The weirdest (and coolest) tongues in the animal kingdom - Cella Wright

233,394 views ・ 2024-07-16

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Emel Çırakoğlu Gözden geçirme: Elif Usta
00:07
Could it be a succulent, pink, wiggling worm?
0
7003
3503
Etli, pembe, kıpırdayan bir solucan olabilir mi?
00:10
No, it was actually this alligator snapping turtle's
1
10673
3295
Hayır, aslında bu timsah kaplumbağanın kanla dolu dil uzantısı
00:13
blood-engorged tongue appendage acting as a lure.
2
13968
3504
bir yem görevi görüyordu.
00:17
It's far from the only animal doing tongue trickery.
3
17597
3587
Dil hilesi yapan tek hayvan olmaktan uzak.
00:21
Fish attracted to prey-like ripples at the water's surface
4
21392
3462
Su yüzeyindeki av benzeri dalgalanmalar tarafından cezbedilen balıklar,
00:24
might find themselves in the jaws of water snakes
5
24854
2961
kendilerini dillerini kullanarak o dalgaları oraya yerleştiren
00:27
who used their tongues to put those ripples there.
6
27815
3003
su yılanlarının ağızlarında bulabilirler.
00:30
Snowy egrets do the same thing.
7
30902
2377
Süt beyazı balıkçıllar da aynı şeyi yapar.
00:33
And puff adders lingually mimic insect movements to snag amphibians.
8
33279
4880
Şişen engerekler amfibileri yakalamak için
böcek hareketlerini dilsel olarak taklit eder.
00:38
Tongues are getting all kinds of busy across the animal kingdom—
9
38367
4088
Diller hayvanlar aleminde her türlü işle meşgul—
00:42
for many different reasons.
10
42455
2044
birçok farklı nedenden dolayı.
00:44
Some are used as murderous missiles in ambush attacks.
11
44665
3796
Bazıları pusu saldırılarında öldürücü füzeler olarak kullanılır.
00:48
Within the chameleon's mouth,
12
48628
1543
Bukalemun ağzında,
00:50
a tongue muscle squeezes a series of concentric sheaths
13
50171
3378
bir dil kası, elastik enerjiyi depolayarak kıkırdaklı bir çubuğun
00:53
around a cartilaginous rod, storing elastic energy.
14
53549
3963
etrafındaki bir dizi eş merkezli kılıfı sıkar.
00:57
As the muscle further contracts,
15
57595
1752
Kas daha da kasıldıkça,
00:59
the tongue tissues slip over the tip of the rod,
16
59347
2878
dil dokuları çubuğun ucundan kayarak depolanan enerjilerini
01:02
releasing their stored energy and accelerating the tongue forward.
17
62225
4004
serbest bırakır ve dili ileri doğru hızlandırır.
01:06
With a suction-cup-like-tip and saliva 400 times thicker—
18
66395
4255
Emme kabı benzeri bir ucu ve tükürüğü bizimkinden 400 kat daha kalın
01:10
and therefore much stickier— than our own,
19
70650
2502
ve dolayısıyla çok daha yapışkan olan bukalemunun dili saniyede neredeyse
01:13
the chameleon's tongue shoots out at almost 5 meters per second
20
73152
4254
5 metre hızla dışarı fırlar ve hedefini tuzağa düşürür.
01:17
and ensnares its target.
21
77406
1836
01:19
The rosette-nosed pygmy chameleon can shoot its tongue 2.5 times its body length
22
79325
5506
Rozet burunlu cüce bukalemun, saniyenin yüzde birinde
01:24
at speeds equivalent to a car going from 0 to 96 kilometers per hour
23
84831
5130
saatte 0′dan 96 kilometre hıza ulaşan bir arabaya eşdeğer hızlarda
dilini vücut uzunluğunun 2,5 katı kadar fırlatabilir.
01:29
in a hundredth of a second.
24
89961
1710
01:31
It might take the cake when it comes to the animal kingdom's fastest tongue—
25
91838
4462
Hayvanlar aleminin en hızlı dili ve vücut boyutuna göre en uzun uzanan dili
01:36
and the one that stretches the longest relative to body size.
26
96300
3087
söz konusu olduğunda keki yiyebilir.
