Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox

Çeviri: Ozan Palancı Gözden geçirme: Can Boysan

During the warmer months, especially at night during the full moon,

Sıcak aylarda, özellikle dolunay olan gecelerde,

horseshoe crabs emerge from the sea to spawn.

at nalı yengeçleri, yumurtalarını bırakmak için denizden karaya çıkarlar.

Waiting for them are teams of lab workers

Onları bekleyen laboratuvar çalışanları

who capture the horseshoe crabs by the hundreds of thousands,

bu yengeçlerin yüz binlercesini toplayıp

take them to labs,

laboratuvarlara götürürler

harvest their cerulean blood,

ve gök mavisi kanlarını hasat ederler,

then return them to the sea.

sonra da yengeçleri yeniden denize bırakırlar.

Oddly enough, we capture horseshoe crabs on the beach

İşin tuhafı, onları sahilden topluyoruz

because that's the only place we know we can find them.

çünkü onları bulabileceğimizi düşündüğümüz tek yer orası.

A female horseshoe crab lays as many as 20 batches of up to 4,000 eggs

Dişi bir at nalı yengeci sahile her yıl geldiğinde

on her annual visit to the beach.

20 parça olmak üzere 4000'e kadar yumurta bırakabiliyor.

When the eggs hatch,

Yumurtalardan çıkan

the juvenile horseshoe crabs often stay near shore,

yavru at nalı yengeçleri kıyıya yakındırlar

periodically shedding their shells as they grow.

ve erginleştikçe düzenli olarak kabuk değiştirirler.

Once they leave these shallow waters,

Bu sığ suları bir kez terk ettikten sonra

they don't return until they reach sexual maturity ten years later.

on yıl sonra üreme erginliğine ulaşıncaya kadar geri dönmezler.

Despite our best efforts, we don't know where they spend those years.

Tüm çabalarımıza karşın, bu yılları nerede geçirdiklerini bilmiyoruz.

Though we've spotted the occasional horseshoe crab

Bu canlıların bazılarına

as deep as 200 meters below the ocean's surface,

okyanus yüzeyinin 200 metre altında rastlasak da

we only see large groups of adults when they come ashore to spawn.

çok sayıdaki erginlerini sadece yumurta bırakmaya kıyıya geldiklerinde görürüz.

Horseshoe crab blood contains cells called amebocytes

At nalı yengeçlerinin kanında, amibosit adı verilen

that protect them from infection by viruses,

virüs, mantar ve bakteri kaynaklı enfeksiyonlardan

fungi,

onları koruyan

and bacteria.

hücreler bulunur.

Amebocytes form gels around these invaders

Amibositler istilacıların etrafını

to prevent them from spreading infections.

enfeksiyonun ilerlemesini önlemek için jel ile sararlar.

This isn't unusual.

Aslında bu sıradan bir olaydır.

All animals have protective immune systems.

Bütün hayvanlarda koruyucu bağışıklık sistemi vardır.

But horseshoe crab amebocytes are exceptionally sensitive

Ama, at nalı yengeçlerindeki amibosidler bakteri endotoksinlerine karşı

to bacterial endotoxins.

son derece hassastırlar.

Endotoxins are molecules from the cell walls of certain bacteria,

Endotoksinler, bazı bakterilerin hücre duvarında bulunan moleküllerdir.

including E. coli.

Bu bakterilere E. coli de dahildir.

Large amounts of them are released when bacterial cells die,

Bakteri hücreleri öldüğünde bu moleküller açığa çıkar

and they can make us sick if they enter the blood stream.

ve kan dolaşım sistemine karışırlarsa bizi hasta ederler.

Many of the medicines and medical devices we rely on can become contaminated,

İhtiyacımız olan ilaçların ve tıbbi cihazların birçoğuna hastalık bulaşabilir

so we have to test them before they touch our blood.

bu yüzden onları kullanmadan önce test etmemiz gerekir.

We do have tests called Gram stains that detect bacteria,

Bakterileri tespit etmek için "Gram boyama" adında testler kullanmaktayız

but they can't recognize endotoxins

ama bu testlerle bakterisiz ortamda bile bulunma

which can be there even when bacteria aren't present.

olasılığı olan endotoksinleri tespit edemiyoruz.

