Slowing down time (in writing & film) - Aaron Sitze

Zwolnić czas (literatura i kino) - Aaron Sitze

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Karolina Kaim Korekta: Capa Girl

I got in my first car accident when I was sixteen.

Pierwszy wypadek samochodowy miałem w wieku 16 lat.

I had just gotten my license and I was driving home

Właśnie dostałem prawo jazdy i jechałem do domu,

when a car pulled into the intersection

gdy samochód wjechał na skrzyżowanie

and bang! It hit me.

i bum! Uderzył we mnie.

It had happened that quick.

To trwało sekundy.

Bang!

Bum!

But when I play that memory back,

Ale kiedy o tym myślę,

it doesn't take two seconds.

mam wrażenie, że trwało to dłużej.

I see the tires of the car rolling through the stop sign,

Widzę opony samochodu przejeżdżającego obok znaku stop,

I have time to think,

przemyka mi przez myśl:

"You know, I think that car is going to hit me."

"Ten samochód zaraz we mnie uderzy".

I see the right-hand corner of the hood

Widzę, jak prawa strona maski

crumple up like tin foil,

zgniata się niczym aluminiowa puszka,

I see the red paint flake off and drift off into the air,

a płaty czerwonego lakieru szybują w powietrzu.

I can see all of that, like it's happening in slow motion.

Widzę to wszystko w zwolnionym tempie.

In my memory, that experience takes ten seconds.

W mojej pamięci całe zdarzenie trwa 10 sekund.

But why?

Ale dlaczego?

Why did that memory play back longer

Dlaczego wspomnienia trwają dłużej

than the actual time it took?

niż to co przeżyliśmy w rzeczywistości?

This is an interesting phenomenon

To ciekawe zjawisko

and it's not just for car accidents,

i dotyczy ono nie tylko wypadków,

a roller coaster,

jazdy kolejką górską

or a first kiss.

czy pierwszego pocałunku.

These events seem to take longer than they actually take.

Te zdarzenia trwają dłużej, gdy je wspominamy.

But why?

And when it comes to writing about that experience,

Ale dlaczego?

A gdyby przyszło mi opisać taką sytuację,

how do I get that peculiar feeling across?

jak mam wyrazić to uczucie?

How do I slow down time as a writer?

Jak pisarz może zatrzymać czas?

To get the answer, we have to visit Hollywood.

Żeby się tego dowiedzieć musimy odwiedzić Hollywood.

You see, the way filmmakers create slow motion

Sposób, w jaki kręci się sceny w zwolnionym tempie

will tell us a lot about how writers can create slow motion.

powie nam, jak może zrobić to pisarz.

First, let's remember how film works.

Po pierwsze, musimy pamiętać jak nagrywa się film.

When the camera turns on, it's not recording motion,

Kiedy kamera jest włączona, nie nagrywa ona ruchu,

it's taking lots and lots of individual pictures.

robi bardzo dużo pojedynczych zdjęć.

Then when those pictures are played back in the projector,

Potem, kiedy te zdjęcia są odtwarzane przez projektor,

they blend together and create the appearance of motion,

łączą się i powstaje wrażenie ruchu,

like a flip book.

to tak, jakbyście szybko przeglądali książkę.

So, let's imagine that a camera man needs

Wyobraź sobie, że operator musi sfilmować aktorkę,

to film his actress skipping through a field of daisies

która podskakuje na polu stokrotek

in regular motion.

w naturalnym tempie.

Ready, action.

Cisza na planie, akcja!

She skips across the field,

Dziewczyna skacze,

he records it,

on nagrywa

and...cut.

i cięcie.

Let's say for the sake of easy math

Żeby było prościej,

that our camera man took 50 pictures,

przyjmijmy, że kamera robi 50 zdjęć,

50 little frames on that length of film.

50 klatek przez cały film.

Now, let's take that film and play it back

Teraz puśćmy film

at the rate of 50 frames per 5 seconds.

z szybkością 50 klatek na 5 sekund.

This rate is constant,

Szybkość się nie zmienia,

the projector will always go at the same speed.

projektor pracuje ze stałą prędkością.

It's easy, we got 50 frames, so our film takes 5 seconds.

Mamy 50 klatek więc film będzie trwał 5 sekund.

She skips across the field...

Dziewczyna skacze przez pole...

...and cut!

Cięcie!

So, then, how do we slow down time in film?

Jak zwolnić czas w filmie?

How do we create slow motion?

Jak nagrać sceny w zwolnionym tempie?

Maybe this is a surprise, but we don't take less pictures,

Może was zaskoczę, ale nie zmniejszymy ilości klatek,

we take more pictures.

potrzebujemy ich więcej.

Ready, action!

Cisza na planie, akcja!

She skips across the field,

Dziewczyna skacze przez pole,

he records it,

operator nagrywa,

and cut.

cięcie.

Now we have a lot of film, a long length,

Nagraliśmy dłuższy film,

let's say 100 frames long.

powiedzmy, że ma 100 klatek.

Now, when we play it back,

Odtworzenie tego filmu

it takes a longer time to get through,

zabiera nam więcej czasu.

and there's the actress in slow motion.

A oto scena w zwolnionym tempie.

Skipping through the field of daisies!

Dziewczyna podskakuje wśród stokrotek...

Which brings us now to writing.

Przejdźmy do pisania.

