How do executive orders work? - Christina Greer

Translator: Buyantogtokh Dorj Reviewer: Sundari Enkhtugs

"[Ерөнхийлөгч] хууль сахиулах ёсыг чандлан баримтлуулахад анхаарч ажиллана."

1863 оны 1-р сарын 1-нд

On January 1, 1863,

Abraham Lincoln legally changed the status of over 3 million enslaved blacks

Абрахам Линколн 10 мужид боолчлогдсон 3 сая гаруй өнгөт арьст иргэдийн

across ten states from slave to free.

статусыг "боол"-оос "эрт чөлөөт иргэн" болгон хууль ёсоор өөрчилжээ.

His Emancipation Proclamation wasn't a law,

Түүний эрх чөлөөний тунхаглал нь хууль эсвэл

or a presidential decree.

ерөнхийлөгчийн зарлиг бус

It was an executive order.

Ерөнхийлэгчийн захирамж байв.

The framers of the American Constitution made the power of executive order

АНУ-ын үндсэн хуулийг хэрэгжүүлэгч нар засгийн газрын эрх мэдлийг

available to the executive branch.

гүйцэтгэх засаглалд нээлттэй болгосон.

But what exactly is this tool?

Гэвч яг ямар арга хэрэгсэл ашигладаг бэ?

How does it work?

Хэрхэн хэрэгждэг бэ?

And what is the extent of its power?

Энэхүү эрх мэдлийн цар хүрээ нь юу бэ?

Ерөнхийлөгчийн захирамж нь хууль биш ч адил хэмжээний үүргийг гүйцэтгэж болдог.

Well, an executive order isn't a law, but it can carry the weight of one.

Passing laws involves a fairly lengthy process.

Хуулийг хэрэгжүүлэх нь урт хугацааг хамардаг.

First, a member of Congress proposes a piece of legislation

Эхлээд Конгрессийн гишүүн нь хуулийн бүрдэл хэсэгт

хуулийн төсөлд санал оруулдаг.

in the form of a bill.

After many committees and revisions,

Олон хороонууд хянан засварласны дараа

if the bill is approved by a majority votes in Congress,

хуулийн төслийг Конгресст олонхийн саналаар буюу

that is both the House and Senate,

Төлөөлөгчдийн танхим болон Сенатын аль аль нь батламжилсан бол

the bill is then sent to the president for signature.

уг саналыг ерөнхийлөгчөөр батлуулахаар илгээдэг.

If the president signs the bill, it then becomes a law.

Ерөнхийлөгч хуулийн төсөлд гарын үсэг зурвал, уг төсөл нь хууль болдог.

An executive order, on the other hand,

Харин Ерөнхийлөгчийн захирамж нь

is something the president issues without consultation

ерөнхийлөгч Конгрессийн яливаа зөвлөмж, зөвшөөрөлгүйгээр

or permission from Congress.

гаргадаг шийдвэр юм.

They are, however, enforced like laws,

Тэдгээрийг хуультай ижил байдлаар хэрэгжүүлдэг ч

and are subject to judicial review by the court system

Үндсэн хуулийн хүрээнд багтах эсэхийг баталгаажуулахын тулд

to make sure they're within the limits of the Constitution.

Үндсэн хуулийн цэцээс шүүхийн хянан шалгалтаар ордог.

That means the courts have the power to invalidate any executive decisions

Энэ нь шүүгч нар ерөнхийлөгч эрх мэдлээ давуулан хэрэгжүүлж байна хэсээн үзсэн

that they determine are an overreach of the president in trying to assert power.

Ерөнхийлөгчийн захирамжийг хүчингүй болгох эрхтэй гэсэн үг юм.

And once the president leaves office,

Мөн ерөнхийлөгч албан тушаалаасаа огцрох үед

if his or her successor wants to eliminate the executive order,

шинэ Ерөнхийлөгч нь өмнөх Ерөнхийлөгчийн захирамжийг

they can do so.

цуцалж болдог.

So when does a president use an executive order?

Тэгвэл ямар тохиолдолд Ерөнхийлөгчийн захирамж хэрэгтэй байдаг вэ?

Sometimes a president feels the need to exert power without working with Congress,

Заримдаа ерөнхийлөгч Конгресстэй хамтарч ажиллахгүйгээр эрх мэдлээ ашиглах,

and in times of crisis, quick decisions can be justified.

хямралын үед шаардлагатай гэсэн шийдвэрийг хурдан баталж болно.

But most executive orders are not responses to emergencies.

Гэвч ихэнх захирамж нь онцгой байдлын эсрэг арга хэмжээ байдаггүй.

They're often directed towards agencies in the federal government

Ихэнхдээ холбооны засгийн газрын агентлагуудын эрх мэдлийг

in order to expand or contract their power.

өргөжүүлэх буюу гэрээгээр зохицуулахад чиглэгдсэн байдаг.

Others determine the extent to which legislation should be enforced.

Бусад хууль тогтоомжийг хэрхэн дагаж мөрдөх ёстойг тодорхойлсон байдаг.

And sometimes, a president may use an executive order

Заримдаа ерөнхийлөгч захирамжийг шийдвэрийг хялбархан

to clarify and help implement a policy that needs to be easily defined.

