The real reason polio is so dangerous

Çeviri: Ozay Ozaydin Gözden geçirme: Eren Gokce

In 1952, polio was everywhere.

1952′de çocuk felci her yerdeydi.

For years, this virus killed or paralyzed roughly half a million people annually,

Bu virüs yıllarca her yıl yaklaşık yarım milyon insanı öldürdü ya da felç etti

leaving survivors reliant on crutches, wheelchairs, and respirators.

ve hayatta kalanları koltuk değneklerine,

tekerlekli sandalyelere ve solunum cihazlarına muhtaç bıraktı.

Yet just 10 years later, paralytic polio cases in the US dropped by 96%.

Ancak sadece 10 yıl sonra, ABD’deki felçli çocuk felci vakaları %96 oranında azaldı.

Soon, similar trends spread worldwide,

Kısa süre içinde benzer eğilimler tüm dünyaya yayıldı

and it looked like we were on track to eradicate polio for good.

ve görünüşe göre çocuk felcini tamamen ortadan kaldırma yolunda ilerliyorduk.

But in the 21st century, the virus started striking back.

Ancak 21. yüzyılda virüs tekrar saldırmaya başladı.

So, what’s the source of these recent spikes,

Peki, bu son artışların kaynağı nedir

and how can researchers fighting polio finally get rid of this deadly disease?

ve çocuk felciyle mücadele eden araştırmacılar

sonunda bu ölümcül hastalıktan nasıl kurtulabilir?

To answer these questions, we first need to understand the true danger of polio.

Bu soruları yanıtlamak için öncelikle

çocuk felcinin gerçek tehlikesini anlamamız gerekiyor.

Most infected individuals only present mild flu symptoms or no symptoms at all,

Hastalığa yakalanan kişilerin çoğunda

hafif grip belirtileri görülür ya da hiç belirti görülmez;

with paralysis occurring in less than 1% of cases.

felç ise vakaların %1′inden daha azında ortaya çıkar.

Which is why the real danger of polio is how infectious it is.

Bu yüzden çocuk felcinin asıl tehlikesi ne kadar bulaşıcı olduğudur.

Historically, there have been three strains of poliovirus,

Tarihsel olarak, hepsi de tipik olarak havadaki damlacıklardan

all of which typically enter our mouths from airborne droplets

veya enfekte dışkı ile temastan ağzımıza giren

or contact with infected fecal matter.

üç poliovirüs türü olmuştur.

This means polio runs rampant in communities with poor sanitation.

Bu da çocuk felcinin sağlık koşullarının

kötü olduğu toplumlarda yaygınlaştığı anlamına gelmektedir.

And once infected, individuals remain contagious for 3 to 6 weeks,

Bir kez enfekte olduktan sonra, bireyler 3 ila 6 hafta boyunca

spreading a silent outbreak with few trackable symptoms.

bulaşıcı kalırlar ve birkaç izlenebilir semptomla sessiz bir salgın yayarlar.

This is what made polio unstoppable

ABD’li doktor Jonas Salk

until US physician Jonas Salk found a solution in the early 1950s.

1950′lerin başında bir çözüm bulana kadar çocuk felcini durdurulamaz kılan buydu.

He created an inactivated version of the virus that, when injected,

Virüsün, enjekte edildiğinde her üç türün de felce neden olmasını engelleyen

prevented all three strains from causing paralysis.

inaktive bir versiyonunu yarattı.

However, this inactivated poliovirus vaccine, or IPV,

Ancak bu inaktive poliovirüs aşısı ya da İPA,

didn’t stop poliovirus from living in our bodies and spreading to others.

poliovirüsün vücudumuzda yaşamasını ve başkalarına yayılmasını engelleyemedi.

Fortunately, Polish American microbiologist Albert Sabin

Neyse ki Polonyalı Amerikalı mikrobiyolog Albert Sabin

was creating the oral polio vaccine, or OPV, at the same time.

aynı zamanda oral çocuk felci aşısını ya da OPA’yı geliştiriyordu.

This even cheaper and easier to administer treatment

Bu daha ucuz ve uygulaması daha kolay tedavi,

contained weakened variants of each poliovirus strain,

zayıflatılmış virüsler olarak bilinen her bir poliovirüs türünün

known as attenuated viruses,

zayıflatılmış varyantlarını içeriyordu

And once ingested, these prevented polio from settling in the body altogether.

ve bunlar yutulduktan sonra çocuk felcinin vücuda yerleşmesini tamamen engelliyordu.

Over the next several decades,

Sonraki birkaç on yıl boyunca

IPV and OPV eliminated polio in country after country.

İPA ve OPA, çocuk felcini ülke ülke ortadan kaldırdı.

But near the turn of the century,

Ancak yüzyılın başlarında,

this arms race between medical ingenuity and viral evolution took a turn.

tıbbi ustalık ve viral evrim arasındaki bu silahlanma yarışı bir dönüş yaptı.

Scientists discovered variant strains of polio—

Bilim insanları, her biri mevcut üç türden biriyle

each almost identical to one of the three existing strains.

neredeyse aynı olan farklı çocuk felci türleri keşfetti.

And their source was even more troubling.

Bunların kaynağı daha da endişe vericiydi.

Up to this point, one of OPV’s greatest advantages was that its attenuated viruses

Bu noktaya kadar OPA’nin

en büyük avantajlarından biri, zayıflatılmış virüslerinin

could spread just like wild polio,

tıpkı vahşi çocuk felci gibi yayılabilmesi,

moving through the air and immunizing unvaccinated individuals.

havada hareket edebilmesi ve aşılanmamış bireyleri aşılayabilmesiydi.

