Why do we harvest horseshoe crab blood? - Elizabeth Cox

2,393,507 views ・ 2017-09-21

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Marta Konieczna
00:06
During the warmer months, especially at night during the full moon,
0
6962
4110
W ciepłych miesiącach, szczególnie nocą podczas pełni,
00:11
horseshoe crabs emerge from the sea to spawn.
1
11072
4151
skrzypłocze wypływają z głębin, żeby złożyć jaja.
00:15
Waiting for them are teams of lab workers
2
15223
3179
Czekają na nie pracownicy laboratoriów,
00:18
who capture the horseshoe crabs by the hundreds of thousands,
3
18402
3302
którzy zbierają setki tysięcy skrzypłoczy,
00:21
take them to labs,
4
21704
1289
transportują do laboratoriów,
00:22
harvest their cerulean blood,
5
22993
2211
pobierają od nich niebieską krew
00:25
then return them to the sea.
6
25204
2999
i wypuszczają z powrotem do morza.
00:28
Oddly enough, we capture horseshoe crabs on the beach
7
28203
3620
Co ciekawe, łapiemy skrzypłocze na plaży,
00:31
because that's the only place we know we can find them.
8
31823
3800
bo to jedyne miejsce, w którym potrafimy je znaleźć.
00:35
A female horseshoe crab lays as many as 20 batches of up to 4,000 eggs
9
35623
5322
Samica skrzypłocza składa około 4000 jaj w 20 partiach
00:40
on her annual visit to the beach.
10
40945
2718
w czasie corocznej wizyty na plaży.
00:43
When the eggs hatch,
11
43663
1161
Gdy jaja się wylęgną,
00:44
the juvenile horseshoe crabs often stay near shore,
12
44824
3040
młode skrzypłocze pozostają blisko brzegu,
00:47
periodically shedding their shells as they grow.
13
47864
3529
rosną i zrzucają pancerze.
00:51
Once they leave these shallow waters,
14
51393
1972
Gdy opuszczą płytkie wody,
00:53
they don't return until they reach sexual maturity ten years later.
15
53365
4828
wrócą tu dopiero, gdy osiągną dojrzałość płciową za 10 lat.
00:58
Despite our best efforts, we don't know where they spend those years.
16
58193
5043
Pomimo starań, wciąż nie wiemy, co robią w tym czasie.
01:03
Though we've spotted the occasional horseshoe crab
17
63236
2520
Zauważono kiedyś skrzypłocza
01:05
as deep as 200 meters below the ocean's surface,
18
65756
3250
około 200 metrów pod wodą,
01:09
we only see large groups of adults when they come ashore to spawn.
19
69006
5560
jednak najczęściej spotykamy je na brzegu, gdzie wychodzą, żeby złożyć jaja.
01:14
Horseshoe crab blood contains cells called amebocytes
20
74566
3500
W krwi skrzypłoczy znajdują się amebocyty
01:18
that protect them from infection by viruses,
21
78066
2529
chroniące je przed infekcjami wirusowymi,
01:20
fungi,
22
80595
861
grzybami
01:21
and bacteria.
23
81456
1761
i bakteriami.
01:23
Amebocytes form gels around these invaders
24
83217
2799
Amebocyty gromadzą się wokół tych intruzów,
01:26
to prevent them from spreading infections.
25
86016
3241
zapobiegając szerzeniu się infekcji.
01:29
This isn't unusual.
26
89257
1680
To nic nadzwyczajnego.
01:30
All animals have protective immune systems.
27
90937
2887
Wszystkie zwierzęta posiadają systemy odpornościowe.
01:33
But horseshoe crab amebocytes are exceptionally sensitive
28
93824
3862
Jednak amebocyty skrzypłoczy są szczególnie wrażliwe
01:37
to bacterial endotoxins.
29
97686
2222
na endotoksyny bakteryjne.
01:39
Endotoxins are molecules from the cell walls of certain bacteria,
30
99908
5209
Endotoksyny to molekuły na ścianach komórkowych bakterii,
01:45
including E. coli.
31
105117
1730
w tym E. coli.
01:46
Large amounts of them are released when bacterial cells die,
32
106847
4221
Uwalnia się ich bardzo dużo w momencie śmierci bakterii.
01:51
and they can make us sick if they enter the blood stream.
33
111068
3069
Gdy dostaną się do krwiobiegu, mogą wywołać choroby.
01:54
Many of the medicines and medical devices we rely on can become contaminated,
34
114137
4760
Wiele leków i narzędzi medycznych może zostać zakażonych,
01:58
so we have to test them before they touch our blood.
35
118897
3502
więc trzeba je przetestować przed kontaktem z naszą krwią.
02:02
We do have tests called Gram stains that detect bacteria,
36
122399
3869
Barwienie metodą Grama pozwala wykryć bakterie,
02:06
but they can't recognize endotoxins
37
126268
2790
ale nie endotoksyny,
02:09
which can be there even when bacteria aren't present.
38
129058
4691
które mogą się znajdować na szkiełku, mimo że nie ma na nim bakterii.
