How do executive orders work? - Christina Greer

Translator: Quoc Huy Le Reviewer: Vi Phan

On January 1, 1863,

Vào ngày 1 tháng Một năm 1863,

Abraham Lincoln legally changed the status of over 3 million enslaved blacks

Tổng thống Lincoln, đã thay đổi tình trạng của hơn 3 triệu nô lệ da đen

across ten states from slave to free.

trên khắp 10 mười bang từ "nô lệ" sang "tự do".

His Emancipation Proclamation wasn't a law,

Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ không phải là luật,

or a presidential decree.

hay một sắc lệnh tổng thống.

It was an executive order.

Đó là một mệnh lệnh hành pháp.

The framers of the American Constitution made the power of executive order

Các tác giả của bản Hiến pháp Hoa Kì đã trao đặc quyền ban hành này

available to the executive branch.

cho bộ phận hành pháp.

But what exactly is this tool?

Vậy công cụ này thực chất là gì?

How does it work?

Nó hoạt động ra sao?

And what is the extent of its power?

Quyền lực của nó lớn đến mức nào?

Well, an executive order isn't a law, but it can carry the weight of one.

Dù không là luật, một mệnh lệnh hành pháp vẫn có hiệu lực như luật.

Passing laws involves a fairly lengthy process.

Việc thông qua luật thường trải qua một quy trình tương đối dài.

First, a member of Congress proposes a piece of legislation

Đầu tiên, một thành viên Quốc hội sẽ đệ trình một văn bản pháp chế

in the form of a bill.

dưới dạng một đạo luật.

After many committees and revisions,

Sau nhiều lần họp ủy ban và sửa đổi,

if the bill is approved by a majority votes in Congress,

nếu đạo luật nhận đa số phiếu thuận từ Quốc hội,

that is both the House and Senate,

gồm cả Hạ viện và Thượng viện,

the bill is then sent to the president for signature.

đạo luật sẽ chuyển đến cho tổng thống kí.

If the president signs the bill, it then becomes a law.

Sau khi có chữ kí của tổng thống, đạo luật trở thành một luật.

An executive order, on the other hand,

Trong khi đó, mệnh lệnh hành pháp

is something the president issues without consultation

là một văn bản do tổng thống ban hành mà không có sự tham vấn

or permission from Congress.

hoặc sự chấp thuận từ Quốc hội.

They are, however, enforced like laws,

Tuy vậy, các mệnh lệnh hành pháp vẫn được thực thi như luật,

and are subject to judicial review by the court system

và luôn được hệ thống tư pháp Hoa Kì rà soát

to make sure they're within the limits of the Constitution.

để đảm bảo chúng nằm trong khuôn khổ Hiến pháp.

That means the courts have the power to invalidate any executive decisions

Vì vậy, các tòa án có quyền phủ quyết bất kì quyết định hành pháp nào

that they determine are an overreach of the president in trying to assert power.

họ cho là vượt quá quyền hành của tổng thống.

And once the president leaves office,

Một khi tổng thống kết thúc nhiệm kì,

if his or her successor wants to eliminate the executive order,

việc người kế nhiệm muốn bãi bỏ mệnh lệnh của chính quyền tiền nhiệm

they can do so.

là hoàn toàn khả thi.

So when does a president use an executive order?

Vậy khi nào tổng thống ban hành mệnh lệnh hành pháp?

Sometimes a president feels the need to exert power without working with Congress,

Có khi tổng thống cần thực thi quyền hành không qua làm việc với Quốc hội,

and in times of crisis, quick decisions can be justified.

và giữa lúc khủng hoảng, quyết định nhanh có thể chấp nhận được.

But most executive orders are not responses to emergencies.

Dù vậy, hầu hết mệnh lệnh hành pháp không dành cho tình huống cấp bách.

They're often directed towards agencies in the federal government

Chúng thường nhắm đến các cơ quan trong chính phủ liên bang

in order to expand or contract their power.

nhằm gia tăng hoặc thu hẹp quyền lực của các cơ quan này.

Others determine the extent to which legislation should be enforced.

Một số mệnh lệnh nhằm xác định hiệu lực thi hành của văn bản luật.

And sometimes, a president may use an executive order

Đôi lúc, tổng thống sẽ ban hành một mệnh lệnh hành pháp

to clarify and help implement a policy that needs to be easily defined.

để giải thích và đưa vào thực thi một chính sách cần được làm rõ.

Some of the most famous executive orders

Một vài mệnh lệnh hành pháp nổi tiếng

have changed the course of American history.