01:39
Except the cake is obviously a bug.
27
99387
2836
Ancak pasta belli ki bir böcek.
01:42
A giant palm salamander's spring-loaded tongue, meanwhile,
28
102473
3754
Bu arada dev bir palmiye semenderinin yaylı dili,
01:46
packs its punch from two long muscles that stretch past its front legs.
29
106227
4755
gücünü ön bacaklarının ötesine uzanan iki uzun kastan alır.
01:51
Once contracted, they compress the arms of the cartilaginous skeleton
30
111190
4213
Kasıldıktan sonra, semenderin dilinin tabanındaki kıkırdaklı iskeletin
01:55
at the base of the salamander's tongue,
31
115403
2252
kollarını sıkıştırırlar ve daha sonra
01:57
which then launches out with the rest of its tongue tissues.
32
117738
3546
dil dokularının geri kalanıyla birlikte dışarı fırlatırlar.
02:01
From this elastic energy release,
33
121534
1960
Bu elastik enerji salınımından semender,
02:03
the salamander achieves more instantaneous power per kilogram of muscle
34
123494
4296
kilogram kas başına kayıtlardaki herhangi bir omurgalıdan
02:07
than any vertebrate on record, affording it whip-quick captures.
35
127790
4296
daha fazla anlık güç elde ederek hızlı yakalama sağlar.
02:12
Certain amphibians have their tongues routed to the front of their mouths.
36
132211
4588
Belli amfibilerin dilleri ağızlarının önüne yönlendirilmiştir.
02:16
With the drop of its lower jaw,
37
136924
1835
Alt çenesinin düşmesiyle
02:18
the northern leopard frog's tongue flips out.
38
138759
2962
kuzey leopar kurbağasının dili dışarı fırlar.
02:21
And because frog tongues are super soft— up to 10 times softer than our own—
39
141721
5255
Kurbağa dilleri süper yumuşak olduğundan— bizimkinden 10 kata kadar daha yumuşak—
02:26
they stretch to cover a wide surface area.
40
146976
2794
geniş bir yüzey alanını kaplayacak şekilde esnerler.
02:29
They're also covered in glands that secrete sticky saliva
41
149770
3337
Ayrıca, temas alanlarını en üst düzeye çıkarmak için yapışkan
02:33
to maximize those areas of contact.
42
153107
2503
tükürük salgılayan bezlerle kaplıdırlar.
02:35
Then, because the leopard frog's tongue is positioned so far forward,
43
155693
4171
Daha sonra, leopar kurbağasının dili çok ileri konumlandırıldığı için,
02:39
it can retract its eyes to help push the prey down its throat.
44
159864
4629
avı boğazından aşağı itmeye yardımcı olmak için gözlerini geri çekebilir.
02:44
Blue-tongued skinks, meanwhile,
45
164702
2044
Bu arada mavi dilli kurbağalar
02:46
seem to display their extraordinary tongues defensively,
46
166746
3587
olağanüstü dillerini savunmacı bir şekilde sergiliyor gibi görünüyor,
02:50
dazing predators and robbing their aerial attacks of momentum.
47
170333
4129
yırtıcıları sersemletiyorlar ve hava saldırılarının hızını kesiyorlar.
02:54
For other animals, it's all about lingual length.
48
174545
3337
Diğer hayvanlar için, her şey dil uzunluğu ile ilgilidir.
02:57
When red-bellied woodpeckers' extended, barbed tongues
49
177882
3712
Kırmızı karınlı ağaçkakanların uzun, dikenli dilleri
protein açısından zengin yiyecekleri araştırmadıklarında,
03:01
aren't probing for protein-rich comestibles,
50
181594
2794
03:04
they're wrapped around their skulls.
51
184388
2336
kafataslarının etrafına sarılıdır.
03:06
And giant anteaters evoke the question,
52
186724
2419
Dev karıncalar şu soruyu akla getiriyor:
03:09
"why have teeth or a mouth you can open any considerable amount
53
189143
3754
“Günde 30.000 termit ve karınca yakalayan
03:12
when you could have a 60-centimeter-long tongue
54
192897
2377
arkaya bakan dikenlerle ve yapışkan tükürük ile kaplanmış
03:15
clad in backward-facing spines and adhesive saliva
55
195274
3629
60 santimetre uzunluğunda bir diliniz varken
03:18
that catches up to 30,000 termites and ants a day?"
