick decisions can be justified.

ve kriz zamanlarında bu hızlı kararlar haklı karşılanabilir.

But most executive orders are not responses to emergencies.

Yine de çoğu yürütme emri acil durumlara tepki olarak çıkmamıştır.

They're often directed towards agencies in the federal government

Çoğu zaman Federal hükümetin birimlerinin

in order to expand or contract their power.

yetkilerini değiştirmek veya genişletmek için çıkarılırlar.

Others determine the extent to which legislation should be enforced.

Bunlar dışındakiler de hangi mevzuatın kullanılması gerektiğini belirler.

And sometimes, a president may use an executive order

Bazen de, başkan basitçe açıklanması gereken bir politikanın netleştirilip

to clarify and help implement a policy that needs to be easily defined.

hayata geçirilmesini desteklemek için yürütme emri verebilir.

Some of the most famous executive orders

En ünlü yürütme emirlerinden bazıları

have changed the course of American history.

Amerikan tarihinin gidişatını değiştirdi.

FDR issued an executive order to establish the Works Progress Administration,

Roosevelt, ülke çapında binlerce yol, köprü ve park yapımına katkıda bulunan

which helped build thousands of roads, bridges, and parks

Works Progress idaresinin kurulması için

throughout the country.

bir emir yayınlamıştı.

The WPA also employed thousands of writers,

WPA aynı zamanda binlerce yazara,

painters,

ressama,

sculptors,

heykeltıraşa

and artists to create works of art in public spaces.

ve sanatçıya kamu alanlarına sanat eserleri yapmaları için istihdam sağladı.

Additionally, Harry Truman used an executive order

Ayrıca, Harry Truman 1948'de askeriyedeki ırk ayrımına

to desegregate the armed forces in 1948.

son vermek için bir yürütme emri yayımladı.

And in 1965, Lyndon Johnson signed an executive order

1965'te Lyndon Johnson

to establish requirements for nondiscriminatory practices

iş hayatında ayrımcılığı engelleyecek gereklilikleri oluşturan

in hiring and employment.

bir yürütme emrine imza attı.

Executive orders have often been used in positive and inclusive ways,

Yürütme emirleri çoğunlukla olumlu ve kapsayıcı şekillerde kullanıldı

but they've also been used to exclude and divide.

ama bazen de dışlama ve bölmek için de kullanıldılar.

One of the most notable examples being FDR's 1942 executive order.

Bunun en çarpıcı örneklerinden biri

Roosevelt'in 1942 yılındaki yürütme emridir.

He gave the military authority to target predominantly Japanese-Americans,

Askeriyeye ülke genelinde belirli bölgelerdeki Japon, Alman

as well as German-Americans and Italian-Americans,

ve İtalyan asıllı Amerikalıları

in certain regions across the country.

hedef alma yetkisini verdi.

This executive order also removed any or all of those people into military zones,

Bu emir aynı zamanda bu insanların çoğunu göz altı kampı olarak bilinen

most commonly known as internment camps.

askeri bölgelere sürükledi.

Beginning in the early 1960s,

1960'ların başlarında,

each president has issued roughly 300 executive orders,

her başkan ortalama 300 yürütme emri yayımlıyordu

but FDR issued over 3,500.

ama Roosevelt 3.500'den fazla emir yayımladı.

At the other end of the spectrum,

Spektrumun diğer ucunda ise

William Henry Harrison never issued an executive order,

Büyük ihtimalle, William Henry Harrison

probably because his presidency only lasted 31 days.

başkanlığı sadece 31 gün sürdüğü için hiç emir yayımlamadı.

The U.S. Constitution is somewhat ambiguous on the extent of the president's power.

Amerikan Anayasası, başkanın yetkileri konusunda çok net değil.

That's resulted in executive orders expanding over time.

Bu da yürütme emirlerinin kapsamının gittikçe genişlemesine yol açmıştır.

For instance, since Lyndon Johnson,

Örneğin, Lyndon Johnson'dan beri başkanlar

presidents have begun issuing orders to create faith-based initiatives,

dini girişimler başlatmak,

establish federal agencies,

federal devlet daireleri kurmak,

and remove barriers for scientific research.

bilimsel araştırmaların önündeki engelleri kaldırmak için emirler yayımladılar.

There are checks and balances in the U.S. political system.

Amerikan siyasi sisteminde kuvvetler ayrılığı ilkesi vardır.

Congress can pass laws to counteract executive orders,

Kongre, yürütme emirlerini engelleyen yasalar çıkarabilirler

ya da hakimler bu emirleri,

and judges can halt them by deeming them unconstitutional.

anayasaya aykırı oldukları gerekçesiyle durdurabilirler.

But in the time it takes for those things to happen,

Ancak bunların hepsinin olması için geçen sürede

an executive order can go into effect

bir yürütme emri hayata geçirilir

and possibly change the course of history, for better or for worse.

ve tarihin gidişatını iyiye ya da kötüye çevirebilir.