đã thay đổi lịch sử nước Mĩ.

FDR issued an executive order to establish the Works Progress Administration,

Franklin Delano Roosevelt ban mệnh lệnh lập ra Tiến trình Xây dựng Công chính WPA

which helped build thousands of roads, bridges, and parks

vốn đã xây dựng hàng ngàn con đường, cây cầu, và công viên

throughout the country.

trên khắp đất nước.

The WPA also employed thousands of writers,

WPA còn huy động hàng ngàn văn sĩ,

painters,

họa sĩ,

sculptors,

điêu khắc gia,

and artists to create works of art in public spaces.

và các nghệ sĩ để tạo nên các tác phẩm nghệ thuật ở nơi công cộng.

Additionally, Harry Truman used an executive order

Trong khi đó, Harry Truman ban mệnh lệnh hành pháp

to desegregate the armed forces in 1948.

bãi bỏ phân biệt chủng tộc trong lực lượng vũ trang vào năm 1948.

And in 1965, Lyndon Johnson signed an executive order

Năm 1965, Lyndon Johnson kí mệnh lệnh hành pháp

to establish requirements for nondiscriminatory practices

đề ra những yêu cầu cho các thông lệ không phân biệt đối xử

in hiring and employment.

trong thuê mướn và tuyển dụng nhân công.

Executive orders have often been used in positive and inclusive ways,

Mệnh lệnh hành pháp được ban hành với mục đích tích cực và đoàn kết,

but they've also been used to exclude and divide.

nhưng chúng cũng được ban hành để tạo đặc quyền riêng và gây chia rẽ.

One of the most notable examples being FDR's 1942 executive order.

Một ví dụ nổi bật nhất là mệnh lệnh ra đời năm 1942 của Franklin D. Roosevelt.

He gave the military authority to target predominantly Japanese-Americans,

Ông ủy quyền cho quân đội nhằm vào những người Mĩ gốc Nhật,

as well as German-Americans and Italian-Americans,

cũng như người Mĩ gốc Đức và gốc Ý,

in certain regions across the country.

ở các vùng trên khắp nước Mĩ.

This executive order also removed any or all of those people into military zones,

Mệnh lệnh này đẩy bất cứ hoặc tất cả những ngơời này vào các khu quân sự

most commonly known as internment camps.

được biết đến như là các trại tập trung.

Beginning in the early 1960s,

Kể từ đầu những năm 1960,

each president has issued roughly 300 executive orders,

mỗi tổng thống ban hành khoảng 300 mệnh lệnh hành pháp,

but FDR issued over 3,500.

nhưng Franklin D. Roosevelt ban hành đến hơn 3.500 mệnh lệnh.

At the other end of the spectrum,

Ở chiều ngược lại,

William Henry Harrison never issued an executive order,

William Henry Harrison không ban hành một mệnh lệnh nào,

probably because his presidency only lasted 31 days.

có lẽ do nhiệm kì tổng thống của ông chỉ kéo dài 31 ngày.

The U.S. Constitution is somewhat ambiguous on the extent of the president's power.

Hiến pháp Hoa Kì vẫn còn khá mập mờ về giới hạn của quyền lực tổng thống.

That's resulted in executive orders expanding over time.

Điều này dẫn đến việc mở rộng mệnh lệnh hành pháp theo thời gian.

For instance, since Lyndon Johnson,

Kể từ thời Lyndon Johnson,

presidents have begun issuing orders to create faith-based initiatives,

các tổng thống đã ban mệnh lệnh cho phép các sáng kiến dựa trên tín ngưỡng,

establish federal agencies,

thành lập các cơ quan liên bang,

and remove barriers for scientific research.

và xóa bỏ những rào cản nghiên cứu khoa học.

There are checks and balances in the U.S. political system.

Hệ thống chính trị Hoa Kì thực hiện việc kiểm soát và cân đối.

Congress can pass laws to counteract executive orders,

Quốc hội có thể thông qua luật để vô hiệu hóa mệnh lệnh hành pháp,

and judges can halt them by deeming them unconstitutional.

và các thẩm phán có thể đình chỉ mệnh lệnh nếu họ cho rằng chúng vi hiến.

But in the time it takes for those things to happen,

Trước khi những tình huống trên xảy ra,

an executive order can go into effect

một mệnh lệnh hành pháp sẽ có hiệu lực

and possibly change the course of history, for better or for worse.

và có thể thay đổi lịch sử theo hướng tốt hơn hoặc tệ hơn.