How do executive orders work? - Christina Greer

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

On January 1, 1863,

1 stycznia 1863 roku

Abraham Lincoln legally changed the status of over 3 million enslaved blacks

Abraham Lincoln oficjalnie wyzwolił ponad 3 milionów czarnych niewolników

across ten states from slave to free.

w dziesięciu stanach kraju.

His Emancipation Proclamation wasn't a law,

Proklamacja emancypacyjna nie była ustawą

or a presidential decree.

ani dekretem prezydenta,

It was an executive order.

ale rozporządzeniem wykonawczym.

The framers of the American Constitution made the power of executive order

Autorzy konstytucji amerykańskiej stworzyli rozporządzenie wykonawcze

available to the executive branch.

na potrzeby władzy wykonawczej.

But what exactly is this tool?

Czym dokładnie jest to narzędzie?

How does it work?

Jak działa?

And what is the extent of its power?

Jaki ma zakres uprawnień?

Well, an executive order isn't a law, but it can carry the weight of one.

Rozporządzenie ma moc ustawy, choć nią nie jest.

Passing laws involves a fairly lengthy process.

Uchwalenie ustawy to długi proces.

First, a member of Congress proposes a piece of legislation

Najpierw członek Kongresu przedstawia akt prawny

in the form of a bill.

w formie projektu ustawy.

After many committees and revisions,

Po wielu komisjach i poprawkach,

if the bill is approved by a majority votes in Congress,

jeśli projekt zostanie przyjęty przez Kongres większością głosów,

that is both the House and Senate,

zarówno w Senacie jak i w Izbie Reprezentantów,

the bill is then sent to the president for signature.

wysyła się go prezydentowi do podpisu.

If the president signs the bill, it then becomes a law.

Podpis prezydenta zmienia projekt w ustawę.

An executive order, on the other hand,

Rozporządzenie z kolei

is something the president issues without consultation

może zostać wydane przez prezydenta bez konsultacji

or permission from Congress.

ani zgody Kongresu.

They are, however, enforced like laws,

Mimo to egzekwowane jest jak prawo

and are subject to judicial review by the court system

oraz podlega kontroli sądowej,

to make sure they're within the limits of the Constitution.

pilnującej jego zgodności z konstytucją.

That means the courts have the power to invalidate any executive decisions

Oznacza to, że sąd może unieważnić każdą decyzję wykonawczą,

that they determine are an overreach of the president in trying to assert power.

jeśli uzna, że prezydent przekroczył swoje uprawnienia.

And once the president leaves office,

Kiedy prezydent opuści urząd,

if his or her successor wants to eliminate the executive order,

jeśli następca zechce unieważnić rozporządzenie poprzednika,

they can do so.

może to zrobić.

So when does a president use an executive order?

Kiedy zatem prezydent stosuje rozporządzenie wykonawcze?

Sometimes a president feels the need to exert power without working with Congress,

Czasami prezydent woli rządzić bez współpracy z Kongresem,

and in times of crisis, quick decisions can be justified.

a szybkie decyzje uzasadnia kryzysem.

But most executive orders are not responses to emergencies.

Jednak większość rozporządzeń nie jest reakcją na zagrożenie.

They're often directed towards agencies in the federal government

Często dotyczą agencji rządu federalnego,

in order to expand or contract their power.

rozszerzając lub zmniejszając zakres ich uprawnień.

Others determine the extent to which legislation should be enforced.

Czasem określają zakres egzekwowania praw.

And sometimes, a president may use an executive order

Bywa, że prezydent korzysta z rozporządzenia wykonawczego,

to clarify and help implement a policy that needs to be easily defined.

aby przybliżyć i wdrożyć strategię, wymagającą uproszczenia.

Some of the most famous executive orders

Niektóre głośne rozporządzenia

have changed the course of American history.

zmieniły bieg historii USA.

FDR issued an executive order to establish the Works Progress Administration,

F. D. Roosevelt rozporządzeniem ustanowił Zarząd Projektów Robót Publicznych,

which helped build thousands of roads, bridges, and parks

który pomógł wybudować tysiące dróg, mostów i parków

throughout the country.

w całym kraju.

The WPA also employed thousands of writers,

Agencja robót publicznych zatrudniała tysiące pisarzy,

painters,

malarzy,

sculptors,

rzeźbiarzy

and artists to create works of art in public spaces.

i artystów do tworzenia dzieł sztuki w przestrzeni publicznej.

Additionally, Harry Truman used an executive order

Harry Truman rozporządzeniem wykonawczym

to desegregate the armed forces in 1948.

przeprowadził desegregację rasową sił zbrojnych w 1948 roku.

And in 1965, Lyndon Johnson signed an executive order

W 1965 roku Lyndon Johnson podpisał rozporządzenie wykonawcze

to establish requirements for nondiscriminatory practices

zakazujące praktyk dyskryminacyjnych

in hiring and employment.

w trakcie rekrutacji i zatrudnienia.

Executive orders have often been used in positive and inclusive ways,

Rozporządzenia miewały skutki pozytywne sprzyjające integracji społeczeństwa,

but they've also been used to exclude and divide.

ale powodowały też wykluczenie i podziały.

One of the most notable examples being FDR's 1942 executive order.

Najdobitniejszym przykładem jest rozporządzenie Roosevelta z 1942 roku.

He gave the military authority to target predominantly Japanese-Americans,

Wojsko dostało uprawnienia do atakowania Amerykanów pochodzenia japońskiego,

as well as German-Americans and Italian-Americans,

niemieckiego oraz włoskiego

in certain regions across the country.

w określonych strefach kraju.

This executive order also removed any or all of those people into military zones,

Rozporządzenie zsyłało ludzi do stref wojskowych,

most commonly known as internment camps.

znanych jako obozy internowania.

Beginning in the early 1960s,

Poczynając od początku lat 60.,

each president has issued roughly 300 executive orders,

każdy prezydent wydaje średnio 300 rozporządzeń wykonawczych,

but FDR issued over 3,500.

ale F. D. Roosevelt wydał ich ponad 3 500.

At the other end of the spectrum,

Na przeciwległym biegunie

William Henry Harrison never issued an executive order,

William Henry Harrison nie wydał żadnego rozporządzenia, może dlatego,

probably because his presidency only lasted 31 days.

że jego prezydentura trwała 31 dni.

The U.S. Constitution is somewhat ambiguous on the extent of the president's power.

Konstytucja USA nie precyzuje zakresu władzy prezydenta,

That's resulted in executive orders expanding over time.

przez co rozporządzenia wykonawcze z czasem się rozrosły.

For instance, since Lyndon Johnson,

Od czasów Lyndona Johnsona

presidents have begun issuing orders to create faith-based initiatives,

prezydenci wydają rozporządzenia dotyczące projektów wyznaniowych,

establish federal agencies,

zakładają agencje federalne

and remove barriers for scientific research.

i usuwają przeszkody utrudniające badania naukowe.

There are checks and balances in the U.S. political system.

Amerykański ustrój polityczny ma system kontroli i zabezpieczeń.

Congress can pass laws to counteract executive orders,

Kongres może uchwalić prawa neutralizujące rozporządzenia,

and judges can halt them by deeming them unconstitutional.

a sędziowie mogą je zablokować, uznając za niezgodne z konstytucją.

But in the time it takes for those things to happen,

Jednak w czasie potrzebnym na te działania

an executive order can go into effect

rozporządzenie może wejść w życie,

and possibly change the course of history, for better or for worse.

a nawet zmienić bieg historii, na dobre i na złe.