Why were scientists so obsessed with these frogs? - Carly Anne York

Tłumaczenie: natalia ochocka Korekta: Łukasz Izmaiłowski

From the 1930s well into the 1960s,

Od lat 30. do 60. XX wieku

pregnancy testing required a slippery piece of equipment:

testy ciążowe wymagały użycia śliskiego sprzętu,

a female African clawed frog.

samicy afrykańskiej żaby szponiastej.

For decades, hospitals and research labs around the world

Przez dekady, szpitale i laboratoria badawcze na całym świecie

had a trusted supply of these handy amphibians,

miały zaufane źródło w postaci tych poręcznych stworzeń.

employing their help in testing for pregnancy

Ludzie korzystali z ich pomocy przy testach ciążowych

and in numerous other scientific endeavors.

i w wielu innych przedsięwzięciach naukowych.

So, what makes these phenomenal frogs so special?

Co więc czyni te żaby tak wyjątkowymi?

The remarkable features of the African clawed frog

Niezwykłe cechy afrykańskiej żaby szponiastej

have fascinated researchers since the 19th century.

fascynują badaczy od XIX wieku.

We often think of frogs as hopping around to snatch up bugs

Myśląc o żabach często myślimy o tym, że skaczą

with their lengthy tongues.

i łapią owady za pomocą długich języków,

But this water-dwelling species is almost exclusively aquatic,

jednak ten gatunek żyje prawie wyłącznie w wodzie

having adapted primarily for swimming rather than crawling or jumping.

i przystosował się głównie do pływania niż do pełzania, czy skakania.

Weirder still, African clawed frogs have no tongues at all.

Co dziwniejsze, afrykańskie żaby szponiaste nie mają w ogóle języków.

Instead, they suck food directly into their mouths

Zamiast tego wsysają jedzenie bezpośrednio do pyska,

or use their hands to catch larger animals

lub chwytają większe zwierzęta rękami,

which they tear apart with powerful hind claws.

które rozrywają potężnymi tylnimi pazurami.

To help get close to their prey,

Aby pomóc zbliżyć się do ofiary, ich gładka skóra

their smooth skin can quickly change color to blend into their surroundings.

może szybko zmienić kolor, wtapiając się w otoczenie.

This camouflage ability was particularly interesting to a trio of biologists

Ta zdolność kamuflażu była szczególnie interesująca

dla trzech biologów z Republiki Południowej Afryki

in South Africa during the 1920s.

w latach 20. XX wieku.

Hillel Shapiro, Harry Zwarenstein, and their teacher, Lancelot Hogben,

Hillel Shapiro, Harry Zwarenstein i ich nauczyciel, Lancelot Hogben

were researching what role the pituitary gland,

badali jaką rolę przysadka mózgowa,

a small region of the frog’s brain,

mały obszar mózgu żaby,

might play in the color changing mechanism.

może odgrywać w procesie zmiany koloru.

Removing the gland altogether impaired the frogs’ ability to camouflage.

Całkowite usunięcie gruczołu osłabiło zdolność żab do kamuflażu.

But when Hogben injected them with a pituitary extract derived from an ox,

Jednak wstrzykując im ekstrakt z przysadki mózgowej uzyskany z wołu,

he found an even more surprising result—

Hogben odkrył jeszcze bardziej zaskakujący wynik,

the frogs began laying eggs.

żaby zaczęły składać jaja.

Normally, African clawed frogs only release eggs

Zwykle afrykańskie żaby szponiaste składają jaja tylko wtedy,

when a male frog is nearby to fertilize them.

gdy w pobliżu znajduje się samiec żaby, który je zapłodni.

But this ox hormone triggered their ovulation without the presence of a male.

Jednak ten hormon wywołał u nich owulację bez obecności samca.

And this process gave the researchers an idea.

Ten proces podsunął badaczom pomysł.

They knew there was a chemical similarity between the ox hormone

Wiedzieli, że istenieje chemiczne podobieństwo między hormonem wołowym

and a hormone found in the urine of pregnant people—

a hormonem występującym w moczu kobiet w ciąży:

związek chemiczny, który znamy dziś jako hormon gonadotropiny kosmówkowej,

a compound we know today as the chorionic gonadotropin hormone, or hCG.

czyli hCG.