тодорхойлсон бодлогыг хэрэгжүүлэхэд туслах ба тодруулахад ашиглаж болох юм.

Some of the most famous executive orders

Зарим алдартай Ерөнхийлөгчийн захирамжууд

have changed the course of American history.

Америкийн түүхийн замналыг өөрчилсөн байдаг.

FDR issued an executive order to establish the Works Progress Administration,

Франклин Д.Рүзвелт "Ажил Удирдах Үйл ажиллагааг" бий болгосон нь

which helped build thousands of roads, bridges, and parks

улс орон даяар олон мянган зам, гүүр, болон парк

throughout the country.

барих үндэс болсон.

The WPA also employed thousands of writers,

Ажил Удирдах Үйл ажиллагаанд олон мянган зохиолчид

painters,

sculptors,

зураачид, сийлбэрчид хамрагдан ажиллах,

and artists to create works of art in public spaces.

олон нийтийн газар дахь урлагийн орон зайг бүрдүүлсэн.

Additionally, Harry Truman used an executive order

Мөн Харри Трумэн 1948 онд зэвсэгт хүчинг татан буулгах

to desegregate the armed forces in 1948.

Ерөнхийлөгчийн захирамж гаргасан.

And in 1965, Lyndon Johnson signed an executive order

1965 онд Линдон Жонсон ажилд авахад ялгаварлан гадуурхахаас сэргийлэх

to establish requirements for nondiscriminatory practices

үйл ажиллагааны шаардлагыг тогтоохын тулд

in hiring and employment.

захирамж гаргаж байв.

Executive orders have often been used in positive and inclusive ways,

Ерөнхийлөгчийн захирамжийг эергээр өргөн хүрээнд хэрэгждэг ч

but they've also been used to exclude and divide.

тэдгээрийг ялгаварлан гадуурхах, талцан бутаргахад ч мөн ашиглагдаж байсан.

One of the most notable examples being FDR's 1942 executive order.

Хамгийн онцлох жишээ бол 1942 оны Франклин Д.Рүзвэлийн захирамж юм.

He gave the military authority to target predominantly Japanese-Americans,

Тэрээр цэргийн эрх мэдлийг Япон-Америкчуудад

as well as German-Americans and Italian-Americans,

түүнчлэн Герман-Америкчуудад, Итали-Америкчуудад

in certain regions across the country.

бүс нутгийн зорилтот бүлгүүдэд чиглүүлэхээр болжээ.

This executive order also removed any or all of those people into military zones,

Энэхүү захирамж тэдгээр хүмүүсийг цэргийн бүсээс хэсэгчлэн тусгаарлаж

most commonly known as internment camps.

ихэнхдээ хорих лагерт байршуулж байв.

Beginning in the early 1960s,

1960-аад оны эхээр

each president has issued roughly 300 executive orders,

Ерөнхийлөгч бүр 300 гаруй захирамж шийдүүлсэн байдаг ч

but FDR issued over 3,500.

Франклин Д.Рузвельт 3500 гаруйг шийдүүлсэн.

At the other end of the spectrum,

Харин эсрэгээрээ

William Henry Harrison never issued an executive order,

Уильям Генри Харрисон хэзээ захирамж гаргаж байгаагүй нь

probably because his presidency only lasted 31 days.

түүний ерөнхийлөгчийн хугацаа нь 31 хоног үргэлжилсэнтэй холбоотой байх.

The U.S. Constitution is somewhat ambiguous on the extent of the president's power.

АНУ-ын Үндсэн хуульд ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийн цар хүрээ нь тодорхойгүй байдаг.

That's resulted in executive orders expanding over time.

Үүний үр дүнд засгийн газрын шийдвэр нь цаг хугацааны туршид ихэссээр байна.

For instance, since Lyndon Johnson,

Жишээ нь, Линдон Жонсон нь

presidents have begun issuing orders to create faith-based initiatives,

ерөнхийлөгчид итгэл дээр суурилсан санаачлагыг бий болгох,

establish federal agencies,

холбооны агентлаг байгуулах,

and remove barriers for scientific research.

шинжлэх ухааны судалгааны бэрхшээлийг арилгах шийдвэр гаргажээ.

There are checks and balances in the U.S. political system.

АНУ-ын улс төрийн системд хяналт, шалгалт болон тэнцвэр байдаг.

Congress can pass laws to counteract executive orders,

Конгресс нь хуулиас давж, ерөнхийлөгчийн захирамжийг шийдвэрийг зөрчих,

and judges can halt them by deeming them unconstitutional.

шүүгчид тэдгээрийг Үндсэн хуульд нийцээгүй гэж үзэн хязгаарлаж болно.

But in the time it takes for those things to happen,

Гэвч эдгээр хязгаарлалтууд хэрэгжиж эхлэтэл

an executive order can go into effect

ерөнхийлөгчийн захирамж н хүчин төгөлдөр хэвээр байдаг ба

and possibly change the course of history, for better or for worse.

түүхийн замналыг сайн, саар аль ч зүгт чиглүүлэх боломжтой.