56
198903
2753
neden önemli oranda açabileceğiniz ağzınız veya dişleriniz var?”
03:22
To which evolution answered, "you actually have a really good point."
57
202031
3837
Evrim, “aslında gerçekten iyi bir yere değindiniz” diye yanıtladı.
03:26
Tube-lipped nectar bats' food sources are less animated.
58
206285
3545
Tüp dudaklı nektar yarasalarının besin kaynakları daha az hareketlidir.
03:29
But still, to reach bellflower nectar,
59
209914
2544
Ancak yine de, çan çiçeği nektarına ulaşmak için
03:32
their tongues are 50% longer than their bodies—
60
212458
2753
dilleri vücutlarından %50 daha uzundur—
03:35
the longest relative to body size among mammals.
61
215211
3378
memeliler arasında vücut büyüklüğüne göre en uzundur.
03:38
Tongue textures also vary widely.
62
218756
2628
Dil dokuları da büyük ölçüde değişir.
03:41
Tiny structures called papillae cover tongues,
63
221550
3295
Papilla adı verilen küçük yapılar dilleri kaplar,
03:44
facilitating touch and taste sensitivity and more.
64
224929
3837
dokunma ve tat duyarlılığını ve daha fazlasını kolaylaştırır.
03:49
Rainbow lorikeet papillae bloom into feathery projections that sop up nectar.
65
229058
5255
Gökkuşağı lorikeet papillaları,
nektarı toplayan tüylü çıkıntılar halinde çiçek açar.
03:54
And penguins press their backward-facing, centimeter-long, spiny tongue
66
234480
4588
Penguenler ise geriye dönük, santimetre uzunluğundaki dikenli dillerini
03:59
and palate papillae together to secure their slippery catch
67
239068
3962
ve damak papillalarını birbirine bastırarak kaygan avlarını güvene alırlar
04:03
and direct it into their gullet.
68
243030
1585
ve boğazlarına yönlendirirler.
04:04
Meanwhile, sandpapery feline papillae are thought to retain saliva
69
244740
4838
Bu arada, kum kağıdı gibi olan kedi papillalarının
kendi kendini yalama sırasında tükürüğü tuttuğu,
04:09
during self-grooming,
70
249578
1502
kedilerin kokuları soğumasına, çözmesine ve dağıtmasına
04:11
helping cats cool, detangle, and distribute scents.
71
251080
3587
yardımcı olduğu düşünülmektedir.
04:14
And, of course, some reptilian tongues reach a fork in their roads.
72
254792
5130
Elbette, bazı sürüngen dilleri yol ayrımına gelir.
04:20
Snakes spread their tongue tips apart near the ground
73
260256
2753
Yılanlar dil uçlarını yere yakın bir yere yayar
04:23
and whip them up and down in the air,
74
263009
2043
ve havada yukarı aşağı kırbaçlayarak
04:25
sending odor molecules back into their vomeronasal organs.
75
265052
3921
koku moleküllerini vomeronazal organlarına geri gönderirler.
04:29
Like having two ears, each tongue tip delivers a slightly different
76
269140
3920
İki kulağa sahip olmak gibi,
her dil ucu da çevreden biraz farklı bir koku örneklemesi sunarak
04:33
odor sampling from the environment,
77
273060
2169
daha kapsamlı bir stereo koku haritası oluşturmaya yardımcı olur.
04:35
helping establish a more comprehensive stereo scent map.
78
275229
4004
04:39
This way, snakes can determine where an odor cue is strongest
79
279233
3879
Bu şekilde yılanlar, bir koku işaretinin en güçlü nerede olduğunu belirleyebilir
04:43
and stay on the trails of prey and mates.
80
283112
3086
ve av ve eşlerin izlerinde kalabilir.
04:46
And that is just a taste of the fascinating things you'll find
81
286407
3837
Bu, hayvanlar aleminin geniş açılıp dilini size açtığında
04:50
when the animal kingdom opens wide and sticks its tongue out at you.
82
290244
4088
bulacağınız büyüleyici şeylerin sadece bir tadı.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7