In pregnancy tests of the day,

W ówczesnych testach ciążowych zwierzętom,

animals like mice and rabbits were injected with human urine

takim jak myszy i króliki

wstrzykiwano ludzki mocz w celu sprawdzenia obecności hCG.

as a way of testing for the presence of hCG.

However, this required multiple days of injections,

Wymagało to jednak wielu dni zastrzyków,

as well as killing and dissecting the animals

a także zabijania i przeprowadzania sekcji zwierząt

to see whether the hormone was present.

w celu sprawdzenia obecności hormonu.

Because of these hurdles, the test was reserved for specific use cases,

Z powodu tych przeszkód, test był używany tylko w szczególnych przypadkach,

leaving most people waiting for visible signs to determine if they were pregnant.

pozostawiając większość kobiet oczekujących na widoczne znaki

aby ustalić ciąże.

But these frogs changed everything.

Ale te żaby zmieniły wszystko.

They responded to hCG in roughly 9 hours with no need for dissection.

Żaby odpowiedziały na hCG w ciągu 9 godzin bez konieczności przeprowadzania sekcji.

And since their large ovaries constantly generate eggs,

A ponieważ ich duże jajniki stale wytwarzają komórki jajowe,

they could participate in numerous tests over their 15 to 30 year lifespan.

mogą one brać udział w licznych testach w ciągu ich 15–30-letniego życia.

Better still, these frogs were abundant in their native habitat,

Co więcej, żaby te występowały obficie w swoim naturalnym środowisku,

making them easy to find, catch, and export.

co ułatwiało ich znalezienie, złapanie i eksport.

Before long, tens of thousands of African clawed frogs

Wkrótce dziesiątki tysięcy afrykańskich żab szponiastych

were being shipped to hospitals all over the world,

wysłano do szpitali na całym świecie, dzięki czemu po raz pierwszy

making reliable pregnancy tests widely available for the first time.

powszechnie udostępniono wiarygodne testy ciążowe.

In the 1970s, the frogs would be superseded by chemical tests

W latach 70. XX wieku żaby zostały zastąpione testami chemicznymi,

that detected hCG directly.

które bezpośrednio wykrywały hCG.

But by then their widespread presence in laboratories

Jednak do tego czasu ich powszechna obecność w laboratoriach sprawiła,

had made African clawed frogs the star of numerous studies.

że afrykańskie żaby szponiaste stały się gwiazdą licznych badań.

Their rapid development and ability to produce eggs in any season

Ich szybki rozwój i zdolność do składania jaj o każdej porze roku

made them invaluable models for developmental biology.

uczyniły z nich nieocenione modele biologii rozwoju.

African clawed frogs have even been part of biological studies

Afrykańskie żaby szponiaste były nawet częścią badań biologicznych

aboard the Space Shuttle Endeavour.

prowadzonych na pokładzie promu kosmicznego Endeavour.

However, frogs can be slippery subjects.

Mimo to, żaby mogą być śliskimi osobnikami.

More than a few of these amphibians have escaped their laboratory enclosures,

Więcej niż kilka z tych płazów uciekło z wybiegów laboratoryjnych,

and in many places,

a w wielu miejscach

their ferocious appetite allowed them to outcompete native amphibians.

ich dziki apetyt pozwolił im prześcignąć rodzime płazy.

To make matters worse,

Co gorsza, często są nosicielami

they often carry a deadly fungus called chytrid,

śmiercionośnego grzyba zwanego skoczkowcem,

which can cause an infection that lethally disrupts

który może wywołać infekcję, śmiertelnie zaburzając

the delicate functioning of amphibian skin.

delikatne funkcjonowanie skóry płazów.

In the 20th century, this fungal infection has devastated amphibian populations

W XX wieku ta infekcja grzybicza spustoszyła populacje płazów

around the globe,

na całym świecie,

causing the extinction of multiple frog species.

powodując wyginięcie wielu gatunków żab.

Because of all these concerns,

Ze względu na te wszystkie obawy

the African clawed frog is now classified as an invasive species,

żaba szponiasta jest obecnie klasyfikowana jako gatunek inwazyjny

and illegal in many regions.

i nielegalny w wielu rejonach.

So in the end, like other pregnancy tests,

Ostatecznie, podobnie jak w przypadku innych testów ciążowych,

the use of these frogs in scientific research

zastosowanie tych żab w badaniach naukowych

has had both positive and negative results.

miało zarówno pozytywne, jak i negatywne wyniki.