When you're writing a narrative,

Kiedy piszesz opowiadanie,

you may want to use slow motion in one of your scenes.

czasem chcesz zwolnić bieg wydarzeń.

It's a cool effect, just like it is in Hollywood,

To ciekawy zabieg, działa jak w filmie,

and it draws the reader's attention to important moments.

pozwala czytelnikowi lepiej prześledzić ważne wydarzenia.

Well, here's how you do it.

Jak to zrobić?

You see, when we read,

Kiedy czytamy,

our brain makes the words into pictures

mózg zamienia słowa w obrazy,

and the pictures blend into action.

a obrazy układają się w wydarzenia.

So what we read is what we see

Tak więc widzimy to, co przeczytamy,

in the time it takes us to read it.

w ciągu określonego czasu.

For example, imagine you're writing a narrative

Wyobraź sobie, że piszesz opowiadanie

about your game-winning free throw in the championship game.

o rzucie wolnym, który przyniósł ci zwycięstwo w zawodach.

Here's a moment as a writer

To właśnie w takiej scenie

that you might want to slow down time

chciałbyś zwolnić czas,

to really capture the second-by-second tension

uchwycić napięcie rosnące z sekundy na sekundę

produced by the scene.

wywoływane wydarzeniami.

You concentrate,

Zastanawiasz się,

you put the pencil to paper,

przykładasz ołówek do papieru,

you really want to slow down time,

naprawdę chcesz zwolnić czas,

you write,

piszesz,

"I shot the ball in the hoop.

"Rzuciłem piłkę do kosza.

Time slowed down. Then we won."

Czas zwolnił bieg. Wygraliśmy".

To read that, takes two seconds;

Przeczytanie tego zajmie 2 sekundy,

therefore, your reader imagines a scene that takes two seconds.

a czytelnik wyobrazi sobie trwającą 2 sekundy scenę.

Ball goes up, comes down, done.

Piłka leci, spada, koniec.

See, even though you wrote, "time slowed down,"

Nawet jeśli napiszesz, że czas zwolnił,

you didn't achieve that effect for your reader.

czytelnik tego nie poczuje.

Just saying it doesn't make it happen.

Napisanie tego niewiele zmieni.

Now, let's take what we make about film,

Teraz wykorzystajmy to,

time slows down with more pictures,

co wiemy o ujęciach w zwolnionym tempie

and try again.

i spróbujmy raz jeszcze.

This time write A LOT more.

Tym razem napiszemy o wiele więcej.

"I bent my knees and held the ball loosely.

"Zgiąłem kolana swobodnie, trzymając piłkę.

Letting the ball bounce on the floor once more,

Raz jeszcze odbiłem ją od ziemi,

I gathered my thoughts.

zebrałem myśli.

This was the moment.

I właśnie wtedy...

My right arm extended as I released the ball with a gentle flick,

Wyciągnąłem w górę prawe ramię i delikatnym ruchem wyrzuciłem piłkę,

it rotated slightly as it arched toward the rim.

która zatoczyła łuk i obracając się w powietrzu leciała w stronę kosza.

I held my breath.

Wstrzymałem oddech.

The ball nudged the back rim,

Piłka odbiła się od obręczy,

falling through the net with a gentle, satisfying swish.

po czym z lekkim świstem wsunęła się do kosza.

And the crowd exploded from their seats."

Trybuny ogarnęła euforia".

See, we just slowed down time through our writing.

Właśnie zwolniliśmy bieg wydarzeń.

The bottom line is this:

Wniosek jest następujący:

there are moments in life that take longer

są w życiu chwile, które trwają dłużej,

than they actually take.

niż pokazuje zegarek.

When you're planning out your narrative,

Kiedy planujesz opowiadanie,

think about those moments,

pomyśl o takich chwilach,

those snippets of life that took longer than the watch:

momentach, kiedy czas na chwilę staje:

the moment of hearing bad news,

kiedy otrzymujesz złe wieści,

the moment of hearing good news,

albo dobre,

the moment of exhilaration when you realize you hit the jump,

chwile radości, kiedy uda ci się skok,

or the moment when you realize you aren't going to land it.

a także sekundy, podczas których zdajesz sobie sprawę, że nie uda ci się wylądować.

Once you identify these moments in your narrative,

Znalazłszy te chwile w opowiadaniu,

you can use this effect of slow motion when you write.

możesz użyć efektu, o którym była mowa.

Just remember, it's not enough to say, "time slowed down"

Pamiętaj, nie wystarczy napisać "czas zwolnił bieg"

and it's not enough to throw a couple adjectives

i nie wystarczy wtrącić kilku przymiotników

in a sentence and call it done either.

i stwierdzić, że opowiadanie jest gotowe.

Descriptive writing is good writing, that's true.

To prawda, że tworzenie opisów jest sztuką.

But if you want to express the feeling of slow motion in life,

Ale jeśli chcesz, aby twoja historia toczyła się wolniej,

you have to actually take up

musisz poświęcić jej

more physical space on the page,

trochę więcej miejsca,

use more film so to speak.

innymi słowy, potrzebujesz więcej klatek.

In doing so, you will create tension

Dzięki temu stworzysz napięcie,

and keep your reader interested.

i utrzymasz zainteresowanie czytelnika.

And that way, the next time you write,

Więc następnym razem

you'll control the camera of your own writing.

wyobraź sobie, że to Ty mówisz "cięcie!" za kulisami opowiadania.