Cannibalism in the animal kingdom - Bill Schutt

6,824,320 views ・ 2018-03-19

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Fijałkowska Korekta: Rysia Wand
00:07
In the deserts of the American Southwest,
0
7393
2292
Na pustyniach południowego zachodu USA
00:09
spadefoot toad tadpoles hatch in tiny oases.
1
9685
4393
kijanki ropuch wykluwają się w małych oazach.
00:14
Until they develop into toadlets, they can’t survive outside of water,
2
14078
4524
Dopóki się nie rozwiną, mogą żyć tylko w wodzie,
00:18
but these ponds are transient and quickly evaporate.
3
18602
3882
ale te sadzawki są niestałe i szybko parują.
00:22
The tadpoles are in a race against the clock
4
22484
2411
Kijanki zaczynają wyścig z czasem.
00:24
to grow up before their nurseries disappear.
5
24895
3248
Muszą się rozwinąć, zanim wylęgarnia wyschnie.
00:28
So nearly overnight, some of the brood explode in size.
6
28143
4151
Przez noc niektóre osobniki urosły.
00:32
They use their jack-o-lantern teeth and huge jaw muscles
7
32294
3959
Za pomocą kłów i silnych mięśni żuchwy
00:36
to devour their smaller pond mates.
8
36253
3131
zjadły swoich mniejszych braci.
00:39
Nourished by this extra fuel,
9
39384
1763
Dzięki temu rozwinęły się szybciej
00:41
they develop quicker, leaving the pond before it can dry out.
10
41147
4728
i opuściły sadzawkę, zanim wyschła.
00:45
The spadefoot toad is far from the only animal
11
45875
3115
Te płazy nie są jedynymi zwierzętami
00:48
to eat members of its own species as a normal part of its life cycle.
12
48990
4715
zjadającymi członków swojego gatunku w ramach normalnego rozwoju.
00:53
All of these animals do.
13
53705
2368
Wszystkie te zwierzęta to robią.
00:56
If that surprises you, you’re in good company.
14
56073
2553
Jeśli cię to dziwi, to masz dobre towarzystwo.
00:58
Until recently, scientists thought cannibalism
15
58626
2912
Do niedawna naukowcy myśleli, że kanibalizm
01:01
was a rare response to starvation or other extreme stress.
16
61538
4901
jest reakcją na głód lub skrajny stres.
01:06
Well-known cannibals,
17
66439
1260
Dobrze znani kanibale,
01:07
like the praying mantis and black widow spider,
18
67699
2585
jak modliszki i czarne wdowy
01:10
were considered bizarre exceptions.
19
70284
2514
uznawano za dziwne wyjątki.
01:12
But now, we know they more or less represent the rule.
20
72798
4640
Teraz już wiadomo, że raczej reprezentują normę.
01:17
While it may seem counterproductive
21
77438
1750
Może się wydawać bez sensu,
01:19
for members of the same species to eat each other,
22
79188
2489
że pewne gatunki same się zjadają.
01:21
cannibalism can promote the survival of the species as a whole
23
81677
3593
Jednak kanibalizm może sprzyjać przetrwaniu całych gatunków.
01:25
by reducing competition,
24
85270
1648
Ogranicza konkurencję,
01:26
culling the weak,
25
86918
1219
usuwa słabe osobniki
01:28
and bolstering the strong.
26
88137
2062
i wzmacnia mocne.
01:30
Some species, like the spadefoot toad,
27
90199
2198
Niektóre gatunki, takie jak ropuchy,
01:32
cannibalize in response to environmental pressures.
28
92397
3342
są kanibalami ze względu na nacisk środowiskowy.
01:35
Their situation is precarious,
29
95739
1847
Są w niepewnej sytuacji, ale kanibalizm nie jest dla nich ostatecznością,
01:37
but cannibalism for them isn’t a last-ditch attempt to avoid starvation.
30
97586
4412
żeby uciec przed śmiercią głodową,
01:41
Rather, it’s a way to more quickly outgrow a stage
31
101998
3173
a raczej sposobem na szybkie wyjście ze stadium,
01:45
where they’re especially vulnerable to predation
32
105171
2695
w którym są łatwym łupem dla drapieżników,
01:47
or dangerous environmental conditions.
33
107866
2453
a środowisko im nie sprzyja.
01:50
Other species, including many fish,
34
110319
1958
Inne gatunki, włączając w to wiele ryb,
01:52
indiscriminately cannibalize each other during foraging behavior.
35
112277
4871
bezmyślnie zjadają się nawzajem podczas żerowania.
01:57
Fish produce large numbers of tiny young,
36
117148
2324
Ryby składają tak dużo ikry,
01:59
and adults exhibit about as much individual recognition of their offspring
37
119472
4525
że dorosłe osobniki umieją odróżnić swoje potomstwo,
02:03
as humans do for a handful of raisins.
38
123997
3201
tak jak my rodzynki.
02:07
Fish eggs, larvae, and juveniles are easily available, nutrient-rich meals,
39
127198
5210
Ikra, larwy i młode osobniki są łatwo dostępnymi posiłkami,
bogatymi w składniki odżywcze.
02:12
and with thousands of eggs in a clutch,
40
132408
2009
Jednorazowo składane są tysiące jaj,
02:14
plenty are still available to hatch after the adults have snacked.
41
134417
4758
więc i tak zostanie ich dosyć po tym, jak dorośli się najedzą.
02:19
Baby fish aren’t just at risk of being cannibalized by adults—
42
139175
3550
Nie tylko dorosłe osobniki zjadają młode rybki,
02:22
siblings eat each other too.