But researchers discovered that if these weakened viruses circulated

Ancak araştırmacılar, bu zayıflatılmış virüslerin aşılanmamış popülasyonlarda

for several weeks in under-vaccinated populations,

birkaç hafta boyunca dolaşması hâlinde,

they could mutate into new vaccine-derived strains.

aşıdan türetilmiş yeni türlere dönüşebileceğini keşfetti.

To be clear, this didn’t mean the attenuated vaccine

Açık olmak gerekirse, bu durum zayıflatılmış aşının doğası gereği

was inherently dangerous.

tehlikeli olduğu anlamına gelmiyordu.

OPV had already been used to stop wild poliovirus type 2 worldwide

OPA zaten dünya çapında vahşi poliovirüs tip 2′yi durdurmak

and eradicate all wild poliovirus

ve Amerika, Batı Pasifik

ve sayısız diğer ülkeden tüm vahşi poliovirüsü yok etmek için kullanılmıştı.

from the Americas, West Pacific, and countless other countries.

The issue was ensuring populations met a certain vaccination threshold—

Sorun, popülasyonların belirli bir aşılama eşiğini karşılamasını sağlamaktı -

specifically, at least 80% of every community needed to be vaccinated

özellikle, suşların mutasyona uğramasını önlemek için her topluluğun

to prevent strains from mutating.

en az %80′inin aşılanması gerekiyordu.

So, in our current fight against polio,

Dolayısıyla, çocuk felcine karşı yürüttüğümüz

we've taken two approaches to this problem.

mevcut mücadelede bu soruna iki yaklaşım benimsedik.

First, vaccine developers have made even safer forms of OPV.

İlk olarak, aşı geliştiricileri OPA’nın daha da güvenli formlarını ürettiler.

Monovalent and bivalent OPVs

Monovalent ve bivalent OPA’lar

respectively contain one or two types of attenuated poliovirus,

sırasıyla bir veya iki tip zayıflatılmış poliovirüs içermekte

reducing the number of strains that could possibly mutate.

ve mutasyona uğraması muhtemel suşların sayısını azaltmaktadır.

These vaccines helped eradicate wild poliovirus types 2 and 3,

Bu aşılar vahşi poliovirüs tip 2 ve 3′ün ortadan kaldırılmasına yardımcı oldu

and today they’re tackling the last remnants of type 1 poliovirus

ve bugün Pakistan ve Afganistan’daki tip 1 poliovirüsün son kalıntılarıyla

in Pakistan and Afghanistan.

mücadele ediyorlar.

Vaccine researchers also developed OPVs targeting vaccine-derived polio.

Aşı araştırmacıları ayrıca aşı kaynaklı

çocuk felcini hedef alan OPA’lar da geliştirmiştir.

Currently, most polio cases are caused by vaccine-derived poliovirus

Şu anda, çocuk felci vakalarının çoğu Afrika ve Orta Doğu’daki aşı kaynaklı

type 2 outbreaks in Africa and the Middle East.

poliovirüs tip 2 salgınlarından kaynaklanmaktadır.

So researchers created a new vaccine specifically to tackle this strain

Bu nedenle araştırmacılar, mutasyona uğrama riski

en az olan bu türle mücadele etmek için

with minimal risk of mutating.

özel olarak yeni bir aşı geliştirdiler.

Second, medical workers on the front lines are using cutting-edge technology

İkinci olarak, ön saflardaki sağlık çalışanları, her nüfusun %80 eşiğini

to ensure every population meets that 80% threshold.

karşıladığından emin olmak için en son teknolojiyi kullanıyor.

Digital tools like geospatial imaging and analysis

Jeo-uzamsal görüntüleme ve analiz gibi dijital araçlar,

help them locate and immunize remote communities.

uzak toplulukları bulmalarına ve aşılamalarına yardımcı oluyor.

Extensive monitoring systems ensure they don’t miss a single child.

Kapsamlı izleme sistemleri tek bir çocuğu bile gözden kaçırmamalarını sağlıyor.

And waste surveillance systems employed across the globe

Dünya genelinde kullanılan atık gözetim sistemleri

can alert us to potential outbreaks.

bizi potansiyel salgınlar konusunda uyarabilir.

Today, the fight against polio is at a critical moment.

Bugün çocuk felciyle mücadele kritik bir dönemeçte.

We’re primed to eradicate wild poliovirus in the near future,

Yakın gelecekte vahşi poliovirüsü ortadan kaldırmaya hazırız

and with our new vaccines,

ve yeni aşılarımızla

eradicating vaccine-derived strains might not be much further off.

aşıdan türetilmiş suşları ortadan kaldırmak çok da uzak olmayabilir.

But doctors still struggle to reach areas

Ancak doktorlar hâlâ askeri çatışma

experiencing military conflict and civil unrest.

ve sivil huzursuzluk yaşanan bölgelere ulaşmakta zorlanıyor.

And without keeping vaccination rates high,

Aşılama oranları yüksek tutulmazsa,

polio’s silent outbreaks could easily surge.

çocuk felcinin sessiz salgınları kolayca artabilir.

So it’s essential that we keep up the pressure

Dolayısıyla 70 yıl önce başladığımız işi

to finally finish what we started over 70 years ago.

nihayet bitirmek için baskıyı sürdürmemiz elzemdir.