02:13
So scientists use an extract called LAL
39
133749
3508
Naukowcy używają wyciągu o nazwie LAL
02:17
produced from harvested horseshoe crab blood
40
137257
2981
pozyskanego z krwi pobranej od skrzypłoczy
02:20
to test for endotoxins.
41
140238
2280
w celu wykrycia endotoksyn.
02:22
They add LAL to a medicine sample, and if gels form,
42
142518
3762
Dodają LAL do próbek leków.
Jeśli pojawi się osad, to znaczy że są tam endotoksyny.
02:26
bacterial endotoxins are present.
43
146280
3280
02:29
Today, the LAL test is used so widely
44
149560
2979
Dziś test LAL jest bardzo powszechny.
02:32
that millions of people who've never seen a horseshoe crab
45
152539
3248
Choć miliony osób nie widziało skrzypłocza,
02:35
have been protected by their blood.
46
155787
2444
to właśnie jego krew je chroni.
02:38
If you've ever had an injection, that probably includes you.
47
158231
5809
Jeśli kiedykolwiek miałeś zastrzyk, to prawdopodobnie jesteś w tym gronie.
02:44
How did horseshoe crabs end up with such special blood?
48
164040
3730
Dlaczego skrzypłocze mają wyjątkową krew?
02:47
Like other invertebrates,
49
167770
1321
Jak inne bezkręgowce,
02:49
the horseshoe crab has an open circulatory system.
50
169091
3140
skrzypłocze mają otwarty układ krwionośny.
02:52
This means their blood isn't contained in blood vessels, like ours.
51
172231
5159
To znaczy, że ich krew nie płynie w żyłach, jak nasza.
02:57
Instead, horseshoe crab blood flows freely through the body cavity
52
177390
4300
Krew skrzypłoczy obmywa jamy ciała
03:01
and comes in direct contact with tissues.
53
181690
3300
i ma bezpośredni kontakt z tkankami.
03:04
If bacteria enters their blood, it can quickly spread over a large area.
54
184990
5352
Jeśli do ich krwi dostaną się bakterie, to szybko mogą się rozprzestrzenić.
03:10
Pair this vulnerability
55
190342
1390
Porównajmy tę wrażliwość
03:11
with the horseshoe crab's bacteria-filled ocean and shoreline habitats,
56
191732
4909
z pełnym bakterii środowiskiem plaży i wybrzeża.
03:16
and it's easy to see why they need such a sensitive immune response.
57
196641
5070
Łatwo stwierdzić, dlaczego potrzebują tak wrażliwego systemu odpornościowego.
03:21
Horseshoe crabs survived mass extinction events
58
201711
2691
Skrzypłocze przetrwały masowe wymieranie,
03:24
that wiped out over 90% of life on Earth and killed off the dinosaurs,
59
204402
5350
które zabiło ponad 90% życia na Ziemi, w tym dinozaury.
03:29
but they're not invincible.
60
209752
1710
Jednak nie są niezniszczalne.
03:31
And the biggest disruptions they've faced in millions of years come from us.
61
211462
5020
Od milionów lat to my jesteśmy ich największym zagrożeniem.
03:36
Studies have shown that up to 15% of horseshoe crabs
62
216482
3270
Badania wykazują, że około 15% skrzypłoczy
03:39
die in the process of having their blood harvested.
63
219752
3531
ginie w procesie pobierania krwi.
03:43
And recent research suggests this number may be even higher.
64
223283
4719
Najnowsze badania sugerują, że ta liczba może być większa.
03:48
Researchers have also observed fewer females returning to spawn
65
228002
3780
Badacze zauważyli, że coraz mniej samic składa jaja
03:51
at some of the most harvested areas.
66
231782
2981
w miejscach zbierania skrzypłoczy.
03:54
Our impact on horseshoe crabs extends beyond the biomedical industry, too.
67
234763
4531
Nasz wpływ na skrzypłocze wykracza poza przemysł biomedyczny.
03:59
Coastal development destroys spawning sites,
68
239294
2840
Rozwój wybrzeży niszczy miejsca składania jaj,
04:02
and horseshoe crabs are also killed for fishing bait.
69
242134
4180
zabija się je też dla przynęty.
04:06
There's ample evidence that their populations are shrinking.
70
246314
3799
Są pokaźne dowody na to, że ich populacja maleje.
04:10
Some researchers have started working
71
250113
1831
Badacze zaczęli pracować
04:11
to synthesize horseshoe crab blood in the lab.
72
251944
3319
nad syntezą krwi skrzypłoczy w laboratoriach.
04:15
For now, we're unlikely to stop our beach trips,
73
255263
3710
Teraz jeszcze udajemy się na plaże,
04:18
but hopefully, a synthetic alternative will someday eliminate our reliance
74
258973
4951
ale miejmy nadzieję, że pewnego dnia dzięki syntetycznej alternatywie
przestaniemy polegać na krwi tych prastarych zwierząt.
04:23
on the blood of these ancient creatures.
75
263924
2569
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7