43
142725
2793
rodzeństwo też na siebie poluje.
02:25
Sand tiger shark eggs develop and hatch
44
145518
2540
Jaja tawrosza piaskowego rozwijają się
02:28
inside their mother’s oviducts at different times.
45
148058
3499
w jajowodach matki w różnym czasie.
02:31
When the hatchlings run out of yolk from their own eggs,
46
151557
2790
Gdy młode zużyją całe żółtko ze swojego jaja,
02:34
they eat the other eggs and hatchlings
47
154347
2360
zaczynają zjadać inne jaja i rodzeństwo
02:36
until one baby shark from each oviduct remains.
48
156707
3931
do momentu gdy w jajowodach pozostanie tylko po jednym.
02:40
When they emerge, the young sharks are well-nourished, experienced predators
49
160638
3940
Po narodzinach młode to dobrze odżywione i doświadczone drapieżniki,
02:44
who stand a better chance of surviving.
50
164578
2749
które mają największe szanse na przeżycie.
02:47
Even when they aren’t consumed for nutrition,
51
167327
2170
Nawet jeśli zwierzęta nie zjadają się z głodu,
02:49
young animals are especially vulnerable to cannibalism.
52
169497
3170
młode szczególnie często padają ofiarą kanibalizmu.
02:52
Hamsters,
53
172667
991
Chomiki,
02:53
rats,
54
173658
787
szczury
02:54
and other rodent mothers
55
174445
1690
i inne matki gryzoni
02:56
will eat some of their young if they’re sick,
56
176135
2253
zjadają potomstwo, jeśli jest chore,
02:58
dead,
57
178388
739
nie żyje
02:59
or simply too numerous to feed.
58
179127
2859
lub gdy po prostu mają go za dużo do wykarmienia.
03:01
In other mammals, including bears and lions,
59
181986
2543
U ssaków, wliczając w to niedźwiedzie i lwy,
03:04
males will kill offspring sired by another.
60
184529
3449
samce zabijają potomstwo spłodzone przez inne samce,
03:07
That’s because childless females become receptive to mating more quickly
61
187978
4619
dlatego, że samice bez potomstwa mogą zajść w ciążę szybciej
03:12
than if they were caring for a cub.
62
192597
2506
niż z młodymi u boku.
03:15
Rather than waste nutritious meat, the males then eat the dead cubs.
63
195103
4844
Następnie samce zjadają zabite młode, żeby nie marnować pożywnego mięsa.
03:19
Meanwhile, cannibalism is less common in birds than in other groups,
64
199947
4070
Kanibalizm jest mniej powszechny wśród ptaków.
03:24
but certain species will eat diseased or dead hatchlings
65
204017
3561
Niektóre gatunki zjadają chore lub martwe zarodki,
03:27
as a way of disposing of the bodies before they can attract maggots.
66
207578
5039
pozbywając się w ten sposób zwłok, które szybko zwabiłyby robactwo.
03:32
When adults eat each other, males are cannibalized more often than females,
67
212617
4331
W kanibalizmie wśród dorosłych samce są częściej na celowniku niż samice.
03:36
usually during mating and generally because they’re smaller.
68
216948
4320
Padają ofiarą podczas godów, bo generalnie są mniejsi.
03:41
Male Australian redback spiders mate with much larger females.
69
221268
5358
Samce australijskich czarnych wdów kryją znacznie większe samice.
03:46
Rather than scrambling away after mating, the tiny male does a somersault,
70
226626
4130
Zamiast oddalić się zaraz po stosunku, malutki samiec robi fikołka
03:50
bringing his abdomen into contact with his mate’s mouthparts.
71
230756
4720
i nadstawia odwłok w okolice narządu gębowego partnerki.
03:55
The female showers him with enzyme-rich gut juice and consumes his abdomen.
72
235476
5341
Samica wtedy spryskuje go bogatym w enzymy sokiem i zjada jego odwłok.
04:00
Males not killed in the initial mating crawl back into the fray,
73
240817
3680
Samiec pozostały przy życiu czołga się, by ponownie zapłodnić samicę,
04:04
often half-eaten,
74
244497
1429
często na wpół zjedzony.
04:05
to mate again, after which they’re dispatched to the spider pantry.
75
245926
4440
Potem trafiają do pajęczej spiżarni.
04:10
So not only does the male provide the female with his sperm,
76
250366
3066
Samiec zapewnia samicy nie tylko spermę,
04:13
but he also provides her with a nutritious meal
77
253432
2636
ale i pożywny posiłek,
04:16
to better ensure that she’ll survive to pass on his genes.
78
256068
4672
dzięki któremu ma pewność, że samica przeżyje i przekaże jego geny dalej.
04:20
All in all, it’s clear that cannibalism is
79
260740
2697
Kanibalizm jest częścią życia w królestwie zwierząt,
04:23
as much a part of life in the animal kingdom
80
263437
2344
04:25
as other, better-recognized behaviors.
81
265781
3088
zaraz obok innych, dobrze zorganizowanych zachowań.
04:28
As we sink our teeth into the evidence of cannibalism in nature,
82
268869
3458
Już zatopiliśmy zęby w dowodach kanibalizmu w naturze.
04:32
we might ask ourselves,
83
272327
1588
Pozostaje pytanie, co jeszcze przeoczono,
04:33
what else have we missed by applying human standards to the natural world?
84
273915
4762
stosując ludzkie standardy w świecie przyrody?
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7