So scientists use an extract called LAL

Bu yüzden, bilim insanları bu endotoksinleri

produced from harvested horseshoe crab blood

at nalı yengeçlerinin kanından üretilen ve LAL adı verilen

to test for endotoxins.

bir esansla tespit ediyorlar.

They add LAL to a medicine sample, and if gels form,

İlaçtan alınan örneğe bir miktar LAL ekliyorlar,

bacterial endotoxins are present.

eğer karışım jel halini alırsa endotoksin olduğu anlamına geliyor.

Today, the LAL test is used so widely

LAL testi günümüzde o kadar yaygın kullanılıyor ki,

that millions of people who've never seen a horseshoe crab

Hayatlarında hiç at nalı yengeci görmemiş olan milyonlarca insan,

have been protected by their blood.

bu canlıların kanıyla korunuyorlar.

If you've ever had an injection, that probably includes you.

Eğer şimdiye dek iğne vurulduysanız muhtemelen siz de bu insanlardansınız.

How did horseshoe crabs end up with such special blood?

Peki at nalı yengeçleri böyle özel bir kana nasıl sahip oldular?

Like other invertebrates,

Diğer omurgasızlar gibi,

the horseshoe crab has an open circulatory system.

bu yengeçler de açık dolaşım sistemine sahipler.

This means their blood isn't contained in blood vessels, like ours.

Bu da, kan dolaşımları bizdeki gibi damarlarda gerçekleşmiyor demek.

Instead, horseshoe crab blood flows freely through the body cavity

Aksine, at nalı yengecinin kan dolaşımı karın boşluğunda serbestçe gerçekleşiyor

and comes in direct contact with tissues.

ve kan dokuyla doğrudan temas haline geçiyor.

If bacteria enters their blood, it can quickly spread over a large area.

Kanlarına bakteri girerse büyük bir alana hızlıca yayılıyor.

Pair this vulnerability

Bu hassasiyete

with the horseshoe crab's bacteria-filled ocean and shoreline habitats,

at nalı yengeçlerinin yaşadıkları bakteri dolu okyanus ve kıyıları da ekleyince

and it's easy to see why they need such a sensitive immune response.

bu kadar hassas bir bağışıklık sistemine neden gerek duyduklarını anlamak kolay.

Horseshoe crabs survived mass extinction events

At nalı yengeçleri, yeryüzündeki hayatın %90'ını bitiren

that wiped out over 90% of life on Earth and killed off the dinosaurs,

ve dinozorların sonunu getiren büyük felaketler atlatsalar da

but they're not invincible.

yenilmez değiller.

And the biggest disruptions they've faced in millions of years come from us.

Milyonlarca yıldır karşılaştıkları en büyük bozulmalar bizden kaynaklanıyor.

Studies have shown that up to 15% of horseshoe crabs

Araştırmalar gösterdi ki,

die in the process of having their blood harvested.

at nalı yengeçlerinin %15'i kan alımı sırasında hayatlarını kaybediyor.

And recent research suggests this number may be even higher.

Yapılan son çalışma, bu sayının daha da çok olabileceğini gösteriyor.

Researchers have also observed fewer females returning to spawn

Ayrıca araştırmacılar, hasadın en çok olduğu alanlara yumurta bırakmaya gelen

at some of the most harvested areas.

dişi sayısında azalma tespit ettiler.

Our impact on horseshoe crabs extends beyond the biomedical industry, too.

At nalı yengeçlerine vurduğumuz darbe biyomedikal kaynaklı etkinin de ötesinde.

Coastal development destroys spawning sites,

Kıyı şeridindeki yapılaşmalar üreme sahalarını yok ediyor,

and horseshoe crabs are also killed for fishing bait.

ayrıca at nalı yengeçleri, balıkçılıkta balık yemi olarak da kullanılıyorlar.

There's ample evidence that their populations are shrinking.

At nalı yengeci populasyonunun azaldığına dair yeterince kanıt mevcut.

Some researchers have started working

Bazı araştırmacılar,

to synthesize horseshoe crab blood in the lab.

bu canlıların kanını, laboratuvarda sentezlemeye başladılar.

For now, we're unlikely to stop our beach trips,

Şimdilik plaj ziyaretlerimize son vermek pek olası değil.

but hopefully, a synthetic alternative will someday eliminate our reliance

Umuyoruz ki, sentetik bir alternatif bu kadim canlılara olan

on the blood of these ancient creatures.

bağımlılığımızı bir gün sonlandıracak.